Bệnh dịch trong Kinh Thánh có ý nghĩa gì?

Trong bối cảnh thế giới luôn đối mặt với những đại dịch toàn cầu, Cơ Đốc nhân không khỏi đặt câu hỏi về ý nghĩa thuộc linh đằng sau những biến cố này. Kinh Thánh, Lời hằng sống của Đức Chúa Trời, không lảng tránh hiện thực khắc nghiệt của bệnh tật và dịch chết. Thay vào đó, Kinh Thánh trình bày một cái nhìn đa chiều, sâu sắc về nguyên nhân, mục đích và phản ứng đức tin trong cơn dịch giữa. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát hiện tượng bệnh dịch xuyên suốt Kinh Thánh, khám phá ý nghĩa thần học từ góc nhìn của Giao Ước, và rút ra những bài học thiết thực cho đời sống đức tin hôm nay.

Trong Cựu Ước, từ Hebrew thường được dùng cho "dịch" là dever (דֶּבֶר), ám chỉ một cơn dịch bệnh gây chết chóc hàng loạt, thường là bệnh dịch hạch. Từ này xuất hiện trong những bối cảnh quan trọng, mang nhiều lớp ý nghĩa.

1. Dịch Bệnh Như Sự Đoán Phạt Trực Tiếp: Một trong những chức năng rõ ràng nhất của dịch bệnh trong Cựu Ước là hình phạt của Đức Chúa Trời dành cho sự bội nghịch và tội lỗi. Mười tai vạ trên xứ Ê-díp-tô là minh chứng mạnh mẽ (Xuất Ê-díp-tô Ký chương 7-12). Tai vạ thứ năm (pestilence/dịch trên súc vật) và thứ sáu (ung độc trên người và vật) đặc biệt liên quan đến bệnh tật. Mục đích của Đức Giê-hô-va được phán rõ: "Nhưng thật ra vì cớ nầy ta để ngươi còn sống, là để tỏ cho ngươi quyền năng ta, và hầu cho danh ta được đồn ra trong khắp thiên hạ" (Xuất Ê-díp-tô Ký 9:16). Dịch bệnh ở đây vừa là sự phán xét công bình trên thần tượng và sự cứng lòng của Pha-ra-ôn, vừa là phương tiện để bày tỏ quyền năng tối thượng của Đức Chúa Trời chân thần, giải cứu dân Ngài.

Một ví dụ kinh điển khác là dịch bệnh trừng phạt dân Y-sơ-ra-ên vì tội kiêu ngạo của vua Đa-vít khi ông truyền kiểm tra dân số (2 Sa-mu-ên 24; 1 Sử ký 21). Mặc dù động cơ của Đa-vít có thể là niềm tự hào về sức mạnh quân sự thay vì tin cậy Đức Giê-hô-va, hậu quả thật thảm khốc: "Vậy Đức Giê-hô-va giáng dịch hạch trong dân Y-sơ-ra-ên, từ ban sớm mai cho đến giờ đã định; trong cả dân sự, từ Đan đến Bê -e-Sê-ba, chết bảy vạn người" (2 Sa-mu-ên 24:15). Điều quan trọng cần lưu ý là trong biến cố này, dịch bệnh được trình bày như một sự lựa chọn hình phạt từ chính Đức Chúa Trời (1 Sử ký 21:11-12), và nó dừng lại khi Đa-vít xây bàn thờ, dâng của lễ và cầu khẩn ân điển (câu 26-27). Điều này cho thấy dịch bệnh, dù là sự đoán phạt, vẫn nằm trong sự kiểm soát chủ quyền của Đức Chúa Trời và có thể được ngăn chặn bởi sự ăn năn và sự chuộc tội.

2. Dịch Bệnh Như Hậu Quả của Sự Rủa Sả trong Giao Ước: Sách Phục Truyền Luật Lệ Ký liệt kê những lời chúc phước và rủa sả tùy theo việc Y-sơ-ra-ên vâng giữ hay phá bỏ giao ước. Dịch bệnh được nhắc đến như một phần của sự rủa sả: "Đức Giê-hô-va sẽ hành hại ngươi bằng phung, nóng, lạnh, viêm, kiết, và bằng sự đau ốm, dịch lệ mà ngươi không thể lành được" (Phục Truyền 28:22). Ở đây, dịch bệnh không nhất thiết là một sự đoán phạt trực tiếp, tức thời, mà là hậu quả tự nhiên của một trật tự thuộc linh đã bị phá vỡ. Khi dân sự từ bỏ Đấng là nguồn sự sống và sức khỏe để chạy theo thần tượng và bất công, họ tự đặt mình ra khỏi sự bảo vệ và phước hạnh của Giao Ước.

