Lãnh Đạo Phục Vụ
Trong một thế giới đề cao quyền lực, địa vị và sự kiểm soát, khái niệm “lãnh đạo” thường được phủ lên những lớp sơn hào nhoáng của sự thống trị. Thế nhưng, Kinh Thánh – Lời vĩnh hằng của Đức Chúa Trời – đã giới thiệu một mô hình lãnh đạo hoàn toàn đảo ngược, một cuộc cách mạng triệt để: **Lãnh đạo phục vụ**. Đây không phải là một kỹ năng quản lý, mà là căn tính, là bản chất của một Cơ Đốc nhân được Chúa Giê-xu Christ kêu gọi để dẫn dắt. Bài nghiên cứu này sẽ đào sâu vào nền tảng Kinh Thánh, biểu hiện cụ thể và áp dụng thiết thực của mô hình lãnh đạo mà chính Chúa chúng ta đã nêu gương.
Nền Tảng Kinh Thánh: Cuộc Cách Mạng Từ Ngôi Lời Nhập Thể
Để hiểu thấu đáo lãnh đạo phục vụ, chúng ta phải bắt đầu từ chính Đấng Christ, nguồn mẫu tuyệt đối. Trong **Giăng 13:1-17**, chúng ta chứng kiến một cảnh tượng gây chấn động: Chúa Giê-xu, “biết rằng Cha đã giao phó muôn vật trong tay mình, và mình từ Đức Chúa Trời đến, cùng sẽ về với Đức Chúa Trời” (câu 3), đã “đứng dậy, cởi áo ngoài, lấy khăn vấn ngang lưng mình. Kế đó, Ngài đổ nước vào chậu, và rửa chân cho môn đồ, lại lấy khăn mình đã vấn mà lau chân cho” (câu 4-5). Hành động này không chỉ là một bài học về sự khiêm nhường, mà là một **sự bày tỏ thực chất về vương quyền của Ngài**. Trong văn hóa Do Thái, rửa chân là công việc của đầy tớ thấp kém nhất. Chúa Giê-xu, với đầy đủ quyền năng và địa vị, đã tự nguyện đảm nhận vai trò đó. Ngài phán: “Vì ta đã làm gương cho các ngươi, để các ngươi cũng làm như ta đã làm cho các ngươi” (câu 15). Ở đây, từ Hy Lạp được dùng cho “làm gương” là *hypodeigma*, có nghĩa là mẫu mực, khuôn mẫu để sao chép. Lãnh đạo phục vụ, do đó, là bắt chước Chúa.
Sự dạy dậy này càng được nhấn mạnh trong các sách Phúc Âm. **Mác 10:42-45** (cũng tương tự **Ma-thi-ơ 20:25-28**) ghi lại lời tuyên bố mang tính tuyên ngôn:
“Nhưng Đức Chúa Jêsus gọi họ mà phán rằng: Các ngươi biết những người được tôn làm đầu cai trị các dân ngoại, thì họ lấy quyền phép mà trị dân ấy; còn các quan lớn thì họ lấy quyền thế mà cai dân ấy. Song trong các ngươi không như vậy; trái lại, hễ ai muốn làm lớn trong các ngươi, thì sẽ làm đầy tớ; còn ai muốn làm đầu trong các ngươi, thì sẽ làm tôi mọi cho thiên hạ. Vì Con người đã đến không phải để người ta hầu việc mình, song để hầu việc người ta, và phó sự sống mình làm giá chuộc cho nhiều người.”
Chúa Giê-xu đã vạch rõ sự tương phản giữa “cai trị” (*katakurieuousin* – thống trị, áp chế) của thế gian và “hầu việc” (*diakonos* – đầy tớ, người phục vụ) trong vương quốc Ngài. Đỉnh cao của sự phục vụ chính là sự hy sinh mạng sống. Từ “giá chuộc” (*lutron*) nói đến cái giá được trả để giải phóng một nô lệ. Lãnh đạo phục vụ, do đó, có giá trị cứu chuộc và giải phóng người khác.
