Sa-lô-môn và Hậu Quả Của Nhiều Vợ
Vua Sa-lô-môn, con trai vua Đa-vít, là một trong những nhân vật nổi bật nhất trong Kinh Thánh Cựu Ước. Ông nổi tiếng với sự khôn ngoan siêu việt, sự giàu có vô song và thời kỳ hòa bình thịnh vượng. Tuy nhiên, cuộc đời ông cũng là một minh họa rõ ràng về sự nguy hiểm của việc không vâng lời Đức Chúa Trời, đặc biệt là trong lĩnh vực hôn nhân và tình dục. Sa-lô-môn đã có đến bảy trăm hoàng hậu và ba trăm cung phi, phần lớn là người ngoại bang, điều này dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho bản thân ông và cả vương quốc Y-sơ-ra-ên. Bài viết này sẽ khảo sát câu chuyện Kinh Thánh về Sa-lô-môn, phân tích nguyên nhân và hậu quả của việc ông có nhiều vợ, và rút ra những bài học thiết thực cho Cơ Đốc nhân ngày nay.
Trong văn hóa Cận Đông cổ đại, việc một vua có nhiều vợ là phổ biến, thường nhằm mục đích tạo liên minh chính trị hoặc thể hiện quyền lực. Tuy nhiên, Đức Chúa Trời đã đặt ra những quy định rõ ràng cho các vua Y-sơ-ra-ên trong sách Phục truyền Luật lệ 17:14-17. Cụ thể, câu 17 chép: "Vua chớ nên lo cho mình nhiều ngựa, chớ vì muốn thêm nhiều ngựa mà dẫn dân sự trở lại Ê-díp-tô… Người cũng chớ nên lấy nhiều vợ, e lòng người trở xấu xa; và chớ thâu góp nhiều bạc vàng cho mình." (Kinh Thánh 1925). Rõ ràng, Chúa biết rằng nhiều vợ sẽ khiến lòng vua xa cách Ngài. Sa-lô-môn, dù được ban cho sự khôn ngoan phi thường, đã không tuân thủ điều răn này.
Kinh Thánh ghi lại trong 1 Các Vua 11:1-3: "Vả, vua Sa-lô-môn ưa mến nhiều người đàn bà ngoại bang, cùng con gái của Pha-ra-ôn, người Mô-áp, Am-môn, Ê-đôm, Si-đôn, và Hê-tít; thuộc về các dân tộc mà Đức Giê-hô-va đã phán cùng dân Y-sơ-ra-ên rằng: Các ngươi chớ đi lại với chúng nó, và chúng nó chớ đi lại với các ngươi; chắc chúng nó sẽ quyến dụ lòng các ngươi theo thần chúng nó. Sa-lô-môn mắc vì tình yêu các người đàn bà ấy. Người có bảy trăm hoàng hậu, và ba trăm cung phi; các bà vợ làm lệch lạc lòng người." (1 Các Vua 11:1-3, bản 1925).
Con số 700 vợ và 300 cung phi thật đáng kinh ngạc. Điều này không chỉ vượt xa mọi tiêu chuẩn thời đó, mà còn trực tiếp vi phạm lời căn dặn của Đức Chúa Trời. Việc Sa-lô-môn kết hôn với nhiều phụ nữ ngoại bang chủ yếu do động cơ chính trị: thông qua hôn nhân để củng cố liên minh với các nước lân bang. Tuy nhiên, Kinh Thánh cũng cho thấy ông "ưa mến" (từ gốc Hê-bơ-rơ אָהַב, ahav) họ, tức là ông dành tình cảm cho họ, và điều đó đã khiến ông bị lôi cuốn. Sự giàu có và quyền lực đã cho phép ông thỏa mãn mọi ham muốn, kể cả ham muốn tình dục.
