Khi nào một giáo lý có thể được coi là thực sự thuộc Kinh Thánh?

Trong thời đại của vô vàn tiếng nói và sự dạy dỗ (didaskalia - διδασκαλία), một câu hỏi cấp thiết đặt ra cho mỗi Cơ Đốc nhân là làm thế nào để phân biệt được đâu là giáo lý chân chính, được vững vàng xây dựng trên nền tảng Lời Đức Chúa Trời, và đâu là “sự dạy dỗ khác” được đan dệt bởi triết lý hay truyền thống của loài người. Bài nghiên cứu này sẽ tìm kiếm những tiêu chuẩn Kinh Thánh rõ ràng để xác định tính “thuộc Kinh Thánh” (Biblical) của một giáo lý.

Trước khi xét đến các tiêu chuẩn, chúng ta phải thiết lập nền tảng thần học không thể lay chuyển: Kinh Thánh là Lời được Đức Chúa Trời hà hơi (theopneustos - θεόπνευστος), có thẩm quyền tối cao và đầy đủ cho đức tin và sự thực hành.

“Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình, hầu cho người thuộc về Đức Chúa Trời được trọn vẹn và sắm sẵn để làm mọi việc lành.” (2 Ti-mô-thê 3:16-17)

Chữ “soi dẫn” (theopneustos) nghĩa đen là “được Đức Chúa Trời hà hơi vào”. Điều này xác nhận nguồn gốc thần thượng của Kinh Thánh. Câu 17 tuyên bố sự đầy đủ của Kinh Thánh: làm cho người của Đức Chúa Trời “được trọn vẹn” (artios - ἄρτιος, có nghĩa là được trang bị đầy đủ, hoàn hảo) và “sắm sẵn” cho mọi việc lành. Một giáo lý thực sự “thuộc Kinh Thánh” phải tôn trọng thẩm quyền tối thượng này và không được thêm thắt hay giảm bớt điều gì từ sự mặc khải đã được ban cho (Khải Huyền 22:18-19).

Dựa trên nguyên tắc nền tảng, chúng ta có thể đưa ra những tiêu chuẩn cụ thể, được rút ra từ chính Kinh Thánh.

Một giáo lý chân chính không được mâu thuẫn với bất kỳ phần nào khác trong Kinh Thánh. Đây là nguyên tắc “Kinh Thánh giải nghĩa Kinh Thánh” (Scriptura Scripturam interpretatur). Sứ đồ Phi-e-rơ cảnh báo về những sự giảng dạy xuyên tạc Kinh Thánh, dẫn đến sự hư mất:

“Ấy cũng như trong tất cả các thơ tín của Phao-lô, khi người nói về các điều đó, ở trong có mấy khúc khó hiểu, mà những kẻ dốt nát và tin không quyết đem giải sai ý nghĩa, cũng như họ giải sai về các phần Kinh Thánh khác.” (2 Phi-e-rơ 3:16)

Chúa Giê-xu, khi bị Sa-tan cám dỗ, đã dùng Lời Chúa để chống trả, và Ngài đã dùng một câu Kinh Thánh này để hiệu chỉnh cách giải thích sai lầm về một câu Kinh Thánh khác (Ma-thi-ơ 4:5-7). Vì vậy, một giáo lý phải được kiểm chứng dựa trên toàn bộ sự dạy dỗ của Kinh Thánh, không chỉ dựa vào một vài câu bị cô lập khỏi văn mạch (context).

Trọng tâm của toàn bộ Kinh Thánh là Chúa Cứu Thế Giê-xu. Lu-ca 24:27 ghi lại việc Chúa Phục Sinh “bắt đầu từ Môi-se và hết thảy các đấng tiên tri mà cắt nghĩa cho hai người đó những lời chỉ về Ngài trong cả Kinh Thánh”. Một giáo lý thực sự thuộc Kinh Thánh phải tôn cao, công bố và dẫn dắt người nghe đến với Chúa Giê-xu Christ, là Con Đức Chúa Trời và là Đấng Cứu Rỗi duy nhất.

“Vả, chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu.” (Công vụ 4:12)

Sứ đồ Giăng đưa ra một tiêu chuẩn rõ ràng về thần tính của Đấng Christ: “Bởi điều nầy, hãy nhận biết Thánh Linh của Đức Chúa Trời: phàm thần nào xưng Đức Chúa Giê-xu Christ lấy xác thịt mà ra đời, thần đó là bởi Đức Chúa Trời” (1 Giăng 4:2). Bất cứ giáo lý nào giảm thiểu thần tính, nhân tính trọn vẹn, sự chết chuộc tội thay, hay sự sống lại của Đấng Christ đều không phải là giáo lý thuộc Kinh Thánh.

Kinh Thánh nói đến “sự dạy dỗ” (didache - διδαχή) như một thể thống nhất của các lẽ thật căn cốt. Một giáo lý mới phải phù hợp với những giáo lý nền tảng đã được các sứ đồ truyền lại.

“Hỡi anh em, tôi giục anh em hãy coi chừng những kẻ gây nên bè đảng và làm gương xấu, nghịch cùng sự dạy dỗ mà anh em đã nhận. Hãy lánh xa họ.” (Rô-ma 16:17) “Hãy giữ lấy mẫu mực của các sự dạy dỗ có ích mà con đã nhận được trong đức tin và trong Đấng Christ Jêsus.” (2 Ti-mô-thê 1:13)

Những “điều cốt yếu” này bao gồm các giáo lý được tóm tắt trong Bài Tín Điều Các Sứ Đồ: về Đức Chúa Trời Ba Ngôi, về sự sa ngã và tội lỗi của con người, về sự cứu chuộc bởi ân điển qua đức tin nơi Chúa Giê-xu, về sự xưng công bình, về sự sống lại và sự phán xét sau cùng. Một giáo lý chống lại những điều cốt yếu này thì không thể được xem là thuộc Kinh Thánh.

