Quan Điểm Kinh Thánh Về Thực Phẩm Biến Đổi Gen
Trong thời đại công nghệ sinh học phát triển, thực phẩm biến đổi gen (GMO - Genetically Modified Organisms) đã trở thành một chủ đề gây tranh cãi trên nhiều phương diện: sức khỏe, môi trường, đạo đức và kinh tế. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta tìm kiếm sự hướng dẫn tối cao từ Lời Đức Chúa Trời. Kinh Thánh không trực tiếp đề cập đến công nghệ gen hay sinh học phân tử, vì đây là những khái niệm hiện đại. Tuy nhiên, Kinh Thánh cung cấp một khung nguyên tắc vĩnh cửu về thẩm quyền của Đấng Tạo Hóa, trách nhiệm quản lý của con người, sự thánh khiết của sự sống và sự sáng tạo, cũng như tình yêu thương đối với người lân cận. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát các nguyên tắc Kinh Thánh nền tảng để giúp chúng ta có một cái nhìn đức tin và khôn ngoan về vấn đề phức tạp này.
Để hiểu bất kỳ vấn đề liên quan đến thế giới tự nhiên, chúng ta phải bắt đầu từ Sáng Thế Ký. Trong công trình sáng tạo, Đức Chúa Trời thiết lập trật tự và ban phước.
"Đức Chúa Trời lại phán rằng: Này, ta sẽ ban cho các ngươi mọi thứ cỏ kết hột mọc trên khắp mặt đất, và các thứ cây sanh quả có hột giống; ấy sẽ là đồ ăn cho các ngươi." (Sáng Thế Ký 1:29)
Ở đây, chúng ta thấy nguồn gốc thực phẩm đầu tiên được Đức Chúa Trời chỉ định. Từ ngữ Hê-bơ-rơ cho "ban" (נָתַן, nathan) mang ý nghĩa trao tặng, giao phó. Thực phẩm là một món quà từ Đấng Tạo Hóa. Mọi thứ Ngài dựng nên đều được tuyên bố là "rất tốt lành" (Sáng Thế Ký 1:31). Điều này thiết lập một nguyên tắc quan trọng: sự sáng tạo ban đầu của Đức Chúa Trời là hoàn hảo và đầy đủ. Mọi can thiệp của con người vào trật tự này cần được xem xét dưới ánh sáng của thẩm quyền quản lý (stewardship) chứ không phải thẩm quyền sở hữu tuyệt đối.
Sau khi tạo dựng con người, Đức Chúa Trời ban cho họ một sứ mạng đặc biệt:
"Đức Chúa Trời ban phước cho loài người và phán rằng: Hãy sanh sản, thêm nhiều, làm cho đầy dẫy đất; hãy làm cho đất phục tùng, hãy quản trị loài cá dưới biển, loài chim trên trời và các loài vật hành động trên mặt đất." (Sáng Thế Ký 1:28)
Động từ Hê-bơ-rơ "quản trị" (רָדָה, radah) và "làm cho phục tùng" (כָּבַשׁ, kabash) thường được hiểu là cai trị với sự khôn ngoan và chăm sóc, như một người quản gia được ủy thác, chứ không phải sự bóc lột tàn bạo. Mệnh lệnh này trao cho con người trách nhiệm canh tác và gìn giữ vườn (Sáng Thế Ký 2:15). Điều này bao hàm việc sử dụng trí tuệ, sự sáng tạo (là hình ảnh của Đấng Sáng Tạo) để cải thiện, bảo vệ và phát triển các nguồn tài nguyên thiên nhiên cho lợi ích chung.
Trong Kinh Thánh, chúng ta thấy hình ảnh của một người nông dân khôn ngoan biết chọn giống, luân canh và chăm sóc đất đai (xem các dụ ngôn của Chúa Giê-xu). Sách Châm Ngôn ca ngợi sự chăm chỉ và khôn ngoan trong lao động. Vì vậy, công nghệ, bao gồm kỹ thuật lai giống thông thường hay cao cấp hơn, có thể được xem như một phần của việc thực hiện trách nhiệm quản lý, nếu nó xuất phát từ sự khôn ngoan thực sự và phục vụ cho mục đích tốt đẹp.
Tuy nhiên, nguồn gốc của sự khôn ngoan thực sự là từ đâu? Sách Châm Ngôn khẳng định: "Sự kính sợ Đức Giê-hô-va là khởi đầu sự tri thức" (Châm Ngôn 1:7). Sự khôn ngoan của thế gian có thể thiếu vắng sự kính sợ Chúa, dẫn đến những quyết định chỉ vì lợi nhuận, quyền lực mà bỏ qua các giá trị đạo đức và hậu quả lâu dài.
