Kinh Thánh nói gì về tình yêu?

Trong một thế giới thường hiểu lầm và làm mờ đi ý nghĩa thực sự của tình yêu, Lời Đức Chúa Trời đứng vững như một ngọn hải đăng của chân lý, định nghĩa, mô tả và biểu hiện tình yêu một cách trọn vẹn và quyền năng. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá sự mặc khải đa diện về tình yêu trong Kinh Thánh, từ bản chất của Đức Chúa Trời là tình yêu, đến sự bày tỏ tối cao qua Chúa Cứu Thế Giê-xu, và cho đến mạng lệnh và năng lực để chúng ta sống trong tình yêu đó.

Nền tảng cho mọi khải thị về tình yêu trong Kinh Thánh bắt đầu từ chính bản tính của Đức Chúa Trời. Sứ đồ Giăng tuyên bố một chân lý nền tảng: “Đức Chúa Trời là sự yêu thương” (1 Giăng 4:8, 16). Trong nguyên ngữ Hy Lạp, từ được dùng ở đây là “agapē” (ἀγάπη). Điều này không chỉ có nghĩa là Đức Chúa Trời có tình yêu hay bày tỏ tình yêu, mà Ngài chính là hiện thân, là nguồn cội và định nghĩa cuối cùng của tình yêu. Mọi khái niệm về tình yêu chân chính đều phải được đo lường và hiểu biết dựa trên Ngài.

Tình yêu này không phải là một cảm xúc thất thường hay một phản ứng có điều kiện. Nó là bản chất vĩnh hằng của Ba Ngôi Đức Chúa Trời – Cha, Con và Thánh Linh – trong mối tương giao trọn vẹn và vinh hiển. Sự sáng tạo của Ngài là một hành động của tình yêu, sự quan phòng của Ngài là sự bảo tồn bởi tình yêu, và kế hoạch cứu chuộc của Ngài là sự thể hiện tối cao của tình yêu.

Để hiểu sâu sắc, chúng ta cần phân biệt các từ Hy Lạp chính về tình yêu:

1. Agapē (ἀγάπη): Đây là từ được dùng phổ biến nhất trong Tân Ước để chỉ tình yêu thuộc linh, vô điều kiện, có chủ ý và hy sinh. Đây là tình yêu lấy ý chí làm trung tâm, tìm kiếm điều tốt nhất cho người khác bất chấp cảm xúc hay hoàn cảnh. Đây chính là bản chất tình yêu của Đức Chúa Trời.

2. Phileō (φιλέω): Thường chỉ tình yêu thương, sự quý mến trong tình bạn, tình cảm gia đình, dựa trên sự cảm thông và cùng chia sẻ. Tình yêu này ấm áp nhưng vẫn có thể mang tính điều kiện.

3. Storgē (στοργή): Tình yêu tự nhiên, như tình cảm giữa cha mẹ và con cái.

4. Eros (ἔρως): Tình yêu lãng mạn, nhục dục (từ này không xuất hiện trong Tân Ước nhưng có trong văn hóa Hy Lạp).

Sự khác biệt này giúp chúng ta thấy rõ: Agapē là nền tảng, là tình yêu được Đức Chúa Trời ban cho và truyền lại cho chúng ta. Kinh Thánh kêu gọi chúng ta sống trong agapē, ngay cả khi phileō (tình cảm) có lúc không hiện diện.

Đỉnh cao của sự mặc khải về tình yêu của Đức Chúa Trời được tìm thấy nơi Chúa Giê-xu Christ. Câu Kinh Thánh trọng tâm “Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời” (Giăng 3:16) không chỉ là một câu tóm tắt Phúc Âm, mà là bản tóm tắt của lịch sử. Tình yêu agapē ở đây được biểu lộ qua hành động hy sinh tối thượng: “ban Con một”.