Sứ đồ Phao-lô xác định mục đích của các ân tứ, bao gồm sự dạy dỗ: “Đức Thánh Linh tỏ ra trong mỗi một người, cho ai nấy đều được sự ích chung” (1 Cô-rinh-tô 12:7). Giáo lý chân chính không nhằm tôn vinh cá nhân, xây dựng đế chế riêng, hay thỏa mãn sự tò mò (1 Ti-mô-thê 1:3-7), mà nhằm tôn vinh Đức Chúa Trời và gây dựng Hội Thánh trong đức tin và tình yêu thương.

“Mọi lời nói và mọi sự dạy dỗ phải hiệp với điều đó.” (Ê-phê-sô 4:29, trong văn mạch về lời nói có ích để gây dựng) “Vả, mọi sự đều nên làm cho phải phép và theo thứ tự.” (1 Cô-rinh-tô 14:40) – Giáo lý chân chính đem lại trật tự, sự hiểu biết và bình an trong Hội Thánh, chứ không gây rối ren, chia rẽ.

Chúa Giê-xu dạy: “Xem những quả nó, thì biết được nó” (Ma-thi-ơ 7:16). Một giáo lý chân chính sẽ khuyến khích và sản sinh ra đời sống công bình, thánh khiết, yêu thương và khiêm nhường, phù hợp với bông trái của Đức Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23). Ngược lại, những giáo lý sai lầm thường dẫn đến sự kiêu ngạo, chia rẽ, ham mê dục vọng xác thịt và sự thỏa hiệp với thế gian.

“Nhưng sự dạy dỗ theo đạo thánh, thì là thế nầy: tình yêu thương, đức tin, sự trong sạch.” (1 Ti-mô-thê 4:7b)

Giăng cũng cảnh báo: “Ai là kẻ nói dối? Há chẳng phải kẻ chối Đức Chúa Jêsus là Đấng Christ sao? Ấy đó là kẻ địch lại Đấng Christ, tức là kẻ chối Cha và Con” (1 Giăng 2:22). Sự chối bỏ giáo lý chân chính về Đấng Christ thường đi đôi với một đời sống lệch lạc về đạo đức.

Làm thế nào để chúng ta, với tư cách là những Cơ Đốc nhân bình thường, có thể áp dụng những tiêu chuẩn này?

1. Trở Nên Người Học Kinh Thánh Cẩn Thận: Không có sự thay thế nào cho việc tự mình nghiên cứu Lời Chúa một cách cần mẫn. Hãy đọc Kinh Thánh theo từng sách, hiểu văn mạch, và sử dụng các công cụ nghiên cứu đơn giản. Điều này trang bị cho bạn “thanh gươm của Đức Thánh Linh, là Lời Đức Chúa Trời” (Ê-phê-sô 6:17).

2. Kiểm Tra Mọi Sự Dạy Dỗ: Hãy noi gương người Bê-rê cao quý, “ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh, để xét lời giảng có thật chăng” (Công vụ 17:11). Đừng thụ động tiếp nhận mọi lời giảng chỉ vì người nói có uy tín. Hãy đối chiếu với các tiêu chuẩn trên.

3. Gắn Bó Với Một Hội Thánh Chân Chính: Đức tin Cơ Đốc không phải là hành trình đơn độc. Một Hội Thánh trung thành với Lời Chúa sẽ cung cấp sự dạy dỗ lành mạnh, sự sửa trị và sự khích lệ cần thiết. Hãy đặt mình dưới sự dạy dỗ và kỷ luật của Hội Thánh (Hê-bơ-rơ 13:17).

4. Cầu Nguyện Xin Sự Dẫn Dắt Của Đức Thánh Linh: Chính Đức Thánh Linh, Đấng đã hà hơi vào Kinh Thánh, sẽ dẫn chúng ta vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13). Hãy học Lời Chúa với tấm lòng cầu nguyện, xin Ngài mở mắt thuộc linh để hiểu biết.

5. Khiêm Nhường và Sẵn Sàng Học Hỏi: Sự hiểu biết của chúng ta không bao giờ trọn vẹn. Hãy sẵn sàng lắng nghe những lời dạy dỗ từ các bậc trưởng lão có kinh nghiệm và trung tín, và sẵn sàng điều chỉnh khi được Kinh Thánh chỉ ra.

Một giáo lý có thể được coi là thực sự thuộc Kinh Thánh khi nó tôn trọng thẩm quyền tối cao và đầy đủ của Kinh Thánh, hài hòa với toàn bộ sự dạy dỗ của Lời Chúa, đặt Chúa Giê-xu Christ làm trung tâm, phù hợp với các giáo lý cứu rỗi căn bản, nhằm mục đích tôn vinh Đức Chúa Trời và gây dựng Hội Thánh, đồng thời sản sinh ra đời sống đạo đức Cơ Đốc chân thật.

Trong một thế giới đầy dẫy “tiếng gió thoảng” của các giáo lý (Ê-phê-sô 4:14), lời kêu gọi dành cho chúng ta là hãy vững vàng, tỉnh thức và chủ động kiểm tra mọi sự dạy dỗ dựa trên Lời Hằng Sống. Hãy xây dựng đời sống mình trên nền đá vững chắc là Lời của Đấng Christ (Ma-thi-ơ 7:24-27), để dù có bão tố của các học thuyết sai lầm, chúng ta vẫn đứng vững trong chân lý giải phóng và cứu rỗi.

“Hãy mua lấy chân lý, và chớ bán đi.” (Châm Ngôn 23:23a)