Sa-lô-môn sa ngã vì nhiều vợ như thế nào?

Kinh Thánh ghi lại cuộc đời của vua Sa-lô-môn – một người được Đức Chúa Trời ban cho sự khôn ngoan vô song, giàu có và vinh quang. Nhưng cuối cùng, ông lại sa ngã nặng nề và khiến vương quốc của Đa-vít bị chia cắt. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự sụp đổ của Sa-lô-môn là việc ông có quá nhiều vợ và hầu. Bài viết này sẽ khám phá câu chuyện Kinh Thánh, phân tích nguyên nhân, diễn biến và hậu quả, cũng như rút ra những bài học thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

Sa-lô-môn là con trai của vua Đa-vít và Bát-sê-ba, lên ngôi vua Y-sơ-ra-ên khoảng năm 970 TCN. Trong giấc mơ tại Ga-ba-ôn, Sa-lô-môn cầu xin Đức Chúa Trời ban cho mình sự khôn ngoan để cai trị dân sự, và Ngài đã ban cho ông không chỉ khôn ngoan mà cả sự giàu có và vinh quang (1 Các Vua 3:5-14). Sa-lô-môn trở nên nổi tiếng khắp thế giới, xây dựng đền thờ, cung điện và mở rộng giao thương. Nhưng sách 1 Các Vua chương 11 đã ghi lại một sự thật đáng buồn: khi về già, Sa-lô-môn đã quay lưng lại với Đức Chúa Trời vì ảnh hưởng của các bà vợ ngoại bang.

Trước khi vào Đất Hứa, Đức Chúa Trời đã ban cho dân Y-sơ-ra-ên những mạng lệnh rõ ràng về việc vua tương lai phải tuân thủ. Phục truyền luật lệ 17:16-17 chép:

“Nhưng vua chớ nên lo cho có nhiều ngựa, chớ vì muốn thêm nhiều ngựa mà dẫn dân trở lại Ê-díp-tô; bởi Đức Giê-hô-va đã phán cùng các ngươi rằng: Các ngươi chẳng trở lại đường đó nữa. Vua cũng chẳng nên có nhiều vợ, e lòng người trở bỏ Chúa chăng; lại cũng chẳng nên thâu trữ nhiều vàng bạc.”

Đây là một điều răn rõ ràng: vua không được lấy nhiều vợ, kẻo lòng người xây bỏ Chúa. Sa-lô-môn, dù khôn ngoan, đã vi phạm trực tiếp điều răn này.

1 Các Vua 11:3 cho biết: “Người có bảy trăm vợ, công chúa, và ba trăm hầu; các vợ người làm cho nghiêng lòng người.” (Bản Truyền Thống 1925). Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “vợ” là nashim, “công chúa” (hay “hoàng hậu”) là sarim, và “hầu” là pilagshim (concubines). Số lượng này là cực kỳ lớn, vượt xa mọi vua chúa đương thời. Việc này không chỉ là một sự phô trương quyền lực mà còn là kết quả của những liên minh chính trị. Sa-lô-môn đã kết hôn với con gái của Pha-ra-ôn (1 Các Vua 3:1) và với nhiều phụ nữ từ các dân tộc xung quanh như Mô-áp, Am-môn, Ê-đôm, Si-đôn, và Hê-tít (1 Các Vua 11:1).

Có nhiều nguyên nhân đằng sau việc Sa-lô-môn tích lũy nhiều vợ và hầu:

• Liên minh chính trị: Trong thế giới cổ đại, hôn nhân là công cụ ngoại giao mạnh mẽ. Việc cưới con gái của các vua lân bang giúp củng cố hòa bình và mở rộng ảnh hưởng.
• Thỏa mãn dục vọng: Dù không nói trực tiếp, Kinh Thánh cho thấy Sa-lô-môn đắm chìm trong sự xa hoa và khoái lạc. Sách Truyền đạo (Ecclesiastes) phản ánh sự thử nghiệm của ông với mọi thú vui trần gian, bao gồm “những người nữ” (Truyền đạo 2:8).
• Kiêu ngạo và vi phạm luật pháp: Sa-lô-môn biết rõ luật pháp Đức Chúa Trời, nhưng có lẽ ông nghĩ rằng mình đủ khôn ngoan để không bị ảnh hưởng. Điều này thể hiện sự kiêu ngạo và coi thường mệnh lệnh của Chúa.

