Công Việc Trong Quan Điểm Của Kinh Thánh
Trong thế giới hiện đại, công việc thường bị định nghĩa là phương tiện kiếm sống, đạt địa vị, hoặc thậm chí là gánh nặng. Tuy nhiên, Kinh Thánh trình bày một viễn cảnh hoàn toàn khác, sâu sắc và đầy ý nghĩa về lao động. Công việc không phải là lời nguyền hậu quả của sự sa ngã, mà là một phần trong kế hoạch nguyên thủy tốt lành của Đức Chúa Trời cho nhân loại. Bài nghiên cứu này sẽ khám phá thần học về công việc từ Sáng-thế Ký đến Khải Huyền, giải nghĩa các nguyên tắc nền tảng và đưa ra ứng dụng thiết thực cho Cơ Đốc nhân trong mọi lĩnh vực lao động.
I. Nền Tảng Thần Học: Công Việc Là Ơn Gọi Thánh Khiết Từ Ban Đầu
Ngay từ những trang đầu tiên của Kinh Thánh, chúng ta thấy Đức Chúa Trời chính là Đấng Lao Động đầu tiên. Sáng-thế Ký 1:1 ghi: "Ban đầu Đức Chúa Trời dựng nên trời đất." Cụm từ "dựng nên" trong tiếng Hê-bơ-rơ là "בָּרָא" (bara), mang ý nghĩa sáng tạo từ hư không, một hành động lao động đầy quyền năng và có mục đích. Sau sáu ngày sáng tạo, "Đức Chúa Trời thấy các việc Ngài đã làm thật rất tốt lành" (Sáng-thế Ký 1:31). Công việc của Ngài hoàn hảo và đáng hưởng sự nghỉ ngơi (Sabath).
Con người được tạo dựng theo hình ảnh của Đức Chúa Trời ("Imago Dei"), và vì thế, cũng được kêu gọi để lao động sáng tạo. Sáng-thế Ký 2:15 cho biết: "Giê-hô-va Đức Chúa Trời đem người ở vào vườn Ê-đen để trồng và giữ vườn." Ở đây, trước khi tội lỗi hiện diện, A-đam đã có một công việc: "trồng" (עָבַד - abad) và "giữ" (שָׁמַר - shamar). Từ "abad" này cũng thường được dịch là "phục vụ" hay "thờ phượng". Điều này cho thấy công việc nguyên thủy là một hình thức thờ phượng, chăm sóc và quản lý sự sáng tạo của Đức Chúa Trời. Công việc là một phần của sự kêu gọi (Calling) và phước lành, không phải sự trừng phạt.
II. Hệ Quả Của Sự Sa Ngã: Lao Động Trở Nên Nhọc Nhằn
Sự bất tuân của con người đã làm biến dạng mọi thứ, bao gồm cả công việc. Sáng-thế Ký 3:17-19 ghi lại lời phán sau cùng của Đức Chúa Trời với A-đam: "...đất sẽ bị rủa sả vì ngươi; trọn đời ngươi phải chịu khó nhọc mới có vật đất sanh ra mà ăn... ngươi sẽ phải làm đổ mồ hôi trán mới có mà ăn...". Từ ngữ Hê-bơ-rơ cho "khó nhọc" (עִצָּבוֹן - itstsabown) mang nghĩa đau đớn, buồn rầu. Công việc không còn thuần túy là niềm vui và sự thỏa nguyện trong Chúa; nó bị nhiễm bởi sự nhọc nhằn, thất vọng, tính ích kỷ và sự cạnh tranh không lành mạnh. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý: bản chất của công việc không bị rủa sả, mà là môi trường và kinh nghiệm lao động bị ảnh hưởng. Đất bị rủa sả, chứ không phải hành động lao động.
III. Các Nguyên Tắc Kinh Thánh Cho Công Việc Thời Hiện Tại
Xuyên suốt Cựu Ước và Tân Ước, Đức Chúa Trời ban cho dân sự Ngài những nguyên tắc để định hình thái độ và đạo đức trong lao động.
