kiêng ăn Cơ Đốc — Kinh Thánh nói gì?

Trong bối cảnh của Cơ Đốc giáo ngày nay, chủ đề kiêng ăn thường bị hiểu lầm, bỏ qua hoặc thực hành một cách hình thức, thiếu sự hiểu biết thấu đáo từ Lời Đức Chúa Trời. Khác với việc ăn chay trong một số tôn giáo hay việc nhịn ăn vì mục đích sức khỏe thể chất, kiêng ăn Cơ Đốc là một kỷ luật thuộc linh sâu nhiệm, một phương tiện để con cái Chúa hạ mình xuống, tập trung hoàn toàn vào Ngài, và tìm kiếm ý muốn của Ngài. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh để khám phá nền tảng, mục đích, các hình thức và cách thực hành đúng đắn của sự kiêng ăn theo gương mẫu và lời dạy của Chúa Giê-xu Christ.

I. Định Nghĩa & Nền Tảng Kinh Thánh Của Sự Kiêng Ăn

Theo từ nguyên, từ "kiêng ăn" trong tiếng Hy Lạp Kinh Thánh là nēsteia (νηστεία), có nghĩa là "không ăn" hoặc "sự kiêng cử ăn uống". Tuy nhiên, định nghĩa thuộc linh then chốt vượt ra ngoài hành động thể xác. Kiêng ăn Cơ Đốc, trong bản chất thuần túy nhất, là sự từ bỏ tạm thời những của cải vật chất (thức ăn) để nuôi dưỡng và tập trung vào đời sống thuộc linh. Đó là hành động tự nguyện hạ mình, bày tỏ lòng khao khát Chúa hơn bất cứ điều gì khác.

Cựu Ước đặt ra nền tảng cho việc kiêng ăn. Luật pháp chỉ định một ngày kiêng ăn duy nhất trong năm: Ngày Chuộc Tội (Yom Kippur) (Lê-vi Ký 16:29-31; 23:27). Tuy nhiên, dân Y-sơ-ra-ên cũng kiêng ăn trong những lúc khủng hoảng, ăn năn, hoặc khi cần sự hướng dẫn đặc biệt từ Đức Giê-hô-va (Quan Xét 20:26; 2 Sử-ký 20:3; E-xơ-ra 8:21-23). Các tiên tri như Đa-ni-ên (Đa-ni-ên 9:3) và Nê-hê-mi (Nê-hê-mi 1:4) là những gương mẫu của sự kiêng ăn kết hợp với cầu nguyện khẩn thiết.

Tuy nhiên, tiên tri Ê-sai đã cảnh báo về việc kiêng ăn giả hình, chỉ để thỏa mãn bản ngã mà không có lòng thay đổi thật: "Có phải sự kiêng ăn mà ta chọn lựa là như vậy: mở những xiềng hung ác, tháo những dây trói của ách, trả tự do cho kẻ bị ức hiếp, và bẻ gãy mọi ách hay sao?" (Ê-sai 58:6). Lời tiên tri này hướng đến tấm lòng đằng sau hành động, một nguyên tắc then chốt mà Chúa Giê-xu sẽ làm sáng tỏ.

II. Chúa Giê-xu Christ: Gương Mẫu Tối Cao & Sự Dạy Dỗ Căn Bản

Tân Ước không ra lệnh kiêng ăn như một điều răn bắt buộc, nhưng Chúa Giê-xu đã mặc định rằng các môn đồ Ngài sẽ thực hành nó. Trong Bài Giảng Trên Núi, Ngài phán: "Khi các ngươi kiêng ăn, đừng làm bộ buồn rầu như bọn giả hình; vì họ làm cho mặt mày hóa ra xấu xa, để tỏ với người ta rằng mình kiêng ăn... Song khi ngươi kiêng ăn, hãy xức dầu trên đầu và rửa mặt, hầu cho người ta không thấy ngươi kiêng ăn, nhưng chỉ Cha ngươi, là Đấng ở nơi kín nhiệm thấy mà thôi; và Cha ngươi, là Đấng thấy trong chỗ kín nhiệm, sẽ thưởng cho ngươi." (Ma-thi-ơ 6:16-18).

