Liên hệ ngày thứ 7 với Mười Điều Răn?

Mười Điều Răn – bộ luật đạo đức vĩnh cửu của Đức Chúa Trời – giữ vị trí trung tâm trong đời sống của dân Chúa. Trong mười điều ấy, điều răn thứ tư liên quan đặc biệt đến ngày thứ bảy: “Hãy nhớ ngày nghỉ đặng làm nên ngày thánh.” (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:8). Bài viết này sẽ khám phá mối liên hệ thần học, lịch sử và thực tiễn giữa ngày thứ bảy và Mười Điều Răn, qua đó giúp chúng ta hiểu ý nghĩa của Sa-bát trong kế hoạch của Đức Chúa Trời và cách áp dụng cho Cơ Đốc nhân ngày nay.

Ngay từ buổi đầu sáng thế, Kinh Thánh đã ghi lại việc Đức Chúa Trời nghỉ ngơi vào ngày thứ bảy: “Ngày thứ bảy, Đức Chúa Trời làm xong các công việc Ngài đã làm, và ngày thứ bảy, Ngài nghỉ các công việc Ngài đã làm. Rồi, Ngài ban phước cho ngày thứ bảy, đặt là ngày thánh, vì trong ngày đó, Ngài nghỉ các công việc đã dựng nên và đã làm xong rồi.” (Sáng Thế Ký 2:2-3). Từ ngữ “nghỉ” trong tiếng Hê-bơ-rơ là shabath (שׁבת), có nghĩa là ngừng, nghỉ ngơi, chấm dứt. Hành động của Đức Chúa Trời thiết lập một khuôn mẫu cho loài người: làm việc sáu ngày và nghỉ ngơi vào ngày thứ bảy. Việc Ngài “ban phước” và “làm nên thánh” ngày này cho thấy ý định đặc biệt của Ngài dành cho ngày Sa-bát như một phần của trật tự sáng tạo, trước khi có luật pháp Môi-se.

Khi ban hành Mười Điều Răn trên núi Si-na-i, Đức Chúa Trời nhắc lại mệnh lệnh về ngày Sa-bát, nhưng bổ sung thêm hai lý do: sáng tạo và giải cứu.

Trong Xuất Ê-díp-tô Ký 20:8-11, Chúa phán: “Hãy nhớ ngày nghỉ đặng làm nên ngày thánh. Ngươi hãy làm hết công việc mình trong sáu ngày; nhưng ngày thứ bảy là ngày nghỉ của Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi: … vì trong sáu ngày Đức Giê-hô-va đã dựng nên trời, đất, biển, và muôn vật ở trong đó, qua ngày thứ bảy thì Ngài nghỉ: vậy nên Đức Giê-hô-va đã ban phước cho ngày nghỉ và làm nên ngày thánh.” Lý do căn bản là sự sáng tạo của Đức Chúa Trời.

Trong Phục truyền Luật lệ Ký 5:12-15, lý do khác được nêu: “Khá nhớ rằng ngươi đã làm tôi mọi trong xứ Ê-díp-tô, và Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi đã dùng tay quyền năng giơ thẳng ra đem ngươi ra khỏi đó… bởi cớ đó Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi dặn biểu ngươi phải giữ ngày nghỉ.” Ở đây, Sa-bát cũng là dấu chỉ của sự giải cứu và tự do mà Đức Chúa Trời đã ban cho Y-sơ-ra-ên.

Như vậy, ngày thứ bảy được Đức Chúa Trời ghi vào Mười Điều Răn như một điều răn đạo đức – một phần của giao ước với dân Ngài, nhắc nhở họ về quyền tể trị của Đấng Tạo Hóa và ân điển cứu chuộc.

