Sự khác biệt giữa Sa-bát và yên nghỉ trong Chúa Giê-xu?

Kinh Thánh nói nhiều về sự nghỉ ngơi. Từ ngày Sa-bát được thiết lập trong Cựu Ước đến lời mời gọi yên nghỉ của Chúa Giê-xu trong Tân Ước, chủ đề này xuyên suốt mạc khải của Đức Chúa Trời. Nhưng nhiều người thắc mắc: sự yên nghỉ trong Chúa Giê-xu khác với việc giữ ngày Sa-bát như thế nào? Bài nghiên cứu này sẽ khám phá sâu sắc từ nguồn gốc, ý nghĩa Kinh Thánh, cho đến sự ứng dụng thực tiễn trong đời sống Cơ Đốc nhân.

Chữ “Sa-bát” bắt nguồn từ tiếng Hê-bơ-rơ שַׁבָּת (shabbat), có nghĩa là “ngừng, nghỉ ngơi, chấm dứt”. Sách Sáng Thế Ký 2:2-3 ghi lại: “Ngày thứ bảy, Đức Chúa Trời làm xong các công việc Ngài đã làm, và ngày thứ bảy, Ngài nghỉ các công việc Ngài đã làm. Rồi Đức Chúa Trời ban phước cho ngày thứ bảy, biệt riêng ra thánh; vì trong ngày đó, Ngài nghỉ các công việc sáng tạo đã làm và đã xong rồi.” (Bản Truyền Thống 1925).

Đây là lần đầu tiên khái niệm về một ngày nghỉ được thiết lập, gắn liền với công cuộc sáng tạo của Đức Chúa Trời. Sau này, khi ban Mười Điều Răn, Ngài phán: “Hãy nhớ ngày nghỉ đặng làm nên ngày thánh. Ngươi hãy làm hết công việc mình trong sáu ngày; nhưng ngày thứ bảy là ngày nghỉ của Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi: trong ngày đó, ngươi, con trai, con gái, tôi tớ trai tớ gái, súc vật của ngươi, hoặc khách ngoại bang ở trong thành ngươi, đều chớ làm công việc chi hết; vì trong sáu ngày Đức Giê-hô-va đã dựng nên trời, đất, biển, và muôn vật ở trong đó, qua ngày thứ bảy thì Ngài nghỉ: vậy nên Đức Giê-hô-va đã ban phước cho ngày nghỉ và làm nên ngày thánh.” (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:8-11).

Trong Phục Truyền Luật Lệ Ký 5:15, Sa-bát còn mang ý nghĩa kỷ niệm sự giải phóng khỏi Ai Cập: “Khá nhớ rằng ngươi đã làm tôi mọi trong xứ Ê-díp-tô, và Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi dùng tay quyền năng giơ thẳng ra đem ngươi ra khỏi đó; bởi cớ ấy cho nên Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi có dặn biểu ngươi giữ ngày nghỉ.” Sa-bát cũng là một dấu hiệu của giao ước giữa Đức Chúa Trời với dân Y‑sơ‑ra‑ên (Xuất 31:13, 17).

Các quy định chi tiết về việc giữ ngày Sa-bát rất nghiêm ngặt: cấm mọi công việc, kể cả nhóm lửa (Xuất 35:3), đi đường xa (Công Vụ 1:12), v.v. Dân Y‑sơ‑ra‑en phải giữ ngày đó như một ngày thánh, nếu vi phạm có thể bị xử tử (Dân Số 15:32-36).

Đến thời Chúa Giê-xu, các thầy thông giáo và người Pha-ri-si đã thêm vào vô số truyền thống và quy định con người, biến ngày Sa-bát thành gánh nặng chứ không còn là ơn phước. Họ giám sát từng hành vi nhỏ nhặt, lên án những việc làm lành như chữa bệnh trong ngày Sa-bát (Ma-thi-ơ 12:10).

Chúa Giê-xu đã điều chỉnh lại quan niệm sai lầm này. Khi bị chỉ trích vì môn đồ bứt lúa ăn trong ngày Sa-bát, Ngài phán: “Vả, ngày Sa-bát làm vì loài người, chớ chẳng phải loài người vì ngày Sa-bát. Vậy thì Con người cũng là Chúa của ngày Sa-bát.” (Mác 2:27-28). Ngài dạy rằng Sa-bát được lập ra vì lợi ích của con người, để họ được nghỉ ngơi và tưởng nhớ Đức Chúa Trời, chứ không phải để nô lệ con người. Hơn nữa, Chúa Giê-xu thường chữa bệnh trong ngày Sa-bát, cho thấy làm việc lành không vi phạm tinh thần thật của Sa-bát (Lu-ca 13:10-17).

Qua đó, Chúa Giê-xu hé mở một sự nghỉ ngơi cao hơn, sâu hơn – không chỉ là nghỉ ngơi thể xác một ngày trong tuần, mà là sự yên nghỉ thuộc linh mà Ngài sẽ mang đến.