Điểm nhấn ở đây là thái độ và động cơ. Chữ "khi" (ὅταν, hotan) chứ không phải "nếu", cho thấy kiêng ăn là một phần trong đời sống thuộc linh được mong đợi. Tuy nhiên, nó phải được thực hiện trong sự kín đáo, hướng về Cha thiên thượng, không phải để tìm kiếm sự công nhận của con người.

Chúa Giê-xu chính là gương mẫu trọn vẹn: Ngài kiêng ăn 40 ngày đêm trong đồng vắng trước khi bắt đầu chức vụ công khai (Ma-thi-ơ 4:1-2). Sự kiêng ăn này đã chuẩn bị Ngài về mặt thuộc linh cho cuộc đối đầu với ma quỷ và cho chức vụ đầy quyền năng sắp tới. Nó cho thấy kiêng ăn là một cách để củng cố tâm linh và khẳng định sự lệ thuộc hoàn toàn vào Đức Chúa Trời.

Khi được hỏi tại sao môn đồ Ngài không kiêng ăn, Chúa Giê-xu đáp: "Trong khi chàng rể còn ở với bạn hữu chàng rể, thì những bạn hữu đó có thể nào buồn rầu được ư? Nhưng đến ngày chàng rể sẽ bị đem đi khỏi họ, bấy giờ họ mới kiêng ăn." (Ma-thi-ơ 9:15). Câu trả lời này đặt kiêng ăn trong bối cảnh của sự hiện diện và sự vắng mặt của Chúa. Ngày nay, Hội Thánh đang sống trong thời đại "chàng rể" đã bị đem đi (thăng thiên) và đang trông đợi Ngài trở lại, vì vậy, kiêng ăn là một biểu hiện thích hợp của lòng khao khát, trông mong và tiếc thương về sự hiện diện đầy đủ của Ngài.

III. Các Mục Đích Thuộc Linh Của Việc Kiêng Ăn Theo Kinh Thánh

Kiêng ăn không phải là một công cụ để thao túng Đức Chúa Trời, mà là để điều chỉnh lại chính lòng chúng ta với Ngài. Dưới đây là những mục đích chính được Kinh Thánh mô tả:

