Vai Trò Của Y-sơ-ra-ên Trong Thời Kỳ Cuối Cùng
Trong thần học cánh chung (eschatology) của Kinh Thánh, dân tộc Y-sơ-ra-ên chiếm một vị trí trung tâm và không thể thay thế. Hiểu biết về vai trò của họ trong thời kỳ cuối cùng không chỉ giúp chúng ta giải mã các biến cố thế giới qua lăng kính Lời Chúa, mà còn làm sâu sắc thêm đức tin của chúng ta vào sự thành tín và chủ quyền tuyệt đối của Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát vai trò của Y-sơ-ra-ên dựa trên nền tảng Kinh Thánh, tập trung vào các giao ước vĩnh cửu, các lời tiên tri, và mục đích tối hậu trong kế hoạch cứu rỗi của Đức Chúa Trời.
Nền Tảng: Các Giao Ước Vĩnh Cửu Của Đức Chúa Trời Với Y-sơ-ra-ên
Sự tồn tại và vai trò của Y-sơ-ra-ên không dựa trên công đức của họ, nhưng trên những giao ước vô điều kiện (unconditional covenants) mà Đức Chúa Trời đã lập với các tổ phụ. Đây là nền tảng không thể phủ nhận cho mọi lời tiên tri về tương lai của họ.
- Giao Ước Áp-ra-ham (Sáng Thế Ký 12:1-3; 15:18-21; 17:1-8): Đây là giao ước nền tảng. Đức Chúa Trời hứa ban cho dòng dõi Áp-ra-ham (Y-sác, Gia-cốp) một dân tộc (đất Y-sơ-ra-ên), một xứ sở (với ranh giới cụ thể), và một phước hạnh cho muôn dân qua dòng dõi đó (chỉ về Chúa Cứu Thế Giê-xu). Từ ngữ Hê-bơ-rơ "beriyth" (giao ước) trong ngữ cảnh này mang tính long trọng và vĩnh viễn.
- Giao Ước Đất Đai (Phục Truyền 30:1-10): Đức Chúa Trời phán rõ dù Y-sơ-ra-ên bị phạt tản lạc vì bất trung, Ngài sẽ "nhóm hiệp các ngươi lại từ giữa các dân... dẫn các ngươi vào xứ mà tổ phụ các ngươi đã được..." (câu 3,5). Lời hứa này có điều kiện về sự ăn năn, nhưng việc Đức Chúa Trời ban cho họ lòng ăn năn là chắc chắn (câu 6).
- Giao Ước Đa-vít (II Sa-mu-ên 7:12-16): Đức Chúa Trời hứa với Đa-vít rằng dòng dõi người (chỉ về Đấng Mê-si) sẽ cai trị đời đời trên ngôi nước Y-sơ-ra-ên. Vương quyền này không bao giờ dứt.
Các giao ước này là nền tảng cho mọi sự hiểu biết về tương lai của Y-sơ-ra-ên. Đức Chúa Trời là Đấng thành tín ("El Emunah" - Phục Truyền 7:9), Ngài không hề hối tiếc về những ơn gọi và sự ban cho của Ngài (Rô-ma 11:29).
Vai Trò Tiên Tri Cụ Thể Trong Thời Kỳ Cuối Cùng
Các nhà tiên tri trong Cựu Ước và Chúa Giê-xu cùng các sứ đồ trong Tân Ước đã phác họa một bức tranh rõ ràng về vai trò của Y-sơ-ra-ên trong những ngày sau rốt.
1. Sự Tái Lập Quốc Gia và Sự Trở Về Đất Hứa
Đây là dấu hiệu then chốt báo hiệu thời kỳ cuối cùng. Tiên tri Ê-xê-chi-ên đã mô tả cảnh tượng "những hài cốt khô" sống lại, tượng trưng cho sự phục hưng quốc gia của Y-sơ-ra-ên (Ê-xê-chi-ên 37:1-14). Ông nói tiên tri: "Hỡi con người, những hài cốt ấy cả là nhà Y-sơ-ra-ên... nầy, ta sẽ mở mồ mả các ngươi... và đem các ngươi về trong đất của Y-sơ-ra-ên" (câu 11-12). Sự kiện năm 1948, khi Nhà nước Y-sơ-ra-ên được thành lập sau gần 2000 năm tản lạc, được nhiều nhà giải kinh xem là sự ứng nghiệm bước đầu của lời tiên tri này, một phép lạ lịch sử chuẩn bị cho các biến cố cuối cùng.