Trong Ma-thi-ơ 11:28-30, Chúa Giê-xu tuyên bố: “Hỡi những kẻ mệt mỏi và gánh nặng, hãy đến cùng ta, ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ. Ta có lòng nhu mì, khiêm nhường; nên hãy gánh lấy ách của ta, và học theo ta; thì linh hồn các ngươi sẽ được yên nghỉ. Vì ách ta dễ chịu và gánh ta nhẹ nhàng.”

Ở đây, từ “yên nghỉ” trong tiếng Hy Lạp là ἀναπαύω (anapauō), nghĩa là “nghỉ ngơi, được làm mới, được an ủi”. Sự yên nghỉ này không giới hạn vào một ngày cụ thể; nó là trạng thái nội tâm mà người tin Chúa Giê-xu có thể kinh nghiệm mỗi ngày: được giải thoát khỏi gánh nặng của tội lỗi, khỏi sự cố gắng tự cứu mình bằng việc làm, và được an tịnh trong tâm hồn vì biết mình được Chúa yêu thương, tha thứ.

Thư Hê-bơ-rơ đi sâu hơn vào khái niệm này. Tác giả nhắc lại việc dân Y‑sơ‑ra‑en không thể vào sự yên nghỉ của Đức Chúa Trời vì cứng lòng không tin (Hê-bơ-rơ 3:7-19), và khuyên các tín hữu: “Vậy, hãy gắng sức vào sự yên nghỉ đó, hầu cho không có ai theo gương bội nghịch mà sa ngã.” (Hê-bơ-rơ 4:11). Sự yên nghỉ được nói đến ở đây không chỉ là việc vào Đất Hứa dưới thời Giô-suê, vì Giô-suê đã đưa dân vào đất nhưng họ vẫn chưa được yên nghỉ thật (Hê-bơ-rơ 4:8). Đó là sự yên nghỉ đời đời mà Đức Chúa Trời đã hứa, và chúng ta bước vào bằng đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ. Hê-bơ-rơ 4:9-10 tuyên bố: “Vậy thì còn lại một ngày yên nghỉ cho dân Đức Chúa Trời. Vì ai vào sự yên nghỉ của Đức Chúa Trời, thì nghỉ công việc mình, cũng như Đức Chúa Trời đã nghỉ công việc của Ngài vậy.”

Như vậy, sự yên nghỉ trong Chúa Giê-xu bao gồm hai phương diện: sự yên nghỉ hiện tại (tâm linh) và sự yên nghỉ tương lai (thiên đàng). Cả hai đều dựa trên sự hoàn thành công việc cứu chuộc của Đấng Christ trên thập tự giá. Chúng ta không còn phải làm việc để được cứu (Ê-phê-sô 2:8-9), nhưng tin và nghỉ trong sự hoàn tất của Ngài.

Dựa trên những phân tích trên, chúng ta có thể liệt kê những điểm khác biệt chủ yếu:

1. Bản chất: Sa-bát là một ngày nghỉ vật lý và tôn giáo theo lịch (thứ bảy). Yên nghỉ trong Chúa Giê-xu là một trạng thái thuộc linh và mối quan hệ cá nhân với Chúa, không bị giới hạn bởi thời gian.
2. Mục đích: Sa-bát nhằm kỷ niệm sự sáng tạo, giải phóng khỏi Ai Cập, và là dấu hiệu giao ước cũ. Yên nghỉ trong Chúa Giê-xu nhằm đem lại sự bình an, tự do khỏi tội lỗi, và sự cứu rỗi vĩnh cửu.
3. Phạm vi áp dụng: Sa-bát được truyền cho dân Y‑sơ‑ra‑en (Xuất 31:16-17) như một dấu của giao ước. Yên nghỉ trong Chúa Giê-xu dành cho mọi người, mọi dân tộc tin nhận Ngài (Ma-thi-ơ 11:28).
4. Phương thức: Giữ Sa-bát đòi hỏi tuân thủ các quy tắc bên ngoài (không làm việc, v.v.). Bước vào sự yên nghỉ của Chúa đòi hỏi đức tin và sự vâng phục bên trong (Hê-bơ-rơ 4:3).
5. Thời gian: Sa-bát là một ngày trong tuần, sau sáu ngày làm việc. Yên nghỉ trong Chúa Giê-xu là liên tục, mỗi ngày (Hê-bơ-rơ 4:7).
6. Vị trí trong kế hoạch cứu rỗi: Sa-bát là “bóng của những việc sẽ đến” (Cô-lô-se 2:16-17). Còn Đấng Christ là thực tại. Cô-lô-se 2:16-17 nói: “Chớ để cho ai đoán xét anh em về của ăn uống, hoặc ngày lễ, hoặc ngày trăng mới, hoặc ngày Sa-bát, mà ngày Sa-bát chỉ là bóng của các việc sau nầy, chớ thân thể của Đấng Christ.” Vậy, Sa-bát là hình bóng chỉ về sự yên nghỉ thuộc linh mà Đấng Christ sẽ mang lại.

