Mezuzah
Trong thế giới tôn giáo và nghiên cứu Kinh Thánh, có những vật dụng chứa đựng chiều sâu thần học và lịch sử lâu đời. Một trong số đó là Mezuzah (số nhiều: Mezuzot), một biểu tượng quen thuộc trên khung cửa của các gia đình Do Thái. Đối với Cơ Đốc nhân, việc tìm hiểu về Mezuzah không chỉ mở rộng kiến thức về bối cảnh Kinh Thánh mà còn giúp chúng ta thấu hiểu hơn về ý muốn của Đức Chúa Trời dành cho dân Ngài trong Cựu Ước, và từ đó, rút ra những nguyên tắc tâm linh quý báu cho đời sống đức tin ngày nay dưới giao ước mới trong huyết của Chúa Giê-xu Christ.
Mezuzah (מְזוּזָה) trong tiếng Hê-bơ-rơ có nghĩa đơn giản là "trụ cửa" hoặc "cột cửa". Theo nghi thức Do Thái giáo, nó là một hộp nhỏ, thường làm bằng gỗ, kim loại, hoặc gốm, được gắn nghiêng trên khung cửa (thường là cửa ra vào chính và các phòng ở, trừ nhà tắm và nhà vệ sinh). Bên trong hộp là một cuộn giấy da (klaf) nhỏ, trên đó một chuyên gia viết chữ (sofer) đã chép tay hai phân đoạn kinh thánh trọng yếu bằng mực đặc biệt.
Mệnh lệnh về việc gắn những lời này lên trụ cửa xuất phát trực tiếp từ sách Phục truyền Luật lệ Ký, là phần cuối của Ngũ Kinh (Torah). Đây chính là sự ứng dụng cụ thể của điều răn lớn nhất:
"Hỡi Y-sơ-ra-ên! hãy nghe: Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta là Giê-hô-va có một không hai. Ngươi phải hết lòng, hết ý, hết sức kính mến Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi. ... Các lời mà ta truyền cho ngươi ngày nay sẽ ở tại trong lòng ngươi; khá ân cần dạy dỗ điều đó cho con cái ngươi và phải nói đến, hoặc khi ngươi ngồi trong nhà, hoặc khi đi ngoài đường, hoặc lúc ngươi nằm, hay là khi chổi dậy. Khá buộc nó trên tay mình như một dấu, và nó sẽ như ấn chí giữa hai con mắt ngươi. Cũng phải viết các lời đó trên cột nhà, và trên cửa ngươi." (Phục truyền 6:4-9, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).
Đoạn Kinh Thánh thứ hai được chép trong Mezuzah là Phục truyền 11:13-21, bắt đầu bằng "Và nếu các ngươi vâng theo..." (V'haya im shamo'a). Đoạn này nhấn mạnh đến phước hạnh của sự vâng lời và cảnh báo về hậu quả của sự bất tuân.
Việc gắn Mezuzah là một hành động tuân giữ điều răn, một lời tuyên xưng đức tin công khai rằng ngôi nhà này thuộc về Đức Chúa Trời và những người sống trong đó cam kết sống theo Lời Ngài. Trên mặt sau của cuộn giấy da, thường được viết từ "Shaddai" (שדי), một trong những danh xưng của Đức Chúa Trời, thường được dịch là "Đấng Toàn Năng". Thú vị là, từ này cũng được coi là một từ viết tắt cho "Shomer Daltot Yisrael" - "Đấng canh giữ các cánh cửa của Y-sơ-ra-ên".
Mezuzah không phải là một bùa hộ mệnh hay vật thể mang quyền năng ma thuật. Giá trị của nó nằm ở những lời được chép bên trong và ý nghĩa biểu tượng mà nó đại diện. Chúng ta có thể phân tích ý nghĩa này qua nhiều lớp:
- Lời Tuyên Xưng Độc Thần: Phân đoạn Shema (Phục truyền 6:4) là lời tuyên xưng nền tảng của Do Thái giáo: "Hỡi Y-sơ-ra-ên! hãy nghe: Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta là Giê-hô-va có một không hai." Mezuzah trên cửa là một tuyên bố không thể nhầm lẫn rằng gia đình này thờ phượng một Đức Chúa Trời chân thần duy nhất.
