Làm Thế Nào Một Tín Hữu Nữ Có Thể Tránh Thái Độ Kiêu Kỳ?
Trong hành trình đức tin, mối nguy hiểm tinh vi và phổ biến mà mỗi Cơ Đốc nhân phải đối diện, không phân biệt nam hay nữ, chính là tấm lòng kiêu ngạo. Tuy nhiên, sự kiêu ngạo thường biểu hiện dưới những hình thức và trong những bối cảnh khác nhau đối với từng giới tính và vai trò. Đối với tín hữu nữ, Kinh Thánh đưa ra những lời cảnh báo rõ ràng cùng những hình mẫu cụ thể về đức tính khiêm nhường. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát bản chất của sự kiêu ngạo theo Kinh Thánh, những hình thức cụ thể nơi người nữ, và quan trọng nhất là con đường thực tiễn để nuôi dưỡng tấm lòng khiêm nhường, được ban cho bởi ân điển của Đức Chúa Trời.
I. Bản Chất Của Sự Kiêu Ngạo Theo Quan Điểm Kinh Thánh
Trước khi tìm hiểu cách tránh, chúng ta cần định nghĩa rõ "kiêu kỳ" hay "kiêu ngạo" trong ngôn ngữ Kinh Thánh. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ thường dùng là "גָּבַהּ" (gābah), có nghĩa là "cao lên, tự tôn, tự cao". Trong tiếng Hy Lạp Tân Ước, từ chính là "ὑπερηφανία" (hyperēphania), mang nghĩa "sự tự phụ, kiêu ngạo, vênh váo". Kinh Thánh mô tả kiêu ngạo không chỉ đơn thuần là một thái độ bề ngoài, mà là một tình trạng của tấm lòng (tâm linh) đặt mình lên trên Đức Chúa Trời và người khác.
"Sự kiêu ngạo đi trước, sự bại hoại theo sau, Và tánh tự cao đi trước sự sa ngã." (Châm-ngôn 16:18, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).
Đây là nguyên tắc nền tảng. Sự kiêu ngạo là gốc rễ dẫn đến sự sụp đổ thuộc linh. Chúa Giê-xu đã chỉ ra rằng những điều ô uế thật sự xuất phát từ bên trong lòng người, trong đó có "sự kiêu ngạo" (Mác 7:21-23). Vì vậy, cuộc chiến chống lại kiêu ngạo là cuộc chiến cho sự thuần khiết của tấm lòng.
II. Những Biểu Hiện Của Thái Độ Kiêu Kỳ Nơi Tín Hữu Nữ Trong Đời Sống Đức Tin
Sự kiêu ngạo thường rất khôn ngoan và mang nhiều lớp vỏ tinh vi. Đối với tín hữu nữ trong Hội Thánh và cộng đồng, nó có thể biểu lộ qua:
- Sự So Sánh và Cạnh Tranh Thuộc Linh: Tự cho mình "đạo đức hơn", "có nhiều khải tượng hơn", "phục vụ tận tụy hơn" hoặc "hiểu biết Kinh Thánh sâu sắc hơn" người chị em khác. Điều này đi ngược với lời dạy trong Rô-ma 12:3: "Vì tôi nói cho mỗi người trong anh em, nhờ ơn đã ban cho mình, chớ có tư tưởng cao quá lẽ, nhưng phải có tư tưởng vừa độ theo lượng đức tin mà Đức Chúa Trời đã phú cho từng người."
- Tinh Thần Phán Xét và Chỉ Trích: Dễ dàng nhận thấy và lên án lỗi lầm của người khác, đặc biệt là những người nữ khác, trong khi xem nhẹ hoặc bào chữa cho những thiếu sót của chính mình (Ma-thi-ơ 7:1-5).
- Tìm Kiếm Sự Công Nhận và Vinh Quang Cho Mình: Phục vụ, cầu nguyện, hay làm bất cứ điều gì với động cơ chính là để được người khác thấy và khen ngợi, thay vì làm "như làm cho Chúa" (Cô-lô-se 3:23).
- Lòng Tự Tin Quá Mức Vào Sức Riêng: Tin cậy vào tài năng, kinh nghiệm, kiến thức, hay thậm chí sự nhạy bén thuộc linh của bản thân, hơn là tin cậy tuyệt đối vào Chúa và thân phận yếu đuối của mình. Sứ đồ Phao-lô cảnh báo: "Ai tưởng mình đứng, hãy giữ kẻo ngã" (1 Cô-rinh-tô 10:12).
