Pastors & AI in Preaching: II Ti-mô-thê 2:15, Giăng 15:5, Ne-he-mi 8:8 Spirit-Led Ministry

Trong thời đại công nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI) đã thâm nhập vào nhiều lĩnh vực, kể cả mục vụ Cơ Đốc. Nhiều mục sư bắt đầu sử dụng AI để hỗ trợ viết bài giảng, nghiên cứu Kinh Thánh, và tăng cường hiệu quả truyền đạt. Tuy nhiên, điều này đặt ra câu hỏi quan trọng: Làm thế nào để sử dụng AI một cách khôn ngoan trong chức vụ giảng dạy Lời Chúa, vẫn giữ nguyên tắc Kinh Thánh và sự dẫn dắt của Thánh Linh? Bài viết này khám phá ba phân đoạn then chốt: II Ti-mô-thê 2:15, Giăng 15:5, Nê-hê-mi 8:8, và nguyên tắc về chức vụ được Thánh Linh dẫn dắt, nhằm cung cấp nền tảng Kinh Thánh cho việc sử dụng AI trong giảng đạo.

“Hãy chuyên tâm cho được đẹp lòng Đức Chúa Trời, như người làm công không chỗ trách được, lấy lòng ngay thẳng giảng dạy lời của lẽ thật.” (II Ti-mô-thê 2:15).

Trong nguyên văn Hy Lạp, từ “chuyên tâm” (σπουδάζω – spoudazō) có nghĩa là nỗ lực, tận tụy, cố gắng hết sức. Mục sư được kêu gọi phải siêng năng học hỏi Lời Chúa, “chia đều đặn lời của lẽ thật” (ὀρθοτομοῦντα τὸν λόγον τῆς ἀληθείας – orthotomounta ton logon tēs alētheias), tức là giải thích Kinh Thánh cách chính xác, phù hợp với ý định của Đức Chúa Trời.

AI có thể trở thành một công cụ hữu ích để hỗ trợ việc học hỏi này. Chẳng hạn, các công cụ AI có thể:

• Nhanh chóng tra cứu các từ Hy Lạp, Hê-bơ-rơ, cung cấp định nghĩa và cách dùng trong ngữ cảnh.
• Tổng hợp thông tin từ nhiều bình luận, sách tham khảo, tiết kiệm thời gian nghiên cứu.
• Gợi ý các phân đoạn liên quan, giúp mục sư xây dựng bài giảng có cấu trúc mạch lạc.

Tuy nhiên, mối nguy hiểm nằm ở chỗ mục sư có thể ỷ lại vào AI, giảm bớt sự đầu tư cá nhân vào việc học Kinh Thánh. Lời Chúa dạy rằng chính mục sư phải là “người làm công không chỗ trách được”, điều đó đòi hỏi sự tận tâm cá nhân. AI không thể thay thế sự suy gẫm, cầu nguyện, và mối liên hệ sống động với Đức Chúa Trời. Mục sư cần phải kiểm tra kỹ lưỡng mọi thông tin AI cung cấp dựa trên Kinh Thánh và thần học lành mạnh.

Như vậy, AI có thể là trợ thủ đắc lực cho việc thực hiện mệnh lệnh II Ti-mô-thê 2:15, nhưng nó không thể thay thế trách nhiệm cá nhân của người giảng đạo trong việc chuyên tâm học hỏi và giảng dạy lẽ thật.

“Ta là gốc nho, các ngươi là nhánh. Ai cứ ở trong ta và ta trong người ấy thì sinh ra nhiều trái; vì ngoài ta, các ngươi chẳng làm chi được.” (Giăng 15:5).

Trong tiếng Hy Lạp, từ “ở trong” (μένω – menō) diễn tả sự kết hợp liên tục, sự ở lại thường xuyên. Chúa Giê-xu dạy rằng nếu chúng ta không duy trì mối thông công mật thiết với Ngài, chúng ta không thể kết quả trong bất cứ việc gì, kể cả chức vụ giảng đạo.