Bản Chất Của Lãnh Đạo Phục Vụ: Đặc Điểm và Biểu Hiện
Từ tấm gương của Chúa Giê-xu và lời dạy của các sứ đồ, chúng ta có thể rút ra những đặc điểm cốt lõi của người lãnh đạo phục vụ:
1. Khiêm Nhường và Tự Hạ: Đây là nền tảng. **Phi-líp 2:5-8** mô tả tấm lòng của Chúa Giê-xu: “Ngài vốn có hình Đức Chúa Trời… nhưng chẳng coi sự bình đẳng mình với Đức Chúa Trời là sự nên nắm giữ; chính Ngài đã tự bỏ mình đi, lấy hình tôi tớ… hạ mình xuống, vâng phục cho đến chết, thậm chí chết trên cây thập tự.” Từ Hy Lạp *kenoō* (câu 7) được dịch là “tự bỏ mình đi” có nghĩa là làm cho trống rỗng, từ bỏ đặc quyền. Người lãnh đạo phục vụ không tìm cách bảo vệ địa vị hay danh tiếng, nhưng sẵn sàng “trống rỗng” chính mình vì lợi ích của người khác.
2. Tập Trung Vào Người Khác: Mục tiêu không phải là thành tích cá nhân hay sự mở rộng ảnh hưởng bản thân, mà là sự tăng trưởng, sự trưởng thành và lợi ích của những người mình dẫn dắt. Sứ đồ Phao-lô bày tỏ điều này trong **II Cô-rinh-tô 4:5**: “Vì chúng tôi chẳng rao giảng chính mình mình, nhưng rao giảng Đức Chúa Jêsus Christ là Chúa; và chính mình chúng tôi làm tôi mọi các ngươi vì cớ Đức Chúa Jêsus.”
3. Hy Sinh và Yêu Thương: Lãnh đạo phục vụ được thúc đẩy bởi tình yêu *agapē* – tình yêu hy sinh, vô điều kiện. **Giăng 13:34** ghi lại điều răn mới: “Các ngươi hãy yêu nhau; như ta đã yêu các ngươi thể nào, thì các ngươi cũng hãy yêu nhau thể ấy.” Sự hy sinh này được thể hiện qua thời gian, công sức, tài nguyên, và đôi khi là cả danh tiếng.
4. Vâng Phục và Hướng Về Chúa: Người lãnh đạo phục vụ trước hết là một đầy tớ trung thành của Đấng Christ. Họ lãnh đạo dưới quyền Chúa. **Ê-phê-sô 6:6** khuyên: “Hãy như kẻ làm tôi của Đấng Christ, làm theo ý muốn Đức Chúa Trời từ trong lòng.” Thẩm quyền của họ đến từ sự vâng phục Chúa, chứ không phải từ chức vụ.
Mẫu Gương Cựu Ước và Tân Ước
Môi-se: Ông được mô tả là “rất nhu mì, nhu mì hơn mọi người trên mặt đất” (**Dân số ký 12:3**). Ông liên tục cầu thay cho dân sự phản nghịch, thậm chí sẵn sàng bị xóa khỏi sách sự sống vì họ (**Xuất Ê-díp-tô Ký 32:32**). Đó là tấm lòng của người chăn phục vụ.
Đa-vít: Dù được xức dầu làm vua, ông vẫn tiếp tục phục vụ vua Sau-lơ và cả dân Y-sơ-ra-ên, với lòng tin cậy Chúa là Đấng Chăn Chiên mình (**Thi thiên 23**).
Phao-lô: Vị sứ đồ vĩ đại tự nhận mình là “kẻ rất hèn mọn nhất trong các thánh đồ” (**Ê-phê-sô 3:8**) và ví sự phục vụ của mình như một người “hầu việc” (*diakonos*) và “tôi tớ” (*doulos*) (**Cô-lô-se 1:23, 25**). Ông lao khổ, chịu khốn khó vì Hội Thánh.
Chức Vụ Chăn Bầy: **I Phi-e-rơ 5:2-4** đưa ra mệnh lệnh rõ ràng cho các trưởng lão: “Hãy chăn bầy của Đức Chúa Trời… chẳng phải bởi ép buộc, bèn là tự nguyện, theo ý Đức Chúa Trời; cũng chẳng phải vì lợi dơ bẩn, bèn là hết lòng mà làm; chẳng phải quản trị phần trách nhiệm chia cho anh em, bèn làm gương cho bầy. Khi Đấng làm đầu các kẻ chăn chiên hiện ra, anh em sẽ được mão triều thiên vinh hiển, chẳng hề tàn héo.” Từ “quản trị” ở đây (*katakurieuontes*) chính là từ đồng gốc với từ Chúa Giê-xu dùng trong Mác 10:42 để cảnh báo. Người chăn phục vụ dẫn dắt bằng gương mẫu, không bằng sự áp chế.
