Có sự tương đồng nào giữa truyền thống hôn nhân Do Thái và mối quan hệ của chúng ta với Đấng Christ không?

Khi nghiên cứu Kinh Thánh, chúng ta khám phá rằng Đức Chúa Trời thường dùng những thực tại trần thế để bày tỏ những lẽ thật thuộc linh sâu nhiệm. Trong số đó, hôn nhân là một trong những hình ảnh mạnh mẽ và xuyên suốt nhất, được Ngài dùng để mặc khải về mối tương giao giao ước giữa Ngài với dân Ngài. Bài viết này sẽ đi sâu khảo cứu cấu trúc của truyền thống hôn nhân Do Thái thời Kinh Thánh và sự tương đồng kỳ diệu của nó với mối quan hệ giữa Đấng Christ (Đấng Mết-si-a) và Hội Thánh – cô dâu của Ngài. Sự hiểu biết này không chỉ làm phong phú thần học của chúng ta mà còn biến đổi cách chúng ta sống và yêu mến Chúa.

Truyền thống hôn nhân Do Thái cổ đại không phải là một sự kiện đơn lẻ mà là một tiến trình kéo dài với nhiều giai đoạn mang ý nghĩa thần học sâu sắc. Hiểu được tiến trình này là chìa khóa để mở ra những hình bóng về Đấng Christ.

1. Sự Lựa Chọn của Người Cha và Món Qua Chuộc (Shiddukhin & Mohar):
Mọi sự bắt đầu từ người cha của chú rể. Ông là người chủ động lựa chọn cô dâu cho con trai mình (Sáng Thế Ký 24:1-4). Sau đó, chú rể phải trả một giá chuộc (mohar) để chứng minh giá trị của cô dâu và sự nghiêm túc của giao ước. Điều này phản ánh hình ảnh Đức Chúa Cha chọn chúng ta từ trước khi sáng thế (Ê-phê-sô 1:4), và Đức Chúa Con, Chúa Giê-xu Christ, đã trả một giá cực kỳ đắt – chính huyết Ngài – để chuộc chúng ta về cho Ngài (I Phi-e-rơ 1:18-19). Từ Hy Lạp agorazō (mua, chuộc) và exagorazō (chuộc ra) trong Tân Ước nhấn mạnh đến khía cạnh giải cứu khỏi thị trường nô lệ của tội lỗi.

2. Lễ Hứa Gả/Đính Hôn (Erusin hay Kiddushin):
Đây là giai đoạn giao ước chính thức. Cặp đôi uống chung một chén rượu, gọi là "chén giao ước". Khi cô dâu nhận lấy chén và uống, nàng đang nói "Tôi đồng ý". Từ giây phút này, họ đã được xem là vợ chồng về mặt pháp lý và thuộc về nhau, mặc dù chưa chung sống. Sự đồng trinh của cô dâu phải được giữ gìn cho đến ngày cưới. Giai đoạn này hình bóng cho sự cứu rỗi của chúng ta. Khi chúng ta tin nhận Chúa Giê-xu, chúng ta bước vào một giao ước mới bằng huyết Ngài (Lu-ca 22:20). Chúng ta thuộc về Ngài ngay lập tức (I Cô-rinh-tô 6:19-20), được xưng công bình và thánh hóa, và được kêu gọi sống một đời sống thánh khiết (khác biệt) trong khi chờ đợi sự trở lại của Ngài.

3. Thời Kỳ Chờ Đợi và Chuẩn Bị:
Sau lễ đính hôn, chú rể trở về nhà cha mình để chuẩn bị một chỗ ở (thường là xây một phòng trong nhà cha). Thời gian này có thể kéo dài, và cô dâu không biết chính xác khi nào chú rể sẽ trở lại. Nàng phải luôn sẵn sàng, giữ đèn của mình đầy dầu và mặc áo cưới. Cô dâu dành thời gian này để chuẩn bị chính mình. Đây là hình ảnh rõ ràng về lời hứa của Chúa Giê-xu trong Giăng 14:2-3: "Ta đi sắm sẵn cho các ngươi một chỗ... Ta sẽ trở lại mà đem các ngươi đi với Ta". Thời đại Hội Thánh chính là thời kỳ chờ đợi và chuẩn bị này (Ma-thi-ơ 25:1-13).

4. Đám Rước và Tiệc Cưới (Nissuin):
Khi mọi thứ đã sẵn sàng và người cha bằng lòng, chú rể sẽ dẫn một đoàn rước vào ban đêm đến nhà cô dâu, với tiếng kêu la reo mừng: "Kìa, chú rể đến!". Chú rể đón cô dâu và cùng nàng trở về nhà cha để cử hành tiệc cưới kéo dài bảy ngày. Đây chính là hình ảnh về sự tái lâm của Đấng Christ! Ngài sẽ trở lại một cách bất ngờ như kẻ trộm trong đêm (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:2), với tiếng kêu của thiên sứ trưởng và tiếng kèn của Đức Chúa Trời (I Tê-sa-lô-ni-ca 4:16-17). Chúng ta sẽ được đưa vào "nhà Cha" để dự tiệc cưới Chiên Con (Khải Huyền 19:7-9).

Sứ đồ Phao-lô, một người Do Thái am hiểu luật pháp, đã thẳng thắn gọi mối quan hệ này là "sự mầu nhiệm lớn" khi nói về Đấng Christ và Hội Thánh (Ê-phê-sô 5:32). Hãy cùng phân tích sự ứng nghiệm từng phần:

Chú Rể và Giá Chuộc: Chúa Giê-xu chính là Chú Rể (Ma-thi-ơ 9:15). Ngài đã yêu Hội Thánh và phó chính mình vì Hội Thánh (Ê-phê-sô 5:25). Giá chuộc (lutron trong Hy Lạp) chính là sự chết đền tội của Ngài trên thập tự giá.