Tóm lại, Sa-bát là dấu hiệu tạm thời, trong khi yên nghỉ trong Chúa Giê-xu là sự hoàn thành vĩnh viễn.

Là Cơ Đốc nhân, chúng ta không còn bị ràng buộc bởi luật ngày Sa-bát (Rô-ma 14:5-6; Ga-la-ti 4:9-11). Nhưng điều đó không có nghĩa chúng ta không cần nghỉ ngơi thể xác – Đức Chúa Trời vẫn muốn chúng ta có những khoảng thời gian nghỉ ngơi để thân thể và tâm trí được phục hồi (Mác 6:31). Tuy nhiên, trọng tâm của đời sống mới là sự yên nghỉ thuộc linh trong Chúa. Dưới đây là một số bước thực tiễn:

• Tin cậy Chúa Giê-xu để được cứu: Yên nghỉ trước hết là sự an nghỉ khỏi gánh nặng tội lỗi và sự nỗ lực tự làm lành. Hãy tiếp nhận ân điển của Chúa qua đức tin (Ê-phê-sô 2:8-9).
• Học nơi Chúa sự nhu mì, khiêm nhường: Lời mời của Chúa trong Ma-thi-ơ 11:29 kêu gọi chúng ta mang lấy ách của Ngài và học theo Ngài. Ách của Chúa là sự vâng phục và mối liên hệ mật thiết với Ngài. Điều này mang lại sự nghỉ ngơi cho linh hồn.
• Dành thời gian tĩnh nguyện, giao thông với Chúa: Dù không phải là “giữ Sa-bát” theo luật, nhưng chúng ta cần có những khoảng lặng để lắng nghe tiếng Chúa, cầu nguyện, và suy ngẫm Lời Ngài (Thi thiên 46:10).
• Sống trong sự bình an của Chúa mỗi ngày: Phi-líp 4:6-7 dạy: “Chớ lo phiền chi hết, nhưng trong mọi sự hãy dùng lời cầu nguyện, nài xin, và sự tạ ơn mà trình các sự cầu xin của mình cho Đức Chúa Trời. Sự bình an của Đức Chúa Trời vượt quá mọi sự hiểu biết, sẽ giữ gìn lòng và ý tưởng anh em trong Đức Chúa Jêsus Christ.” Khi lo lắng, chúng ta đánh mất sự yên nghỉ; khi phó thác, chúng ta kinh nghiệm bình an.
• Không lệ thuộc vào các ngày đặc biệt: Rô-ma 14:5 nói: “Người nầy tưởng ngày nầy hơn ngày khác, kẻ kia tưởng mọi ngày đều bằng nhau; ai nấy hãy tin chắc ở trí mình.” Mỗi người có tự do trong vấn đề này, nhưng quan trọng là giữ lòng hướng về Chúa.
• Nghỉ ngơi trong sự hoàn tất công việc của Đấng Christ: Hãy nhớ rằng Đức Chúa Trời đã làm xong mọi việc cần thiết cho sự cứu rỗi của chúng ta. Chúng ta không thể thêm gì vào thập tự giá. Sự yên nghỉ của chúng ta dựa trên thành tựu của Ngài.

Ngoài ra, chúng ta có thể áp dụng nguyên tắc Sa-bát trong việc quản lý thời gian: làm việc siêng năng sáu ngày và dành một ngày nghỉ ngơi thể chất, thờ phượng và phục hồi sức lực. Nhưng điều này nên được thực hiện dưới ân điển, không phải dưới luật pháp.

Sa-bát và yên nghỉ trong Chúa Giê-xu có mối liên hệ chặt chẽ: Sa-bát là hình bóng, còn Đấng Christ là thực tại. Sa-bát chỉ về sự nghỉ ngơi tuyệt đối mà Đức Chúa Trời đã hứa, và sự nghỉ ngơi đó chỉ có thể được tìm thấy trong Chúa Giê-xu. Chúng ta không còn bị ràng buộc bởi nghi lễ ngày thứ bảy, nhưng được mời gọi bước vào sự yên nghỉ vĩnh cửu của Ngài – một sự yên nghỉ cho linh hồn ngay bây giờ và một sự yên nghỉ trọn vẹn trong cõi đời đời.

Ước mong mỗi chúng ta, khi hiểu rõ sự khác biệt này, sẽ không còn sống trong sự nô lệ của luật lệ hình thức, nhưng sẽ kinh nghiệm sự tự do và bình an thật trong mối tương giao với Chúa Cứu Thế Giê-xu.