Trong suốt Cựu Ước, Sa-bát là một dấu hiệu đặc biệt giữa Đức Chúa Trời và dân Y-sơ-ra-ên: “Ấy sẽ là một dấu giữa ta cùng các ngươi trải qua các đời… vì trong sáu ngày Đức Giê-hô-va đã dựng nên trời đất, qua ngày thứ bảy Ngài nghỉ và lấy làm yên vui.” (Xuất Ê-díp-tô Ký 31:13,17). Việc giữ ngày Sa-bát chứng tỏ dân sự thuộc về Đức Chúa Trời và nhận biết Ngài là Đấng Tạo Hóa và Đấng Cứu Chuộc. Ngày này không chỉ là ngày nghỉ lao động, mà còn là ngày thánh, tập trung thờ phượng và nhớ ơn Chúa. Các tiên tri thường khiển trách dân Y-sơ-ra-ên vì đã vi phạm ngày Sa-bát (Ê-sai 56:2-6; Giê-rê-mi 17:19-27), cho thấy tầm quan trọng của nó trong đời sống giao ước.

Đức Chúa Giê-xu, trong thời Tân Ước, đã giảng dạy và hành động một cách độc đáo liên quan đến ngày Sa-bát. Ngài thường xuyên bị các nhà lãnh đạo tôn giáo chỉ trích vì vi phạm các quy định truyền thống về ngày Sa-bát (như chữa bệnh, môn đồ bứt lúa). Chúa Giê-xu trả lời: “Vì người ta không phải vì ngày Sa-bát mà được dựng nên, nhưng ngày Sa-bát vì loài người mà lập ra. Vậy thì Con người cũng làm chủ ngày Sa-bát.” (Mác 2:27-28). Qua đó, Chúa Giê-xu nhấn mạnh mục đích nhân văn và đầy thương xót của ngày Sa-bát: nó được lập ra để phục vụ con người, chứ không phải để trở thành gánh nặng. Hơn nữa, Ngài tuyên bố mình là “Chủ của ngày Sa-bát”, khẳng định thẩm quyền thiên thượng của Ngài đối với luật pháp và khả năng hoàn thành ý nghĩa thật của ngày Sa-bát.

Chúa Giê-xu không phá bỏ điều răn, nhưng Ngài làm ứng nghiệm và mở rộng ý nghĩa. Ngài là sự nghỉ ngơi đích thực cho những ai mệt mỏi và gánh nặng (Ma-thi-ơ 11:28-30).

Sau khi Chúa Giê-xu sống lại, các sứ đồ và Hội Thánh đầu tiên đã có sự thay đổi trong việc nhóm họp thờ phượng. Mặc dù ban đầu họ vẫn đến đền thờ vào ngày Sa-bát (Công vụ 13:14; 17:2), nhưng các tín hữu cũng nhóm lại vào ngày thứ nhất của tuần lễ – ngày Chúa nhật – để bẻ bánh, tức là cử hành Tiệc Thánh (Công vụ 20:7; 1 Cô-rinh-tô 16:2). Ngày thứ nhất là ngày Chúa Giê-xu phục sinh (Giăng 20:1), và được gọi là “ngày của Chúa” trong Khải huyền 1:10. Sự thay đổi này không phải là việc hủy bỏ điều răn thứ tư, nhưng là sự chuyển hướng từ bóng tối sang thực tại.

Sứ đồ Phao-lô dạy rằng: “Vậy, chớ có ai đoán xét anh em về của ăn, hoặc về thức uống, hoặc về ngày lễ, hoặc về ngày trăng mới, hoặc về ngày Sa-bát, ấy đều chỉ là bóng của các việc sẽ tới, còn hình thì ở trong Đấng Christ.” (Cô-lô-se 2:16-17). Ngài cũng viết: “Người nọ tưởng ngày nầy hơn ngày kia, kẻ kia tưởng mọi ngày đều bằng nhau; ai nấy hãy tin chắc ở trí mình.” (Rô-ma 14:5). Những câu này cho thấy rằng trong thời đại Tân Ước, việc giữ ngày Sa-bát theo nghi thức Môi-se không còn là điều bắt buộc đối với Cơ Đốc nhân; thay vào đó, tín hữu được tự do trong Đấng Christ để thờ phượng Chúa mỗi ngày, nhưng vẫn nên dành riêng một ngày để nghỉ ngơi và thờ phượng.

