Kho tàng công đức là gì?

Trong hành trình đức tin, đôi khi chúng ta bắt gặp những thuật ngữ thần học gây tò mò hoặc thậm chí hiểu lầm. Một trong số đó là cụm từ "kho tàng công đức". Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát khái niệm này dưới ánh sáng của Kinh Thánh, phân biệt rõ ràng giữa quan điểm của một số truyền thống tôn giáo và giáo lý căn bản của Tin Lành dựa trên ân điển duy nhất của Đức Chúa Trời.

Thuật ngữ "kho tàng công đức" (tiếng Latinh: *Thesaurus meritorium*) không xuất hiện trong Kinh Thánh. Nó là một khái niệm phát triển trong thần học của Giáo hội Công giáo La Mã thời Trung Cổ, được hệ thống hóa rõ ràng nhất bởi Thần học gia Thomas Aquinas. Khái niệm này giả định rằng tồn tại một "kho tàng" siêu nhiên, chứa đựng sự dư dật công đức vô hạn của Chúa Giê-xu Christ và những công đức dư dật của Đức Maria cùng các thánh. Kho tàng này được cho là do Giáo hội quản lý và phân phối cho các tín hữu thông qua các bí tích, lời cầu nguyện, và đặc biệt là các ân xá (indulgences).

Lý luận đằng sau là: trong khi Chúa Giê-xu đã chịu hình phạt đời đời cho tội lỗi, vẫn còn những hình phạt tạm thời cần được thanh tẩy (trong luyện ngục). Các "công đức dư dật" từ Chúa và các thánh có thể được dùng để giảm bớt những hình phạt này. Đây chính là điểm then chốt dẫn đến cuộc Cải Chánh Tin Lành vào thế kỷ 16, khi Martin Luther và các nhà cải chánh khác kịch liệt phản đối việc buôn bán ân xá và tuyên bố rằng sự cứu rỗi là “bởi ân điển, bởi đức tin mà thôi” (Sola Gratia, Sola Fide).

Nền tảng của thần học Tin Lành là sự soi dẫn tuyệt đối từ Kinh Thánh. Vậy, Lời Chúa dạy gì về công đức và sự cứu rỗi?

1. Mọi Người Đều Thiếu Sự Vinh Hiển Của Đức Chúa Trời: Ngay từ đầu, Kinh Thánh tuyên bố rõ ràng tình trạng tuyệt vọng của con người: “Vì mọi người đều đã phạm tội, thiếu mất sự vinh hiển của Đức Chúa Trời” (Rô-ma 3:23). Từ ngữ Hy Lạp được dùng cho "thiếu mất" là *hysterountai*, mang nghĩa "thiếu hụt, không đạt đến tiêu chuẩn". Con người không thể tích lũy đủ công đức để đạt đến sự vinh hiển của Đức Chúa Trời.

2. Sự Cứu Rỗi Là Ân Điển, Bởi Đức Tin, Không Bởi Việc Làm: Đây là trọng tâm của Phúc Âm. Sứ đồ Phao-lô viết: “Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình” (Ê-phê-sô 2:8-9). Từ "ân điển" trong tiếng Hy Lạp là *charis*, nghĩa là "ơn huệ nhưng không, không đáng được". Còn "việc làm" là *ergon*, chỉ những hành động, công đức của con người. Phao-lô phân biệt rõ ràng: cứu rỗi là món quà (*doron*) của Đức Chúa Trời, không phải tiền công cho việc làm của chúng ta.

3. Sự Công Bình Đến Từ Đức Tin Nơi Đấng Christ: Kinh Thánh dạy rằng sự công bình khiến chúng ta được xưng công bình trước mặt Đức Chúa Trời không phải là sự công bình riêng của chúng ta: “... và được found in him, không có sự công bình riêng của tôi bởi luật pháp, bèn là sự công bình đến bởi đức tin trong Đấng Christ, tức là sự công bình đến từ Đức Chúa Trời bởi đức tin” (Phi-líp 3:9). Sự công bình của chúng ta như “giẻ rách ô uế” (Ê-sai 64:6). Chỉ có sự công bình của Đấng Christ mới đủ.

