Tisha B'Av là gì?

Trong hành trình nghiên cứu Lời Chúa và lịch sử của dân sự Ngài, chúng ta không chỉ khám phá những lời hứa và sự vinh hiển, mà còn những giai đoạn thẩm phán và thanh tẩy đau thương. Một trong những ngày như vậy, được ghi dấu trong lịch sử và tâm linh của dân Y-sơ-ra-ên, là **Tisha B'Av** (תשעה באב), tức là ngày mồng 9 tháng Av. Đối với Cơ đốc nhân, việc tìm hiểu về ngày này không phải để thực hành theo nghi lễ Do Thái giáo, mà để thấu hiểu hơn về tính cách của Đức Chúa Trời, sự nghiêm trọng của tội lỗi, lòng thương xót của Ngài trong sự đoán phạt, và những lời tiên tri liên quan đến sự phục hồi sau cùng trong Đấng Mê-si - Chúa Giê-xu Christ của chúng ta.

**Tisha B'Av** theo tiếng Hê-bơ-rơ nghĩa đơn giản là "ngày mồng 9 của tháng Av". Đây là một ngày kiêng ăn và tang chế quan trọng nhất trong Do Thái giáo, được xem như là "ngày thảm họa" của dân tộc Do Thái. Theo truyền thống Talmud (Mishnah Ta'anit 4:6), có năm thảm kịch chính xảy ra vào chính ngày này:

• 1. Sự kiện các thám tử báo cáo xấu (Dân Số Ký 13-14): Sau khi Môi-se phái 12 thám tử vào Canaan, họ trở về vào ngày mồng 9 Av. Mười thám tử đem về báo cáo đầy sợ hãi và nghi ngờ, khiến cả hội chúng oán trách Chúa và Môi-se. Hậu quả là Đức Chúa Trời phán rằng thế hệ đó sẽ lang thang trong đồng vắng 40 năm và chết tại đó (Dân Số Ký 14:28-35).
• 2. Sự phá hủy Đền thờ thứ nhất (586 TCN): Vua Nê-bu-cát-nết-sa của Ba-by-lôn phá hủy Đền thờ do Sa-lô-môn xây dựng. Sự kiện này được tiên tri Giê-rê-mi ghi lại (Giê-rê-mi 52:12-13).
• 3. Sự phá hủy Đền thờ thứ hai (70 SCN): Quân đội La Mã dưới sự chỉ huy của Titus đã thiêu rụi Đền thờ thứ hai do Hê-rốt trùng tu, chính xác vào cùng một ngày theo lịch Do Thái. Sự kiện này đã được Chúa Giê-xu báo trước cách chi tiết (Ma-thi-ơ 24:1-2).
• 4. Thành phố Betar thất thủ (135 SCN): Thành trì cuối cùng trong cuộc khởi nghĩa Bar Kokhba chống lại đế quốc La Mã bị đánh bại, dẫn đến cái chết của hàng trăm ngàn người Do Thái.
• 5. Thành Giê-ru-sa-lem bị cày xới (136 SCN): Hoàng đế La Mã Hadrian ra lệnh cày xới khu vực đền thờ và xây dựng một thành phố ngoại giáo tên Aelia Capitolina trên đống tro tàn của Giê-ru-sa-lem.

Trong suốt nhiều thế kỷ, nhiều thảm kịch khác của dân Do Thái cũng được ghi nhận xảy ra vào hoặc xung quanh ngày này, như sự trục xuất khỏi Tây Ban Nha năm 1492. Vì vậy, Tisha B'Av trở thành biểu tượng tối thượng của sự đau buồn tập thể, tang chế, và sự suy gẫm về những hậu quả thảm khốc của tội lỗi và sự chống nghịch Đức Chúa Trời.

Để hiểu thần học đằng sau những biến cố này, chúng ta cần quay về với Kinh Thánh. Sự phá hủy Đền thờ thứ nhất được mô tả trực tiếp trong Cựu Ước. Sách Ca thương (איכה - Eichah), truyền thống được cho là do tiên tri Giê-rê-mi viết, chính là tiếng khóc than về sự sụp đổ của Giê-ru-sa-lem. Sách bắt đầu bằng lời: "Thành rất đông dân trở nên như đờn bà góa... nàng đương đêm khóc lóc, nước mắt chan hòa trên má" (Ca thương 1:1-2). Nguyên nhân căn bản được Kinh Thánh chỉ rõ: "Đức Giê-hô-va làm cho sự gian ác của nàng hiện ra, vì nàng phạm tội trọng" (Ca thương 1:8). Tội lỗi đó là sự thờ hình tượng, bất công, và khước từ lời cảnh báo của các tiên tri (Giê-rê-mi 25:4-11).