Cô Dâu và Sự Thánh Khiết: Hội Thánh là cô dâu. Mục đích của sự hy sinh Christ là "để nắm Hội Thánh đặng tỏ ra một Hội thánh vinh hiển, không vết, không nhăn, không chi giống như vậy, nhưng thánh sạch không chỗ trách được trước mặt Ngài" (Ê-phê-sô 5:27). Từ "thánh sạch" (hagnos) và "không chỗ trách" (amōmos) mô tả sự trong trắng và trọn vẹn mà cô dâu phải có.

Giao Ước Mới và Chén Phước: Chén mà Chúa Giê-xu lập trong bữa Tiệc Ly chính là "chén giao ước mới" trong huyết Ngài (Lu-ca 22:20, I Cô-rinh-tô 11:25). Khi chúng ta dự Tiệc Thánh, chúng ta đang nhắc nhở và tuyên xưng giao ước đính hôn của mình với Chú Rể thiên thượng.

Lời Hứa Trở Lại: Suốt thời kỳ chờ đợi, Hội Thánh kêu lên: "A-men, lạy Chúa Giê-xu, xin hãy đến!" (Khải Huyền 22:20). Sự trông cậy về sự trở lại của Chúa là niềm hy vọng sống động, thúc giục chúng ta sống thánh khiết (I Giăng 3:3).

Hiểu được hình ảnh này không phải chỉ để ngưỡng mộ, mà để biến đổi đời sống chúng ta trở nên giống cô dâu đang chờ đợi Chú Rể.

1. Sống Với Ý Thức Thuộc Về Chúa: Chúng ta đã được chuộc bằng giá quá cao. Đời sống chúng ta không còn thuộc về mình nữa (I Cô-rinh-tô 6:19-20). Mỗi quyết định, từ công việc, các mối quan hệ đến cách sử dụng thời gian, tài chính, cần được đặt dưới câu hỏi: "Điều này có phù hợp với thân phận là cô dâu của Đấng Christ không?"

2. Giữ Gìn Sự Thánh Khiết và Trung Tín: Trong thời kỳ chờ đợi, cô dâu phải giữ mình đồng trinh. Điều này ứng dụng thuộc linh qua việc giữ mình khỏi sự ô uế của thế gian (Gia-cơ 1:27). Chúng ta được kêu gọi ra khỏi thế gian, sống khác biệt, không theo đam mê cũ, nhưng vâng theo Lời Chúa. Sự trung tín thuộc linh là tuyệt đối với Chúa, không "tà dâm" với các thần tượng của thế gian (như chủ nghĩa vật chất, sự thỏa mãn bản ngã).

3. Luôn Sẵn Sàng và Tỉnh Thức: Chúng ta không biết ngày giờ Chúa đến (Ma-thi-ơ 24:36). Đời sống tỉnh thức thể hiện qua: đèn luôn cháy sáng (đời sống cầu nguyện, thông công với Chúa), có dầu dự trữ (Đức Thánh Linh và Lời Chúa đầy dẫy trong lòng), và mặc áo cưới (mặc lấy sự công bình của Đấng Christ và những việc lành của các thánh – Khải Huyền 19:8).

4. Sống Với Niềm Vui và Sự Trông Đợi: Một cô dâu sắp cưới tràn đầy niềm vui và háo hức. Đời sống Cơ đốc không nên là gánh nặng u ám, mà là hành trình với niềm vui và hy vọng về ngày sum họp vinh hiển. Sự trông đợi này cho chúng ta sức mạnh để kiên trì giữa những khó khăn, thử thách (Rô-ma 8:18).

5. Gắn Kết Trong Cộng Đồng Cô Dâu (Hội Thánh Địa Phương): Cô dâu không phải là một cá nhân riêng lẻ, mà là một tập thể – Hội Thánh. Chúng ta cần sống trong sự hiệp một, yêu thương, và cùng nhau chuẩn bị (Ê-phê-sô 4:1-3). Những xung đột, chia rẽ làm vấy bẩn tấm áo cô dâu chung.

Truyền thống hôn nhân Do Thái là một bức tranh sống động mà Đức Chúa Trời đã chuẩn bị từ ngàn xưa để giúp chúng ta hiểu thấu tình yêu, sự cứu chuộc, và những kế hoạch tương lai của Ngài trong Đấng Christ. Chúng ta không còn là những kẻ xa lạ, nhưng đã trở thành người được hứa gả cho Vua của vũ trụ. Mỗi Cơ đốc nhân ngày hôm nay đang sống trong giai đoạn "đã-được-đính-hôn-nhưng-chưa-về-chung-nhà".

Ước mong rằng sự hiểu biết này sẽ thắp lên trong lòng chúng ta một ngọn lửa mới của tình yêu, sự khao khát thuộc linh và lòng trung tín tuyệt đối. Hãy để mỗi ngày là một sự chuẩn bị, mỗi lựa chọn là một cam kết, và mỗi lời cầu nguyện là tiếng kêu tha thiết: "Lạy Chúa Giê-xu, Con khao khát được thấy Ngài. Xin hãy đến sớm! Xin giúp con sống xứng đáng với tình yêu lớn lao Ngài đã dành cho con, là cô dâu của Ngài. A-men."