Khi áp dụng vào việc sử dụng AI, nguyên tắc này nhắc nhở chúng ta rằng công nghệ dù hiện đại đến đâu cũng không thể thay thế sự hiện diện và quyền năng của Đấng Christ. Một bài giảng có thể được soạn thảo công phu với sự hỗ trợ của AI, nhưng nếu người giảng không “ở trong Christ”, không có sự đầy dẫy Thánh Linh, thì bài giảng ấy sẽ thiếu sức sống và không đem lại kết quả thuộc linh.

AI là một công cụ vô tri; nó không có mối liên hệ với Đức Chúa Trời, không thể cầu nguyện, không thể nhận sự dẫn dắt của Thánh Linh. Do đó, mục sư phải luôn ưu tiên thì giờ tĩnh nguyện, cầu nguyện, và lắng nghe tiếng Chúa. Chỉ khi nào chính mục sư được Thánh Linh hướng dẫn, thì việc sử dụng AI mới thực sự phục vụ cho mục đích của Đức Chúa Trời.

“Chúng đọc rõ ràng trong sách luật pháp của Đức Chúa Trời, rồi giải nghĩa nó ra, làm cho người ta hiểu lời họ đọc.” (Nê-hê-mi 8:8).

Sau khi dân Y-sơ-ra-ên hồi hương, thầy tế lễ Ê-xơ-ra và những người Lê-vi đã đọc luật pháp cho dân chúng nghe. Câu Kinh Thánh này mô tả ba bước: đọc rõ ràng, giải nghĩa, và làm cho người ta hiểu. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, “giải nghĩa” (מְפֹרָשׁ – meforash) có nghĩa là làm cho rõ ràng, giải thích; và “làm cho hiểu” (וְשׂוֹם שֶׂכֶל – vesom sekhel) nghĩa là đặt sự hiểu biết, tức là giúp thính giả nắm bắt được ý nghĩa và áp dụng vào đời sống.

Trong bối cảnh hiện đại, AI có thể góp phần vào việc này. Ví dụ:

• AI có thể giúp đơn giản hóa ngôn ngữ, chuyển dịch sang ngôn ngữ đương đại, làm cho thông điệp dễ tiếp cận hơn.
• Các công cụ AI có thể đề xuất minh họa, ví dụ, hoặc những câu chuyện thực tế giúp giải thích Kinh Thánh sinh động hơn.
• AI có thể phân tích văn bản để tìm ra cấu trúc logic, giúp mục sư trình bày mạch lạc.

Tuy nhiên, việc “giải nghĩa” Kinh Thánh là trách nhiệm thuộc linh của người giảng dạy. Mục sư phải đảm bảo rằng giải nghĩa ấy trung thành với ý định nguyên thủy của Kinh Thánh, phù hợp với toàn bộ lẽ thật của Đức Chúa Trời. AI có thể đưa ra những giải thích sai lạc nếu nguồn dữ liệu không đáng tin cậy hoặc bị nhiễm tư tưởng thế gian. Do đó, mục sư cần phải kiểm chứng mọi giải nghĩa do AI cung cấp với Kinh Thánh và với sự hiểu biết thuộc linh của mình.

Mục đích cuối cùng của việc giảng dạy là “làm cho người ta hiểu”. Điều này đòi hỏi sự đồng cảm, sự nhạy bén với nhu cầu của hội chúng, và khả năng áp dụng Lời Chúa vào đời sống cụ thể. AI có thể hỗ trợ phần nào, nhưng chỉ có mục sư, dưới sự dẫn dắt của Thánh Linh, mới có thể nhận biết được tấm lòng và hoàn cảnh của con dân Chúa để đưa ra lời khuyên thích hợp.