Sự phá hủy Đền thờ thứ hai, mặc dù xảy ra sau thời Tân Ước, lại được chính Chúa Giê-xu Christ tiên tri một cách rõ ràng. Khi các môn đồ chỉ cho Ngài xem các tòa nhà của đền thờ, Ngài đáp: "Các ngươi có thấy mọi điều đó chăng? Quả thật, ta nói cùng các ngươi, đây sẽ không còn một hòn đá nào chồng trên hòn khác mà không bị đổ xuống" (Ma-thi-ơ 24:2). Lời tiên tri này đã ứng nghiệm kinh hoàng vào năm 70 SCN. Điều đáng chú ý là trong câu chuyện ngụ ngôn về người trồng nho, Chúa Giê-xu cũng nói tiên tri về số phận của những kẻ làm vườn nho gian ác: "Nó sẽ diệt những kẻ làm vườn nho ấy, rồi lấy vườn nho cho người khác" (Lu-ca 20:16). Điều này ám chỉ đến việc Đức Chúa Trời sẽ cất vương quốc khỏi dân Y-sơ-ra-ên bất tín và ban cho một dân khác (tức là Hội Thánh, bao gồm cả người Do Thái và Dân Ngoại tin Chúa) sẽ trở nên tôi tớ trung tín (Ma-thi-ơ 21:43; I Phi-e-rơ 2:9-10).

Là những người tin Chúa Giê-xu, sống dưới Ân Điển, chúng ta không bị ràng buộc bởi các ngày lễ hoặc sự kiêng ăn theo luật pháp (Cô-lô-se 2:16-17). Tuy nhiên, mọi sự trong Cựu Ước đều là hình bóng và bài học cho chúng ta (I Cô-rinh-tô 10:11). Vậy, chúng ta có thể rút ra những bài học thuộc linh nào từ Tisha B'Av?

1. Sự Nghiêm Trọng Của Tội Lỗi và Hậu Quả của Nó: Các thảm kịch của Tisha B'Av nhắc nhở chúng ta rằng tội lỗi không phải là chuyện nhỏ trong mắt Đức Chúa Trời thánh khiết. Tội chống nghịch, không tin, và từ chối Đấng Cứu Rỗi sẽ dẫn đến sự đoán phạt. Dân Y-sơ-ra-ên đã bị đoán phát vì họ đã khước từ giao ước (Phục truyền 28:15-68). Ngày nay, sự đoán phạt cuối cùng dành cho những ai khước từ Chúa Giê-xu Christ là đời đời xa cách Ngài (II Tê-sa-lô-ni-ca 1:8-9). Bài học này thúc giục chúng ta rao giảng Phúc Âm với lòng khẩn thiết.

2. Tầm Quan Trọng Của Đền Thờ Thuộc Linh: Đền thờ bằng đá đã bị phá hủy, nhưng Kinh Thánh dạy rằng chính thân thể của tín đồ và Hội Thánh tập thể mới là đền thờ của Đức Chúa Trời ngày nay. "Anh em há chẳng biết mình là đền thờ của Đức Chúa Trời, và Thánh Linh Đức Chúa Trời ở trong anh em sao?" (I Cô-rinh-tô 3:16). Chúng ta phải gìn giữ đền thờ này thánh sạch, không để cho tội lỗi, sự thế tục, hay sự chia rẽ phá hủy nó. Sự hiệp một và thánh khiết của Hội Thánh là điều quý giá trước mặt Chúa.

3. Sự Cần Thiết Của Lòng Ăn Năn và Khiêm Nhường: Tisha B'Av là thời điểm người Do Thái nhìn nhận những thất bại trong quá khứ. Điều này nhắc nhở chúng ta về sự cần thiết của lòng ăn năn thường xuyên. Chúng ta cần xét lòng mình, xưng tội với Chúa, và từ bỏ mọi con đường gian ác. "Vậy, kẻ nào tưởng mình đứng, hãy giữ kẻo ngã" (I Cô-rinh-tô 10:12).

4. Niềm Hy Vọng và Sự Phục Hưng Cuối Cùng: Điều đẹp đẽ trong các sách tiên tri là sau những lời cảnh báo về sự phán xét luôn là lời hứa về sự phục hưng và phục hồi. Đức Chúa Trời hứa sẽ không từ bỏ dân sự Ngài đến đời đời. Sách Ca thương kết thúc bằng lời cầu khẩn: "Hỡi Đức Giê-hô-va, xin khiến chúng tôi trở lại cùng Ngài, thì chúng tôi sẽ trở lại; xin ban những ngày chúng tôi lại như đời xưa" (Ca thương 5:21). Đối với chúng ta, lời hứa phục hồi sau cùng được hoàn thành trong Đấng Mê-si, Chúa Giê-xu. Ngài chính là Đền thờ thật (Giăng 2:19-21), và qua sự chết và sống lại của Ngài, chúng ta được phục hòa với Đức Chúa Trời. Chúng ta trông đợi ngày Ngài trở lại, khi mọi nước mắt sẽ được lau sạch và sự hiệp một trọn vẹn giữa Đức Chúa Trời và con người được phục hồi (Khải huyền 21:3-4).