Một nguyên tắc quan trọng khác trong Cựu Ước là sự phân biệt giữa thanh sạch và ô uế, giữa các loài được phép ăn và không được phép ăn. Luật pháp Môi-se thiết lập các ranh giới rõ ràng (Lê-vi Ký chương 11). Điều này dạy dân Y-sơ-ra-ên về sự thánh khiết và ý thức rằng ngay cả việc ăn uống cũng liên quan đến mối tương giao với Đức Chúa Trời.
Một phân đoạn đặc biệt thú vị là Lê-vi Ký 19:19: "Các ngươi chớ để súc vật mình đi giống với một thứ khác; chớ gieo trong đồng ruộng mình hai thứ giống khác nhau; chớ mặc mão bằng hai thứ chỉ khác nhau xen lộn nhau." Mệnh lệnh này, trong bối cảnh của nó, nhằm dạy dân Y-sơ-ra-ên tôn trọng các loài và trật tự sáng tạo mà Đức Chúa Trời đã thiết lập. Nó phản ánh nguyên tắc về việc gìn giữ sự thuần khiết và đặc tính riêng biệt của các loài. Trong Tân Ước, những luật lệ về thức ăn nghi lễ được giải thoát qua sự hi sinh của Chúa Giê-xu (Mác 7:19; Công vụ 10:9-16). Tuy nhiên, nguyên tắc về sự tôn trọng đối với sự sống và sự sáng tạo của Đức Chúa Trời vẫn còn giá trị.
Tân Ước đưa ra một nguyên tắc tối thượng hơn: tình yêu thương. Sứ đồ Phao-lô đối mặt với vấn đề thực phẩm dâng cúng cho thần tượng (một vấn đề gây tranh cãi về "sự trong sạch" thời bấy giờ). Ông đưa ra khuôn vàng thước ngọc:
"Vậy thì, hoặc anh em ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm." (1 Cô-rinh-tô 10:31)
"Nhưng hãy cẩn thận kẻo sự tự do mình làm dịp cho kẻ yếu đuối vấp phạm... Ấy vậy, nếu đồ ăn làm cho anh em tôi sa ngã, thì tôi sẽ chẳng hề ăn thịt nữa, hầu khỏi làm dịp cho anh em sa ngã." (1 Cô-rinh-tô 8:9, 13)
Nguyên tắc ở đây rất rõ: quyền tự do cá nhân phải được thực thi trong khuôn khổ của tình yêu thương và trách nhiệm với cộng đồng, đặc biệt là với những người "yếu đuối" trong đức tin hoặc có lương tâm nhạy cảm. Điều này có thể áp dụng cho các cuộc tranh luận về GMO khi nó gây ra lo ngại cho sức khỏe hoặc niềm tin của anh em khác.
Sách Khải Huyền, đặc biệt trong các bức thư gửi cho bảy Hội Thánh và các sự kiện cuối cùng, thường nhắc đến hình ảnh của sự đồng hóa và tha hóa. Hệ thống Ba-by-lôn đại diện cho một trật tự thế giới chống nghịch lại Đức Chúa Trời, nơi mà mọi thứ - thương mại, chính trị, thậm chí thực phẩm ("bánh buôn") - đều bị kiểm soát và sử dụng để nô dịch con người (Khải Huyền 18:11-13).
Trong khi không thể quy kết trực tiếp GMO là "dấu hiệu của con thú", chúng ta có thể rút ra nguyên tắc cảnh giác: Cơ Đốc nhân được kêu gọi tỉnh thức trước bất kỳ hệ thống hoặc công nghệ nào có nguy cơ:
1. Tự phong mình là Đấng Sáng Tạo: Thay đổi cốt lõi mã di truyền của sinh vật có thể bị xem như vượt quá vai trò "quản lý" để tiếm quyền "sáng tạo" của Đức Chúa Trời.
2. Gây tổn hại cho người nghèo và nông dân nhỏ: Nếu công nghệ này dẫn đến sự độc quyền hạt giống, phá hủy nền nông nghiệp bền vững và khiến nông dân lệ thuộc vào các tập đoàn, nó đi ngược lại tinh thần công bằng và chăm sóc người nghèo được nhấn mạnh xuyên suốt Kinh Thánh (Châm Ngôn 14:31; A-mốt 5:24).
