Hanbali Islam là gì?

Trong thế giới đa dạng tôn giáo ngày nay, việc hiểu biết về các hệ phái và truyền thống tôn giáo khác là cần thiết cho Cơ Đốc nhân, không phải để hòa trộn đức tin, mà để có sự hiểu biết rõ ràng, từ đó có thể cầu nguyện, đối thoại và làm chứng một cách khôn ngoan. Hanbali Islam là một trong bốn trường phái luật học (madhhab) chính của Hồi giáo Sunni, được sáng lập bởi Imam Ahmad ibn Hanbal (780-855 SCN). Trường phái này nổi tiếng với cách tiếp cận bảo thủ và nghiêm ngặt nhất đối với các nguồn luật Hồi giáo, đặt nặng Kinh Qur'an và Hadith (lời truyền khẩu về Nhà tiên tri Muhammad), và thận trọng với các suy luận cá nhân (ra'y). Bài viết này không nhằm tán thành hay cổ vũ giáo lý Hồi giáo, mà nhằm cung cấp một cái nhìn phân tích dưới ánh sáng của Lời Chúa, giúp chúng ta, với tư cách là những người tin Chúa Giê-xu Christ, đứng vững trong lẽ thật và yêu thương.

Trọng tâm thần học của Hanbali Islam là Tawhid (Độc Thần tuyệt đối) và sự tôn kính nghiêm ngặt các thuộc tính của Allah mà không hỏi "làm thế nào" (bi-la kayfa). Họ bác bỏ mọi hình thức nhân hình hóa hay so sánh Allah với tạo vật. Từ góc độ Kinh Thánh, chúng ta đồng ý rằng Đức Chúa Trời là Đấng Duy Nhất (Phục truyền Luật lệ Ký 6:4: "Hỡi Y-sơ-ra-ên, hãy nghe: Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta là Giê-hô-va có một không hai"). Tuy nhiên, mặc khải trọn vẹn của Đức Chúa Trời trong Kinh Thánh vượt xa khái niệm đơn nhất thuần túy. Ngài mặc khải chính mình là Đức Chúa Trời Ba Ngôi: Cha, Con (Ngôi Lời) và Thánh Linh, cùng một bản thể, đồng đẳng và vinh hiển đời đời (Ma-thi-ơ 28:19; II Cô-rinh-tô 13:14).

Điểm khác biệt then chốt và không thể hòa giải nằm ở nhân vật Chúa Giê-xu Christ. Trong khi Hồi giáo nói chung và Hanbali nói riêng tôn kính Jesus (Isa) như một nhà tiên tri vĩ đại, được sanh bởi nữ đồng trinh, nhưng phủ nhận thần tính của Ngài, sự chết chuộc tội trên thập tự giá và sự sống lại của Ngài. Đây là trọng tâm của Phúc Âm và là nền tảng đức tin Cơ Đốc. Sứ đồ Phao-lô tuyên bố dứt khoát: "Ví bằng miệng ngươi xưng Đức Chúa Jêsus ra và lòng ngươi tin rằng Đức Chúa Trời đã khiến Ngài từ kẻ chết sống lại, thì ngươi sẽ được cứu" (Rô-ma 10:9). Còn Giăng cảnh báo: "Ai là kẻ nói dối, há chẳng phải kẻ chối Đức Chúa Jêsus là Đấng Christ sao? Ấy đó là Kẻ địch lại Đấng Christ, tức là kẻ chối Đức Chúa Cha và Đức Chúa Con" (I Giăng 2:22). Sự cứu rỗi duy nhất được tìm thấy trong Danh Chúa Giê-xu (Công vụ 4:12).

Trường phái Hanbali nổi tiếng với việc bám sát vào văn bản (Kinh Qur'an và Hadith) và cách giải thích của các thế hệ đầu tiên (Salaf). Họ dè dặt với phép loại suy (qiyas) và đóng cửa "cánh cổng diễn giải độc lập" (ijtihad) rất sớm. Điều này dẫn đến một hệ thống luật lệ (Sharia) chi tiết và nghiêm ngặt, quy định mọi khía cạnh đời sống cá nhân và xã hội. Sự nhấn mạnh này phản ánh một khao khát thánh khiết và vâng phục Đấng Tạo Hóa.

Tuy nhiên, Kinh Thánh cho chúng ta thấy một con đường khác để đạt đến sự thánh khiết. Luật pháp của Đức Chúa Trời (Torah) là thánh, công bình và tốt lành (Rô-ma 7:12), nhưng nó bị vô hiệu hóa bởi xác thịt yếu đuối của chúng ta (Rô-ma 8:3). Mục đích của luật pháp là để "phát giác tội lỗi" (Rô-ma 3:20) và dẫn chúng ta đến với Đấng Christ (Ga-la-ti 3:24). Chúa Giê-xu Christ, là sự trọn vẹn của luật pháp, đã hoàn thành luật pháp thay cho chúng ta (Ma-thi-ơ 5:17). Ngài ban cho chúng ta sự công bình không phải bởi chúng ta vâng giữ luật pháp, nhưng bởi đức tin nơi Ngài (Phi-líp 3:9). Chúng ta không còn dưới ách của luật pháp như một phương thức để được xưng công bình, nhưng dưới ân điển (Rô-ma 6:14). Đời sống mới của Cơ Đốc nhân được thúc đẩy bởi Thánh Linh, là Đấng viết luật pháp của Đức Chúa Trời vào lòng chúng ta (Hê-bơ-rơ 8:10; Ga-la-ti 5:22-23).