Làm thế nào chúng ta, với tư cách là Cơ đốc nhân trong thời đại ngày nay, có thể áp dụng những hiểu biết này một cách thiết thực?

• Cầu Nguyện Cho Dân Do Thái và Thành Giê-ru-sa-lem: Chúng ta được dạy phải cầu nguyện cho sự bình an của Giê-ru-sa-lem (Thi thiên 122:6). Điều này bao gồm việc cầu nguyện cho dân tộc Do Thái được mở mắt thuộc linh để nhận biết Chúa Giê-xu là Đấng Mê-si của họ (Rô-ma 10:1). Hãy nhớ rằng sự cứu rỗi đến từ người Do Thái (Giăng 4:22), và chúng ta được tháp vào cây ô-li-ve tốt ấy (Rô-ma 11:17-24).
• Sống Với Tấm Lòng Ăn Năn và Cảnh Giác: Dành thời gian định kỳ để xét mình một cách nghiêm túc trước mặt Chúa. Đừng coi thường tội lỗi "nhỏ" trong đời sống, gia đình, hay Hội Thánh. Hãy giữ mình trong sự kính sợ Chúa.
• Trân Trọng và Gây Dựng Hội Thánh - Đền Thờ Của Đức Chúa Trời: Hãy tích cực gây dựng sự hiệp một, yêu thương và thánh khiết trong Hội Thánh địa phương. Chống lại mọi sự chia rẽ, thế tục hóa, và giáo lý sai lạc có thể làm hư hại đền thờ thuộc linh của Đức Chúa Trời.
• Rao Giảng Phúc Âm Của Sự Bình An: Trong một thế giới đầy thảm kịch và đau buồn, chúng ta mang sứ điệp hy vọng duy nhất. Hãy chia sẻ về Chúa Giê-xu, Đấng đã gánh lấy sự phán xét vì tội lỗi chúng ta trên thập tự giá, để ai tin Ngài thì không bị đoán xét (Giăng 3:18). Ngài là nơi ẩn náu và sự phục hồi thật sự.
• Hướng Về Sự Phục Hồi Sau Cùng: Sống và phục vụ với cái nhìn về sự trở lại của Chúa Giê-xu và sự phục hồi mọi sự (Công vụ 3:21). Điều này cho chúng ta sự kiên nhẫn, can đảm và hy vọng giữa mọi nghịch cảnh.

Tisha B'Av, với tất cả nỗi đau và sự tang chế của nó, đứng như một tượng đài u buồn trong lịch sử. Nó nhắc nhở chúng ta về sự nghiêm túc của thẩm phán Đức Chúa Trời và hậu quả thảm khốc của việc lìa bỏ Ngài. Tuy nhiên, với đôi mắt đức tin nhìn qua lăng kính của Tân Ước, chúng ta thấy bóng tối của ngày đó chỉ làm nổi bật hơn ánh sáng vinh hiển của Phúc Âm. Chúa Giê-xu Christ đã chịu sự phán xét tối hậu thay cho chúng ta. Ngài là Đền thờ bị phá hủy và được dựng lại trong ba ngày (Giăng 2:19).

Do đó, thay vì chỉ nhìn vào những đổ nát của quá khứ, chúng ta hãy tập trung vào Đấng đã đến để chữa lành kẻ có lòng tan vỡ và công bố sự tự do cho kẻ bị tù đày (Ê-sai 61:1, Lu-ca 4:18). Sứ mệnh của chúng ta là sống như những đại sứ của sự hòa giải, rao truyền rằng trong Đấng Christ, mọi sự đau thương cuối cùng sẽ được biến đổi thành sự vui mừng đời đời. "Vì sự buồn rầu theo ý Đức Chúa Trời sanh ra sự hối cải, và sự hối cải dẫn đến sự rỗi linh hồn, không hề làm cho ai phải ăn năn" (II Cô-rinh-tô 7:10). Ước mong mỗi chúng ta đều học được những bài học thánh từ lịch sử, để sống một đời sống biết ơn, thánh khiết và tràn đầy hy vọng trong Chúa Cứu Thế Giê-xu.