2. Sự Cứng Lòng Một Phần và Cơ Hội Cho Dân Ngoại
Sứ đồ Phao-lô, trong Rô-ma 9-11, trình bày một luận thuyết thần học sâu sắc về vai trò của Y-sơ-ra-ên. Ông khẳng định sự cứng lòng của họ đối với Phúc Âm chỉ là một phần và tạm thời (Rô-ma 11:25). Từ Hy Lạp "pōrōsis" (sự cứng lòng, chai đá) trong câu này diễn tả một tình trạng có thể thay đổi. Sự cứng lòng này có mục đích của Đức Chúa Trời: "Sự vấp phạm của họ là sự giàu có cho thế gian... ví bằng sự sa ngã của họ là sự giàu có cho thế gian, thì sự trọn vẹn của họ lại là sự giàu có hơn biết bao!" (Rô-ma 11:12). Qua sự từ chối tạm thời của Y-sơ-ra-ên, Phúc Âm đã đến với dân Ngoại (người không phải Do Thái), và đây là mầu nhiệm lớn mà Phao-lô rao truyền.
3. Y-sơ-ra-ên Trong Kỳ Đại Nạn
Sách Khải Huyền và các tiên tri mô tả một giai đoạn "kỳ tai nạn của Gia-cốp" (Giê-rê-mi 30:7) hay "tuần thứ bảy mươi" (Đa-ni-ên 9:24-27). Trong thời kỳ này, Y-sơ-ra-ên sẽ trở thành tâm điểm của những biến động toàn cầu.
- Một Giao Ước Với Kẻ Chống Lại Đấng Christ: Đa-ni-ên tiên tri về một "vua" (Antichrist) sẽ lập giao ước với nhiều người (có thể là lãnh đạo Y-sơ-ra-ên) trong một tuần lễ (7 năm), nhưng đến giữa tuần sẽ phá bỏ giao ước và thiết lập sự bội đạo (Đa-ni-ên 9:27).
- Sự Bách Hại và Thử Thách: Khải Huyền 12 miêu tả một người đàn bà (tượng trưng cho Y-sơ-ra-ên) bị con rồng (Sa-tan) bắt bớ. Điều này chỉ về sự bách hại khủng khiếp nhắm vào người Do Thái trong thời kỳ này (Ma-thi-ơ 24:15-22).
- Sự Thức Tỉnh và Ăn Năn Cuối Cùng:
Sau khi trải qua cơn đại nạn và chứng kiến sự hiện đến của Chúa Cứu Thế, dân Y-sơ-ra-ên sẽ nhìn lên Đấng mà họ đã đâm (Xa-cha-ri 12:10). Sẽ có một sự than khóc, ăn năn trên khắp đất. Đức Chúa Trời sẽ đổ Thánh Linh của ân điển và sự nài xin xuống trên nhà Đa-vít và cư dân Giê-ru-sa-lem (Xa-cha-ri 12:10). Phao-lô xác nhận: "Ấy vậy, cả dân Y-sơ-ra-ên sẽ được cứu" (Rô-ma 11:26a). Từ Hy Lạp "pas" (cả) ở đây không nhất thiết phải là từng cá nhân, nhưng là toàn thể dân tộc như một thực thể, sẽ quay về nhận biết Chúa Giê-xu là Đấng Mê-si của họ.
4. Vai Trò Trong Vương Quốc Ngàn Năm và Đời Đời
Sau sự trở lại của Chúa Giê-xu, Ngài sẽ thiết lập vương quốc ngàn năm trên đất (Khải Huyền 20:1-6). Trong vương quốc này, Y-sơ-ra-ên được phục hồi với vai trò trung tâm:
- Trung Tâm Hành Chính và Thờ Phượng: Giê-ru-sa-lem sẽ là ngôi của Chúa (Giê-rê-mi 3:17), và đền thờ sẽ được dựng lại với sự hiện diện vinh hiển của Chúa (Ê-xê-chi-ên 40-48). Các chi phái Y-sơ-ra-ên sẽ nhận phần đất được chỉ định (Ê-xê-chi-ên 47:13 - 48:35).
