Khái Niệm Sự Cất Lên Bí Mật
Trong thần học về thời kỳ cuối cùng, ít giáo lý nào khơi dậy nhiều hy vọng, thắc mắc và đôi khi là ngộ nhận như giáo lý về “Sự Cất Lên Bí Mật” (tiếng Anh thường gọi là *the Rapture*). Đây không chỉ là một chủ đề cho các cuộc tranh luận thần học, mà là một lời hứa căn bản từ chính Chúa Giê-xu Christ, mang đến sự an ủi sâu sắc và động lực mạnh mẽ cho Hội Thánh Ngài trong thế giới hiện tại. Bài nghiên cứu này sẽ tìm hiểu giáo lý này dưới ánh sáng của Kinh Thánh, khảo sát những phân đoạn then chốt, giải nghĩa từ ngữ gốc, và rút ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân.
Trước hết, cần làm rõ thuật ngữ. “Sự cất lên” (từ gốc Hy Lạp là **ἁρπάζω - *harpazō***) nghĩa là “nắm lấy, cướp lấy, đem đi cách nhanh chóng và mạnh mẽ”. Khái niệm này mô tả biến cố Chúa Giê-xu Christ sẽ trở lại trong không trung để đón những người thuộc về Ngài (cả những người đã chết trong Christ và những người đang sống) lên gặp Ngài. Điều quan trọng là phải phân biệt biến cố này với “Sự Tái Lâm Vinh Hiển” của Chúa.
- Sự Cất Lên (The Rapture): Là biến cố Chúa đến trong không trung để đón Hội Thánh Ngài. Đây là sự kiện “bí mật,” tức thình lình, xảy ra trong chớp mắt, chỉ những người thuộc về Ngài nhận biết và được cất lên. Sau đó, Hội Thánh sẽ được đưa về thiên đàng (theo quan điểm Tiền Triều Nạn) hoặc một nơi an toàn.
- Sự Tái Lâm Vinh Hiển (The Glorious Second Coming): Là biến cố Chúa Giê-xu trở lại xuống trên đất cách công khai, hữu hình, với mọi mắt đều trông thấy (Khải Huyền 1:7). Ngài sẽ đặt chân trên núi Ô-li-ve (Xa-cha-ri 14:4), tiêu diệt các thế lực chống nghịch, phán xét các dân, và thiết lập Vương Quốc Ngàn Năm trên đất.
Hai biến cố này có thể là hai giai đoạn khác nhau trong kế hoạch tối hậu của Đức Chúa Trời, hoặc là một (theo một số quan điểm). Bài viết này sẽ trình bày quan điểm Tiền Triều Nạn (*Pretribulationism*) – quan điểm cho rằng Hội Thánh sẽ được cất lên trước kỳ đại nạn 7 năm – vì đây là quan điểm được nhiều học giả Tin Lành bảo thủ ủng hộ và phù hợp với bản tính của Hội Thánh là thân thể Đấng Christ.
Nền tảng cho giáo lý này được tìm thấy rõ ràng trong các thư tín của Phao-lô, và có mầm mống từ chính lời dạy của Chúa Giê-xu.
1. Lời Tiên Tri Chính: 1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:13-18
“Vả, hỡi anh em, chúng tôi chẳng muốn anh em không biết về phần những kẻ ngủ, hầu cho anh em chớ buồn rầu như người khác không có sự trông cậy. Vì nếu chúng ta tin Đức Chúa Jêsus đã chết và sống lại, thì cũng vậy, Đức Chúa Trời sẽ đem những kẻ ngủ trong Đức Chúa Jêsus cùng đến với Ngài. Đây là lời của Chúa cắt nghĩa cho chúng ta: chúng ta là kẻ sống, còn ở lại cho đến kỳ Chúa đến, thì không lên trước những kẻ ngủ. Vì sẽ có tiếng kêu lớn và tiếng của thiên sứ lớn cùng tiếng kèn của Đức Chúa Trời, thì chính mình Chúa ở trên trời giáng xuống; bấy giờ những kẻ chết trong Đấng Christ sẽ sống lại trước hết. Kế đến, chúng ta là kẻ sống, mà còn ở lại, sẽ cùng nhau được cất lên với những người ấy giữa đám mây, tại nơi không trung mà gặp Chúa, như vậy chúng ta sẽ ở cùng Chúa luôn luôn. Thế thì, anh em hãy dùng lời đó mà yên ủi nhau.”