1. Sa ngã thuộc linh: 1 Các Vua 11:4 chép: "Về già, các bà vợ của Sa-lô-môn quyến dụ lòng người theo các thần khác; lòng người không trọn lành với Giê-hô-va Đức Chúa Trời mình như thể lòng Đa-vít, cha người." Lòng "không trọn lành" ở đây nghĩa là không còn chuyên tâm, không còn trung tín. Các bà vợ ngoại giáo đã khiến Sa-lô-môn xây dựng các nơi cao để thờ cúng thần tượng của họ như Át-tạt-tê (thần của dân Si-đôn), Kê-mốt (thần của dân Mô-áp), và Minh-côm (thần của dân Am-môn) (câu 5-8). Cụm từ "làm lệch lạc lòng người" trong nguyên ngữ Hê-bơ-rơ là וַתֵּטֶנָּה אֶת־לְבָבוֹ (watetennah et lebavo), trong đó động từ נָטָה (natah) có nghĩa là "cúi xuống, kéo lệch". Đúng như vậy, các bà vợ đã kéo lòng Sa-lô-môn ra khỏi Đức Chúa Trời. Hành động này chọc giận Đức Giê-hô-va, vì Ngài đã hiện ra hai lần với Sa-lô-môn (1 Các Vua 11:9). Hậu quả, Đức Chúa Trời tuyên bố sẽ xé vương quốc khỏi tay Sa-lô-môn và ban phần lớn cho một tôi tớ của ông (Giê-rô-bô-am). Chỉ vì cớ Đa-vít, Ngài sẽ không làm điều đó trong đời Sa-lô-môn mà để dành cho con trai ông; và Ngài sẽ để lại một chi phái cho dòng dõi Đa-vít (câu 11-13).
2. Hậu quả chính trị: Sau khi Sa-lô-môn qua đời, con trai là Rô-bô-am lên ngôi. Vì sự ngu dại của Rô-bô-am và vì lời tiên tri đã ứng nghiệm, mười chi phái phía Bắc tách ra thành vương quốc Y-sơ-ra-ên dưới sự lãnh đạo của Giê-rô-bô-am, chỉ còn lại Giu-đa và Bên-gia-min trung thành với nhà Đa-vít (1 Các Vua 12). Sự chia rẽ này làm suy yếu dân tộc, dẫn đến hàng loạt cuộc chiến và cuối cùng cả hai vương quốc đều bị lưu đày: Y-sơ-ra-ên bị đế quốc A-sy-ri tiêu diệt năm 722 TCN, còn Giu-đa bị Ba-by-lôn bắt đi năm 586 TCN. Nguyên nhân sâu xa có thể bắt nguồn từ tội lỗi của Sa-lô-môn.
3. Hậu quả cá nhân: Mặc dù được hưởng mọi thú vui, sự giàu có và thành tựu, Sa-lô-môn đã cảm nhận sự trống rỗng. Sách Truyền đạo, được truyền thống cho là do chính Sa-lô-môn viết, bày tỏ nỗi thất vọng về cuộc sống dưới mặt trời: "Hư không của hư không, thảy đều hư không" (Truyền đạo 1:2). Trong chương 2, ông kể lại mình đã xây cất, trồng vườn, tích lũy vàng bạc, có nhiều vợ, nhưng cuối cùng nhận ra tất cả chỉ là "theo luồng gió thổi, chẳng có ích gì dưới mặt trời" (Truyền đạo 2:11). Từ "hư không" trong nguyên ngữ Hê-bơ-rơ là הֶבֶל (hebel), nghĩa đen là "hơi thở", tượng trưng cho sự phù du, nhanh chóng tan biến. Điều này cho thấy, không có Chúa, mọi thành tựu đều vô nghĩa.
A. Vâng lời Chúa trên hết: Sa-lô-môn biết rõ luật pháp của Đức Chúa Trời (Phục truyền 17:17) nhưng ông đã chọn không tuân theo. Sự khôn ngoan của con người không đủ để giữ chúng ta khỏi tội lỗi; chúng ta cần sự khiêm nhường và kính sợ Chúa. 1 Sa-mu-ên 15:22 nhắc nhở: "Vâng lời tốt hơn là dâng của tế lễ; nghe theo tốt hơn là mỡ chiên đực." Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi sống vâng phục Lời Chúa trong mọi lĩnh vực, ngay cả khi đi ngược lại xu hướng thế gian.