- Chức Vụ Tư Tế Cho Các Dân Tộc: Đức Chúa Trời phán: "Các ngươi sẽ làm những thầy tế lễ của Đức Giê-hô-va, sẽ được xưng là chức dịch của Đức Chúa Trời chúng ta" (Ê-sai 61:6). Y-sơ-ra-ên được phục hồi sẽ làm cầu nối dạy dỗ và dẫn dắt các dân tộc còn sót lại đến với Chúa trong thời đại đó (Xa-cha-ri 8:20-23).
Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Hiểu biết về vai trò của Y-sơ-ra-ên không phải chỉ để thỏa mãn tri thức hay tiên đoán tương lai, nhưng phải biến đổi đời sống và tấm lòng chúng ta ngay hôm nay.
1. Cầu Nguyện Cho Y-sơ-ra-ên và Thành Giê-ru-sa-lem: Chính Chúa truyền lệnh: "Hãy vì sự bình an của Giê-ru-sa-lem mà cầu nguyện cho được thịnh vượng" (Thi Thiên 122:6). Lời cầu nguyện của chúng ta phải hướng về sự cứu rỗi của họ (Rô-ma 10:1), sự bình an và sự thành tín của Đức Chúa Trời trên dân tộc này.
2. Có Cái Nhìn Cân Bằng Theo Kinh Thánh: Tránh hai thái cực: (1) Chủ nghĩa thay thế (Replacement Theology) – cho rằng Hội Thánh đã hoàn toàn thay thế Y-sơ-ra-ên trong mọi lời hứa, và (2) Chủ nghĩa duy Do Thái cực đoan – đặt Y-sơ-ra-ên lên trên cả Phúc Âm. Kinh Thánh dạy chúng ta tôn trọng và yêu mến dân tộc này như "anh cả" (Rô-ma 11:18) trong kế hoạch của Đức Chúa Trời, nhưng không thần thánh hóa họ hoặc đất đai của họ.
3. Sống Với Lòng Biết Ơn và Khiêm Nhường: Chúng ta là "cây ô-li-ve rừng" được tháp vào (Rô-ma 11:17-24). Sự cứu rỗi đến với chúng ta là nhờ ân điển qua sự cứng lòng tạm thời của họ. Điều này phải khiến chúng ta sống trong lòng biết ơn và run sợ, tránh sự kiêu ngạo thuộc linh.
4. Rao Truyền Phúc Âm Cách Khôn Ngoan: Phao-lô nói Phúc Âm là "quyền phép của Đức Chúa Trời để cứu mọi kẻ tin, người Giu-đa trước, rồi đến người Gờ-réc" (Rô-ma 1:16). Trong tinh thần đó, chúng ta được kêu gọi chia sẻ tình yêu và sự cứu rỗi của Chúa Giê-xu cho mọi người, bao gồm người Do Thái, với thái độ tôn trọng, yêu thương và hiểu biết về di sản thuộc linh của họ.
5. Sống Với Niềm Hy Vọng Vững Chắc: Những biến cố liên quan đến Y-sơ-ra-ên nhắc nhở chúng ta rằng lời tiên tri của Chúa đang được ứng nghiệm. Điều này củng cố niềm tin của chúng ta vào sự tể trị của Ngài và thúc giục chúng ta sống tỉnh thức, thánh sạch, chờ đợi ngày Chúa trở lại (Lu-ca 21:28, I Phi-e-rơ 4:7).
Kết Luận
Vai trò của Y-sơ-ra-ên trong thời kỳ cuối cùng là một minh chứng hùng hồn cho sự thành tín ("emunah") của Đức Chúa Trời và chủ quyền tuyệt đối của Ngài trong lịch sử. Từ sự tái lập quốc gia, qua cơn đại nạn, đến sự ăn năn toàn dân và vai trò trong vương quốc ngàn năm, mọi sự đều phục vụ cho mục đích tối thượng của Đức Chúa Trời: bày tỏ vinh hiển Ngài và hoàn tất kế hoạch cứu rỗi cho nhân loại qua Chúa Cứu Thế Giê-xu. Là những tín hữu trong thời đại này, chúng ta được kêu gọi không phải để ngồi đoán xét, nhưng để cầu nguyện, yêu thương, rao truyền Phúc Âm, và sống với niềm hy vọng vững chắc rằng Đấng thành tín, Đấng đã hứa cùng Y-sơ-ra-ên, cũng chắc chắn sẽ hoàn tất mọi lời hứa của Ngài cho Hội Thánh. "Vì chưng các sự đoán xét của Chúa là chân thật và công bình cả" (Khải Huyền 19:2).