1 Các Vua 11:4 chép: “Vì khi Sa-lô-môn đã già, các bà vợ người dụ lòng người đi theo các thần khác; lòng người chẳng trọn lành với Giê-hô-va Đức Chúa Trời người như thể lòng Đa-vít, cha người.” Các bà vợ ngoại bang đã mang theo thần tượng và tập tục thờ cúng từ quê hương họ. Thay vì cấm đoán, Sa-lô-môn lại chiều theo họ, thậm chí xây dựng các nơi cao để thờ cúng thần ngoại bang:

• “Người cũng lập nơi cao cho Thần tượng Kê-móc của dân Mô-áp trên núi đối ngang Giê-ru-sa-lem, và cho Mo-lóc của dân Am-môn.” (1 Các Vua 11:7)
• “Người làm như vậy cho hết thảy các bà vợ ngoại bang của mình, xông hương và tế lễ cho các thần của họ.” (1 Các Vua 11:8)

Những thần này bao gồm Át-tạt-tê (Ashtoreth) của dân Si-đôn, Mo-lóc (Molech) – thần đòi hỏi tế trẻ em, và Kê-móc (Chemosh) của dân Mô-áp. Đây là sự phản bội trắng trợn với giao ước giữa Đức Chúa Trời và dân Y-sơ-ra-ên.

Đức Chúa Trời đã nổi giận với Sa-lô-môn vì lòng người đã xây bỏ Ngài (1 Các Vua 11:9-13). Ngài phán:

“Bởi vì ngươi đã làm điều đó, không giữ giao ước và luật lệ ta truyền cho ngươi, ta chắc sẽ đoạt lấy nước khỏi ngươi mà trao cho một kẻ tôi tớ ngươi. Song vì cớ Đa-vít, cha ngươi, ta sẽ không làm điều đó trong đời ngươi; ta sẽ đoạt nước khỏi tay con trai ngươi. Dầu vậy, ta cũng không đoạt lấy cả nước; vì cớ Đa-vít, tôi tớ ta, và vì cớ Giê-ru-sa-lem, thành ta đã chọn, ta sẽ để lại một chi phái cho con trai ngươi.” (1 Các Vua 11:11-13)

Hậu quả là sau khi Sa-lô-môn qua đời, vương quốc bị chia đôi: Giu-đa và Bên-gia-min trung thành với dòng dõi Sa-lô-môn (Rô-bô-am), còn mười chi phái kia theo Giê-rô-bô-am. Sự chia rẽ này dẫn đến suy yếu, xung đột và cuối cùng là sự sụp đổ của cả hai vương quốc.

Không phải tự nhiên mà Đức Chúa Trời cảnh báo về việc có nhiều vợ. Hậu cung lớn đã tạo ra những vấn đề nghiêm trọng:

1. Sự phân tâm khỏi Chúa: Sa-lô-môn dành nhiều thời gian và tài nguyên cho các bà vợ, xây cất đền đài cho họ, và thỏa mãn các yêu cầu của họ. Dần dà, ông không còn tập trung vào việc tìm kiếm Chúa.
2. Sự cám dỗ về thần tượng: Các bà vợ ngoại bang muốn thờ cúng thần của họ. Để làm hài lòng họ, Sa-lô-môn đã dung túng và thậm chí tham gia vào việc thờ lạy hình tượng.
3. Vi phạm nguyên tắc “một vợ một chồng” trong ý muốn nguyên thủy của Đức Chúa Trời: Từ ban đầu, Đức Chúa Trời đã thiết lập hôn nhân là một nam một nữ (Sáng thế 2:24). Mặc dù Cựu Ước có ghi nhận tục đa thê, nhưng đó không phải ý muốn lý tưởng của Ngài. Sự đa thê thường dẫn đến ghen tương, xung đột và làm suy yếu gia đình.

Ngoài ra, từ ngữ Hê-bơ-rơ “nashim zarot” (vợ ngoại bang) nhấn mạnh sự khác biệt về tín ngưỡng. Đức Chúa Trời đã nghiêm cấm dân Y-sơ-ra-ên kết hôn với người ngoại bang vì sợ họ sẽ quyến dụ dân sự thờ thần tượng (Phục truyền 7:3-4). Sa-lô-môn đã phạm vào điều cấm này.