Thư Hê-bơ-rơ cung cấp một sự giải thích thần học sâu sắc về ý nghĩa của ngày Sa-bát. Tác giả nói về “sự yên nghỉ” mà Đức Chúa Trời hứa cho dân Ngài (Hê-bơ-rơ 3:7-4:11). Y-sơ-ra-ên xưa đã không vào được sự yên nghỉ vì cớ cứng lòng và không tin. Nhưng ngày nay, một sự yên nghỉ còn lại cho dân Đức Chúa Trời: “Vì ai đã vào sự yên nghỉ của Đức Chúa Trời, thì nghỉ công việc mình cũng như Đức Chúa Trời đã nghỉ công việc của Ngài vậy.” (Hê-bơ-rơ 4:10). Sự yên nghỉ này không chỉ là ngày thứ bảy theo lịch, mà là sự nghỉ ngơi thuộc linh trong Đấng Christ, là sự cứu rỗi trọn vẹn mà Chúa đã hoàn thành. Vì vậy, ngày Sa-bát trong Cựu Ước là hình bóng của sự nghỉ ngơi đời đời mà chúng ta có trong Đấng Christ. Khi Chúa Giê-xu đến, Ngài đã hoàn thành ý nghĩa thật của ngày Sa-bát.

Là những người tin Chúa Giê-xu, chúng ta được tự do khỏi ách nô lệ của luật pháp, nhưng không được dùng sự tự do đó để sống buông thả; thay vào đó, chúng ta sống bởi Thánh Linh. Liên quan đến ngày thứ bảy và Mười Điều Răn, chúng ta có thể rút ra những nguyên tắc sau:

• Nhận biết Chúa là Đấng Tạo Hóa và Cứu Chúa: Mỗi tuần, chúng ta nên dành một ngày đặc biệt để tưởng nhớ công trình sáng tạo và cứu chuộc của Đức Chúa Trời. Điều này giúp chúng ta giữ đúng ưu tiên trong đời sống.
• Nghỉ ngơi và thờ phượng: Mặc dù không bị ràng buộc bởi ngày thứ bảy theo luật Môi-se, chúng ta vẫn cần khuôn mẫu làm việc sáu ngày và dành một ngày để nghỉ ngơi thể chất, tâm linh và tập trung vào Chúa. Hầu hết Hội Thánh ngày nay chọn ngày Chúa nhật (ngày thứ nhất) để nhóm lại thờ phượng, kỷ niệm sự phục sinh của Chúa Giê-xu.
• Đừng trở nên lập pháp: Chúng ta không nên lên án người khác về việc giữ ngày này hay ngày kia (Rô-ma 14:5-6). Một số tín hữu vẫn giữ ngày thứ bảy vì lương tâm; điều đó có thể chấp nhận nếu làm vì Chúa. Quan trọng là lòng tôn kính Chúa.
• Tìm sự yên nghỉ trong Đấng Christ mỗi ngày: Sự nghỉ ngơi thật không chỉ là một ngày trong tuần, mà là tình trạng tâm linh của người tin Chúa – tin cậy vào sự cứu rỗi đã hoàn tất và không còn tự nỗ lực để được xưng công bình. Chúng ta có thể bước vào sự nghỉ ngơi đó hằng ngày qua đức tin và sự cầu nguyện.

Mối liên hệ giữa ngày thứ bảy và Mười Điều Răn thật sâu sắc. Ngày Sa-bát được thiết lập từ sáng thế, ghi vào luật pháp Môi-se, và trở thành một dấu chỉ của giao ước. Đến thời Tân Ước, Chúa Giê-xu Christ đã làm trọn ý nghĩa của Sa-bát và ban cho chúng ta sự nghỉ ngơi đời đời. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta không còn bị ràng buộc bởi ngày thứ bảy theo nghi lễ, nhưng chúng ta vui mừng trong sự tự do của Tin Lành: tôn thờ Chúa, nghỉ ngơi trong Ngài, và dành riêng ngày Chúa nhật để cử hành sự phục sinh của Đấng Christ. Hãy nhớ rằng “có một ngày nghỉ còn lại cho dân Đức Chúa Trời” (Hê-bơ-rơ 4:9), và sự nghỉ ngơi ấy chính là Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã phán: “Hãy đến cùng ta, … ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ.”