Thế Giới Quan Của Cơ Đốc Giáo
Trong một thế giới đầy những triết lý cạnh tranh và các cách giải thích khác nhau về thực tại, người tin Chúa được mời gọi để nhìn mọi sự qua lăng kính của Lời Đức Chúa Trời. "Thế giới quan" (worldview) không chỉ là một tập hợp những ý tưởng trừu tượng; đó là khung nhận thức nền tảng, chiếc kính qua đó chúng ta hiểu về Đức Chúa Trời, về chính mình, về người khác, về lịch sử, đạo đức, và mục đích tối hậu của vạn vật. Thế giới quan Cơ Đốc giáo, được mặc khải trọn vẹn trong Kinh Thánh, cung cấp một câu chuyện toàn diện, hợp lý và có sức biến đổi về toàn bộ thực tại.
I. Định Nghĩa Và Nền Tảng: Kinh Thánh Là Ánh Sáng Cho Thế Giới Quan
Thế giới quan Cơ Đốc không phải là sản phẩm của tư tưởng nhân loại, mà là sự mặc khải đến từ Đức Chúa Trời. Trọng tâm của nó nằm ở câu tuyên bố đầy uy quyền: "Ban đầu Đức Chúa Trời dựng nên trời đất" (Sáng Thế Ký 1:1). Mọi khía cạnh khác của thế giới quan này đều bắt nguồn từ chân lý nền tảng này. Kinh Thánh là thẩm quyền tối cao, là "đèn cho chơn tôi" và "ánh sáng cho đường lối tôi" (Thi Thiên 119:105). Từ ngữ Hy Lạp kosmos (thế gian) trong Tân Ước thường chỉ về hệ thống trật tự của thế giới, và Kinh Thánh chính là chìa khóa để giải mã ý nghĩa thật sự của kosmos ấy.
Sứ đồ Phao-lô khẳng định rằng mọi sự dạy dỗ phải được "bắt giữ cho hầu việc Đấng Christ" (2 Cô-rinh-tô 10:5). Điều này bao gồm việc xây dựng một cách có ý thức một thế giới quan lấy Đấng Christ làm trung tâm, qua đó mọi tư tưởng, mọi lý thuyết đều được đem ra so sánh với lẽ thật của Ngài.
II. Những Trụ Cột Chính Của Thế Giới Quan Cơ Đốc
1. Thực Tại Tối Cao: Một Đức Chúa Trời Cá Vị, Tạo Hóa Và Chủ Tể
Thế giới quan Cơ Đốc bắt đầu với Đức Chúa Trời. Ngài là thực tại tối cao, tự hữu hằng hữu, không do ai tạo nên. Ngài siêu việt (ở trên và tách biệt khỏi tạo vật) nhưng cũng hiện diện khắp nơi (ở trong tạo vật của Ngài). Danh xưng của Ngài được mặc khải cho Môi-se, "TA LÀ ĐẤNG TỰ HỮU HẰNG HỮU" (Xuất Ê-díp-tô Ký 3:14), từ tiếng Hê-bơ-rơ Yahweh, nhấn mạnh sự hiện hữu tuyệt đối và trung tín của Ngài. Vì Ngài là Đấng Tạo Hóa, nên toàn bộ vũ trụ thuộc về Ngài: "Của Đức Giê-hô-va là đất và mọi vật ở trong đó, Thế gian và những kẻ ở tại đó" (Thi Thiên 24:1). Điều này phủ nhận thuyết độc thần giáo (chỉ có vật chất) và thuyết phiếm thần (mọi thứ đều là thần), đồng thời khẳng định một Đức Chúa Trời cá vị, đầy quyền năng và khôn ngoan, đã thiết kế nên vũ trụ có mục đích.
2. Bản Chất Con Người: Được Dựng Nên Theo Hình Ảnh Đức Chúa Trời Nhưng Đã Sa Ngã
Con người không phải là sản phẩm của sự ngẫu nhiên tiến hóa, mà là đỉnh cao trong công trình sáng tạo của Đức Chúa Trời. "Đức Chúa Trời dựng nên loài người như hình Ngài... loài người được dựng nên giống như hình Đức Chúa Trời" (Sáng Thế Ký 1:27). Từ ngữ Hê-bơ-rơ tselem (hình ảnh) chỉ về sự đại diện và phản chiếu. Con người mang trong mình Imago Dei (Hình Ảnh Đức Chúa Trời), điều này ban cho nhân loại phẩm giá bất khả xâm phạm, khả năng sáng tạo, đạo đức, lý trí, ý chí tự do và mối tương giao. Con người được đặt vào vườn Ê-đen để "cày cấy và giữ gìn" (Sáng Thế Ký 2:15), thể hiện vai trò quản lý (quản gia) của mình đối với tạo vật.