Sứ đồ Phao-lô mô tả chiều sâu của tình yêu này: “Hãy ở trong sự yêu thương của Đức Chúa Trời, như Đấng Christ đã yêu thương anh em, và phó chính mình Ngài vì anh em, làm của dâng và của tế lễ cho Đức Chúa Trời, như một thức có mùi thơm” (Ê-phê-sô 5:2). Trong Rô-ma 5:8, ông viết: “Nhưng Đức Chúa Trời tỏ lòng yêu thương Ngài đối với chúng ta, khi chúng ta còn là người có tội, thì Đấng Christ vì chúng ta chịu chết.” Điểm đặc biệt ở đây: tình yêu của Đấng Christ không phải là một phản ứng với sự đáng yêu của chúng ta, mà là nguyên nhân hành động khi chúng ta còn là tội nhân. Đây chính là định nghĩa của agapē – một tình yêu chủ động, hy sinh, và vô điều kiện.

Nếu Giăng 3:16 cho chúng ta nguồn và đỉnh cao của tình yêu, thì 1 Cô-rinh-tô 13 cho chúng ta bản mô tả chi tiết về đặc tính của tình yêu ấy khi được sống ra trong đời sống con người.

“Dầu tôi nói được các thứ tiếng loài người và thiên sứ, nếu không có tình yêu thương, thì tôi chỉ như đồng kêu lên hay là chập chỏa vang tiếng. Dầu tôi được ơn nói tiên tri, biết đủ các sự mầu nhiệm, và mọi sự hay biết; dầu tôi có cả đức tin đến nỗi dời núi được, nhưng không có tình yêu thương, thì tôi chẳng ra gì. Dầu tôi phân phát gia tài để nuôi kẻ nghèo khó, dầu tôi bỏ thân mình để chịu đốt, nhưng không có tình yêu thương, thì điều đó chẳng ích chi cho tôi.” (1 Cô-rinh-tô 13:1-3)

Phao-lô nhấn mạnh: mọi ân tứ, mọi thành tích tôn giáo, thậm chí mọi hành động hy sinh bề ngoài, nếu không bắt nguồn và được thúc đẩy bởi agapē, thì đều vô giá trị trước mặt Đức Chúa Trời. Sau đó, ông liệt kê những phẩm chất của tình yêu:

“Tình yêu thương hay nhịn nhục; tình yêu thương hay nhân từ; tình yêu thương chẳng ghen tị, chẳng khoe mình, chẳng lên mình kiêu ngạo, chẳng làm điều trái phép, chẳng kiếm tư lợi, chẳng nóng giận, chẳng nghi ngờ sự dữ, chẳng vui về điều không công bình, nhưng vui trong lẽ thật. Tình yêu thương hay dung thứ mọi sự, tin mọi sự, trông cậy mọi sự, nín chịu mọi sự.” (1 Cô-rinh-tô 13:4-7)

Mỗi đặc tính này đều là một phản ứng cụ thể chống lại bản chất ích kỷ của con người. Đây không phải là một danh sách lý tưởng để chúng ta tự mình cố gắng, mà là bức chân dung về chính cuộc đời Chúa Giê-xu, và là kết quả của Thánh Linh Ngài làm việc trong chúng ta (Ga-la-ti 5:22).

Từ nền tảng là bản tính yêu thương của Đức Chúa Trời và sự bày tỏ của Ngài trong Đấng Christ, chúng ta nhận được mạng lệnh căn bản cho đời sống. Khi được hỏi về điều răn lớn nhất, Chúa Giê-xu đáp:

“Ngươi phải hết lòng, hết linh hồn, hết trí khôn, hết sức mà kính mến Chúa là Đức Chúa Trời ngươi. Đây là điều răn thứ nhứt. Điều răn thứ hai đây, cũng như vậy: Ngươi phải yêu kẻ lân cận như mình. Chẳng có điều răn nào lớn hơn hai điều đó.” (Mác 12:30-31)

Mạng lệnh đầu tiên hướng về Đức Chúa Trời, đòi hỏi toàn bộ con người chúng ta (“hết lòng, hết linh hồn, hết trí khôn, hết sức”). Từ tiếng Hy Lạp cho “kính mến” ở đây là “agapaō” (động từ của agapē). Chúng ta được kêu gọi đáp lại tình yêu agapē của Ngài bằng chính tình yêu agapē của chúng ta – một tình yêu tận hiến, vâng phục và tôn thờ.

