Công Đồng Jamnia Và Việc Hình Thành Kinh Thánh Hebrew
Trong hành trình tìm hiểu về nguồn gốc Kinh Thánh, một sự kiện lịch sử thường được nhắc đến là Công đồng Jamnia (Jabneh hay Yavneh). Sự kiện này không được ghi chép trực tiếp trong Kinh Thánh nhưng có ảnh hưởng sâu rộng đến Do Thái giáo và mang lại cho Cơ Đốc nhân những góc nhìn quý giá về sự xác lập Kinh Thánh Cựu Ước. Bài nghiên cứu này sẽ khám phá bối cảnh lịch sử, diễn biến, ý nghĩa thần học của Công đồng Jamnia, và quan trọng hơn, là sự xác nhận của Tân Ước đối với thẩm quyền Kinh Thánh, cùng những ứng dụng thiết thực cho đời sống đức tin của chúng ta ngày nay.
I. Bối Cảnh Lịch Sử: Sau Khi Thành Giê-ru-sa-lem Bị Sụp Đổ
Sự kiện then chốt dẫn đến Công đồng Jamnia là cuộc nổi dậy của người Do Thái chống lại đế quốc La Mã (năm 66-70 SCN) và kết cục bi thảm: Đền Thờ tại Giê-ru-sa-lem bị phá hủy hoàn toàn vào năm 70 SCN bởi tướng La Mã Titus. Đây là một cú sốc tận cùng đối với Do Thái giáo, vì trung tâm thờ phượng, chức tế lễ, và hệ thống tế sinh đều bị xóa sổ. Trong khủng hoảng, trung tâm tôn giáo và học thuật dần chuyển về thành Jamnia (Yavneh), nơi Rabbi Yohanan ben Zakkai được phép thành lập một học viện (Yeshiva).
Trong bối cảnh này, các rabbi (thầy dạy luật) đối mặt với những câu hỏi sống còn: Làm thế nào để duy trì và định hình căn tính Do Thái khi không còn Đền Thờ? Đâu là nền tảng cho đức tin và sự thờ phượng? Câu trả lời chính là: Kinh Thánh và sự giải thích Kinh Thánh. Jamnia trở thành nơi các học giả tập trung thảo luận về luật pháp (Halakha), truyền thống, và đặc biệt là phạm vi của Kinh Thánh Hebrew (Tanakh).
II. Công Đồng Jamnia: Diễn Biến Và Thảo Luận Trọng Tâm
Cần hiểu rằng, "Công đồng Jamnia" không phải một hội nghị chính thức một lần như các công đồng Cơ Đốc giáo sau này, mà là một quá trình thảo luận học thuật kéo dài nhiều thập kỷ (khoảng từ năm 70 đến 90 SCN) tại học viện Jamnia. Trọng tâm của các cuộc thảo luận bao gồm:
1. Xác Định "Quy Điển" (Canon) Kinh Thánh Hebrew:
Vào thời Chúa Giê-xu và các sứ đồ, người Do Thái đã công nhận một bộ Kinh Thánh gồm Luật Pháp (Torah) và các Tiên Tri (Nevi'im). Tuy nhiên, phần thứ ba, các Văn Thơ (Ketuvim)—như Thi Thiên, Châm Ngôn, Gióp, Ê-xơ-tê, Truyền Đạo, Nhã Ca—vẫn chưa có sự đồng thuận tuyệt đối về việc sách nào được xem là được linh cảm và có thẩm quyền. Các rabbi tại Jamnia đã thảo luận và cuối cùng xác nhận 39 sách (theo cách phân chia của Cơ Đốc giáo) tạo nên Kinh Thánh Hebrew ngày nay.
2. Thảo Luận Về Tính Chính Thống Của Một Số Sách:
Một số sách gây tranh cãì, chẳng hạn như:
- Sách Truyền Đạo (Ecclesiastes): Vì giọng điệu có vẻ hoài nghi ("Hư không của sự hư không, thảy đều hư không" - Truyền Đạo 1:2).
- Sách Nhã Ca (Song of Solomon): Vì được viết dưới dạng tình ca giữa nam nữ.
- Sách Ê-xơ-tê: Vì trong bản Hebrew không một lần nhắc đến Danh Đức Chúa Trời trực tiếp.
Tuy nhiên, cuối cùng các sách này vẫn được giữ lại, vì người ta nhận ra sự dạy dỗ khôn ngoan ẩn chứa bên trong và truyền thống lâu đời công nhận chúng.
3. Ứng Phó Với Cơ Đốc Giáo:
Sự trỗi dậy của Hội Thánh đầu tiên, với lời tuyên xưng Chúa Giê-xu là Đấng Mê-si, và việc Cơ Đốc nhân sử dụng Bản Bảy Mươi (Bản dịch Kinh Thánh Hebrew sang tiếng Hy Lạp) để chứng minh về Chúa Giê-xu, đã tạo thêm động lực để các lãnh đạo Do Thái giáo xác định rõ ràng phạm vi Kinh Thánh của mình. Một số học giả cho rằng việc loại bỏ một số sách (sau này gọi là Thứ Kinh - Deuterocanonical) khỏi quy điển Hebrew cũng một phần để phân biệt với Cơ Đốc giáo.
III. Góc Nhìn Tân Ước: Chúa Giê-xu Và Các Sứ Đồ Xác Nhận Thẩm Quyền Kinh Thánh
Là Cơ Đốc nhân, chúng ta cần hiểu rằng thẩm quyền Kinh Thánh của chúng ta không đến từ quyết định của một hội đồng người Do Thái, mà đến từ chính Đấng Christ, Ngôi Lời đã trở nên xác thịt (Giăng 1:14). Chúa Giê-xu và các tác giả Tân Ước đã liên tục xác nhận thẩm quyền của toàn bộ Kinh Thánh Cựu Ước.