4. Chúa Giê-xu Christ: Của Lễ Chuộc Tội Trọn Vẹn và Đầy Đủ: Tân Ước nhấn mạnh tính chất một lần đủ cả (tiếng Hy Lạp: *ephapax*) của sự hy sinh của Chúa Giê-xu. “Ấy là trong ý định đó, chúng ta được nên thánh nhờ sự dâng thân thể của Đức Chúa Jêsus Christ một lần đủ cả... Còn như Ngài, sau khi đã dâng chỉ một của tế lễ về tội lỗi đời đời, thì ngồi bên hữu Đức Chúa Trời” (Hê-bơ-rơ 10:10, 12). Công việc cứu chuộc đã hoàn tất (Giăng 19:30). Không cần thêm bất kỳ "công đức dư dật" nào từ bất kỳ nguồn nào khác. Chúa Giê-xu đã trả giá trọn vẹn.

Nếu Kinh Thánh bác bỏ khái niệm "kho tàng công đức" do con người tích lũy, thì người tin Chúa có một "kho tàng" nào không? Có, nhưng đó là một kho tàng hoàn toàn khác về bản chất và nguồn gốc.

1. Kho Tàng Trên Trời: Chúa Giê-xu dạy: “Các ngươi chớ chứa của cải ở dưới đất... nhưng phải chứa của cải ở trên trời... Vì của cải ngươi ở đâu, thì lòng ngươi cũng ở đó” (Ma-thi-ơ 6:19-21). "Của cải" (tiếng Hy Lạp: *thēsauros*) ở đây không phải là công đức để đổi lấy sự cứu rỗi, mà là kết quả của một đời sống đầu tư cho vương quốc Đức Chúa Trời—những việc lành, sự vâng lời, và tình yêu thương phát xuất từ một tấm lòng đã được cứu.

2. Kho Tàng Trong Đấng Christ: Đây là kho tàng vĩ đại nhất. Sứ đồ Phao-lô nói về sự giàu có của ân điển Đức Chúa Trời dành cho chúng ta trong Đấng Christ: “Ngài đã làm cho chúng ta được đầy dẫy mọi sự khôn ngoan thông sáng, để biết ý muốn kín nhiệm của Ngài... ấy là trong Đấng Christ, Ngài đã chọn chúng ta trước khi sáng thế... trong Ngài chúng ta được cứu chuộc bởi huyết Ngài, được tha tội, theo sự giàu có của ân điển Ngài” (Ê-phê-sô 1:8-9, 4, 7). Mọi phước hạnh thuộc linh đều ở trong Ngài (Ê-phê-sô 1:3).

3. Sự Sống Đời Đời - Gia Tài Không Hư Mất: Chính Chúa Giê-xu là sự sống đời đời (1 Giăng 5:11). Sự cứu rỗi mà chúng ta nhận được qua đức tin nơi Ngài là một gia tài (1 Phi-e-rơ 1:4), được bảo tồn trên trời cho chúng ta. Đây không phải tiền công, mà là quyền thừa kế của con cái Đức Chúa Trời (Rô-ma 8:17).

Tin Lành không phủ nhận việc lành, nhưng đặt nó vào đúng vị trí thần học. Việc lành không phải là nguyên nhân của sự cứu rỗi, mà là kết quả tất yếu và bằng chứng của sự cứu rỗi thật.

“Vì chúng ta là việc Ngài làm ra, đã được dựng nên trong Đức Chúa Jêsus Christ để làm việc lành mà Đức Chúa Trời đã sắm sẵn trước cho chúng ta làm theo” (Ê-phê-sô 2:10). Chữ "việc lành" ở đây là *ergois agathois*. Lưu ý: việc lành đã được Đức Chúa Trời chuẩn bị sẵn. Chúng ta bước đi trong đó như một sự đáp lại tình yêu và ân điển Ngài.