3. Dịch Bệnh và Vai Trò của Người Trung Bảo: Các câu chuyện về dịch bệnh thường làm nổi bật vai trò quan trọng của người trung bảo. Trong câu chuyện dân Y-sơ-ra-ên phàn nàn và bị dịch lửa thiêu (Dân Số Ký 11), Môi-se đã cầu thay cho dân sự. Quan trọng hơn, trong câu chuyện dịch hạch sau tội thờ lạy con bò vàng (Xuất Ê-díp-tô Ký 32), Môi-se đã đứng vào chỗ hứng lấy cơn thạnh nộ của Đức Chúa Trời, thậm chí sẵn sàng bị xóa tên khỏi sách sự sống để cứu dân (câu 32). Điều này báo trước hình ảnh về Đấng Christ, là Đấng Trung Bảo tối hậu, gánh lấy sự đoán phạt thay cho dân Ngài.

Bước sang Tân Ước, từ Hy Lạp thường dùng cho "dịch" là loimos (λοιμός), mang nghĩa dịch bệnh chết người. Cách tiếp cận về dịch bệnh có sự chuyển dịch quan trọng, tập trung vào sự cứu chuộc của Chúa Giê-su Christ.

1. Dịch Bệnh Như Dấu Hiệu của Thời Kỳ Cuối Cùng: Trong bài giảng về thời kỳ cuối cùng trên núi Ô-li-ve, Chúa Giê-su phán: "Các ngươi cũng sẽ nghe nói về giặc và tiếng đồn về giặc: hãy giữ mình, đừng bối rối, vì những sự ấy phải đến; song chưa là cuối cùng đâu. Dân nầy sẽ dấy lên nghịch cùng dân khác, nước nọ nghịch cùng nước kia; nhiều chỗ sẽ có đói kém và động đất. Mọi sự đó chỉ là đầu sự đau đớn" (Ma-thi-ơ 24:6-8). Sự xuất hiện của dịch bệnh (thường được bao hàm trong "đói kém" và các tai ương) được mô tả là "đầu sự đau đớn" (hay "cơn đau chuyển dạ") của một thế giới đang rên siết chờ đợi sự cứu chuộc cuối cùng (Rô-ma 8:22). Nó là triệu chứng của một thế giới vẫn còn nằm dưới sự rủa sả của tội lỗi, chứ không nhất thiết là sự đoán phạt trực tiếp cho một nhóm người cụ thể.

Khải Huyền, cuốn sách tiên tri về sự phán xét cuối cùng, cũng mô tả các cơn dịch như một phần của cơn thạnh nộ của Đức Chúa Trời được đổ ra trên thế gian vô tín và nổi loạn (Khải Huyền 6:8; 11:6; 15:1; 16:1-21; 18:4,8; 21:9; 22:18). Tuy nhiên, ngay giữa những cảnh báo kinh khiếp này, tiếng gọi ăn năn vẫn vang lên: "Nhưng những người còn lại không ăn năn những việc làm bởi tay mình... cũng không ăn năn tội lỗi mình" (Khải Huyền 9:20-21). Dịch bệnh, trong bối cảnh cánh chung, vẫn mang mục đích cảnh tỉnh và kêu gọi con người quay khỏi tội lỗi về với Đức Chúa Trời.

2. Sự Chiến Thắng của Chúa Giê-su Christ Trên Mọi Hậu Quả Của Tội Lỗi: Điểm nhấn thần học quan trọng nhất của Tân Ước là Chúa Giê-su Christ đã đến để đối diện và chiến thánh trên mọi hậu quả của tội lỗi, bao gồm bệnh tật và sự chết. Chức vụ của Ngài đầy dẫy những phép lạ chữa lành bệnh tật, thể hiện quyền năng của Vương Quốc Đức Chúa Trời đang xâm nhập vào thế giới sa ngã này (Ma-thi-ơ 8:16-17; Lu-ca 9:11). Sứ đồ Phi-e-rơ tóm tắt: "Người đã mang sự đau đớn của chúng ta trong thân thể Ngài trên cây gỗ, hầu cho chúng ta là kẻ đã chết về tội lỗi, được sống cho sự công bình; lại bởi lằn đòn của Ngài mà anh em đã được lành bịnh" (1 Phi-e-rơ 2:24). Sự đóng đinh và phục sinh của Đấng Christ là câu trả lời tối hậu cho nan đề tội lỗi và sự chết, bao gồm cả dịch bệnh. Ngài đã gánh lấy sự rủa sả thay cho chúng ta (Ga-la-ti 3:13).