Ứng Dụng Thực Tế Trong Đời Sống Cơ Đốc
Lãnh đạo phục vụ không chỉ dành cho mục sư hay trưởng ban. Đó là lối sống cho mọi tín hữu trong mọi lĩnh vực.
1. Trong Gia Đình: Người chồng được kêu gọi lãnh đạo gia đình với tình yêu hy sinh như Đấng Christ yêu Hội Thánh (**Ê-phê-sô 5:25**). Điều này có nghĩa là lắng nghe, phục vụ, từ bỏ quyền lợi cá nhân vì hạnh phúc và sự thánh hóa của vợ con. Người vợ, người cha, người mẹ đều có cơ hội lãnh đạo phục vụ qua việc chăm lo, dạy dỗ và khích lệ.
2. Trong Hội Thánh Địa Phương: Dù phục vụ trong chức vụ nào – từ dạy Trường Chúa Nhật, chơi nhạc, đến dọn dẹp – hãy làm “như làm cho Chúa” (**Cô-lô-se 3:23**). Người lãnh đạo nhóm nhỏ phục vụ bằng cách tạo không gian an toàn, cầu thay, và giúp đỡ từng thành viên tăng trưởng. Hãy tìm nhu cầu và đáp ứng, thay vì tìm vị trí để được phục vụ.
3. Tại Nơi Làm Việc và Xã Hội: Làm việc với sự chính trực, tôn trọng cấp dưới và đồng nghiệp, sẵn sàng chia sẻ gánh nặng, và đặt lợi ích tập thể lên trên. Trở thành người “làm muối, làm sáng” (**Ma-thi-ơ 5:13-16**) trong môi trường của mình qua thái độ phục vụ khiêm nhường.
4. Thực Hành Cụ Thể:
- Lắng Nghe Chủ Động: Dành thời gian lắng nghe thật sự những mối quan tâm, ước mơ và nỗi đau của người khác.
- Phục Vụ Trong Thầm Lặng: Làm những việc nhỏ, không cần được công nhận.
- Trao Quyền và Nâng Đỡ: Giúp người khác phát huy ân tứ, ủng hộ họ, và vui mừng khi họ thành công.
- Sẵn Sàng Nhận Trách Nhiệm và Thừa Nhận Sai Lầm: Không đổ lỗi, nhưng khiêm nhường xưng nhận và sửa chữa.
- Cầu Nguyện Cho Người Mình Dẫn Dắt: Đây là hành động phục vụ thuộc linh quan trọng nhất.
Kết Luận: Trở Về Với Cốt Lõi Của Sự Kêu Gọi
Lãnh đạo phục vụ là mô hình duy nhất mà Chúa Giê-xu Christ ủy thác cho Hội Thánh Ngài. Nó không yếu đuối, nhưng đòi hỏi sức mạnh nội tâm lớn lao đến từ Thánh Linh. Nó không phủ nhận thẩm quyền, nhưng tái định nghĩa thẩm quyền như là ảnh hưởng đến từ đức tin, đức hạnh và sự phục vụ. Nó đưa chúng ta trở lại với hình ảnh của Người Chăn Chiên Nhân Lành, Đấng “phó sự sống mình vì chiên” (**Giăng 10:11**).
Ước mong mỗi chúng ta, dù ở địa vị nào, đều xin Chúa ban cho tấm lòng của đầy tớ, can đảm từ bỏ những quan niệm lãnh đạo thế gian, và bước đi trong dấu chân của Thầy Chí Thánh. Vì “khiêm nhường” (*tapeinophrosynē*) chính là lối sống của công dân Nước Thiên Đàng (**Phi-líp 2:3**), và trong vương quốc của Đức Chúa Trời, con đường đi lên chính là con đường đi xuống, con đường của thập tự giá và phục vụ. Hãy để sự lãnh đạo của chúng ta không tạo ra những tượng đài cho bản thân, nhưng xây dựng những bàn thờ tôn vinh Đấng Christ và nâng đỡ nhiều người bước vào sự trọn vẹn trong Ngài.