3. Thiếu minh bạch và kiêu ngạo: Tinh thần của Ba-by-lôn là kiêu ngạo ("Ta ngự trên ngôi Đức Chúa Trời" - Ê-sai 14:13-14). Một thái độ cho rằng "khoa học có thể giải quyết mọi vấn đề mà không cần đến đạo đức hay sự kính sợ Chúa" cần được xem xét thận trọng.
Từ những nguyên tắc Kinh Thánh trên, chúng ta có thể rút ra một số ứng dụng thực tiễn:
1. Tìm Kiếm Sự Khôn Ngoan Từ Trên Cao: Trước khi đưa ra quyết định về thực phẩm, hãy cầu xin Đức Chúa Trời ban sự khôn ngoan (Gia-cơ 1:5). Sự khôn ngoan này bao gồm việc tìm hiểu thông tin khoa học đáng tin cậy, nhưng với tấm lòng kính sợ Chúa.
2. Thực Hành Trách Nhiệm Quản Gia Cách Cân Bằng: Là người quản lý tài nguyên (bao gồm cả thực phẩm và tài chính để mua thực phẩm), chúng ta được tự do lựa chọn. Sự lựa chọn đó nên cân nhắc đến:
- Sức khỏe của gia đình: Thân thể là đền thờ của Đức Thánh Linh (1 Cô-rinh-tô 6:19-20).
- Ảnh hưởng đến môi trường và nông dân: Lựa chọn có ủng hộ nền nông nghiệp bền vững và công bằng không?
- Khả năng tài chính: Thực phẩm hữu cơ hay phi GMO có thể đắt hơn. Hãy quản lý khôn ngoan và làm theo khả năng Chúa ban, không vì luật lệ mà lên án chính mình hay người khác.
3. Sống Trong Tự Do Nhưng Vì Tình Yêu Thương: Nếu bạn tin rằng nên tránh GMO, hãy làm với tấm lòng bình an trước mặt Chúa. Nếu bạn không thấy vấn đề, cũng đừng khinh dễ người anh em có lương tâm nhạy cảm hơn (Rô-ma 14:1-4). "Vì nước Đức Chúa Trời chẳng tại sự ăn uống, nhưng tại sự công bình, bình an, vui vẻ bởi Đức Thánh Linh vậy." (Rô-ma 14:17).
4. Ưu Tiên Cao Hơn: Đừng để cuộc tranh luận về thực phẩm làm chia rẽ thân thể Đấng Christ. Hãy tập trung vào việc rao truyền Phúc Âm và sống yêu thương. Chúa Giê-xu phán: "Hãy cẩn thận, chớ để lòng mình vì sự quá độ, sự say sưa và sự lo lắng đời nàу mà nặng nề..." (Lu-ca 21:34). Đừng để nỗi lo về thức ăn chi phối đời sống thuộc linh.
5. Cầu Nguyện Và Mong Đợi Sự Cứu Chuộc Trọn Vẹn: Chúng ta biết rằng cả tạo vật đang rên siết trong sự hư nát (Rô-ma 8:22). Những vấn đề như an toàn thực phẩm là một phần của sự hư nát đó. Thay vì tìm kiếm một giải pháp hoàn hảo từ thế giới sa ngã này, chúng ta hướng mắt về trời, nơi Chúa Giê-xu Christ sẽ tái lâm và thiết lập trời mới đất mới, nơi sẽ không còn sự ô uế, bệnh tật hay đói kém (Khải Huyền 22:1-2).
Kinh Thánh không cho chúng ta một câu trả lời "có" hay "không" dứt khoát về thực phẩm biến đổi gen. Thay vào đó, Lời Đức Chúa Trời ban cho chúng ta một bộ khung nguyên tắc vững chắc để đánh giá mọi công nghệ và lựa chọn của con người: Thẩm quyền tối cao của Đấng Tạo Hóa, trách nhiệm quản lý khôn ngoan và yêu thương của con người, tôn trọng sự sống và sự sáng tạo, và trên hết là nguyên tắc vinh hiển Chúa và tình yêu thương đối với người lân cận.
Là Cơ Đốc nhân trong thế kỷ 21, chúng ta được kêu gọi sống với đức tin không mù quáng nhưng sáng suốt, với sự dạn dĩ khiêm nhường để đặt câu hỏi, và với tình yêu thương thực tế trong từng lựa chọn nhỏ nhất. Dù chúng ta quyết định thế nào về GMO, hãy để quyết định ấy được dẫn dắt bởi sự kính sợ Chúa, tìm kiếm sự khôn ngoan từ Ngài, và luôn hướng lòng về niềm hy vọng trọn vẹn nơi Đấng Christ, là Đấng sẽ làm mới mọi sự. "Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm." (1 Cô-rinh-tô 10:31).