1. Làm Việc Hết Lòng Như Làm Cho Chúa: Đây là nguyên tắc nền tảng nhất. Cô-lô-se 3:23-24 dạy: "Mọi việc hãy làm hết lòng, như làm cho Chúa, chớ không phải làm cho người ta... vì biết rằng anh em sẽ bởi Chúa mà được cơ nghiệp làm phần thưởng. Hãy hầu việc Đấng Christ, tức là Chúa." Từ Hy Lạp được dùng cho "hết lòng" là "ἐκ ψυχῆς" (ek psychēs), nghĩa là từ trong tâm hồn, với tất cả sự sống của mình. Công việc dù tầm thường nhất cũng trở thành một hành động thờ phượng khi được làm với tấm lòng hướng về Chúa.
2. Xuất Sắc Và Chính Trực: Sách Châm Ngôn đầy dẫy những lời dạy về tính chính trực nơi công sở. Châm-ngôn 10:4 nói: "Kẻ tay biếng nhác trở nên nghèo hèn; còn tay kẻ siêng năng được làm nên giàu có." Sự siêng năng (חָרוּץ - charuts) được đề cao. Châm-ngôn 12:11 thêm: "Kẻ cày đất mình sẽ được no đủ bánh...". Trong Tân Ước, Ê-phê-sô 6:5-8 khuyên những người đầy tớ (hay nhân viên ngày nay) phải vâng phục chủ "với sự kính sợ run rẩy, thật thà của lòng anh em, như vâng phục Đấng Christ", và các chủ cũng phải đối đãi công bằng (Ê-phê-sô 6:9).
3. Mục Đích Của Lao Động: Để Cung Cấp Và Ban Cho: Sứ đồ Phao-lô đặt ra mô hình rõ ràng trong II Tê-sa-lô-ni-ca 3:10-12: "Vả, lúc chúng tôi ở cùng anh em, có truyền cho anh em rằng: nếu ai không khứng làm việc, thì đừng cho ăn nữa... chúng tôi khuyên bảo họ trong Chúa là Jêsus Christ, phải yên lặng mà làm việc, và ăn bánh của mình." Lao động để tự cung cấp là trách nhiệm. Hơn thế, Ê-phê-sô 4:28 nâng tầm mục đích: "Kẻ trộm cắp chớ trộm cắp nữa; nhưng thà chịu khó, chính tay mình làm nghề lương thiện, đặng có vật chi giúp cho kẻ thiếu thốn thì hơn." Mục đích của dư dật là để rộng rãi ban cho.
4. Sự Cân Bằng Và Nghỉ Ngơi: Chính Đức Chúa Trời lập nên nguyên tắc Sabath (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:8-11). Chữ "Sabath" (שַׁבָּת) có gốc từ nghĩa "ngừng, nghỉ". Đây không chỉ là luật lệ, mà là ân điển, một lời mời gọi phụ thuộc vào Đấng cung ứng mọi sự và tin cậy Ngài. Chúa Giê-xu phán: "Sabath lập ra vì loài người, chớ chẳng phải loài người vì Sabath" (Mác 2:27). Nguyên tắc cân bằng giữa làm việc và nghỉ ngơi là để bảo vệ con người khỏi chủ nghĩa thực dụng và sự kiệt sức.
IV. Gương Mẫu Của Chúa Giê-xu Và Các Nhân Vật Kinh Thánh
Chúa Giê-xu Christ, Con Đức Chúa Trời, đã dành phần lớn cuộc đời trước chức vụ công khai của Ngài để làm một người thợ mộc (Mác 6:3). Từ Hy Lạp "τέκτων" (tektōn) không chỉ là thợ mộc đơn thuần, mà có thể là thợ xây dựng, thợ thủ công lành nghề. Ngài thánh hóa lao động chân tay bằng chính kinh nghiệm của mình. Sự tận tụy của Ngài trong công việc thường nhật là nền tảng cho sự trung tín trong chức vụ lớn lao hơn.
Các nhân vật như Giô-sép (quản gia, quan cai trị), Đa-vít (người chăn chiên, vua), Nê-hê-mi (quan tửu chánh, lãnh đạo xây dựng), Lu-ca (thầy thuốc), và Phao-lô (người may trại) đều cho thấy đức tin và sự xuất sắc trong nghề nghiệp trần thế của họ gắn liền với sự gọi của Đức Chúa Trời. Công việc của họ là phương tiện để Đức Chúa Trời thực hiện ý muốn Ngài.
