Thomas Là Ai Trong Kinh Thánh?
Trong số mười hai sứ đồ của Chúa Giê-xu, Thomas thường được biết đến với biệt danh “Thomas kẻ nghi ngờ” (Doubting Thomas). Tuy nhiên, hình ảnh này chỉ là một mảnh ghép trong bức chân dung phức tạp và đầy cảm động về một môn đồ trung thành, yêu Chúa sâu sắc, nhưng cũng rất thực tế và đấu tranh với đức tin của mình. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào các phân đoạn Kinh Thánh, khám phá con người, hành trình đức tin và những bài học thiết thực từ cuộc đời của Sứ đồ Thomas.
Thomas được liệt kê trong danh sách mười hai sứ đồ trong cả ba sách Phúc Âm Nhất Lãm (Ma-thi-ơ 10:3; Mác 3:18; Lu-ca 6:15). Tuy nhiên, chỉ trong sách Phúc Âm Giăng, chúng ta mới có cái nhìn chi tiết về tính cách và lời nói của ông. Tên “Thomas” bắt nguồn từ tiếng A-ram **תְּאוֹמָא (Te'oma)**, có nghĩa là “sinh đôi”. Tiếng Hy Lạp trong Tân Ước ghi là **Δίδυμος (Didymos)**, cũng mang nghĩa tương tự: “người sinh đôi” (Giăng 11:16; 20:24; 21:2). Điều này cho thấy ông có một người anh/chị em sinh đôi, nhưng Kinh Thánh không tiết lộ thêm chi tiết nào. Biệt danh này dường như đã trở thành tên gọi chính của ông, và điều trớ trêu là, chính con người mang tên “sinh đôi” này lại đã trải qua một cuộc vật lộn nội tâm sâu sắc để tìm ra “bản sao” hay sự xác thực của đức tin mình.
1. Thomas - Người Trung Thành và Quyết Tâm (Giăng 11:1-16):
Câu chuyện đầu tiên mô tả Thomas xảy ra khi Chúa Giê-xu quyết định trở lại xứ Giu-đê, nơi người Do Thái vừa tìm cách ném đá Ngài, để thăm La-xa-rơ đã chết. Các môn đồ khác tỏ ra lo sợ: “Thưa Thầy, mới đây người Giu-đa tìm ném đá Thầy, mà Thầy còn trở lại đó nữa sao?” (câu 8). Trong bối cảnh đó, Thomas đã nói với các môn đồ khác: “Chúng ta cũng hãy đi, đặng chết với Thầy!” (câu 16).
Lời nói này cho thấy một Thomas:
- Trung thành tuyệt đối: Dù biết nguy hiểm đến tính mạng, ông chọn ở cùng Chúa.
- Bi quan nhưng quyết liệt: Ông dường như đã thấy trước kết cục bi thảm (“đặng chết với Thầy”), nhưng không chần chừ. Lòng trung thành của ông mạnh hơn nỗi sợ hãi.
- Một tinh thần lãnh đạo tiềm ẩn: Ông thúc giục cả nhóm hành động, thể hiện sự dứt khoát.
2. Thomas - Người Thực Tế và Khao Khát Hiểu Biết (Giăng 14:1-7):
Trong bữa Tiệc Ly, Chúa Giê-xu trấn an các môn đồ: “Ta đi sắm chỗ cho các ngươi... các ngươi biết đường đi rồi.” (câu 2-4). Thomas, với tâm trí thực tế, liền thưa: “Lạy Chúa, chúng tôi chẳng biết Chúa đi đâu, lẽ nào chúng tôi biết đường được?” (câu 5).
Câu hỏi này không phải là sự nghi ngờ vô tín, mà là sự thành thật của một người khao khát hiểu biết rõ ràng. Ông không giả vờ hiểu khi mình chưa hiểu. Chính sự thành thật này đã mở đường cho một trong những tuyên bố vĩ đại nhất của Chúa Giê-xu: “Ta là đường, chân lý, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha.” (câu 6). Như vậy, Thomas đã gián tiếp đem lại cho chúng ta một lẽ thật nền tảng của đức tin Cơ Đốc.
3. Thomas - Biểu Tượng của Sự Nghi Ngờ và Đức Tin Được Xác Quyết (Giăng 20:19-29):
Đây là phân đoạn định hình nên biệt danh nổi tiếng của Thomas. Sau khi sống lại, Chúa Giê-xu hiện ra với các môn đồ khi Thomas vắng mặt. Khi nghe họ thuật lại: “Chúng tôi đã thấy Chúa” (câu 25a), Thomas đã tuyên bố: “Nếu ta không thấy dấu đinh trong bàn tay Ngài, nếu ta không đặt ngón tay vào chỗ dấu đinh, và nếu ta không đặt bàn tay nơi sườn Ngài, thì ta không tin.” (câu 25b).
Cần giải nghĩa từ ngữ ở đây:
- Từ “tin” trong tiếng Hy Lạp là **πιστεύω (pisteuō)**, không chỉ là sự chấp nhận trí thức, mà là sự tin cậy, phó thác trọn vẹn.
- Thomas không đòi hỏi một bằng chứng mơ hồ. Ông đòi hỏi một sự xác thực cá nhân và thể lý về sự phục sinh thân thể của Chúa. Đây có thể là phản ứng của một người đang đau buồn tột độ (vì mất Thầy) và thất vọng (vì đã bỏ lỡ cơ hội).