Ảnh hưởng lớn nhất của Hanbali Islam ngày nay là thông qua phong trào Wahhabi/Salafi, trường phái chính thức của Ả Rập Xê-út. Phong trào này kêu gọi quay trở lại với sự "tinh khiết" của đạo Hồi thời kỳ đầu, loại bỏ các tập tục mới (bid'ah) và thánh địa hóa (như việc tôn kính các thánh nhân). Tinh thần này thường dẫn đến sự bất khoan dung với các quan điểm khác biệt, cả trong và ngoài Hồi giáo.

Đối với Cơ Đốc nhân sống trong hoặc tương tác với các xã hội chịu ảnh hưởng của tư tưởng này, sự thách thức là rõ ràng. Chúng ta có thể đối diện với sự phản đối, hiểu lầm, hoặc thậm chí bách hại vì đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ. Kinh Thánh không hứa với chúng ta một con đường dễ dàng, nhưng hứa ban sự hiện diện và sức mạnh của Ngài. Chúa Giê-xu phán: "Trên thế gian, các ngươi có sự hoạn nạn, nhưng hãy cứ vững lòng, ta đã thắng thế gian rồi" (Giăng 16:33). Chúng ta được kêu gọi để cầu nguyện cho những người bách hại mình (Ma-thi-ơ 5:44) và luôn sẵn sàng để trả lời về sự trông cậy trong chúng ta với sự nhu mì và kính sợ (I Phi-e-rơ 3:15).

1. Đứng Vững Trong Lẽ Thật Với Tình Yêu Thương: Hiểu biết về các hệ thống tôn giáo như Hanbali Islam giúp chúng ta không ngây thơ về những khác biệt thần học căn bản. Chúng ta phải "giữ vững lẽ thật trong lòng yêu thương" (Ê-phê-sô 4:15). Điều này có nghĩa là yêu thương và tôn trọng người Hồi giáo như những người được Đức Chúa Trời tạo dựng theo hình ảnh Ngài, nhưng không bao giờ thỏa hiệp về các lẽ thật then chốt như thần tính và sự cứu chuộc của Chúa Giê-xu Christ.

2. Cầu Nguyện Có Hiểu Biết: Thay vì có cái nhìn mơ hồ, chúng ta có thể cầu nguyện một cách cụ thể cho những người theo trường phái Hanbali hoặc Wahhabi/Salafi. Hãy cầu nguyện để ánh sáng của Phúc Âm chiếu rọi vào tâm trí họ (II Cô-rinh-tô 4:4-6), để họ nhận biết Chúa Giê-xu không chỉ là một nhà tiên tri mà là Chúa và Đấng Cứu Thế.

3. Sống Đời Sống Làm Chứng Bằng Đức Tin Và Việc Lành: Trong một môi trường coi trọng sự tuân thủ luật lệ bề ngoài, đời sống được biến đổi bởi ân điển và quyền năng của Thánh Linh trở nên một chứng cớ mạnh mẽ. "Ấy vậy, ánh sáng của các ngươi hãy soi trước mặt người ta như vậy, đặng họ thấy những việc lành của các ngươi, và tôn vị Cha các ngươi ở trên trời" (Ma-thi-ơ 5:16). Tình yêu thương, sự vui mừng, bình an và nhịn nhục của chúng ta có thể đặt ra những câu hỏi sâu sắc.

4. Trang Bị Để Giải Đáp Về Sự Trông Cậy Của Mình: Chúng ta cần nghiên cứu Lời Chúa để có thể giải thích rõ ràng tại sao chúng ta tin Chúa Giê-xu là Con Đức Chúa Trời, về ý nghĩa của thập tự giá và sự phục sinh. Hãy tập trung vào việc rao giảng Phúc Âm một cách đơn sơ và rõ ràng, vì "đức tin đến bởi sự người ta nghe, mà người ta nghe, là khi lời của Đấng Christ được rao giảng" (Rô-ma 10:17).

5. Nuôi Dưỡng Thái Độ Khiêm Nhường Và Phó Thác: Việc dẫn đưa một người đến với đức tin nơi Chúa Giê-xu là công việc của Đức Thánh Linh, không phải kết quả của sự tranh luận thắng thua. Chúng ta được kêu gọi gieo hạt giống Lời Chúa với thái độ nhu mì và kính sợ (I Phi-e-rơ 3:15-16), và phó thác kết quả cho Đức Chúa Trời.

Việc tìm hiểu về Hanbali Islam cho thấy một hệ thống tôn giáo nghiêm túc, khao khát vâng phục và tôn vinh Đấng Tạo Hóa. Tuy nhiên, nó cũng làm nổi bật lên sự tương phản sâu sắc giữa con đường dựa trên sự tuân giữ luật pháp và con đường cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta không tìm kiếm sự thánh khiết từ bên ngoài thông qua các quy tắc, nhưng nhận lãnh sự công bình từ bên trong qua sự chết chuộc tội của Đấng Christ. Chúng ta không phục vụ một vị thần xa cách, nhưng có mối quan hệ con thảo với Đức Chúa Trời là Cha qua Chúa Giê-xu Christ.

Hãy để sự hiểu biết này thúc giục chúng ta:
Cầu nguyện nhiều hơn cho hàng triệu người đang tìm kiếm Đức Chúa Trời trong khuôn khổ của sự tuân giữ luật lệ, để họ có thể gặp được Đấng Christ, là sự cuối-cùng của luật pháp.
Trân quý hơn nữa ân điển diệu kỳ mà chúng ta đã nhận lãnh cách nhưng không trong Phúc Âm.
Sống và chia sẻ Phúc Âm đó với thái độ của tình yêu thương, sự can đảm và khôn ngoan từ trên. "Vì Đức Chúa Trời chẳng ban cho chúng ta tâm thần nhát sợ, bèn là tâm thần mạnh mẽ, có tình yêu thương và dè giữ" (II Ti-mô-thê 1:7).