‘Chạy xong cuộc đua đã bày ra cho chúng ta’ (Hê-bơ-rơ 12:1)
Trong hành trình đức tin, mỗi Cơ Đốc nhân đều là một vận động viên trên một đường chạy thiêng liêng. Sứ đồ Phao-lô thường dùng hình ảnh này (I Cô-rinh-tô 9:24-27; II Ti-mô-thê 4:7), và đến thư tín Hê-bơ-rơ, hình ảnh ấy được trình bày một cách sống động và đầy khích lệ. Câu Kinh Thánh Hê-bơ-rơ 12:1 không đứng riêng lẻ, mà là đỉnh cao của một lập luận thần học vĩ đại về đức tin, được đặt trên nền tảng của chương 11 – “phòng triển lãm” các anh hùng đức tin. Để hiểu trọn vẹn ý nghĩa của việc “chạy xong cuộc đua đã bày ra,” chúng ta cần đi sâu vào bối cảnh, ngôn ngữ nguyên bản và sự ứng dụng thiết thực cho đời sống tin kính hôm nay.
I. Bối Cảnh và Liên Kết: Từ Đám Mây Người Chứng Đến Đường Đua
Phân đoạn then chốt của chúng ta bắt đầu ngay từ câu cuối của chương 11: “Ấy là nhờ đức tin mà các người ấy đều được chứng tốt, dầu chưa nhận lãnh điều đã hứa cho mình.” (Hê-bơ-rơ 11:39). Tác giả sau đó nối tiếp: “Vì chúng ta có ngần ấy người chứng kiến như đám mây rất lớn bao quanh, chúng ta cũng nên quăng hết gánh nặng và tội lỗi dễ vấn vương ta, lấy lòng nhịn nhục theo đuổi cuộc chạy đua đã bày ra cho ta.” (Hê-bơ-rơ 12:1, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).
Ở đây, từ “chứng kiến” trong tiếng Hy Lạp là μάρτυς (mártys), không chỉ đơn thuần là người xem, mà là “nhân chứng” – những người bằng đời sống và đôi khi bằng cả cái chết của mình, đã làm chứng cho chân lý. Họ không phải là khán giả thụ động; họ là những người đã hoàn tất chặng đua của mình và giờ đang khích lệ chúng ta từ các khán đài thiên quốc. Hình ảnh “đám mây rất lớn” gợi nhớ về sự hiện diện vĩ đại, bao trùm và đầy uy quyền của Đức Chúa Trời (như trong Xuất Ê-díp-tô Ký), nay được dùng để mô tả một cộng đồng đức tin vĩ đại đang cổ vũ chúng ta.
II. Giải Nghĩa Nguyên Văn: “Cuộc Đua Đã Bày Ra”
Cụm từ then chốt “cuộc chạy đua đã bày ra cho ta” chứa đựng những ý nghĩa thâm sâu:
- “Cuộc chạy đua” (τὸν προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα - ton prokeímenon hēmîn agōna): Từ ἀγών (agōn) không chỉ là một cuộc chạy đơn giản. Nó mang ý nghĩa một cuộc tranh đấu, cuộc chiến đấu, hoặc một nỗ lực hết mình như của một vận động viên trong thế vận hội. Nó hàm chứa sự cam go, đổ mồ hôi và kỷ luật. Đời sống Cơ Đốc không phải là cuộc dạo chơi nhàn tản, mà là một hành trình đòi hỏi sự nỗ lực, chiến đấu thuộc linh và sự bền đỗ.
- “Đã bày ra” (πρόκειται - prokeitai): Động từ này ở thể Trung Động (Middle voice), có nghĩa là “được đặt sẵn ra phía trước,” “được quy định,” “được sắp đặt.” Nó đến từ pro (phía trước) và keimai (được đặt). Điều này vô cùng quan trọng: Cuộc đua của chúng ta không phải là ngẫu nhiên hay tùy tiện. Nó đã được Đức Chúa Trời – Đấng Thiết Kế tối cao – sắp đặt, vạch ra riêng cho mỗi chúng ta. Điều này mang lại sự an tâm: Chúa biết chặng đường của tôi, Ngài đã đặt các thử thách, cơ hội và cả mục đích cuối cùng trên đường đua ấy.
Như vậy, cụm từ này nói lên rằng: Mỗi Cơ Đốc nhân đều có một hành trình đức tin được Đức Chúa Trời thiết kế riêng biệt, một “cuộc chiến đấu thiêng liêng” được sắp đặt trước, đòi hỏi chúng ta phải hết lòng dấn thân và bền chí để hoàn tất.
