Kinh Thánh nói gì về việc nhuộm tóc?

Trong xã hội hiện đại, việc nhuộm tóc đã trở thành một thực hành phổ biến, từ việc che đi tóc bạc, thay đổi diện mạo cho đến thể hiện cá tính. Đối với Cơ Đốc nhân, một câu hỏi thường nảy sinh là: “Kinh Thánh có nói gì về việc này không? Việc nhuộm tóc có phải là tội lỗi không?”. Để trả lời câu hỏi này một cách thấu đáo, chúng ta cần quay trở lại với Lời Đức Chúa Trời, xem xét các nguyên tắc nền tảng về thân thể, vẻ đẹp, sự khiêm nhường và tự do trong Đấng Christ, thay vì tìm kiếm một câu mệnh lệnh trực tiếp “được” hay “không được”.

Trước tiên, phải thừa nhận rằng Kinh Thánh không có một câu nào trực tiếp cấm hay ra lệnh về việc nhuộm tóc. Tuy nhiên, có một số phân đoạn nhắc đến tóc, màu tóc và những nguyên tắc về sự chỉnh trang bề ngoài, từ đó chúng ta có thể rút ra sự hiểu biết.

1. Tóc Bạc – Biểu Tượng của Sự Kính Trọng và Khôn Ngoan (Châm Ngôn 16:31; Lê-vi Ký 19:32)

Một trong những lý do phổ biến nhất để nhuộm tóc là che đi tóc bạc. Kinh Thánh lại nhìn nhận tóc bạc như một dấu ấn đáng tôn trọng:

“Tóc bạc là mão triều thiên vinh hiển, Tìm được nơi đường công bình.” (Châm Ngôn 16:31 - Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).
Từ “mão triều thiên vinh hiển” trong tiếng Hê-bơ-rơ là ‘atereth tif’arah (עֲטֶרֶת תִּפְאֶרֶת), hàm ý một vòng hoa trang trí hay vương miện của vinh quang. Điều này trái ngược với quan điểm thế gian thường coi tóc bạc là dấu hiệu của sự già nua cần che giấu. Tác giả Châm Ngôn xem nó là phần thưởng, là biểu tượng cho một cuộc đời sống công bình. Trong Lê-vi Ký 19:32, Đức Chúa Trời truyền lệnh: “Trước mặt người tóc bạc hãy đứng dậy, kính trọng người già cả...”. Vậy, thái độ của chúng ta đối với tóc bạc – muốn giấu đi hay xem đó là một vinh dự – cũng có thể phản ánh thái độ của chúng ta đối với tuổi tác và sự khôn ngoan mà Chúa ban qua năm tháng.

2. Nguyên Tắc về Sự Khiêm Nhường và Trang Điểm (1 Phi-e-rơ 3:3-4; 1 Ti-mô-thê 2:9-10)

Đây là những phân đoạn then chốt bàn về vẻ đẹp bề ngoài của người tin Chúa, đặc biệt là phụ nữ:

“Chớ nên trang sức bề ngoài như gióc tóc, đeo đồ vàng, mặc áo quần lòe loẹt; nhưng hãy trang sức bằng con người thầm kín ở trong lòng, với sự trường tồn của tính cách nhu mì yên lặng. Đó là đồ trang sức quí giá trước mặt Đức Chúa Trời.” (1 Phi-e-rơ 3:3-4).
Cụm từ “gióc tóc” trong nguyên văn Hy Lạp là emplokē tōn trichōn (ἐμπλοκὴ τῶν τριχῶν). Emplokē không chỉ đơn thuần là tết tóc, mà trong bối cảnh văn hóa La Mã thế kỷ thứ nhất, nó ám chỉ những kiểu tóc cầu kỳ, phức tạp, thậm chí được tết bằng những sợi tóc giả nhuộm màu (thường là vàng) để phô trương sự giàu có và địa vị. Sứ đồ Phi-e-rơ không lên án việc chải chuốt tóc gọn gàng, nhưng cảnh báo chống lại động cơ phô trương và việc đặt nguồn hy vọng vào vẻ đẹp vật chất chóng qua. Ông đối chiếu với vẻ đẹp tâm linh “không hư nát”.