1. Chúa Giê-xu Xác Nhận Ba Phần Của Kinh Thánh Hebrew:
Trong Lu-ca 24:44, Chúa phán với các môn đồ: "...mọi sự đã chép về ta trong luật pháp Môi-se, các sách tiên tri, cùng các Thi Thiên phải được ứng nghiệm." Đây chính là cách chia ba phần (Torah, Nevi'im, Ketuvim) của Kinh Thánh Hebrew. Ngài gọi toàn bộ là "Lời" và khẳng định tính không thể bẻ gãy của nó (Giăng 10:35).
2. Từ Ngữ Hy Lạp "Graphē" (Kinh Thánh):
Trong Tân Ước, từ "γραφή" (graphē) luôn được dùng để chỉ những lời được linh cảm từ Đức Chúa Trời. Khi Phao-lô viết cho Ti-mô-thê rằng "cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn" (2 Ti-mô-thê 3:16), từ "Kinh Thánh" (Graphē) ở đây chính là chỉ Kinh Thánh Cựu Ước mà Ti-mô-thê đã biết từ thuở nhỏ (câu 15). Sự soi dẫn (θεόπνευστος - theopneustos) có nghĩa đen là "thở ra bởi Đức Chúa Trời".
3. Sự Ứng Nghiệm Của Các Lời Tiên Tri:
Tân Ước trích dẫn Cựu Ước hàng trăm lần, thể hiện niềm tin vững chắc rằng đây là Lời Đức Chúa Trời, hướng về và được ứng nghiệm trọn vẹn trong Đấng Christ. Ví dụ, Ma-thi-ơ thường xuyên dùng cụm "hầu cho ứng nghiệm lời đấng tiên tri đã nói" (Ma-thi-ơ 1:22; 2:15, 17, 23...).
IV. Ứng Dụng Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Việc tìm hiểu về Công đồng Jamnia không chỉ là kiến thức lịch sử, mà còn đem lại những bài học thiết thực cho đức tin chúng ta:
1. Tin Cậy Vào Sự Toàn Vẹn Và Đầy Đủ Của Lời Chúa:
Lịch sử cho thấy Đức Chúa Trời bảo tồn Lời Ngài qua mọi biến cố. Dù Đền Thờ bị phá hủy, Lời Chúa vẫn còn mãi (Ê-sai 40:8; 1 Phi-e-rơ 1:24-25). Chúng ta có thể hoàn toàn tin cậy rằng Kinh Thánh chúng ta đang có ngày nay là đầy đủ và đáng tin, vì đã được chính Chúa Giê-xu xác nhận và Đức Thánh Linh bảo tồn. Sự xác lập cuối cùng của chúng ta là Christological—dựa trên Đấng Christ.
2. Trân Trọng Và Nghiên Cứu Kinh Thánh Cách Nghiêm Túc:
Nếu các rabbi Do Thái đã tranh luận kỹ lưỡng từng sách để tìm kiếm ý chỉ Đức Chúa Trời, thì chúng ta là những người đã nhận được mặc khải trọn vẹn trong Chúa Giê-xu, càng phải siêng năng tra xem Kinh Thánh (Công vụ 17:11). Hãy đọc Kinh Thánh với thái độ cầu nguyện, khiêm nhường, và vâng phục.
3. Xây Dựng Đời Sống Trên Nền Tảng Lời Chúa, Không Trên Cơ Cấu Vật Chất:
Người Do Thái sau năm 70 SCN phải học cách sống đức tin mà không có Đền Thờ. Điều này nhắc nhở chúng ta rằng trung tâm của đức tin Cơ Đốc không phải là một tòa nhà hay nghi lễ, mà là mối liên hệ cá nhân với Chúa Giê-xu Christ và sự vâng theo Lời Ngài. Ngài chính là Đền Thờ mới (Giăng 2:19-21). Đời sống chúng ta phải được xây dựng trên Lời hằng sống này.
4. Truyền Đạt Đức Tin Cho Thế Hệ Tiếp Theo:
Công việc tại Jamnia là một nỗ lực bảo tồn và truyền lại di sản đức tin cho thế hệ tương lai trong khủng hoảng. Chúng ta cũng được kêu gọi dạy dỗ Lời Chúa cho con cháu và những người môn đệ hóa (Phục truyền 6:6-7; Ma-thi-ơ 28:19-20). Trong một thế giới đầy biến động, Lời Chúa là nền tảng vững chắc duy nhất.
Kết Luận
Công đồng Jamnia đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử Do Thái giáo, giúp định hình quy điển Kinh Thánh Hebrew sau thảm họa mất Đền Thờ. Đối với Cơ Đốc nhân, sự kiện này giúp chúng ta hiểu rõ hơn bối cảnh Kinh Thánh được bảo tồn, đồng thời càng củng cố niềm tin vào thẩm quyền tối thượng của Lời Đức Chúa Trời, là Lời đã được Chúa Giê-xu Christ—trung tâm của mọi lời tiên tri—xác nhận, ứng nghiệm và ban cho chúng ta.
Hãy để lịch sử này khích lệ chúng ta cầm lấy quyển Kinh Thánh trong tay với lòng biết ơn, nghiên cứu nó cách siêng năng, vâng giữ nó cách trọn vẹn, và rao truyền sứ điệp cứu rỗi của nó cho thế hệ này. Vì "Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi" (Thi Thiên 119:105).