Xuyên suốt Kinh Thánh, chúng ta thấy rằng chức vụ giảng dạy hiệu quả luôn đi kèm với sự đầy dẫy và dẫn dắt của Đức Thánh Linh. Chúa Giê-xu hứa rằng Thánh Linh sẽ dạy dỗ và nhắc nhở chúng ta mọi điều (Giăng 14:26). Sứ đồ Phao-lô cũng nói rằng chúng ta nói bởi Thánh Linh soi dẫn (I Cô-rinh-tô 2:13). Thánh Linh ban sự khôn ngoan, sự hiểu biết, và quyền năng để Lời Chúa biến đổi lòng người.

AI, dù có thể mô phỏng ngôn ngữ con người, không có khả năng siêu nhiên đó. Nó chỉ là sản phẩm của trí tuệ con người, hoạt động dựa trên dữ liệu và thuật toán. Vì vậy, mục sư không bao giờ được phó thác chức vụ giảng đạo cho AI, mà phải luôn tìm kiếm sự dẫn dắt của Thánh Linh trong mọi khâu: từ lựa chọn phân đoạn, nghiên cứu, soạn bài, cho đến khi đứng trên bục giảng.

Thực tế, việc sử dụng AI có thể trở thành một cám dỗ để giảm bớt sự phụ thuộc vào Thánh Linh. Mục sư cần phải cẩn trọng, luôn đặt mình dưới sự kiểm soát của Đức Thánh Linh, và sử dụng AI như một công cụ phụ trợ chứ không phải nguồn chính cho sự sáng tạo hay nội dung.

A. Lợi ích tiềm năng

• Nghiên cứu nhanh chóng: AI có thể quét qua hàng ngàn trang sách, bình luận, bài viết và cung cấp thông tin tóm tắt, giúp tiết kiệm thời gian.
• Phân tích ngôn ngữ nguyên thủy: Các công cụ AI có thể phân tích từ Hy Lạp/Hê-bơ-rơ, cung cấp nghĩa gốc và cách dùng, hỗ trợ giải kinh chính xác.
• Tổ chức bài giảng: AI có thể đề xuất dàn ý, cấu trúc logic, thậm chí gợi ý minh họa, câu chuyện phù hợp với chủ đề.
• Cá nhân hóa: Đối với hội thánh lớn, AI có thể giúp điều chỉnh nội dung cho các nhóm đối tượng khác nhau (thanh niên, thiếu nhi, người lớn tuổi).
• Tiết kiệm thời gian: Thời gian tiết kiệm được có thể dùng cho cầu nguyện, chăm sóc mục vụ, và xây dựng mối quan hệ với Chúa và con người.

B. Nguy cơ và vấn đề đạo đức

• Đạo văn: Sử dụng bài giảng do AI tạo ra mà không đóng góp sáng tạo cá nhân có thể là hành vi thiếu trung thực, thậm chí vi phạm bản quyền nếu sao chép nguyên văn.
• Sai lạc giáo lý: AI được huấn luyện trên dữ liệu từ nhiều nguồn, có thể bao gồm thông tin không chính thống, dẫn đến đề xuất sai lầm về thần học.
• Mất tính cá nhân: Bài giảng trở nên khô khan, thiếu trải nghiệm cá nhân và sự đồng cảm, khiến hội chúng cảm thấy xa cách.
• Ỷ lại: Mục sư có thể lệ thuộc vào AI, lười biếng trong việc tự nghiên cứu Kinh Thánh và cầu nguyện, dẫn đến sự khô hạn thuộc linh.
• Thờ hình tượng: Coi AI như cứu cánh, tin tưởng vào công nghệ hơn là tin cậy Chúa, đó là hình thức thờ hình tượng.