• Để Hạ Mình Trước Mặt Đức Chúa Trời (Humiliation): Đây là mục đích căn bản nhất. Kiêng ăn là một hành động hữu hình của sự hạ mình (Thi-thiên 35:13). Từ gốc Hy Lạp tapeinoō (ταπεινόω) mang ý "làm cho thấp xuống". Chúng ta nhận biết sự lệ thuộc hoàn toàn của mình vào Chúa, rằng "người ta sống chẳng phải chỉ nhờ bánh mà thôi, nhưng nhờ mọi lời nói ra từ miệng Đức Chúa Trời" (Ma-thi-ơ 4:4).
• Để Tập Trung Cầu Nguyện & Tìm Kiếm Ý Chúa: Kiêng ăn giúp loại bỏ sự xao lãng, giúp tâm trí và linh hồn tập trung sắc bén hơn vào sự cầu nguyện. Trong Công vụ 13:2-3, các tiên tri và giáo sư tại Hội thánh An-ti-ốt "đương khuyên bảo Chúa và kiêng ăn", và chính trong lúc đó, Đức Thánh Linh phán bảo hãy biệt riêng Phao-lô và Ba-na-ba cho công việc Ngài. Kiêng ăn tạo ra không gian thuộc linh để lắng nghe tiếng Chúa cách rõ ràng.
• Để Bày Tỏ Lòng Ăn Năn, Đau Buồn Về Tội Lỗi: Đây là một phản ứng nghiêm túc trước tội lỗi cá nhân hoặc tập thể. Dân thành Ni-ni-ve đã kiêng ăn và mặc bao gai khi nghe sứ điệp cảnh báo của Giô-na, và Đức Chúa Trời đã xem thấy việc họ xây bỏ đường lối xấu của mình (Giô-na 3:5-10).
• Để Cầu Thay Cho Những Nhu Cầu Đặc Biệt: Khi đối diện với khủng hoảng, hiểm nguy hoặc nhu cầu lớn, việc kiêng ăn cầu nguyện bày tỏ sự nghiêm túc và khẩn thiết của lòng chúng ta. Vua Giô-sa-phát đã truyền lệnh cả Giu-đa kiêng ăn khi bị quân thù bao vây (2 Sử-ký 20:3-4).
• Để Chiến Đấu Thuộc Linh & Phá Tan Gông Cùm: Chúa Giê-xu dạy rằng một loại quỷ đặc biệt "chẳng ra, nếu chẳng cầu nguyện và kiêng ăn" (Ma-thi-ơ 17:21 - một số bản chú thích). Kiêng ăn làm yếu đi sức mạnh của xác thịt và củng cố tâm linh, giúp tín hữu đứng vững trong trận chiến thuộc linh. Nó liên quan đến việc "phá đồ đổ" (Ê-sai 58:6) những ách trói buộc của ma quỷ.

IV. Các Hình Thức Kiêng Ăn & Ứng Dụng Thực Tế Trong Đời Sống Cơ Đốc

Kinh Thánh cho thấy nhiều hình thức kiêng ăn khác nhau, và Cơ Đốc nhân có thể được Đức Thánh Linh dẫn dắt vào những hình thức phù hợp với từng mục đích và hoàn cảnh cụ thể.

• Kiêng Ăn Toàn Phần (Absolute Fast): Không ăn, không uống bất cứ thứ gì. Đây là hình thức hiếm và ngắn hạn, chỉ nên thực hiện khi có sự kêu gọi đặc biệt và rõ ràng từ Chúa, đồng thời phải xem xét sức khỏe (Exơ-tê 4:16; Công vụ 9:9).
• Kiêng Ăn Một Phần (Partial Fast): Kiêng cử một số loại thức ăn nhất định, hoặc chỉ ăn những thức ăn đơn giản (như rau củ, bánh không men). Đây là hình thức của Đa-ni-ên khi ông chỉ ăn rau và uống nước trong 21 ngày (Đa-ni-ên 10:2-3).
• Kiêng Ăn Luân Phiên (Intermittent Fasting): Kiêng ăn trong một khoảng thời gian nhất định trong ngày (ví dụ: từ sáng đến chiều, bỏ một hoặc hai bữa). Đây là hình thức phổ biến và dễ áp dụng.
• Kiêng Ăn Tập Thể (Corporate Fast): Cả Hội Thánh, nhóm nhỏ hoặc gia đình cùng kiêng ăn vì một mục đích chung (cầu nguyện cho sự phục hưng, cho những quyết định lớn). Đây là một biểu hiện mạnh mẽ của sự hiệp một (Giô-ên 2:15-16; Công vụ 13:2).

V. Hướng Dẫn Thực Hành & Những Điều Cần Tránh

Để việc kiêng ăn mang lại lợi ích thuộc linh và không trở thành gánh nặng hình thức, chúng ta cần lưu ý:

Thực Hành Đúng Cách:

1. Xác Định Mục Đích Rõ Ràng: Bắt đầu bằng việc cầu hỏi Chúa: Tại sao con kiêng ăn? Để tìm ý Ngài? Để ăn năn? Để cầu thay? Mục đích sẽ định hướng thời gian và hình thức.
2. Lập Kế Hoạch Thuộc Linh: Dành thời gian bỏ ra không ăn để cầu nguyện, đọc Kinh Thánh, và suy gẫm. Hãy chuẩn bị sẵn các phân đoạn Kinh Thánh để đọc, các chủ đề để cầu nguyện.
3. Bắt Đầu Cách Nhẹ Nhàng: Nếu mới bắt đầu, hãy thử kiêng một bữa (như bữa trưa), và dùng thời gian đó để cầu nguyện. Sau đó có thể tăng dần lên.
4. Chú Ý Sức Khỏe: Uống đủ nước. Nếu có vấn đề sức khỏe (tiểu đường, huyết áp...), cần tham khảo ý kiến bác sĩ và có thể chọn hình thức kiêng ăn một phần (kiêng đồ ngọt, thức ăn nhanh, mạng xã hội).
5. Kết Thúc Cách Từ Tốn: Sau thời gian kiêng ăn dài, đừng ăn quá nhiều ngay lập tức. Hãy dùng những thức ăn nhẹ, dễ tiêu.

Những Điều Cần Tránh (Những Cái Bẫy Thuộc Linh):

• Kiêng Ăn Để Khoe Mình: Đây là lời cảnh báo nghiêm khắc nhất của Chúa Giê-xu (Ma-thi-ơ 6:16-18). Sự khen ngợi của người khác chính là phần thưởng duy nhất bạn nhận được.
• Kiêng Ăn Như Một Sự Ép Xác Khổ Hạnh: Kiêng ăn không phải để trừng phạt thân thể hay chứng tỏ sự tu hành. Trọng tâm là mối tương giao với Chúa, không phải sự thiếu thốn.
• Kiêng Ăn Mà Lòng Vẫn Cứng Cỏi: Không chịu vâng theo Lời Chúa hoặc không sẵn lòng tha thứ (Ê-sai 58:3-7; Ma-thi-ơ 5:23-24). Kiêng ăn phải đi đôi với sự vâng phục.
• Biến Kiêng Ăn Thành Gánh Nặng Luật Pháp: Đừng xét đoán người khác không kiêng ăn, và cũng đừng để mình bị áp lực bởi những kỳ vọng không đến từ Chúa.

Kết Luận: Kiêng Ăn - Biểu Hiện Của Lòng Khao Khát Chúa

Kiêng ăn Cơ Đốc, khi được hiểu và thực hành đúng theo Kinh Thánh, là một món quay quý giá và một vũ khí mạnh mẽ trong đời sống thuộc linh. Nó không phải là về việc chúng ta từ bỏ điều gì, mà là về Đấng mà chúng ta tìm kiếm. Nó làm trống lòng chúng ta khỏi sự thỏa mãn tạm thời của thế gian để được đổ đầy bởi sự hiện diện vĩnh cửu của Đức Chúa Trời.

Cuối cùng, mục tiêu của mọi kỷ luật thuộc linh, kể cả kiêng ăn, là để biết Chúa Giê-xu Christ cách thân mật hơn và trở nên giống như Ngài. Khi chúng ta kiêng ăn với tấm lòng hạ mình, khao khát và vâng phục, chúng ta sẽ khám phá rằng Chúa Cha, Đấng thấy trong nơi kín nhiệm, sẽ thưởng cho chúng ta bằng chính Ngài – bằng sự bình an, sự hướng dẫn, quyền năng và sự thỏa lòng sâu xa nhất trong linh hồn. Ước mong mỗi chúng ta, với sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh, có thể kinh nghiệm được sự phong phú thuộc linh mà Chúa dành sẵn qua kỷ luật thánh khiết này.

"Hãy hết lòng trở về cùng ta, Khóc lóc, kiêng ăn và thảm sầu. Hãy xé lòng các ngươi, và đừng xé áo. Khá trở lại cùng Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi; vì Ngài là nhân từ, hay thương xót, chậm giận, giàu ơn, và đổi ý về sự tai vạ." (Giô-ên 2:12-13)