Dù sống trong thời đại khác, những nguyên tắc thuộc linh từ câu chuyện Sa-lô-môn vẫn còn nguyên giá trị. Dưới đây là một số áp dụng thực tiễn:

1. Tuân theo Lời Chúa dù ở địa vị cao: Sa-lô-môn biết luật pháp nhưng lại nghĩ mình có thể ngoại lệ. Khi chúng ta thành công hay được ban phước, chúng ta càng phải khiêm nhường và vâng lời Chúa hơn (1 Cô-rinh-tô 10:12).
2. Tránh những mối quan hệ không đồng đức tin: Kinh Thánh dạy: “Chớ mang ách chung với kẻ chẳng tin” (2 Cô-rinh-tô 6:14). Hôn nhân với người không cùng niềm tin sẽ dễ dẫn đến sự thỏa hiệp về thuộc linh. Nếu đã kết hôn, hãy tìm cách ảnh hưởng tốt cho chồng/vợ không tin (1 Cô-rinh-tô 7:12-16), nhưng tốt hơn là tránh ngay từ đầu.
3. Giữ lòng mình: “Khá cẩn thận giữ tấm lòng của con hơn hết, vì các nguồn sự sống do nơi nó mà ra.” (Châm ngôn 4:23). Sa-lô-môn đã để lòng mình bị các bà vợ dụ dỗ. Chúng ta phải bảo vệ tâm trí khỏi những ảnh hưởng xấu, bao gồm phương tiện truyền thông, bạn bè, và những thú vui tội lỗi.
4. Chạy trốn sự gian dâm: Sa-lô-môn đã để dục vọng dẫn dắt. Phao-lô khuyên: “Hãy chạy tránh sự gian dâm.” (1 Cô-rinh-tô 6:18). Trong thời đại đầy cám dỗ tình dục, chúng ta cần quyết tâm sống thánh khiết và hướng mắt về Chúa.
5. Đừng thỏa hiệp dần dần: Sa-lô-môn không đột ngột thờ thần tượng, mà từ từ bị kéo lệch bởi những nhượng bộ nhỏ. Hãy cảnh giác với những bước nhỏ rời xa Chúa, như bỏ qua thì giờ tĩnh nguyện, lơ là Hội Thánh, hay dung túng những thói quen tội lỗi.
6. Lắng nghe sự sửa dạy của Chúa: Đức Chúa Trời đã cảnh cáo Sa-lô-môn hai lần (1 Các Vua 11:9-10), nhưng ông không ăn năn. Khi Chúa sửa dạy qua Lời Ngài hay qua người khác, chúng ta nên mau mắn hồi đáp.
7. Sống vì vinh quang Chúa, không vì danh vọng cá nhân: Sa-lô-môn tìm kiếm sự vinh hiển cho chính mình qua các công trình và hậu cung. Nhưng cuối cùng ông nhận ra mọi sự hư không nếu không có Chúa (Truyền đạo 12:13). Chúng ta được tạo dựng để tôn vinh Chúa và hưởng Ngài mãi mãi.

Sa-lô-môn là một minh chứng buồn về việc một người được ban phước dồi dào nhưng lại đánh mất điều quý giá nhất: mối tương giao với Đức Chúa Trời. Sự sa ngã của ông bắt nguồn từ việc lấy nhiều vợ, vi phạm luật pháp, và dẫn đến thờ thần tượng. Qua câu chuyện này, chúng ta học được bài học về sự vâng lời, cảnh giác với những mối quan hệ không lành mạnh, và giữ lòng trọn thành với Chúa. Dù chúng ta có thể không là vua hay có hàng trăm vợ, nhưng những nguyên tắc thuộc linh này áp dụng cho mọi Cơ Đốc nhân trong mọi thời đại. Hãy để sự khôn ngoan thật – là kính sợ Đức Giê-hô-va – dẫn dắt chúng ta, để chúng ta không đi vào vết xe đổ của Sa-lô-môn, mà sống đẹp lòng Chúa cho đến cuối cùng.