Tuy nhiên, thế giới quan Kinh Thánh trình bày một bi kịch: Sự Sa Ngã. A-đam và Ê-va đã chọn không vâng lời Đức Chúa Trời, muốn trở nên "như Đức Chúa Trời" (Sáng Thế Ký 3:5). Hậu quả là tội lỗi xâm nhập vào thế giới, làm hư hoại mối quan hệ với Đức Chúa Trời, với nhau, với chính mình và với tạo vật (Sáng Thế Ký 3:16-19). Bản chất con người bị băng hoại (hamartia - tội lỗi trong tiếng Hy Lạp, nghĩa là trật mục tiêu). "Vì mọi người đều đã phạm tội, thiếu mất sự vinh hiển của Đức Chúa Trời" (Rô-ma 3:23). Đây là lời giải thích duy nhất và thỏa đáng cho sự hiện diện của tội ác, đau khổ và sự chết trong thế giới.
3. Lịch Sử Và Sự Cứu Chuộc: Có Mục Đích, Hướng Đến Sự Phục Hồi
Khác với các thế giới quan vô thần xem lịch sử là vòng xoáy ngẫu nhiên vô nghĩa, hoặc các thế giới quan huyền bí xem lịch sử là ảo giác, Kinh Thánh trình bày lịch sử như một câu chuyện tuyến tính, có khởi đầu, diễn biến và hồi kết. Lịch sử là "Lịch Sử Cứu Chuộc" (Historia Salutis). Nó diễn tiến từ Sáng Tạo, qua Sa Ngã, và hướng đến sự Cứu Chuộc và Phục Hồi cuối cùng.
Trung tâm của câu chuyện này là Chúa Giê-xu Christ. Ngài là Logos (Ngôi Lời) - nguyên lý sáng tạo và tổ chức của vũ trụ (Giăng 1:1-3). Nhập thể, chịu chết trên thập tự giá và sống lại, Ngài đã giải quyết vấn đề tội lỗi. "Vả, ý muốn của Cha ta là hễ ai thấy Con và tin Con, thì được sự sống đời đời" (Giăng 6:40). Sự cứu chuộc này không chỉ cho linh hồn, mà cuối cùng sẽ phục hồi mọi sự: "Nầy, ta làm mới lại hết thảy mọi sự" (Khải Huyền 21:5).
4. Nền Tảng Tri Thức Và Đạo Đức: Lẽ Thật Khách Quan Từ Đức Chúa Trời
Trong một thời đại tương đối hóa chân lý, thế giới quan Cơ Đốc khẳng định sự hiện hữu của lẽ thật khách quan, tuyệt đối, được mặc khải bởi Đức Chúa Trời. Chúa Giê-xu phán: "Sanh lý ta là ánh sáng của thế gian" (Giăng 8:12) và "Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống" (Giăng 14:6). Ngài không chỉ dạy lẽ thật; Ngài chính là hiện thân của Lẽ Thật. Kinh Thánh là Lời của Đức Chúa Trời, "đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn" (2 Ti-mô-thê 3:16, từ Hy Lạp theopneustos - được Đức Chúa Trời hà hơi). Điều này cung cấp nền tảng vững chắc cho tri thức và đạo đức. Tiêu chuẩn đúng-sai, tốt-xấu không do xã hội quy ước, mà bắt nguồn từ chính bản tính thánh khiết và yêu thương của Đức Chúa Trời (Lê-vi Ký 19:2, Mi-chê 6:8).
5. Mục Đích Cuối Cùng: Sự Vinh Hiển Của Đức Chúa Trời Và Sự Phục Hồi Vạn Vật
Vũ trụ này tồn tại vì mục đích gì? Thế giới quan Kinh Thánh trả lời: "Vì muôn vật đều là từ Ngài, bởi Ngài, và hướng về Ngài. Đáng cho Ngài được vinh hiển đời đời! A-men." (Rô-ma 11:36). Mục đích tối hậu của mọi sự là làm vinh hiển Đức Chúa Trời. Sự cứu chuộc qua Đấng Christ dẫn đến một tương lai hứa hẹn: sự sống lại của thân thể, sự phán xét cuối cùng, và sự tái lập trời mới đất mới nơi sự công bình ngự trị (Khải Huyền 21:1-4). Đây không phải là sự hủy diệt tạo vật, mà là sự phục hồi và biến đổi trọn vẹn, nơi mọi lời nguyền của sự sa ngã được cất bỏ.