Để sử dụng AI cách khôn ngoan, mục sư cần áp dụng một số nguyên tắc Kinh Thánh:

• Nguyên tắc của người Bê-rê: “Ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh, để xét lời giảng có thật chăng.” (Công vụ 17:11). Mọi nội dung từ AI phải được kiểm chứng với Kinh Thánh.
• Nguyên tắc “ở trong Christ”: Duy trì mối thông công mật thiết với Chúa, vì không có Ngài, chúng ta chẳng làm được gì (Giăng 15:5).
• Nguyên tắc quản gia: “Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm.” (I Cô-rinh-tô 10:31). Sử dụng AI để làm sáng danh Chúa, không phải để thỏa mãn sự tiện lợi cá nhân.
• Nguyên tắc chăn bầy: Mục sư được Chúa giao trách nhiệm chăn dắt bầy chiên (Giăng 21:17). Điều này đòi hỏi sự yêu thương, quan tâm cá nhân mà AI không thể thay thế.

Dưới đây là một số gợi ý cụ thể để mục sư tích hợp AI vào chức vụ giảng dạy một cách khôn ngoan:

1. Bắt đầu với cầu nguyện: Trước khi sử dụng AI, hãy cầu xin Thánh Linh hướng dẫn, mở trí để hiểu Lời Chúa và biết nhu cầu của hội chúng.
2. Dùng AI cho nghiên cứu sơ bộ: Sử dụng AI để thu thập thông tin nền tảng về phân đoạn Kinh Thánh: bối cảnh lịch sử, từ ngữ nguyên thủy, các cách giải nghĩa phổ biến. Nhưng sau đó tự mình đào sâu Kinh Thánh.
3. Kiểm tra kỹ lưỡng: Đối chiếu mọi dữ liệu AI cung cấp với Kinh Thánh và các nguồn đáng tin cậy. Nếu có gì mâu thuẫn với lẽ thật, hãy loại bỏ.
4. Thêm vào kinh nghiệm cá nhân và sự dẫn dắt của Thánh Linh: Hãy để bài giảng mang dấu ấn cá nhân, kể cả những câu chuyện, minh họa từ đời sống và sự ứng dụng cụ thể cho hội thánh địa phương.
5. Trung thực và minh bạch: Nếu sử dụng AI một cách đáng kể, hãy cân nhắc việc chia sẻ với hội chúng để duy trì sự trung thực, nhưng cũng cần nhấn mạnh rằng nội dung đã được kiểm định và cầu nguyện.
6. Đánh giá định kỳ: Xem xét liệu việc sử dụng AI có giúp bài giảng giàu Lời Chúa hơn, có dễ hiểu hơn, và có đem lại kết quả thuộc linh không. Nếu cảm thấy nó làm giảm sự nhạy bén thuộc linh, hãy điều chỉnh.
7. Không để AI chiếm chỗ của sự tĩnh nguyện: Luôn dành thì giờ riêng tư với Chúa mỗi ngày, đọc Kinh Thánh và cầu nguyện không lệ thuộc vào công cụ.

AI là một công cụ mạnh mẽ mà Đức Chúa Trời cho phép con người phát triển trong thời đại này. Đối với mục sư, AI có thể là một trợ thủ đắc lực trong việc nghiên cứu, tổ chức, và trình bày bài giảng. Tuy nhiên, nguyên tắc Kinh Thánh từ II Ti-mô-thê 2:15 nhắc chúng ta phải chuyên tâm học hỏi; Giăng 15:5 nhấn mạnh sự ở trong Christ; Nê-hê-mi 8:8 đòi hỏi sự rõ ràng và giải nghĩa chính xác; và trên hết, chức vụ phải được Thánh Linh dẫn dắt.

Mục sư khôn ngoan sẽ sử dụng AI như một phương tiện chứ không phải cứu cánh, luôn đặt Lời Chúa lên trên, duy trì mối liên hệ mật thiết với Chúa, và tìm kiếm sự dạy dỗ của Thánh Linh trong mọi sự. Khi làm như vậy, chúng ta có thể tận dụng những tiến bộ công nghệ để rao truyền Tin Lành cách hiệu quả hơn, nhưng quyền năng biến đổi vẫn đến từ Đức Chúa Trời.

Ước mong mỗi mục sư sẽ trở nên người quản gia trung tín, khéo dùng mọi nguồn lực Chúa ban để làm sáng danh Ngài và gây dựng Hội Thánh.