Kinh Thánh có dạy về việc độc thân của linh mục không?

Trong nhiều thế kỷ, vấn đề độc thân của những người phục vụ chuyên nghiệp trong các giáo hội đã là chủ đề của nhiều cuộc tranh luận thần học. Khi nghiên cứu Kinh Thánh, một câu hỏi quan trọng được đặt ra: Kinh Thánh có đưa ra một mạng lệnh phổ quát về việc độc thân cho tất cả những người lãnh đạo thuộc linh hay không? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào phân tích các phân đoạn Kinh Thánh liên quan, khảo sát ngôn ngữ nguyên bản và bối cảnh lịch sử, để tìm ra câu trả lời trung thực theo Lời Chúa, với trọng tâm là sự dạy dỗ của Tân Ước dành cho Hội Thánh.

Trước khi đi vào nội dung, chúng ta cần làm rõ thuật ngữ. Trong Tân Ước, từ được dùng để chỉ những người lãnh đạo Hội Thánh địa phương thường là "πρεσβύτερος" (presbyteros) - dịch là "trưởng lão" (anh cả, người có kinh nghiệm), và "ἐπίσκοπος" (episkopos) - dịch là "giám mục" hay "giám thị" (người coi sóc). Cả hai từ này thường được dùng để chỉ cùng một chức vụ (xem Công vụ 20:17, 28; Tít 1:5-7). Từ "linh mục" (priest) theo nghĩa tư tế trung gian dâng của lễ, trong Tân Ước được áp dụng cho tất cả tín đồ (1 Phi-e-rơ 2:5, 9; Khải Huyền 1:6) và đặc biệt cho Chúa Giê-xu Christ (Hê-bơ-rơ 4:14). Do đó, bài nghiên cứu này sẽ tập trung vào các tiêu chuẩn Kinh Thánh dành cho chức vụ trưởng lão/giám mục (người lãnh đạo, chăn bầy Hội Thánh).

1. 1 Ti-mô-thê 3:1-5 – Tiêu Chuẩn Cho Giám Mục

Đây là phân đoạn quan trọng nhất bàn về phẩm chất của người lãnh đạo Hội Thánh:

"Ví bằng có kẻ mong được làm giám mục, ấy là ưa muốn một việc tốt lành. Người giám mục cần phải không chỗ trách được, là chồng chỉ một vợ mà thôi, có tiết độ, có tài trí, xứng đáng, hay tiếp khách và khéo dạy dỗ. Đừng mê rượu, cũng đừng hung bạo, nhưng phải mềm mại hòa nhã; lại đừng ham tiền bạc; phải khéo cai trị nhà riêng mình, giữ con cái mình cho vâng phục và ngay thật trọn vẹn. Vì nếu có ai không biết cai trị nhà riêng mình, thì làm sao cai trị được Hội thánh của Đức Chúa Trời?" (1 Ti-mô-thê 3:1-5, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).

Giải Nghĩa & Phân Tích:

• "Chồng chỉ một vợ mà thôi" (μίας γυναικὸς ἀνήρ - mias gynaikos anēr): Cụm từ Hy Lạp này là trung tâm của cuộc tranh luận. Có vài cách giải thích:
  1. Chống đa thê: Trong bối cảnh văn hóa Hy-La và Do Thái thời đó, đa thê không phổ biến nhưng có xảy ra. Điều răn này nhấn mạnh sự chung thủy hôn nhân một vợ một chồng.
  2. Chống ly dị và tái hôn: Một số học giả cho rằng điều này ngăn người đã ly dị và tái hôn (hoặc đã có nhiều đời vợ do tử biệt) lãnh đạo Hội Thánh.
  3. Nhấn mạnh đức tính chung thủy: Cách hiểu được chấp nhận rộng rãi nhất trong giới nghiên cứu Tin Lành là: người lãnh đạo phải là một người đàn ông chung thủy trong hôn nhân, có mối quan hệ vợ chồng lành mạnh, trong sạch và gương mẫu. Điều quan trọng là bản văn KHÔNG nói "phải là người độc thân", mà ngược lại, dường như mặc định người đó đã kết hôn ("chồng của một vợ", "khéo cai trị nhà riêng mình", "con cái").
• Khả năng quản trị gia đình là điều kiện tiên quyết: Câu 4-5 liên kết chặt chẽ khả năng "cai trị nhà riêng" với khả năng "cai trị Hội thánh". Gia đình là "hội thánh nhỏ" nơi phẩm chất lãnh đạo thuộc linh được chứng minh. Làm sao một người chưa từng lãnh đạo gia đình (vợ con) lại có thể lãnh đạo gia đình lớn hơn của Đức Chúa Trời?