Gia-cơ cũng nhấn mạnh rằng đức tin thật sẽ tự bày tỏ qua việc làm: “Đức tin không có việc làm là đức tin chết” (Gia-cơ 2:17). Việc làm ở đây là bằng chứng sinh động, không phải phương tiện tích lũy công đức. Nó xuất phát từ một tấm lòng biết ơn vì đã được tha thứ và tái sinh (Tít 3:4-8).

1. Sống Trong Sự Tự Do Của Ân Điển: Người tin Chúa được giải phóng khỏi gánh nặng phải tự mình "kiếm đủ điểm" với Đức Chúa Trời. Chúng ta có thể nghỉ ngơi trong sự hoàn thành công việc của Chúa Giê-xu. Điều này không khuyến khích sự lười biếng, nhưng thúc đẩy một tình yêu và lòng vâng phục chân thành, xuất phát từ sự biết ơn.

2. Làm Việc Lành Với Động Cơ Đúng Đắn: Thay vì làm lành để tích trữ công đức cho bản thân hoặc để "trả nợ" tội lỗi, chúng ta làm lành để: tôn vinh Cha trên trời (Ma-thi-ơ 5:16), bày tỏ tình yêu thương với người lân cận (Mác 12:31), và vâng lời Chúa (Giăng 14:15). Động cơ là tình yêu, không phải sự trao đổi.

3. Đặt Hy Vọng Trọn Vẹn Nơi Christ: Trong mọi sự thử thách, yếu đuối hay thất bại, chúng ta quay về với thập tự giá, nơi ân điển đầy dẫy được bày tỏ. Sự bảo đảm của chúng ta nằm ở sự trung tín của Chúa và giá trị của huyết Ngài, không nằm ở số lượng việc lành hay mức độ thành công thuộc linh của chúng ta.

4. Sống Với Lòng Biết Ơn Và Thờ Phượng: Mỗi ngày là cơ hội để cảm tạ Chúa vì ơn cứu chuộc nhưng không. Đời sống cầu nguyện, thờ phượng, và phục vụ trở thành lời đáp lại đối với những gì Chúa đã làm, chứ không phải là phương tiện để đạt được điều gì từ Ngài.

Khái niệm "kho tàng công đức" là một sự thêm thắt của con người vào Phúc Âm thuần khiết. Nó làm lu mờ sự toàn hảo và đầy đủ của sự hy sinh chuộc tội của Chúa Giê-xu Christ, và vô tình đặt một phần gánh nặng cứu rỗi lên vai con người. Kinh Thánh dạy một sứ điệp vinh hiển hơn nhiều: Con người tội lỗi không thể tích lũy đủ công đức, nhưng Đức Chúa Trời thánh khiết đã ban cho ân điển dư dật trong Con Một của Ngài.

Kho tàng thật sự của Cơ Đốc nhân không phải là một tài khoản công đức cá nhân có thể rút ra, mà là chính Con Đức Chúa Trời, Đấng đã ban chính mình Ngài cho chúng ta. Trong Ngài, chúng ta có sự tha tội, sự xưng công bình, sự sống đời đời, và mọi phước hạnh thuộc linh. Hãy sống và rao truyền Phúc Âm trọn vẹn này: “Vì tiền công của tội lỗi là sự chết; nhưng sự ban cho của Đức Chúa Trời là sự sống đời đời trong Đức Chúa Jêsus Christ, Chúa chúng ta” (Rô-ma 6:23).

Ân điển không phải là một phần thưởng cho công đức, mà là nguồn cội cho mọi điều tốt lành chúng ta có thể làm. Hãy xây dựng đời sống mình trên nền tảng vững chắc và duy nhất đó.