III. Hai Hành Động Chuẩn Bị Thiết Yếu: “Quăng Hết” và “Theo Đuổi”
Trước khi chạy, vận động viên phải chuẩn bị. Kinh Thánh liệt kê hai hành động then chốt:
- “Quăng hết gánh nặng” (ὄγκον ἀποθέμενοι πάντα - ogkon apothemenoi panta): Từ ὄγκος (ogkos) có nghĩa là khối u, sự cồng kềnh, hay bất cứ thứ gì thừa thãi làm chậm bước chân. Trong đời sống thuộc linh, đây có thể là những mối lo trần thế quá độ, những cam kết không cần thiết, những tham vọng trần tục, hay ngay cả những điều tốt nhưng không phải là ưu tiên của Chúa. Chúng không hẳn là tội lỗi, nhưng chúng làm nặng nề và khiến ta không thể chạy nhanh hay bền bỉ được.
- “Và tội lỗi dễ vấn vương” (τὴν εὐπερίστατον ἁμαρτίαν - tēn euperístaton hamartían): Cụm từ Hy Lạp này rất sinh động. Εὐπερίστατος (euperístatos) nghĩa là “dễ bị bao quanh,” “dễ quấn lấy.” Nó gợi lên hình ảnh một chiếc áo choàng dài vướng víu, hoặc dây leo quấn chặt lấy chân người chạy. Đây chính là tội lỗi. Khác với “gánh nặng,” tội lỗi là thứ phải được cởi bỏ, vứt bỏ hoàn toàn. Nó “dễ vấn vương” vì bản chất tội lỗi trong chúng ta (xác thịt) luôn tìm cách cản trở. Điều này đòi hỏi sự thường xuyên xưng tội, ăn năn và nhờ quyền năng Thánh Linh để khước từ.
Chỉ sau khi thực hiện hai hành động chuẩn bị này – quăng bỏ cái không cần thiết và từ bỏ cái tội lỗi – chúng ta mới có thể “lấy lòng nhịn nhục theo đuổi” (δι’ ὑπομονῆς τρέχωμεν - di’ hypomonēs trechōmen) cuộc đua. Ὑπομονή (hypomonē) không phải là sự nhẫn nhục thụ động, mà là sự bền đỗ, kiên trì chịu đựng, sự ở lại dưới áp lực cho đến cùng. Đây là phẩm chất của người chạy đua đường trường.
IV. Mẫu Mực Tối Cao: Nhìn Xem Đức Chúa Jesus (Hê-bơ-rơ 12:2)
Mệnh lệnh không dừng lại ở việc tự thúc đẩy bản thân. Trọng tâm được chuyển hướng lên một nhân vật vĩ đại: “nhìn xem Đức Chúa Jêsus, là cội rễ và cuối cùng của đức tin, tức là Đấng vì sự vui mừng đã đặt trước mặt mình, chịu lấy thập tự giá, khinh điều sỉ nhục, và hiện nay ngồi bên hữu ngai Đức Chúa Trời.” (Hê-bơ-rơ 12:2).
Đây là chìa khóa cho toàn bộ cuộc đua. Chúng ta chạy bằng cách “nhìn xem” (ἀφορῶντες - aphorōntes) Ngài. Động từ này có nghĩa là hướng mắt khỏi mọi thứ khác và tập trung vào một điểm duy nhất. Ngài là “cội rễ và cuối cùng của đức tin” (τὸν τῆς πίστεως ἀρχηγὸν καὶ τελειωτήν - ton tēs písteōs archēgòn kai teleiōtḗn). Ngài không chỉ là ví dụ, mà là Đấng Khởi Nguyên (người tiên phong, thủ lĩnh) và Đấng Hoàn Tất (người làm cho trọn vẹn) đức tin. Chính Ngài đã chạy trọn cuộc đua một cách hoàn hảo. Ngài đã chịu đựng thập tự giá – sự sỉ nhục và đau đớn tột cùng – vì “sự vui mừng đã đặt trước mặt mình.” Niềm vui ấy là gì? Đó là niềm vui được vâng lời Cha, hoàn tất công cuộc cứu chuộc, và đem nhiều con cái vào vinh quang (Hê-bơ-rơ 2:10). Thành quả của cuộc đua Ngài là địa vị hiện tại: “ngồi bên hữu ngai Đức Chúa Trời.”