- Không Sẵn Lòng Học Hỏi Hay Nhận Sự Sửa Dạy: Một tấm lòng kiêu ngạo thường khép kín và cho rằng mình không cần sự chỉ dẫn từ người khác, kể cả từ những người lãnh đạo thuộc linh Chúa đặt để.
III. Hình Mẫu Khiêm Nhường và Cảnh Báo Kiêu Ngạo Từ Kinh Thánh
Kinh Thánh cung cấp cho chúng ta cả hình mẫu tích cực lẫn những cảnh báo rõ ràng.
Hình mẫu khiêm nhường tột đỉnh: Chính Chúa Giê-xu Christ. Ngài là Đấng hoàn toàn vô tội, nhưng đã "tự hạ mình, vâng phục cho đến chết, thậm chí chết trên cây thập tự" (Phi-líp 2:8). Ngài rửa chân cho các môn đồ, một công việc của đầy tớ (Giăng 13:1-17). Đây là nền tảng cho mọi sự khiêm nhường của Cơ Đốc nhân: chúng ta khiêm nhường vì Đấng Christ đã khiêm nhường thay cho chúng ta.
Hình mẫu nữ giới:
- Ma-ri, mẹ Chúa Giê-xu: Dù được chọn cho một đặc ân vĩ đại, bà đáp lại với bài ca ngợi khen (Magnificat) tập trung hoàn toàn vào sự nhân từ và quyền năng của Đức Chúa Trời, xưng nhận thân phận tôi tớ hèn mọn (Lu-ca 1:46-55).
- Người đàn bà góa nghèo: Bà dâng hai đồng tiền nhỏ, tất cả những gì bà có. Chúa Giê-xu khen ngợi sự dâng hiến khiêm nhường và trọn vẹn của bà, trái ngược với sự phô trương của những người giàu (Mác 12:41-44).
Lời cảnh báo nghiêm khắc: Sách Ê-sai tuyên bố: "Đức Giê-hô-va phán: Trời là ngai Ta, đất là bệ chân Ta. Các ngươi sẽ xây nhà thể nào cho Ta? Các ngươi sẽ lấy nơi nào làm chỗ nghỉ ngơi cho Ta?... Nhưng Đức Giê-hô-va phán: ... Kẻ nào có tánh khiêm nhường và thần trần ăn năn, thì ta sẽ nghe" (Ê-sai 66:1-2). Đức Chúa Trời chống cự kẻ kiêu ngạo, nhưng ban ân điển cho kẻ khiêm nhường (Gia-cơ 4:6; 1 Phi-e-rơ 5:5).
IV. Con Đường Thực Tiễn Để Nuôi Dưỡng Tấm Lòng Khiêm Nhường
Tránh thái độ kiêu kỳ không phải bằng nỗ lực tự kỷ luật bề ngoài, mà bằng việc liên tục được ân điển Chúa biến đổi từ bên trong. Dưới đây là những bước thực tiễn, dựa trên Lời Chúa.
1. Thường Xuyên Chiêm Ngưỡng Sự Vĩ Đại Của Đức Chúa Trời và Sự Nhỏ Bé Của Mình:
Chúng ta kiêu ngạo khi nhìn vào mình quá nhiều và nhìn lên Chúa quá ít. Hãy dành thời gian nghiên cứu các thuộc tính của Đức Chúa Trời: sự thánh khiết, công bình, toàn năng, và tình yêu thương của Ngài. Sách Gióp kết thúc bằng lời tuyên bố của Gióp: "Tôi lấy làm gớm ghê tôi, và ăn năn trong tro bụi" (Gióp 42:6) khi ông thấy được sự vĩ đại của Chúa. Sự thờ phượng chân thật đánh bại sự kiêu ngạo.
2. Sống Trong Nhận Thức Về Thập Tự Giá Mỗi Ngày:
Thập tự giá là lời tuyên bố cuối cùng về tình trạng tuyệt vọng của con người và ân điển vô điều kiện của Đức Chúa Trời. Mỗi ngày, hãy nhớ rằng sự cứu rỗi của bạn hoàn toàn là món quà nhưng không, không phải do công đức bạn (Ê-phê-sô 2:8-9). Bạn được kêu gọi không phải vì bạn giỏi giang hơn, mà vì Ngài yêu thương và thương xót. Một tấm lòng thấm nhuần lẽ thật về thập tự giá sẽ không có chỗ cho sự khoe khoang, ngoại trừ khoe về thập tự giá của Chúa Giê-xu Christ (Ga-la-ti 6:14).