2. Tít 1:5-6 – Tiêu Chuẩn Cho Trưởng Lão

"Nếu có ai không chỗ trách được, là chồng của một vợ, có con cái tin Chúa, không bị ai cáo là buông tuồng hay ngỗ nghịch." (Tít 1:6).

Phân đoạn này gần như lặp lại các tiêu chuẩn trong 1 Ti-mô-thê 3, củng cố quan điểm rằng người lãnh đạo Hội Thánh thời Tân Ước là những người đã lập gia đình, có con cái được dạy dỗ nên tin kính ("có con cái tin Chúa").

3. Gương Của Các Sứ Đồ và Lãnh Đạo Hội Thánh Đầu Tiên

Kinh Thánh ghi lại rõ ràng nhiều sứ đồ và lãnh đạo có gia đình:

• Phi-e-rơ (Phê-rơ): Chúa Giê-xu đã chữa lành mẹ vợ của Phi-e-rơ (Ma-thi-ơ 8:14-15; Mác 1:30-31; Lu-ca 4:38-39). Sứ đồ Phao-lô cũng xác nhận quyền của Phi-e-rơ và các sứ đồ khác được đem vợ theo trong chức vụ (1 Cô-rinh-tô 9:5).
• Các sứ đồ khác và anh em của Chúa: 1 Cô-rinh-tô 9:5 viết: "Chúng tôi há không có phép dùng đờn bà làm chị em mình, như các sứ đồ khác, như anh em Chúa và Sê-pha đã làm hay sao?" Điều này cho thấy việc có vợ và cùng đi với vợ trong chức vụ là phổ biến và được công nhận.
• Phao-lô có độc thân không? Sứ đồ Phao-lô dường như là người độc thân (1 Cô-rinh-tô 7:7-8). Tuy nhiên, ông không áp đặt tình trạng này như một mệnh lệnh cho tất cả. Trái lại, ông công nhận quyền được kết hôn của những người lãnh đạo khác (1 Cô-rinh-tô 9:5). Sự độc thân của Phao-lô là một ân tứ đặc biệt (1 Cô-rinh-tô 7:7) để ông có thể toàn tâm toàn ý cho công việc Chúa giữa những hoạn nạn, chứ không phải là một luật lệ.

"Môn đồ thưa rằng: Nếu phận làm chồng đối với vợ như vậy, thì thà đừng cưới vợ còn hơn. Ngài phán rằng: Chẳng phải mọi người đều hiểu được lời nầy, chỉ những người được ban cho mới hiểu thôi. Vì có người hoạn từ trong lòng mẹ; có người bị người ta hoạn; có người vì nước thiên đàng mà tự hoạn. Ai hiểu được thì hiểu." (Ma-thi-ơ 19:10-12).

Giải Nghĩa: Chúa Giê-xu công nhận có ba loại "người không kết hôn" (hoạn): (1) do bẩm sinh, (2) do hoàn cảnh bên ngoài, và (3) "vì nước thiên đàng mà tự hoạn". Cụm từ "vì nước thiên đàng" chỉ về việc tự nguyện từ bỏ quyền lợi chính đáng của hôn nhân để dành trọn thì giờ, sức lực, tâm trí cho công việc Chúa. Đây là một sự lựa chọn tự nguyện, không phải là mệnh lệnh bắt buộc. Chúa phán "Ai hiểu được thì hiểu", cho thấy đây là một ơn gọi đặc biệt, không dành cho tất cả mọi người.

Trong chương này, Phao-lô bàn sâu về hôn nhân và độc thân. Ông khẳng định:

• Độc thân là tốt trong hoàn cảnh hiện tại (câu 1, 8, 26).
• Độc thân cho phép người ta "lo lắng việc Chúa" cách không phân tâm (câu 32-35).
• Tuy nhiên, ông nhấn mạnh: "Ấy là tôi nói cho những kẻ chưa cưới gả và cho đờn bà góa: họ được phép ở như tôi; nhưng nếu không tiết dục được, thì nên cưới vợ; thà cưới vợ còn hơn là chịu lửa dục đốt" (câu 8-9). Và "Ai quyết định lấy vợ, thì chẳng phạm tội gì" (câu 28).
• Quan trọng nhất, Phao-lô phân biệt rõ giữa mạng lệnh của Chúa và lời khuyên của ông: "Về các kẻ đồng trinh, ta không có mạng lịnh của Chúa; nhưng ta tỏ bày ý kiến mình như kẻ đã được Đức Chúa Trời thương xót cho đáng được tin cậy vậy" (câu 25). Ông không áp đặt độc thân như một luật lệ.