V. Ứng Dụng Thực Tế: Làm Thế Nào Để “Chạy Xong” Cuộc Đua Của Bạn?
Cuộc đua thuộc linh này không trừu tượng. Nó diễn ra trong từng ngày sống của chúng ta. Dưới đây là một số ứng dụng thiết thực:
- Xác Định Cuộc Đua Của Riêng Bạn: Đừng so sánh hay ganh tị với “làn đường” của người khác. Hãy tìm kiếm Chúa để hiểu Ngài đã sắp đặt cuộc đua độc đáo nào cho bạn – trong gia đình, công việc, chức vụ, và các mối quan hệ. Sự trung tín trong những điều nhỏ chính là chạy tốt cuộc đua của mình (Ma-thi-ơ 25:21).
- Khám Phá và Quăng Bỏ “Gánh Nặng”: Dành thời gian tĩnh nguyện để hỏi Chúa: “Lạy Chúa, điều gì trong đời sống con đang là ‘gánh nặng’ làm con chậm lại trong đường đua thuộc linh? Có phải là thói quen xem TV quá nhiều, mạng xã hội, những mối quan hệ không lành mạnh, hay sự bận rộn đến mức không có thời gian với Ngài?” Hãy can đảm quăng bỏ chúng.
- Đối Diện và Cởi Bỏ “Tội Lỗi Dễ Vấn Vương”: Tội nào thường xuyên quấn lấy bạn? Sự nóng giận? Lời nói độc địa? Tư tưởng ô uế? Lòng ham mê tiền bạc? Hãy thành thật với Chúa. “Nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác.” (I Giăng 1:9). Nhận lấy sự tha thứ và quyền năng của Thánh Linh để bước đi trong sự tự do.
- Nuôi Dưỡng “Lòng Nhịn Nhục”: Sự bền đỗ được xây dựng qua thử thách. Khi gặp khó khăn, thay vì oán trách, hãy hỏi: “Bài học Chúa muốn dạy con trong giai đoạn này là gì?” Hãy nhớ rằng “sự thử thách đức tin anh em quí hơn vàng...” (I Phi-e-rơ 1:7). Đọc lại Hê-bơ-rơ 11 để được khích lệ từ những người đã bền đỗ.
- Luôn “Nhìn Xem Đức Chúa Jesus”: Đặt Chúa Jesus làm trung tâm của mọi sự. Trong lúc cầu nguyện, hãy chiêm ngưỡng Ngài. Trong lúc học Kinh Thánh, hãy tìm hiểu về Ngài. Trong lúc thờ phượng, hướng lòng về Ngài. Khi mệt mỏi, hãy nghĩ đến thập tự giá và ngôi bên hữu Đức Chúa Trời của Ngài. Sự tập trung này sẽ cho bạn sức mạnh để tiếp tục.
- Chạy Với Cộng Đồng: “Chúng ta” trong Hê-bơ-rơ 12:1 là số nhiều. Bạn không chạy một mình. Hãy gắn kết với Hội Thánh địa phương, tìm những người bạn đồng hành thuộc linh có thể khích lệ, nhắc nhở và cùng chạy với bạn (Truyền đạo 4:9-12).
Kết Luận: Đích Đến Vinh Quang
Cuộc đua mà Chúa đã bày ra cho chúng ta không kết thúc trong mệt mỏi và thất bại, mà kết thúc trong vinh quang và phần thưởng. Sứ đồ Phao-lô đã có thể tuyên bố vào cuối đời mình: “Ta đã đánh trận tốt lành, đã xong sự chạy, đã giữ được đức tin.” (II Ti-mô-thê 4:7). Phần thưởng không phải là vương miện hay huy chương hay mất đi, mà là sự sống đời đời, mão triều thiên của sự công bình (II Ti-mô-thê 4:8), và lời khen ngợi từ chính Đấng đã gọi chúng ta.
Hôm nay, bạn đang ở đâu trên đường đua ấy? Có đang nặng nề vì những gánh lo hay bị vướng víu bởi tội lỗi không? Hãy dừng lại một chút, nhìn lên đám mây người chứng đang cổ vũ bạn, và trên hết, nhìn xem Chúa Jesus – Đấng đã chạy trọn vẹn và đang ban sức mới cho bạn. Hãy quăng bỏ mọi điều cản trở, giữ lòng bền đỗ, và tiếp tục chạy với đôi mắt hướng về Ngài. Cuộc đua đã được sắp đặt, đích đến đã chắc chắn. Hãy chạy cách khôn ngoan, chạy cách bền đỗ, để đến ngày ấy, chúng ta cũng có thể nói: “Tôi đã chạy xong cuộc đua Chúa đã bày ra cho tôi.”