V. Ứng Dụng Thực Tế Cho Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Làm thế nào để sống những nguyên tắc này trong một thế giới đầy áp lực, cạnh tranh khốc liệt và ranh giới giữa công việc - cuộc sống ngày càng mờ nhạt?
1. Xác Định Lại "Ơn Gọi" (Vocation): Hãy mở rộng định nghĩa "ơn gọi" ra khỏi chức vụ mục sư truyền giáo. Mọi nghề nghiệp chân chính (y tá, giáo viên, kỹ sư, lao công, doanh nhân...) đều có thể là ơn gọi thánh khiết nếu được làm với mục đích tôn vinh Chúa và phục vụ người lân cận. Hãy cầu nguyện: "Lạy Chúa, Ngài muốn con phục vụ Ngài và người khác thế nào qua công việc này?"
2. Biến Nơi Làm Việc Thành Chiến Trường Truyền Giáo: Tính chính trực, siêng năng, lòng nhân từ và thái độ vui vẻ của bạn là một chứng đạo mạnh mẽ (Ma-thi-ơ 5:16). Hãy là người giải hòa, đem sự bình an của Chúa vào những xung đột. Coi đồng nghiệp, khách hàng và cấp trên như những người Chúa đặt để để bạn yêu thương và phục vụ.
3. Làm Việc Cách Xuất Sắc Nhất Có Thể: Dù công việc có nhàm chán, hãy tìm cách làm nó tốt hơn. Sự xuất sắc (excellence) khác với chủ nghĩa cầu toàn (perfectionism). Xuất sắc là nỗ lực hết mình vì Chúa, còn cầu toàn thường xuất phát từ sự sợ hãi và tìm kiếm sự chấp thuận của người đời.
4. Quản Lý Tài Chánh Và Thời Gian Theo Kinh Thánh: Làm việc để có thể dư dật mà ban cho. Lập ngân sách, tránh nợ nần không cần thiết (Châm-ngôn 22:7). Bảo vệ thời gian cho gia đình, cho Hội Thánh và cho sự nghỉ ngơi thuộc linh. Nói "không" với những áp lực công việc xâm phạm ranh giới quan trọng này.
5. Tìm Kiếm Sự Thỏa Nguyện Tối Thượng Nơi Chúa, Không Phải Nơi Sự Nghiệp: Công việc là tốt, nhưng nó không thể là thần tượng. Danh tiếng, địa vị, thành tích đều phù vân nếu không đặt trong ý muốn Chúa (Truyền-đạo 2:11). Sự thỏa nguyện và đắc thắng sau cùng của chúng ta đến từ địa vị làm con cái Đức Chúa Trời trong Đấng Christ, không phải từ chức danh trên danh thiếp.
VI. Kết Luận: Công Việc Trong Viễn Cảnh Vĩnh Cửu
Sách Khải Huyền cho chúng ta một cái nhìn thoáng qua về tương lai: "Các tôi tớ Ngài sẽ hầu hạ Ngài" (Khải Huyền 22:3). Công việc không biến mất trong cõi đời đời; nó được phục hồi và thánh hóa trọn vẹn. Chúng ta sẽ tiếp tục lao động, cai trị, và sáng tạo trong trời mới đất mới, nhưng không còn nhọc nhằn, đổ mồ hôi hay bị nguyền rủa. Mọi lao động sẽ là sự thờ phượng trọn vẹn, vui mừng trước mặt Đấng Tạo Hóa.
Vì vậy, công việc ngày nay không chỉ là chờ đợi cho ngày đó, mà là sự tập dượt, là sự chuẩn bị. Mỗi hành động trung tín, mỗi việc làm với lòng ngay thẳng, mỗi sự phục vụ trong yêu thương đều có giá trị vĩnh cửu khi được làm trong Chúa. "Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm" (I Cô-rinh-tô 10:31).
Hãy bước vào nơi làm việc ngày mai với một tầm nhìn mới: Bàn làm việc, công xưởng, lớp học, cánh đồng hay nhà bếp của bạn chính là bàn thờ, nơi bạn dâng lên Đức Chúa Trời sự lao động trung tín của mình như một của lễ sống và thánh khiết.