3. Tập Thói Quen Xưng Tội Cụ Thể và Thường Xuyên:
Đừng chỉ xưng tội chung chung. Hãy cầu xin Chúa Thánh Linh soi sáng để thấy rõ những khoảnh khắc kiêu ngạo trong tư tưởng, lời nói, hành động của bạn. Xưng nhận chúng cụ thể với Chúa. "Còn nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác" (1 Giăng 1:9). Sự thú nhận phá vỡ sức mạnh của tội lỗi.
4. Chủ Động Tìm Kiếm và Đón Nhận Sự Sửa Dạy:
Hãy có một vài chị em thuộc linh tin cậy và cho phép họ được tự do nói sự thật trong tình yêu thương với bạn (Ê-phê-sô 4:15). Cầu nguyện rằng: "Lạy Chúa, xin hãy dùng bất cứ ai, bất cứ hoàn cảnh nào để nhắc nhở và sửa dạy con khi con đi lệch đường." Đón nhận sự sửa dạy cách vui lòng, dù có thể đau đớn, là dấu hiệu của sự khiêm nhường và khôn ngoan thật (Châm-ngôn 12:1).
5. Thực Hành Sự Phục Vụ Kín Đáo và Vô Danh:
Chúa Giê-xu dạy: "Khi ngươi bố thí, đừng cho tay tả biết tay hữu làm việc gì" (Ma-thi-ơ 6:3). Hãy chủ động tìm kiếm những việc phục vụ nhỏ bé, không ai biết đến trong gia đình, Hội Thánh, nơi làm việc. Rửa chén, dọn dẹp, viết một tấm thiệp khích lệ, cầu nguyện âm thầm cho một người. Những hành động này rèn luyện tấm lòng hướng về Chúa chứ không phải về sự tán dương của con người.
6. Trang Điểm Bằng Lòng Nhân Từ Và Tinh Thần Dịu Dàng:
Sứ đồ Phi-e-rơ khuyên các tín hữu nữ: "Chớ lấy sự trang sức bề ngoài giả móc tóc, đeo vàng, mặc áo quần mà làm đồ trang điểm, nhưng hãy lấy sự trang điểm giấu trong lòng, tức là tánh tâm thường tồn của tinh thần dịu dàng yên lặng, ấy là điều quý giá trước mặt Đức Chúa Trời" (1 Phi-e-rơ 3:3-4). Tinh thần dịu dàng yên lặng (πραΰς - praus, "khiêm nhu, dịu dàng") là đối nghịch trực tiếp với tinh thần tự tôn, tranh cạnh. Nó đến từ sự tin cậy hoàn toàn vào sự chăm sóc và định đoạt của Đức Chúa Trời.
7. Chuyên Tâm Vào Việc Khích Lệ và Nâng Đỡ Người Khác:
Thay vì tập trung vào bản thân và thành tích của mình, hãy chủ động tìm cách nâng người khác lên. "Mỗi người trong anh em chớ chăm về lợi riêng mình, nhưng phải chăm về lợi kẻ khác nữa" (Phi-líp 2:4). Hãy trở thành người đầu tiên khen ngợi thành công của chị em khác, công nhận ân tứ và sự đóng góp của họ cho Hội Thánh. Điều này phá vỡ tinh thần so sánh và cạnh tranh.
Kết Luận: Khiêm Nhường Là Một Hành Trình Của Ân Điển
Cuối cùng, chúng ta phải nhớ rằng sự khiêm nhường thật không phải là một đức tính chúng ta có thể tự mình tạo ra. Nó là bông trái của Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23 thể hiện qua các đức tính như nhịn nhục, nhân từ...). Sự kiêu ngạo là biểu hiện của xác thịt, còn sự khiêm nhường là dấu hiệu của đời sống được Thánh Linh điều khiển.
Hãy bắt đầu mỗi ngày bằng lời cầu nguyện: "Lạy Chúa Giê-xu, Đấng đã hạ mình vì con, xin hãy ban cho con tấm lòng của Ngài. Xin Thánh Linh Ngài hãy phơi bày mọi ngóc ngách kiêu ngạo trong lòng con và đầy dẫy con bằng sự khiêm nhường và yêu thương của Ngài. Con không thể tự làm được điều này. Con hoàn toàn phụ thuộc vào ân điển Ngài."
Khi chúng ta gắn chặt mắt mình vào Chúa Giê-xu, Đấng khiêm nhường và nhu mì, chúng ta sẽ tìm được sự nghỉ ngơi cho linh hồn mình (Ma-thi-ơ 11:29). Trong Ngài, chúng ta được giải phóng khỏi gánh nặng phải chứng tỏ bản thân, và được tự do để yêu thương, phục vụ, và sống đẹp lòng Đức Chúa Trời với một tấm lòng thật sự khiêm cung.