1. Đối Với Các Mục Sư, Truyền Đạo, Người Lãnh Đạo Hội Thánh:

• Gia đình là ơn phước và phần thiết yếu trong chức vụ: Thay vì xem gia đình là gánh nặng, hãy xem đó là "hội chứng" đầu tiên Chúa giao để chứng minh phẩm chất chăn bầy. Việc yêu thương, dạy dỗ, dẫn dắt vợ con nên Chúa là minh chứng hùng hồn nhất cho năng lực thuộc linh.
• Ưu tiên quản trị gia đình: Sự thành công trong chức vụ không thể bù đắp cho sự thất bại trong gia đình. Hãy dành thì giờ chất lượng cho vợ/chồng và con cái. Một gia đình hạnh phúc, tin kính là nền tảng vững chắc cho chức vụ lâu dài.
• Độc thân là một ân tứ, không phải điều kiện cao hơn: Nếu Chúa ban cho ân tứ độc thân (như Phao-lô), đó là một ơn phước lớn để phục vụ Chúa cách đặc biệt. Nhưng nếu Ngài kêu gọi vào hôn nhân, đó cũng là con đường thánh khiết và đầy trách nhiệm. Không nên xem độc thân là "đẳng cấp thuộc linh" cao hơn.

2. Đối Với Tín Đồ Trong Hội Thánh:

• Hãy cầu nguyện và nâng đỡ gia đình của người lãnh đạo: Gia đình mục sư cũng đối diện với những áp lực, kỳ vọng và thử thách riêng. Hãy yêu thương, bao dung và thực tế với họ.
• Hiểu đúng về tiêu chuẩn Kinh Thánh: Khi tìm kiếm và bổ nhiệm người lãnh đạo, Hội Thánh nên dựa trên các phẩm chất thuộc linh và đạo đức được liệt kê trong 1 Ti-mô-thê 3 và Tít 1, thay vì áp đặt những quy định ngoài Kinh Thánh như độc thân bắt buộc. Tiêu chuẩn quan trọng là "không chỗ trách được", "có tài trí, xứng đáng", "khéo dạy dỗ", "cai trị tốt gia đình mình".
• Tôn trọng sự đa dạng trong ơn gọi: Hội Thánh cần cả những người độc thân toàn tâm cho công việc Chúa lẫn những người có gia đình làm gương mẫu về tình yêu thương và sự dạy dỗ trong Chúa.

3. Đối Với Cá Nhân Mỗi Tín Đồ:

• Dù độc thân hay kết hôn, mục đích tối cao là làm sáng danh Chúa: "Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm" (1 Cô-rinh-tô 10:31). Tình trạng hôn nhân là phương tiện để chúng ta phục vụ và tôn vinh Ngài cách hiệu quả hơn.
• Quyết định dựa trên ơn Chúa và sự khôn ngoan Ngài ban: Hãy cầu xin Chúa chỉ dẫn trong quyết định hệ trọng về hôn nhân. Hãy thành thật với bản thân về ân tứ, khả năng và động cơ của mình.

Qua việc nghiên cứu toàn diện Kinh Thánh, đặc biệt là Tân Ước, chúng ta có thể kết luận rằng: Kinh Thánh không hề đưa ra một mạng lệnh hay quy định bắt buộc về việc độc thân cho tất cả những người lãnh đạo Hội Thánh (trưởng lão/giám mục). Trái lại, các phân đoạn then chốt (1 Ti-mô-thê 3, Tít 1) mặc nhiên thừa nhận và đặt tiêu chuẩn cho người lãnh đạo đã có gia đình. Khả năng quản trị gia đình được xem như tiêu chuẩn không thể thiếu và là thước đo cho năng lực lãnh đạo Hội Thánh.

Sự độc thân, như được Chúa Giê-xu đề cập (Ma-thi-ơ 19:12) và Phao-lô sống (1 Cô-rinh-tô 7), là một sự lựa chọn tự nguyện, một ân tứ đặc biệt dành cho một số người, để họ có thể dành trọn vẹn thì giờ và tâm trí cho công việc Chúa trong những hoàn cảnh đặc biệt. Nó không phải là điều kiện để được thánh hơn hay thuộc linh hơn.

Hội Thánh của Chúa cần tái khẳng định giá trị thánh khiết của hôn nhân (Hê-bơ-rơ 13:4) và vai trò quan trọng của gia đình như một trường học huấn luyện các nhà lãnh đạo tương lai. Đồng thời, Hội Thánh cũng cần tôn trọng, nâng đỡ và tạo điều kiện cho những anh chị em được kêu gọi sống độc thân vì Nước Thiên Đàng. Cuối cùng, dù trong địa vị nào, ơn phước lớn nhất vẫn là được trung tín phục vụ Vua muôn vua, và làm mọi sự cho sự vinh hiển của Danh Ngài.