Tám ngày sau, Chúa Giê-xu hiện ra và đáp ứng đúng yêu cầu của Thomas: “Hãy đặt ngón tay ngươi vào đây, và xem bàn tay ta; cũng hãy giơ bàn tay ngươi ra và đặt vào sườn ta...” (câu 27). Chúa không quở trách sự nghi ngờ của ông, nhưng Ngài đưa ông đến chỗ có thể tin. Phản ứng của Thomas là đỉnh cao thuộc linh: “Lạy Chúa tôi và Đức Chúa Trời tôi!” (câu 28).
- “Lạy Chúa tôi” (Ὁ Κύριός μου - Ho Kyrios mou): Ông tuyên xưng quyền tể trị của Đấng Phục Sinh.
- “Và Đức Chúa Trời tôi” (καὶ ὁ Θεός μου - kai ho Theos mou): Đây là lần duy nhất trong Tân Ước một người trực tiếp gọi Chúa Giê-xu là “Đức Chúa Trời” (Theos). Lời tuyên xưng này vang vọng lời mở đầu của sách Giăng: “Ngôi Lời là Đức Chúa Trời” (Giăng 1:1).
Chúa Giê-xu chấp nhận sự tôn thờ đó và phán một lời quan trọng cho mọi thế hệ sau: “Vì ngươi đã thấy ta, nên ngươi tin. Phước cho những kẻ chẳng từng thấy mà đã tin vậy!” (câu 29). Đức tin của chúng ta ngày nay được xây dựng trên lời chứng của các sứ đồ, kể cả Thomas, và được Chúa ban phước đặc biệt.
4. Thomas trong Các Sự Kiện Khác:
Thomas cũng có mặt khi Chúa Giê-xu hiện ra tại biển Ti-bê-ri-át (Giăng 21:2). Theo truyền thống, Thomas đã rao giảng Phúc Âm tại vùng Parthia (ngày nay là Iran) và Ấn Độ, và chịu tử đạo ở đó. Các Giáo Hội Cơ Đốc lịch sử tại Ấn Độ (như Giáo Hội Chính Thống Syriac Malankara) tin rằng Thomas là người đã thành lập Hội Thánh tại tiểu lục địa này.
1. Sự Trung Thành Trong Nỗi Sợ Hãi: Giống như Thomas sẵn sàng “đi và chết” với Chúa, chúng ta được kêu gọi trung thành bước đi với Chúa ngay cả khi con đường đầy rủi ro, bất an. Đức tin chân chính không loại bỏ nỗi sợ, nhưng giúp chúng ta vượt qua nó bằng sự vâng lời.
2. Được Phép Thành Thật Với Chúa Về Những Thắc Mắc: Chúa Giê-xu không bác bỏ câu hỏi thực tế của Thomas về “con đường” (Giăng 14). Tương tự, chúng ta có thể mang mọi thắc mắc, nghi ngờ, và sự bối rối đến với Chúa trong sự cầu nguyện. Sự thành thật mở ra cánh cửa cho sự mặc khải lớn hơn từ Ngài.
3. Từ Nghi Ngờ Đến Tuyên Xưng – Một Hành Trình Đức Tin: Hành trình của Thomas dạy chúng ta rằng sự nghi ngờ không phải là cứu cánh, mà có thể là một bước đệm dẫn đến đức tin được xác quyết mạnh mẽ hơn. Điều quan trọng không phải là dừng lại ở sự nghi ngờ, mà là kiên trì tìm kiếm cho đến khi gặp được Chúa. Đức tin của chúng ta cần được xây dựng trên nền tảng vững chắc là Lời Chúa và kinh nghiệm cá nhân với Ngài.
4. Phước Lành Cho Đức Tin Không Thấy: Lời chúc phước của Chúa Giê-xu (Giăng 20:29) là dành cho mọi Cơ Đốc nhân sau thời các sứ đồ. Đức tin của chúng ta ngày nay, dù không dựa trên việc nhìn thấy thể lý, nhưng vẫn có nền tảng lịch sử vững chắc (qua Kinh Thánh) và sự xác chứng của Thánh Linh trong lòng (Rô-ma 8:16). Chúng ta được ban phước khi tin cậy nơi Chúa Giê-xu qua lời chứng được ghi chép lại.
5. Trở Thêm Chứng Nhân Sau Khi Được Xác Quyết: Thomas, sau khi tuyên xưng “Lạy Chúa tôi và Đức Chúa Trời tôi”, đã trở thành một nhà truyền giáo nhiệt thành. Khi đức tin của chúng ta được củng cố qua những kinh nghiệm với Chúa, nhiệm vụ tự nhiên tiếp theo là ra đi làm chứng cho Ngài.
Thomas không đơn thuần là “kẻ nghi ngờ”. Ông là một môn đồ trung thành, thẳng thắn, khao khát sự xác thực và cuối cùng đã đạt đến đỉnh cao của sự tuyên xưng đức tin. Cuộc đời ông phản ánh hành trình của nhiều tín hữu: từ lòng trung thành ban đầu, đến những câu hỏi thực tế, những cuộc khủng hoảng nghi ngờ, và cuối cùng là sự xác tín sâu sắc dẫn đến sự thờ phượng trọn vẹn và sự phục vụ hết lòng.
Chúa Giê-xu đã đáp ứng Thomas ngay tại nơi ông đang đứng – nơi của sự nghi ngờ – và dẫn dắt ông đến nơi ông cần đến – nơi của đức tin vững vàng. Ngài cũng làm điều tương tự với chúng ta ngày nay. Hãy trung thực với Chúa về những tranh chiến trong đức tin, kiên trì tìm kiếm Ngài qua Lời Ngài, và chờ đợi sự xác quyết từ Thánh Linh. Rồi chúng ta cũng sẽ thốt lên từ tận đáy lòng: “Lạy Chúa tôi và Đức Chúa Trời tôi!”