- Sự Ghi Nhớ và Dạy Dỗ: Mệnh lệnh "phải viết các lời đó trên cột nhà" đi liền với mệnh lệnh "phải nói đến... và dạy dỗ cho con cái". Mezuzah là một công cụ giảng dạy trực quan, một lời nhắc nhở hằng ngày mỗi khi ra vào nhà về giao ước, trách nhiệm và tình yêu dành cho Đức Chúa Trời.
- Biên Giới của Sự Thánh: Cửa ra vào đánh dấu ranh giới giữa không gian cá nhân (thánh) và thế giới bên ngoài. Việc gắn Mezuzah biến ngôi nhà thành một không gian được biệt riêng, nơi các nguyên tắc của Đức Chúa Trời ngự trị. Nó nhắc nhở rằng đức tin không chỉ dành cho đền thờ hay hội đường, mà phải thấm nhuần vào mọi khía cạnh của đời sống gia đình.
- Dấu Hiệu của Giao Ước: Tương tự như phép cắt bì là dấu chỉ của giao ước trên thân thể (Sáng thế 17:11), Mezuzah có thể được xem như một "dấu chỉ" của giao ước trên nhà cửa và đời sống của dân sự Đức Chúa Trời.
Cơ Đốc nhân sống dưới thời đại Tân Ước, dưới giao ước mới được lập nên bởi huyết quý báu của Chúa Giê-xu Christ. Chúng ta không còn bị ràng buộc bởi luật pháp nghi lễ của Cựu Ước như một phương cách để được xưng công bình (Rô-ma 3:28; Ê-phê-sô 2:8-9). Vậy, chúng ta nên nhìn nhận Mezuzah thế nào?
Trước hết, không có mệnh lệnh nào trong Tân Ước bảo Cơ Đốc nhân phải gắn Mezuzah. Sứ đồ Phao-lô dạy rõ rằng Đấng Christ là sự cuối cùng của luật pháp, để xưng công bình cho mọi kẻ tin (Rô-ma 10:4). Sự cứu rỗi đến bởi đức tin nơi Chúa Giê-xu, không bởi việc tuân giữ các nghi thức.
Tuy nhiên, nguyên tắc tâm linh đằng sau Mezuzah vẫn còn nguyên giá trị và được Tân Ước nâng lên một tầm cao mới, thiêng liêng hơn. Hãy xem xét những lời dạy của Chúa Giê-xu và các sứ đồ:
"Các lời ta phán cùng các ngươi đều là thần linh và sự sống." (Giăng 6:63).
"Nguyền xin lời của Đấng Christ ở đầy trong lòng anh em." (Cô-lô-se 3:16).
Nếu Mezuzah Cựu Ước ghi Lời Đức Chúa Trời trên cột cửa, thì Tân Ước kêu gọi chúng ta ghi Lời Chúa vào tấm lòng và tâm trí:
"Nầy, ta sẽ lập giao ước mới với nhà Y-sơ-ra-ên... Ta sẽ đặt luật pháp ta trong bụng chúng nó và chép vào lòng... Vì ta sẽ tha sự gian ác chúng nó, và không nhớ tội chúng nó nữa." (Giê-rê-mi 31:33-34, được trích dẫn trong Hê-bơ-rơ 8:10-12).
"Anh em há chẳng biết rằng chính anh em là đền thờ của Đức Chúa Trời, và Thánh Linh Đức Chúa Trời ở trong anh em sao?" (1 Cô-rinh-tô 3:16).
Điểm nhấn mạnh đã chuyển dịch từ không gian vật chất sang con người thuộc linh. Cơ Đốc nhân chính là "đền thờ của Đức Chúa Trời". Vậy, "cột cửa" mà Lời Chúa cần được viết lên chính là tấm lòng, tâm trí và đời sống của chúng ta.
Từ việc nghiên cứu Mezuzah, chúng ta có thể rút ra những bài học và áp dụng thiết thực cho cuộc sống đức tin hằng ngày:
1. Đặt Lời Chúa Làm Trung Tâm và Ranh Giới Cho Gia Đình: Giống như Mezuzah đánh dấu ngôi nhà là thuộc về Chúa, Cơ Đốc nhân cần tuyên bố rằng Chúa Giê-xu Christ là Chủ và là Nền tảng của gia đình mình. Điều này thể hiện qua:
- Thờ Phượng Gia Đình: Dành thời gian đọc Kinh Thánh và cầu nguyện chung.
- Quyết Định Theo Lời Chúa: Mọi quyết định lớn nhỏ (tài chính, giáo dục con cái, các mối quan hệ) đều được đem ra soi xét dưới ánh sáng của Kinh Thánh.