III. Ứng Dụng Thực Tiễn Thế Giới Quan Cơ Đốc Trong Đời Sống Hằng Ngày
Thế giới quan không phải để tranh luận trong phòng học, mà để sống. Dưới đây là những áp dụng thiết thực:
- Trong Công Việc & Ơn Gọi: Hiểu rằng mọi công việc chân chính đều là sự phục vụ Chúa (Cô-lô-se 3:23). Người thợ mộc, bác sĩ, nội trợ đều đang tham gia vào công việc "cày cấy và giữ gìn" của Đức Chúa Trời, mang lại trật tự và sự chăm sóc cho thế giới. Công việc là một phương tiện để thờ phượng.
- Trong Đạo Đức & Quyết Định: Khi đối diện với các lựa chọn đạo đức, chúng ta không hỏi "Điều này có hợp pháp không?" hay "Mọi người có làm vậy không?", mà hỏi "Điều này có làm vinh hiển Đức Chúa Trời và phản ánh bản tính của Ngài không?" (1 Cô-rinh-tô 10:31).
- Trong Cách Nhìn Về Bản Thân Và Người Khác: Chúng ta đối xử tôn trọng với mọi người vì họ mang Imago Dei, dù họ có xấu xa đến đâu (Gia-cơ 3:9). Đồng thời, chúng ta khiêm nhường nhận biết mình là tội nhân đã được ân điển cứu chuộc, không có gì để khoe mình (Ê-phê-sô 2:8-9).
- Trong Quan Tâm Môi Trường: Với vai trò là quản gia, chúng ta có trách nhiệm chăm sóc và quản lý khôn ngoang tạo vật của Đức Chúa Trời, chống lại sự lạm dụng và hủy hoại bừa bãi.
- Trong Văn Hóa & Giải Trí: Chúng ta có thể thưởng thức nghệ thuật, âm nhạc, văn chương như những quà tặng từ sự sáng tạo của con người (mang hình ảnh Đức Chúa Trời), nhưng đồng thời "thử cho biết điều chi đẹp lòng Chúa" (Ê-phê-sô 5:10), phân biệt và từ chối những gì cổ vũ cho sự phản loạn chống lại các giá trị của Đức Chúa Trời.
- Trong Đau Khổ: Khi gặp khổ đau, chúng ta không xem đó là sự ngẫu nhiên vô nghĩa hay định mệnh tàn ác. Chúng ta nhìn nhận nó trong bối cảnh của một thế giới đã sa ngã, nhưng tin cậy vào một Đức Chúa Trời chủ tể, nhân từ, Đấng có thể biến điều ác thành điều lành (Rô-ma 8:28) và hứa ban sự an ủi (2 Cô-rinh-tô 1:3-4).
Kết Luận: Sống Với Tầm Nhìn Của Thiên Đàng
Thế giới quan Cơ Đốc giáo cung cấp một khuôn khổ vĩ đại, đẹp đẽ và đáng tin cậy để hiểu về mọi phương diện của cuộc sống. Nó bắt đầu với Đức Chúa Trời, giải thích thực trạng đau thương của nhân loại qua sự sa ngã, chỉ ra con đường cứu rỗi duy nhất qua Chúa Giê-xu Christ, và mở ra một tương lai hy vọng trọn vẹn. Sống với thế giới quan này đòi hỏi sự đầu tư nghiên cứu Lời Chúa, cầu nguyện và có tư duy thấm nhuần Kinh Thánh.
Lời kêu gọi dành cho chúng ta là hãy "đổi mới tâm thần" (Rô-ma 12:2) để được biến hóa bởi sự đổi mới của tâm trí mình, từ đó có thể "nhận biết ý muốn tốt lành, đẹp lòng và trọn vẹn của Đức Chúa Trời." Khi chúng ta nhìn thế giới qua đôi mắt của Đức Chúa Trời, mọi công việc, mối quan hệ, niềm vui và cả nỗi đau đều tìm thấy ý nghĩa sâu xa và mục đích vĩnh cửu trong kế hoạch vinh hiển của Ngài. Hãy can đảm suy nghĩ và sống như một công dân của Nước Thiên Đàng ngay tại thế gian này.