Phân đoạn này là trụ cột. Phao-lô giải thích “sự mầu nhiệm” (1 Cô-rinh-tô 15:51) để an ủi các tín hữu. Chú ý các chi tiết:
- “Tiếng kêu lớn… tiếng kèn của Đức Chúa Trời”: Đây là lệnh tập hợp từ chính Đức Chúa Trời. Tiếng kèn (σάλπιγξ - *salpinx*) thường báo hiệu sự tập hợp hay khởi đầu một sự kiện trọng đại.
- “Những kẻ chết trong Đấng Christ sống lại trước hết”: Ưu tiên thuộc về những người đã an giấc trong Chúa. Thân thể phục sinh của họ sẽ được vinh hiển, không hay hư nát (1 Cô-rinh-tô 15:42-44).
- “Cùng nhau được cất lên… tại nơi không trung mà gặp Chúa”: Cụm từ “cất lên” ở đây là **ἁρπαγησόμεθα - *harpagēsometha***, thể thụ động tương lai của *harpazō*. Hành động này do Chúa thực hiện. Việc gặp Chúa “trong không trung” xác nhận đây không phải là sự trở lại xuống đất, mà là một cuộc gặp gỡ trên đường Ngài đến.
- Mục đích tối hậu: “Chúng ta sẽ ở cùng Chúa luôn luôn.” Đây là sự viên mãn của sự cứu rỗi và lời hứa về sự hiệp một vĩnh cửu.
2. Sự Mầu Nhiệm và Tính Tức Thì: 1 Cô-rinh-tô 15:51-52
“Nầy là sự mầu nhiệm tôi tỏ cho anh em: Chúng ta không ngủ hết, nhưng hết thảy đều sẽ biến hóa, trong giây phút, trong nháy mắt, lúc tiếng kèn chót; vì kèn sẽ thổi, kẻ chết đều sống lại được không hay hư nát, và chúng ta đều sẽ biến hóa.”
Phao-lô gọi đây là “sự mầu nhiệm” (μυστήριον - *mystērion*), tức một chân lý chưa từng được mặc khải đầy đủ trong Cựu Ước, nhưng nay được bày tỏ. Động từ “biến hóa” (ἀλλαγησόμεθα - *allagēsometha*) nghĩa là thay đổi từ tình trạng này sang tình trạng khác – từ thân thể hay hư nát sang thân thể vinh hiển, bất tử. Thời gian “trong giây phút, trong nháy mắt” (ἐν ἀτόμῳ, ἐν ῥιπῇ ὀφθαλμοῦ - *en atomō, en ripē ophthalmou*) nhấn mạnh tính tức thời, bất ngờ, không báo trước của biến cố.
3. Lời Hứa Giữ Gìn Khỏi Giờ Thử Thách: Khải Huyền 3:10
“Vì ngươi đã giữ lời nhịn nhực ta, ta cũng sẽ giữ ngươi khỏi giờ thử thách, là giờ sẽ đến trong khắp thế gian, để thử những kẻ ở trên đất.”
Lời hứa này cho Hội Thánh Phi-la-đen-phi có ứng dụng cho toàn thể Hội Thánh chân chính. “Giữ… khỏi” (τηρέω ἐκ - *tēreō ek*) trong tiếng Hy Lạp mang nghĩa giữ cho khỏi, bảo vệ khỏi sự tiếp xúc với một sự việc. Điều này phù hợp với quan điểm Hội Thánh được cất lên trước kỳ đại nạn – “giờ thử thách” toàn cầu.
4. Hình Bóng từ Cuộc Đời Hê-nóc và Ê-li
Cựu Ước cung cấp hai hình bóng nổi bật về sự cất lên: Hê-nóc (Sáng Thế Ký 5:24) và Ê-li (2 Các Vua 2:11). Cả hai đều được Đức Chúa Trời đem đi (“cất lên”) mà không trải qua sự chết. Điều này ám chỉ một nguyên tắc của Đức Chúa Trời: Ngài có quyền cất những người thuộc về Ngài ra khỏi cơn đoán phạt sắp giáng xuống thế gian (như trận Đại Hồng Thủy thời Nô-ê).
Tính chất “bí mật” không có nghĩa là không được Kinh Thánh tiên tri, mà có nghĩa là nó sẽ xảy ra bất ngờ, không có dấu hiệu báo trước cụ thể nào. Chúa Giê-xu dạy:
“Vậy, hãy tỉnh thức, vì các ngươi không biết ngày nào Chúa mình đến… Hãy sẵn sàng, vì Con người sẽ đến trong giờ các ngươi không ngờ.” (Ma-thi-ơ 24:42, 44).