- Tạo Môi Trường Thuộc Linh: Lựa chọn sách báo, giải trí, âm nhạc trong nhà phải phù hợp với niềm tin Cơ Đốc.
2. Biến Mọi Hành Động Thành Lời Nhắc Nhở Thuộc Linh: Người Do Thái chạm vào Mezuzah mỗi khi ra vào nhà như một lời nhắc nhở. Chúng ta có thể tạo ra những "Mezuzah thuộc linh" trong đời sống:
- Những Câu Kinh Thánh Chủ Đề: Dán một câu Kinh Thanh quan trọng trên gương phòng tắm, trên tủ lạnh, trên bàn làm việc - nơi chúng ta thường xuyên nhìn thấy.
- Thói Quen Cầu Nguyện: Biến những hành động thường ngày (như mở cửa đi làm, bắt đầu một cuộc họp, lên xe) thành tín hiệu để dâng lời cầu nguyện ngắn, dâng ngày đó hay công việc đó cho Chúa.
- Âm Nhạc Cơ Đốc: Để những bài hát thờ phượng vang lên trong nhà, biến không gian sống thành nơi luôn hướng lòng về Chúa.
3. Sống Đức Tin Cách Công Khai và Nhất Quán: Mezuzah là một tuyên ngôn công khai. Đời sống chúng ta cũng phải là một "tuyên ngôn sống động" về ân điển của Chúa Giê-xu.
- Sống Chứng Đạo: Sẵn sàng chia sẻ đức tin của mình với bạn bè, hàng xóm một cách khôn ngoan và khiêm nhường.
- Nhất Quán Giữa Trong Nhà và Ngoài Xã Hội: Đức tin không chỉ thể hiện trong nhà thờ hay trong gia đình, mà phải nhất quán nơi công sở, trường học, và trên mạng xã hội.
4. Truyền Lại Di Sản Đức Tin Cho Thế Hệ Sau: Mệnh lệnh trong Phục truyền 6 đi kèm với việc "dạy dỗ cho con cái". Mezuzah là một công cụ trực quan cho việc đó.
- Giải Thích Ý Nghĩa: Khi con cái hỏi về câu Kinh Thánh trên tủ lạnh, hay thấy cha mẹ cầu nguyện, đây là cơ hội vàng để giải thích về đức tin.
- Sống Gương Mẫu: Cách sống yêu thương, tha thứ, công bình và kỷ luật của cha mẹ chính là "cuộn kinh sống" mà con cái "đọc" được mỗi ngày.
Mezuzah là một di sản tôn giáo phong phú, bắt nguồn từ lời truyền dạy rõ ràng trong Cựu Ước. Nó dạy chúng ta về tầm quan trọng của việc ghi nhớ Lời Chúa, tuyên xưng đức tin công khai, và biến ngôi nhà thành một không gian thánh. Tuy nhiên, dưới ánh sáng của Tân Ước, chúng ta nhận thấy sự ứng nghiệm và thăng hoa của những biểu tượng này trong Chúa Giê-xu Christ.
Chúng ta không cần tìm kiếm sự thánh thiện từ một vật thể trên cánh cửa, bởi vì Đấng Christ đã hoàn thành công việc thánh hóa chúng ta một lần đủ cả bởi sự hi sinh của Ngài (Hê-bơ-rơ 10:10). Thay vào đó, chúng ta được kêu gọi sống với tư cách là những "bức thư của Đấng Christ", "viết không bằng mực, nhưng bằng Thánh Linh của Đức Chúa Trời hằng sống, không ở trong bảng đá, nhưng ở trong bảng lòng thịt" (2 Cô-rinh-tô 3:3).
Ước mong mỗi chúng ta, qua việc nghiên cứu về Mezuzah, lại càng được thúc giục để ghi khắc Lời Chúa vào lòng, để Đấng Christ qua Thánh Linh Ngài ngự trị trên "cột cửa" của tâm hồn chúng ta. Hãy để mỗi lời nói, hành động và quyết định của chúng ta đều trở thành một lời tuyên xưng sống động: "Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta là Giê-hô-va có một không hai", và Ngài đã bày tỏ chính mình cách trọn vẹn nhất trong Con Một Ngài là Chúa Cứu Thế Giê-xu, Đấng duy nhất đem chúng ta đến với sự cứu rỗi và sự sống đời đời.