B. Hôn nhân theo tiêu chuẩn Kinh Thánh: Đức Chúa Trời thiết lập hôn nhân là mối quan hệ một vợ một chồng, trọn đời (Sáng thế 2:24; Ma-thi-ơ 19:4-6). Mặc dù trong Cựu Ước có những trường hợp đa thê, nhưng đó không phải ý muốn nguyên thủy của Chúa và thường dẫn đến đau khổ (ví dụ gia đình Áp-ra-ham, Gia-cốp). Ngày nay, Tân Ước dạy rõ ràng: "Mỗi người đàn ông chỉ nên có một vợ, và mỗi người đàn bà chỉ nên có một chồng" (1 Ti-mô-thê 3:2,12; Tít 1:6). Hơn nữa, Cơ Đốc nhân không nên kết hôn với người không cùng đức tin (2 Cô-rinh-tô 6:14), vì sự không đồng nhất tâm linh sẽ gây trở ngại cho đời sống thuộc linh và có thể lôi kéo xa Chúa, như đã xảy ra với Sa-lô-môn.
C. Cảnh giác với cám dỗ của tình dục và của cải: Tình dục là món quà của Chúa trong phạm vi hôn nhân (Hê-bơ-rơ 13:4). Nhưng khi vượt ra khỏi ranh giới đó, nó trở thành tội lỗi. Trong Tân Ước, từ "gian dâm" (πορνεία, porneia) bao hàm mọi hình thức tình dục ngoài hôn nhân. Sa-lô-môn, dù khôn ngoan, đã để sự ham muốn tình dục chi phối, dẫn đến việc có hàng trăm vợ và cung phi. Điều này không chỉ vi phạm luật pháp mà còn làm ô uế tấm lòng. Ngày nay, chúng ta cần giữ mình thanh sạch, tránh xa sự gian dâm (1 Cô-rinh-tô 6:18), và xem của cải như phương tiện chứ không phải mục đích (Ma-thi-ơ 6:19-21). Hãy tìm kiếm Nước Đức Chúa Trời trước hết (Ma-thi-ơ 6:33), vì chỉ nơi Ngài chúng ta tìm thấy sự thỏa mãn thật.
D. Ăn năn và phục hồi: Dù Sa-lô-môn đã phạm tội nghiêm trọng, nhiều học giả tin rằng qua sách Truyền đạo, ông đã quay trở lại với Chúa. Điểm nhấn cuối cùng của Truyền đạo là: "Khá kính sợ Đức Chúa Trời và giữ các điều răn Ngài; ấy là trọn phận sự của người" (Truyền đạo 12:13). Điều này cho thấy dù chúng ta có lầm lạc, Đức Chúa Trời vẫn mở ra con đường ăn năn và phục hồi. 1 Giăng 1:9 hứa: "Nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác." Vì vậy, nếu đã sa ngã, hãy mau quay về với Cha yêu thương.
Cuộc đời vua Sa-lô-môn vừa là tấm gương sáng về sự khôn ngoan được ban cho bởi Đức Chúa Trời, vừa là bài học cảnh tỉnh về hậu quả thảm khốc của sự bất tuân. Việc ông có quá nhiều vợ, đặc biệt là vợ ngoại bang, đã dẫn đến sự sa ngã thuộc linh, chia cắt vương quốc và nỗi trống rỗng cá nhân. Là Cơ Đốc nhân sống trong thời đại đầy cám dỗ, chúng ta cần ghi nhớ lời dạy của Kinh Thánh về hôn nhân, sự thanh khiết và ưu tiên tìm kiếm Chúa. Hãy giữ tấm lòng mình, vì "các nguồn sự sống do nơi lòng mà ra" (Châm ngôn 4:23). Nguyện Chúa giúp chúng ta bước đi trong sự vâng lời và kính sợ Ngài, để cuộc đời chúng ta kết quả và vinh hiển Danh Ngài.