Prompt tiếng Anh vs tiếng Việt: Độ chính xác của AI model LLM

Trong thời đại công nghệ phát triển, các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) như ChatGPT, Gemini, v.v., đã trở thành công cụ hữu ích trong nhiều lĩnh vực, kể cả việc học Kinh Thánh và tìm kiếm thông tin thuộc linh. Tuy nhiên, người dùng thường nhận thấy rằng khi sử dụng prompt (câu lệnh) bằng tiếng Anh, kết quả trả về thường chính xác, đầy đủ hơn so với prompt bằng tiếng Việt. Sự chênh lệch này có nguyên nhân từ cấu trúc dữ liệu huấn luyện, sự phong phú của ngôn ngữ, và các yếu tố kỹ thuật. Bài viết này sẽ tìm hiểu sự khác biệt về độ chính xác của AI khi dùng prompt tiếng Anh so với tiếng Việt, đồng thời đặt vấn đề trong ánh sáng của Kinh Thánh để rút ra những bài học thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân.

1. Sự khác biệt về độ chính xác khi dùng prompt tiếng Anh và tiếng Việt

Các mô hình ngôn ngữ lớn được huấn luyện trên khối lượng dữ liệu khổng lồ từ internet, sách vở, và nhiều nguồn văn bản khác. Đa phần dữ liệu này là tiếng Anh, chiếm khoảng hơn 90% (theo nhiều nghiên cứu). Do đó, mô hình đã học được các mẫu ngôn ngữ, ngữ nghĩa, kiến thức chung chủ yếu từ tiếng Anh. Tiếng Việt, mặc dù có số lượng người sử dụng đông đảo, nhưng nội dung số hóa còn hạn chế so với tiếng Anh, dẫn đến việc mô hình ít được tiếp xúc với tiếng Việt đa dạng. Hệ quả là khi người dùng đưa ra prompt bằng tiếng Việt, mô hình thường đưa ra câu trả lời kém chính xác hơn, thiếu chi tiết, hoặc đôi khi hiểu sai ý người dùng.

Ngoài ra, việc token hóa (chia nhỏ văn bản thành đơn vị xử lý) đối với tiếng Việt cũng phức tạp hơn. Tiếng Anh sử dụng khoảng trắng để phân tách từ, còn tiếng Việt có dấu và nhiều từ ghép không có khoảng trắng, khiến tokenizer dễ bị sai lệch. Điều này ảnh hưởng đến khả năng hiểu và tạo văn bản của mô hình.

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, độ chính xác của LLM giảm đáng kể với các ngôn ngữ có tài nguyên thấp (low-resource languages). Tiếng Việt thuộc nhóm này, nên kết quả từ prompt tiếng Việt thường kém tin cậy hơn so với prompt tiếng Anh.

2. Góc nhìn Kinh Thánh về ngôn ngữ và giao tiếp

Kinh Thánh đề cập đến nguồn gốc của ngôn ngữ trong Sáng thế ký 11. Sau trận lụt, loài người tụ tập tại đồng bằng Si-na, quyết định xây một cái tháp cao đến tận trời để tự tôn vinh mình. Đức Chúa Trời đã làm lộn xộn ngôn ngữ của họ, khiến họ không thể hiểu nhau, và từ đó phân tán khắp mặt đất (Sáng thế 11:1-9). Sự kiện này cho thấy ngôn ngữ vừa là phương tiện giao tiếp, vừa có thể trở thành rào cản khi con người không cùng một tiếng nói. Tuy nhiên, Đức Chúa Trời cũng dùng sự đa dạng ngôn ngữ để ngăn chặn sự kiêu ngạo của con người và thực hiện mục đích của Ngài.

Trước đó, trong vườn Ê-đen, Đức Chúa Trời đã ban cho A-đam khả năng ngôn ngữ để đặt tên cho muôn loài (Sáng thế 2:19-20). Ngôn ngữ là món quà của Chúa, giúp con người suy nghĩ, sáng tạo, và giao tiếp với Ngài. Sách Châm ngôn 18:21 nhấn mạnh sức mạnh của lời nói: "Sống chết ở nơi quyền của lưỡi". Lời nói có thể đem lại sự sống hoặc sự chết, điều này càng cho thấy tầm quan trọng của việc sử dụng ngôn ngữ cách chính xác và khôn ngoan.

Trong Tân Ước, sự kiện Ngũ Tuần (Công vụ 2) cho thấy Đức Thánh Linh đã ban cho các môn đồ khả năng nói các thứ tiếng khác nhau, để mọi người từ nhiều dân tộc đều nghe được Phúc Âm trong ngôn ngữ của mình. Điều này cho thấy Chúa quan tâm đến việc con người được nghe Lời Ngài bằng ngôn ngữ mẹ đẻ, một ngôn ngữ thấm sâu vào tâm hồn. Đây cũng là lý do vì sao các bản dịch Kinh Thánh ra tiếng Việt rất quan trọng đối với Hội Thánh Việt Nam.