Tương tự, Phao-lô khuyên Ti-mô-thê:

“Cũng vậy, đờn bà phải ăn mặc một cách gọn ghẽ, với sự khiết trinh và đức hạnh giồi giũa, chẳng điểm trang bằng tóc gióc, vàng, châu ngọc, và áo quần quí giá, nhưng bằng việc lành, theo lẽ đương nhiên cho người đờn bà tuyên xưng lòng tin kính.” (1 Ti-mô-thê 2:9-10).
Nguyên tắc xuyên suốt ở đây là sự khiêm nhường, giản dị và ưu tiên cho đức hạnh. Việc nhuộm tóc, nếu xuất phát từ động cơ phô trương, khoe khoang, cố gắng thu hút sự chú ý về bản thân một cách không lành mạnh, thì rõ ràng đi ngược lại tinh thần này. Tuy nhiên, nếu việc đó đơn giản chỉ là một cách để chăm sóc bản thân, tạo cảm giác tự tin trong khuôn khổ khiêm tốn, thì không nhất thiết bị lên án.

3. Thân Thể Là Đền Thờ của Đức Thánh Linh (1 Cô-rinh-tô 6:19-20)

Đây là nguyên tắc nền tảng cho mọi quyết định về thân thể:

“Anh em há chẳng biết rằng thân thể mình là đền thờ của Đức Thánh Linh đang ngự trong anh em, là Đấng mà anh em đã nhận bởi Đức Chúa Trời, và anh em chẳng phải thuộc về chính mình sao? Vì chưng anh em đã được chuộc bằng giá cao rồi. Vậy, hãy lấy thân thể mình làm sáng danh Đức Chúa Trời.”
Nguyên tắc này đặt ra hai câu hỏi then chốt liên quan đến việc nhuộm tóc:

• Việc này có làm sáng danh Đức Chúa Trời không? (1 Cô-rinh-tô 10:31). Nó có giúp tôi làm chứng cho Chúa trong môi trường của mình không, hay ngược lại, khiến người khác vấp phạm hoặc hiểu lầm về đức tin của tôi?
• Việc này có gây hại cho “đền thờ” không? Nếu việc nhuộm tóc sử dụng hóa chất độc hại một cách cẩu thả, gây hại cho sức khỏe, thì chúng ta cần xem xét lại.

1. Bối Cảnh Lịch Sử và Văn Hóa: Trong thời Kinh Thánh, việc nhuộm tóc đã tồn tại. Người Ai Cập, La Mã sử dụng các loại thảo mộc (như henna, walnut shells) và thậm chí các chất hóa học sơ khai để nhuộm tóc. Tuy nhiên, trong văn hóa Do Thái, có lẽ nó không phổ biến rộng rãi. Sự nhấn mạnh của các sứ đồ là vào thói quen phô trương xa hoa của phụ nữ ngoại giáo, chứ không phải bản thân màu tóc.

2. Nguyên Tắc Tự Do và Sự Xét Đoán (Rô-ma 14:1-4, 13):

“Vậy chúng ta chớ xét đoán nhau nữa; nhưng thà suy xét điều nầy: là chớ để hòn đá vấp chân trước mặt anh em mình... Vậy mỗi người trong chúng ta sẽ khai trình việc mình với Đức Chúa Trời.” (Rô-ma 14:13, 12).
Phao-lô bàn về những vấn đề “gây tranh cãi” (adiaphora – trong tiếng Hy Lạp: ἀδιάφορα, nghĩa là những điều không rõ ràng, trung lập). Việc nhuộm tóc có thể được xếp vào loại này. Một Cơ Đốc nhân có thể có sự tự do cá nhân để làm điều đó, nhưng tự do không có nghĩa là thiếu suy xét. Chúng ta phải xem xét:

• Lương tâm mình: Tôi có sự bình an trước mặt Chúa về việc này không? Hay tôi cảm thấy bị lương tâm cáo trách? (Rô-ma 14:23).
• Sự gây vấp phạm: Việc này có làm cho một anh chị em non trẻ trong đức tin hiểu lầm, bắt chước theo một động cơ sai lầm, hoặc vấp ngã không? (1 Cô-rinh-tô 8:9-13).
• Văn hóa và chứng nhận: Trong nền văn hóa và cộng đồng cụ thể của tôi, việc nhuộm một màu tóc quá khác thường có cản trở việc tôi chia sẻ Phúc Âm và được tiếp nhận một cách nghiêm túc không?