“Các ngươi cũng vậy, hãy chực cho sẵn, vì Con người sẽ đến trong giờ các ngươi không tưởng.” (Lu-ca 12:40).
Những câu này, mặc dù trong ngữ cảnh về sự tái lâm, cũng áp dụng cho sự cất lên vì nó là sự kiện đầu tiên đưa Hội Thánh về với Chúa. Sự kiện này sẽ đến “như kẻ trộm” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:2; Khải Huyền 3:3), tức là âm thầm và bất ngờ đối với thế gian đang mê ngủ. Điều này khác với Sự Tái Lâm Vinh Hiển, có nhiều dấu hiệu báo trước rõ ràng (Ma-thi-ơ 24:3-31).
Giáo lý về sự cất lên không chỉ để tranh luận, mà để biến đổi đời sống. Dưới đây là những ứng dụng thiết thực:
1. Sống Với Niềm Hy Vọng Sống Động và Sự An Ủi: Như Phao-lô truyền dặn, đây là lẽ thật để “yên ủi nhau” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:18). Trong nỗi đau mất người thân trong Chúa, chúng ta có niềm tin chắc chắn về cuộc đoàn tụ vinh hiển. Sự chết không phải là dấu chấm hết, mà chỉ là giấc ngủ tạm thời trước khi được thức dậy trong thân thể vinh quang.
2. Sống Một Đời Sống Tỉnh Thức và Thánh Khiết: “Ai có sự trông cậy đó trong Ngài, thì tự làm nên thanh sạch, như Ngài là thanh sạch” (1 Giăng 3:3). Niềm hy vọng Chúa có thể đến bất cứ lúc nào thúc giục chúng ta sống đẹp lòng Ngài mỗi ngày, chiến thắng tội lỗi, và giữ mình tinh sạch khỏi sự ô uế của thế gian.
3. Lao Động Cách Sốt Sắng và Trung Tín: Sự cất lên là “hồi kèn xung trận” cho đời sống phục vụ. Biết rằng thời gian có hạn và phần thưởng sắp đến, chúng ta được thúc giục rao truyền Phúc Âm, gây dựng thân thể Đấng Christ, và làm trọn chức vụ Chúa giao với tất cả lòng trung tín (1 Cô-rinh-tô 15:58).
4. Giữ Tấm Lòng Không Quá Quyến Luyến Đời Này: Hiểu rằng chúng ta chỉ là “khách lạ và người đi đường” trên đất (1 Phi-e-rơ 2:11), và quê hương thật ở trên trời, giúp chúng ta có cái nhìn đúng đắn về của cải, danh vọng, và những lo lắng đời này. Chúng ta được giải phóng để đầu tư vào những điều có giá trị vĩnh cửu.
5. Sống Với Thái Độ Mong Đợi Vui Mừng: Thay vì sợ hãi về những biến cố cuối cùng, chúng ta có thể trông đợi ngày được gặp Chúa cách mặt đối mặt với tâm thế háo hức, như cô dâu trông đợi chàng rể. “Hãy ngước đầu lên, vì sự cứu rỗi các ngươi gần đến” (Lu-ca 21:28).
Khái niệm về sự cất lên bí mật không phải là một giáo thuyết phức tạp chỉ dành cho các học giả. Đó là lời hứa ngọt ngào từ Chân Lý của Đức Chúa Trời, được ban cho để Hội Thánh Ngài có một niềm hy vọng sống động và một lối sống tỉnh thức. Dựa trên nền tảng vững chắc của Lời Chúa, từ 1 Tê-sa-lô-ni-ca đến 1 Cô-rinh-tô, chúng ta có thể tin chắc rằng có một ngày, trong chớp mắt, tiếng kèn của Đức Chúa Trời sẽ vang lên, Chúa chúng ta sẽ hiện ra, và mọi lời hứa sẽ được ứng nghiệm trọn vẹn.
Cho đến ngày ấy, nhiệm vụ của chúng ta là “hãy tỉnh thức và chờ đợi” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 1:10), sống một đời sống làm sáng danh Chúa, và dùng lẽ thật quý báu này để yên ủi và khích lệ anh chị em mình trong đức tin. “A-men, lạy Chúa Giê-xu, xin hãy đến!” (Khải Huyền 22:20).