3. Sự thông minh nhân tạo và giới hạn của tri thức con người

Mặc dù AI có thể thực hiện những nhiệm vụ phức tạp, nhưng nó vẫn là sản phẩm của trí tuệ con người và mang theo những hạn chế vốn có. Kinh Thánh nhắc nhở chúng ta về giới hạn của tri thức con người. Truyền đạo 8:17 chép: "Ta xem thấy mọi công việc của Đức Chúa Trời, biết rằng người không thể hiểu được công việc làm ra dưới mặt trời; và dầu người có chăm chỉ học hỏi đến đâu, cũng không thể hiểu được." Dù chúng ta có phát triển công nghệ đến mức nào, vẫn có những điều vượt quá sự hiểu biết của con người, thuộc về Đức Chúa Trời.

Sách Gióp 38-40 ghi lại lời Đức Chúa Trời chất vấn Gióp về sự sáng tạo và quyền năng của Ngài, khiến Gióp phải thốt lên: "Tôi đã nói điều tôi không hiểu" (Gióp 42:3). Qua đó, chúng ta thấy rằng sự khôn ngoan của con người, kể cả những thuật toán tinh vi, đều không thể so sánh với sự khôn ngoan vô hạn của Đấng Tạo Hóa.

Apostle Phao-lô cũng viết trong 1 Cô-rinh-tô 13:9-12 rằng hiện nay chúng ta biết chưa trọn vẹn, nhưng khi sự trọn lành đến, chúng ta sẽ biết như chính mình được biết. Điều này ám chỉ rằng, mọi hiểu biết hiện tại đều còn mờ mịt, kể cả những gì AI có thể cung cấp. Chỉ khi Đấng Christ trở lại, chúng ta mới có tri thức hoàn hảo.

4. Ứng dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc

1. Sử dụng AI cách khôn ngoan: Nhận biết rằng AI, đặc biệt với tiếng Việt, có thể cho kết quả không chính xác. Do đó, khi dùng AI để tìm hiểu Kinh Thánh, hãy luôn kiểm tra lại thông tin với Kinh Thánh gốc và các tài liệu đáng tin cậy. Đừng chấp nhận mọi thứ AI nói như chân lý, nhưng "hãy thử các thần để xem điều nào đến từ Đức Chúa Trời" (1 Giăng 4:1).

2. Ưu tiên học Lời Chúa trực tiếp: Không có công cụ nào thay thế được việc đọc, suy gẫm Kinh Thánh mỗi ngày và cầu nguyện xin Đức Thánh Linh mở mắt để hiểu Lời Ngài (Thi thiên 119:18). AI có thể hỗ trợ, nhưng không thể thay thế mối tương giao cá nhân với Chúa.

3. Tận dụng AI để phục vụ Chúa: Mặc dù có hạn chế, chúng ta có thể dùng AI để tạo nội dung truyền giáo, dịch thuật, hoặc trả lời các câu hỏi đạo đức căn bản. Tuy nhiên, cần phải có sự giám sát của con người, đặc biệt là các mục sư, giáo sĩ, để đảm bảo tính chính xác thần học.

4. Cầu nguyện xin sự khôn ngoan: Gia-cơ 1:5 dạy: "Nếu ai trong anh em thiếu khôn ngoan, hãy cầu xin Đức Chúa Trời, là Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi, không trách móc, thì sẽ được ban cho." Khi đối diện với những thách thức công nghệ, hãy cầu xin Chúa ban sự khôn ngoan để sử dụng đúng cách.

5. Khích lệ phát triển kỹ năng ngôn ngữ: Để tận dụng tốt hơn AI, chúng ta có thể học tiếng Anh, vì đây là ngôn ngữ mà AI hiểu chính xác hơn. Đồng thời, cũng cần đầu tư vào việc xây dựng nguồn dữ liệu tiếng Việt chất lượng, góp phần nâng cao khả năng của AI đối với tiếng mẹ đẻ, từ đó phục vụ cộng đồng Cơ Đốc Việt Nam tốt hơn.

Kết luận

Sự chênh lệch độ chính xác giữa prompt tiếng Anh và tiếng Việt trong các mô hình AI nhắc nhở chúng ta về những giới hạn của công nghệ, cũng như về tầm quan trọng của ngôn ngữ trong việc truyền tải chân lý. Kinh Thánh dạy rằng Lời Chúa là hoàn hảo, đáng tin cậy hơn mọi công cụ của con người. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi sử dụng công nghệ cách khôn ngoan, luôn đặt Lời Chúa làm nền tảng, và tìm kiếm sự khôn ngoan từ Đức Chúa Trời. Dù AI có tiến bộ đến đâu, chúng ta vẫn phụ thuộc vào Đấng Christ, là nguồn khôn ngoan và hiểu biết đích thực (Cô-lô-se 2:3).