Làm thế nào để chúng ta, là những tín đồ sống trong một thế giới vẫn còn dịch bệnh, ứng dụng những lẽ thật này một cách khôn ngoan và đức tin?

1. Phản Ứng Với Sự Khiêm Nhường và Tỉnh Thức Thuộc Linh: Thay vì vội vàng tuyên bố một cơn dịch cụ thể là sự đoán phạt của Đức Chúa Trời cho một nhóm người nào đó (một việc vượt quá thẩm quyền và sự hiểu biết của chúng ta), chúng ta được kêu gọi có thái độ khiêm nhường. Mỗi lần tai ương xảy đến, nó phải là hồi chuông cảnh tỉnh cho chính chúng ta: "Hãy xét lại chính mình" (2 Cô-rinh-tô 13:5). Đây là thời điểm để ăn năn về những tội lỗi cá nhân và tập thể, để tìm kiếm Chúa cách nghiêm túc hơn, và để đánh giá lại những ưu tiên của đời sống.

2. Tin Cậy Vào Chủ Quyền Và Sự Nhân Từ Của Đức Chúa Trời: Dịch bệnh không nằm ngoài tầm kiểm soát của Đức Chúa Trời. Ngài vẫn ngự trên ngôi. Chúng ta tin cậy rằng ngay cả trong sự dữ, Ngài vẫn có thể khiến mọi sự hiệp lại làm ích cho những kẻ yêu mến Ngài (Rô-ma 8:28). Điều này không có nghĩa là chúng ta thụ động, nhưng chúng ta hành động trong sự khôn ngoan (tuân thủ các biện pháp y tế) với một tấm lòng bình an, biết rằng sự sống và sự chết của chúng ta đều ở trong tay Ngài.

3. Trở Thành Công Cụ Của Sự Chữa Lành Và An Ủi: Thay vì sống trong sợ hãi và ích kỷ (tích trữ, kỳ thị), Cơ Đốc nhân được kêu gọi phản chiếu tình yêu của Đấng Christ. Chúng ta được kêu gọi cầu nguyện cho người bệnh và những người đang ở tuyến đầu (Gia-cơ 5:14-16), thực thi sự nhân từ thực tế (giúp đỡ người già, người cô đơn, gia đình khó khăn), và trên hết, chia sẻ niềm hy vọng của Phúc Âm – rằng trong Đấng Christ, sự chết và dịch bệnh cuối cùng sẽ bị tiêu diệt (1 Cô-rinh-tô 15:54-55; Khải Huyền 21:4). Hội Thánh phải là cộng đồng của sự hiệp một, cảm thông và hy vọng giữa cơn khủng hoảng.

4. Hướng Về Sự Sống Lại và Trời Mới Đất Mới: Dịch bệnh nhắc nhở chúng ta cách thảm khốc rằng thế giới này không phải là nhà cuối cùng của chúng ta. Nó đang hư nát và mong đợi sự cứu chuộc. Niềm hy vọng Cơ Đốc không phải là thoát khỏi mọi bệnh tật thể xác trong đời này, mà là sự phục sinh của thân thể và sự sống đời đời trong Vương Quốc không còn đau đớn, bệnh tật hay sự chết (1 Cô-rinh-tô 15:42-44). Điều này cho chúng ta can đảm để sống, phục vụ, và thậm chí đối diện với cái chết trong đức tin.

Bệnh dịch trong Kinh Thánh là một hiện tượng phức tạp, mang cả ý nghĩa của sự phán xét công bình lẫn tiếng kêu gọi ăn năn thương xót của Đức Chúa Trời. Nó vạch trần sự nghiêm trọng của tội lỗi và sự mong manh của kiếp người. Tuy nhiên, xuyên suốt dòng lịch sử cứu chuộc, chúng ta thấy một Đức Chúa Trời không buông bỏ thế gian vào trong sự hủy diệt vô nghĩa, nhưng liên tục can thiệp, cảnh báo, và cuối cùng, sai chính Con Một của Ngài đến để gánh lấy sự rủa sả thay cho chúng ta. Vì thế, đối với Cơ Đốc nhân ngày nay, dịch bệnh không phải là cớ để hoảng loạn hay lên án, mà là cơ hội để khiêm nhường xét mình, tin cậy tuyệt đối vào sự nhân từ và chủ quyền của Chúa, sống bày tỏ tình yêu thương thực tế, và giữ vững niềm hy vọng vinh quang về sự chiến thắng cuối cùng của Đấng Christ trên mọi hậu quả của tội lỗi – trong đó có dịch bệnh và sự chết. "Hãy vững lòng, ta đã thắng thế gian rồi!" (Giăng 16:33).