Dựa trên những nguyên tắc Kinh Thánh trên, đây là một số hướng dẫn thực tế:

1. Xem Xét Động Cơ Của Bạn (Châm Ngôn 16:2):
Hãy thành thật với chính mình trước mặt Chúa. Tại sao tôi muốn nhuộm tóc?

• Để che giấu tuổi tác vì xấu hổ, hay đơn giản là để chăm sóc diện mạo gọn gàng?
• Để gây chú ý và tìm kiếm sự ngưỡng mộ từ người khác, hay để tự tin hơn trong công việc và chức vụ?
• Để hòa theo xu hướng thế gian một cách mù quáng, hay để thể hiện cá tính mà Chúa ban cho trong sự khiêm nhường?

2. Thể Hiện Sự Khôn Ngoan và Chứng Nhận:
Là con cái Chúa, chúng ta là “sứ giả của Đấng Christ” (2 Cô-rinh-tô 5:20). Cách chúng ta xuất hiện tạo nên ấn tượng đầu tiên. Hãy tự hỏi:

• Kiểu tóc và màu nhuộm này có phù hợp với môi trường làm việc/học tập và chức vụ của tôi không?
• Nó có giúp tôi trở nên dễ tiếp cận hơn với những người tôi muốn chia sẻ về Chúa không, hay nó tạo ra một rào cản không cần thiết?
• Tôi có đang bắt chước những phong cách gắn liền với những giá trị trái ngược với Phúc Âm không?

3. Tôn Trọng Sự Đa Dạng và Tránh Sự Xét Đoán:
Hội Thánh bao gồm nhiều nền văn hóa, thế hệ và hoàn cảnh khác nhau. Một người có thể chọn nhuộm tóc, người khác có thể để tóc bạc cách tự nhiên như một chứng nhận. Cả hai đều có thể vì sự vinh hiển của Đức Chúa Trời nếu động cơ đúng đắn. Chúng ta được kêu gọi để yêu thương chứ không phải xét đoán dựa trên vẻ bề ngoài (Gia-cơ 2:1-4).

4. Ưu Tiên Cho Con Người Bề Trong:
Dù có quyết định thế nào về bề ngoài, đừng bao giờ sao lãng việc “trang sức” tấm lòng. Sự nhu mì, yên lặng, thánh khiết, yêu thương và các trái của Đức Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23) mới là thứ có sức thu hút vĩnh cửu và làm đẹp lòng Chúa. Một mái tóc được chăm sóc đẹp đẽ không thể che giấu được một tấm lòng đầy ghen ghét, cay đắng.

Kinh Thánh không đưa ra một luật lệ đen trắng về việc nhuộm tóc. Thay vào đó, Lời Chúa ban cho chúng ta những nguyên tắc vĩnh cửu để ra quyết định: sự khiêm nhường, ưu tiên cho vẻ đẹp tâm linh, động cơ trong sáng, trách nhiệm với thân thể là đền thờ Chúa, tình yêu thương tránh gây vấp phạm, và trên hết là sự tôn vinh Đức Chúa Trời.

Việc nhuộm tóc tự nó không phải là tội lỗi. Tội lỗi nằm ở trái tim và động cơ đằng sau hành động (Mác 7:20-23). Mỗi Cơ Đốc nhân cần đến với Chúa trong sự cầu nguyện, tự vấn lương tâm dưới sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh và Lời Chúa, để tìm ra lời giải cho mình trong sự tự do đã được Đấng Christ giải phóng. Hãy để mọi quyết định, từ nhỏ nhất như màu tóc, đến lớn nhất trong cuộc đời, đều xuất phát từ lòng biết ơn và mong muốn làm sáng Danh Chúa.

“Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm.” (1 Cô-rinh-tô 10:31).