Mạng lệnh thứ hai hướng về con người, và tiêu chuẩn là “như mình”. Trong Lu-ca 10, qua dụ ngôn Người Sa-ma-ri nhân lành, Chúa Giê-xu định nghĩa “kẻ lân cận” là bất cứ ai chúng ta gặp trong nhu cầu, vượt qua mọi ranh giới chủng tộc, tôn giáo hay xã hội. Thậm chí, Ngài nâng tiêu chuẩn này lên cao hơn nữa: “Ta ban cho các ngươi một điều răn mới, nghĩa là các ngươi phải yêu nhau; như ta đã yêu các ngươi thể nào, thì các ngươi cũng hãy yêu nhau thể ấy.” (Giăng 13:34). Tiêu chuẩn bây giờ không còn là “như mình” nữa, mà là “như Ta đã yêu các ngươi” – một tiêu chuẩn của sự hy sinh tột cùng.

Làm sao chúng ta, là những con người bất toàn và ích kỷ, có thể sống được mạng lệnh này? Câu trả lời nằm nơi Thánh Linh của Đức Chúa Trời. Khi tin nhận Chúa Giê-xu, chúng ta được tái sinh và Thánh Linh Ngài ngự trong lòng chúng ta (Rô-ma 5:5). Chính Ngài là Đấng tuôn đổ tình yêu của Đức Chúa Trời vào lòng chúng ta. Sứ đồ Phao-lô cầu nguyện cho các tín hữu Ê-phê-sô được “đủ sức… hiểu thấu… cùng mọi thánh đồ, rộng, dài, cao, sâu của tình yêu thương Đấng Christ là thể nào” (Ê-phê-sô 3:17-18). Tình yêu không phải là một nỗ lực thuộc về đạo đức, mà là một bông trái (Ga-la-ti 5:22) – kết quả tự nhiên của đời sống được Thánh Linh điều khiển.

Lẽ thật về tình yêu phải được áp dụng vào thực tế. Dưới đây là một số cách áp dụng:

• Trong Gia Đình: Áp dụng 1 Cô-rinh-tô 13 vào mối quan hệ vợ chồng, cha mẹ-con cái. Tình yêu agapē chọn kiên nhẫn và nhân từ ngay cả khi cảm xúc phileō bị thử thách.
• Trong Hội Thánh: Thực hành tình yêu thương anh em (1 Phi-e-rơ 1:22). Điều này có nghĩa là tha thứ, khích lệ, gánh vác gánh nặng cho nhau (Ga-la-ti 6:2), và trung tín trong sự hiệp một.
• Với Thế Gian: Bày tỏ tình yêu thương qua hành động và lời nói chân thật. Điều này bao gồm việc làm lành cho mọi người, đặc biệt là cho anh em trong đức tin (Ga-la-ti 6:10), và sẵn sàng chia sẻ Phúc Âm – là hành động yêu thương lớn nhất đối với linh hồn người khác.
• Trong Cá Nhân: Mỗi ngày, nhìn lên thập tự giá để nhớ về tình yêu Chúa dành cho mình. Sự biết ơn này sẽ là động lực để chúng ta yêu người khác. Cầu xin Chúa mỗi ngày đổ đầy lòng chúng ta bằng tình yêu của Ngài.

Kinh Thánh cho chúng ta một cái nhìn toàn diện về tình yêu: bắt nguồn từ chính Đức Chúa Trời, được bày tỏ trọn vẹn nơi Chúa Giê-xu Christ, được mô tả chi tiết qua Lời Ngài, được truyền lại cho chúng ta như một mạng lệnh thánh, và được ban năng lực để thực hiện bởi chính Thánh Linh của Ngài. Tình yêu không phải là một khái niệm mơ hồ, mà là một thực tại thuộc linh mạnh mẽ, có sức biến đổi.

Cuối cùng, sứ đồ Phao-lô tóm lại: “Nên bây giờ còn có ba điều nầy: đức tin, sự trông cậy, tình yêu thương; nhưng điều trọng hơn trong ba điều đó là tình yêu thương.” (1 Cô-rinh-tô 13:13). Đức tin sẽ trở nên sự thấy, sự trông cậy sẽ thành hiện thực, nhưng tình yêu thương – agapē – là bản chất của chính Đức Chúa Trời, sẽ còn lại đời đời. Ước mong mỗi chúng ta ngày càng đâm rễ sâu trong tình yêu của Đấng Christ, để từ đó, chúng ta có thể yêu Chúa hết lòng và yêu người lân cận như chính mình.