Tại sao người ta lại giữ tượng thần gia đình trong Kinh Thánh?

Trong hành trình đọc và nghiên cứu Kinh Thánh, đặc biệt là Cựu Ước, chúng ta thường bắt gặp những câu chuyện về các tổ phụ hoặc dân Y-sơ-ra-ên lưu giữ những hình tượng, tượng thần trong gia đình. Điều này đặt ra một câu hỏi sâu sắc: Tại sao họ lại làm vậy, dù đã biết về Giê-hô-va Đức Chúa Trời chân thần duy nhất? Việc tìm hiểu vấn đề này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ bối cảnh lịch sử, mà còn soi sáng những khuynh hướng thuộc linh tiềm ẩn trong lòng người, từ đó rút ra những bài học quý giá cho đời sống đức tin ngày nay. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào nguồn gốc, bản chất, và những lý do thuộc linh - văn hóa đằng sau hiện tượng "tượng thần gia đình," đồng thời đối chiếu với lẽ thật tuyệt đối của Lời Đức Chúa Trời.

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ thường được dùng để chỉ các tượng thần gia đình là "teraphim" (תְּרָפִים). Từ này xuất hiện nhiều lần, ví dụ trong Các Quan Xét 17:5, 18:14-20, Ô-sê 3:4, và đặc biệt là trong câu chuyện của Ra-chên (Sáng Thế Ký 31:19, 34-35). Teraphim không đơn thuần là vật trang trí; chúng là những tượng thần nhỏ, có thể mang hình người, được xem như là hiện thân của các vị thần bảo hộ cho gia tộc, đất đai, sự phồn thịnh và tương lai.

Bản chất của chúng được mô tả qua các chức năng:

"Vì người Ép-ra-im có lập nhiều bàn thờ đặng phạm tội, thì những bàn thờ ấy trở nên cớ cho người phạm tội. Ta đã chép cho nó biết biết bao nhiêu điều trong luật pháp Ta, nhưng nó coi những điều ấy như là lạ." (Ô-sê 8:11-12, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)

Các teraphim thường được dùng trong việc cầu hỏi, bói toán (Ê-xê-chi-ên 21:21), như một phương tiện để tìm kiếm sự hướng dẫn, bảo vệ và phước lành, thay thế cho việc tìm kiếm Đức Giê-hô-va. Chúng đại diện cho một thứ tôn giáo "tiện lợi," pha trộn, nơi con người muốn vừa có Đức Chúa Trời chân thật, vừa giữ lại những biểu tượng an toàn, hữu hình của sự bảo đảm trần tục.

Phân tích Kinh Thánh cho thấy nhiều lớp nguyên nhân đan xen:

1. Di Sản Văn Hóa Và Gia Tộc: Tổ phụ Áp-ra-ham xuất thân từ một gia đình thờ hình tượng. Giô-suê 24:2 tuyên bố: "Thuở xưa, tổ phụ các ngươi, là Tha-rê, cha của Áp-ra-ham và cha của Na-cô, ở bên kia sông, hầu việc các thần khác." Việc giữ teraphim là một thói quen, một di sản được truyền qua các thế hệ. Nó trở thành một phần của "truyền thống gia đình," rất khó từ bỏ. Ra-chên có lẽ đã lấy những tượng thần từ nhà cha mình (La-ban) không chỉ vì giá trị vật chất, mà còn vì một sự gắn bó vô thức với nguồn gốc và sự bảo vệ mà cô nghĩ chúng mang lại (Sáng Thế Ký 31:19).

2. Sự Tìm Kiếm An Ninh Và Phước Lành Hữu Hình: Trong một thế giới đầy bất trắc (nạn đói, chiến tranh, bệnh tật), con người khao khát sự bảo đảm. Tượng thần gia đình đáp ứng nhu cầu tâm lý này. Chúng là vật thể hữu hình mà người ta có thể nhìn thấy, sờ vào, và tin rằng chúng mang lại sự thịnh vượng cho đàn gia súc, mùa màng và con cháu. Đó là sự cám dỗ thay thế đức tin nơi Đức Chúa Trời vô hình (2 Cô-rinh-tô 5:7) bằng sự tin cậy vào vật thể hữu hình. Mi-chê trong Các Quan Xét 17-18 là một ví dụ điển hình: ông lập một tượng chạm, một ê-phót và lập con mình làm thầy tế lễ, tin rằng điều đó sẽ khiến "Đức Giê-hô-va sẽ làm ơn cho ta" (Các Quan Xét 17:13). Đây là sự pha trộn tôn giáo nguy hiểm.

3. Ước Muốn Kiểm Soát Và Thao Túng Thế Giới Thuộc Linh: Thờ phượng thật là thờ phượng trong thần linh và lẽ thật, đầu phục Đức Chúa Trời tối cao (Giăng 4:24). Ngược lại, tượng thần thường đại diện cho một thế lực thuộc linh mà con người nghĩ mình có thể thỏa thuận, mua chuộc, hoặc kiểm soát qua các nghi lễ và cúng tế. Người ta giữ tượng thần để "có thêm" sự phòng hộ, như một hình thức "mua bảo hiểm" thuộc linh. Điều này xuất phát từ lòng không tin cậy trọn vẹn nơi sự chu cấp và bảo vệ toàn diện của Đức Chúa Trời.

4. Tấm Lòng Hướng Về Sự Hữu Hình - Bản Chất Của Tội Lỗi: Nguyên nhân căn cơ nhất nằm ở tấm lòng sa ngã của con người. Sứ đồ Phao-lô trong Rô-ma 1:22-23 vạch trần: "Họ tự xưng mình là khôn ngoan, mà trở nên điên dại... họ đã đổi vinh hiển của Đức Chúa Trời không hề hư nát lấy hình tượng của loài người hay hư nát." Từ "đổi" trong tiếng Hy Lạp là "allassō", có nghĩa là trao đổi, thay thế. Đây là bản chất của tội thờ hình tượng: đem vinh quang của Đấng Tạo Hóa gán cho vật thọ tạo (Rô-ma 1:25). Tượng thần gia đình chỉ là một biểu hiện cụ thể của khuynh hướng này. Lòng người luôn muốn một "vị thần" trong tầm tay, dễ đoán, phục vụ cho các mục đích trần tục của mình.

Xuyên suốt Kinh Thánh, Đức Chúa Trời không bao giờ chấp nhận sự thờ phượng pha tạp. Điều răn đầu tiên trong Mười Điều Răn là lời tuyên chiến với mọi hình thức thờ hình tượng: "Trước mặt ta, ngươi chớ có các thần khác... Ngươi chớ làm tượng chạm cho mình... ngươi chớ quì lạy trước các hình tượng đó" (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:3-5). Tiên tri Ê-li trên núi Cạt-mên đã đặt dân sự trước một sự lựa chọn dứt khoát: "Nếu Đức Giê-hô-va là Đức Chúa Trời, hãy theo Ngài; nếu Ba-anh là Đức Chúa Trời, hãy theo hắn!" (1 Các Vua 18:21).

Câu chuyện của Gia-cốp tại Si-chem là một minh họa mạnh mẽ. Sau khi được Đức Chúa Trời đổi tên và tái lập giao ước tại Bê-tên, Gia-cốp đã ra lệnh cho cả nhà: "Hãy bỏ các tượng thần khác ở giữa các ngươi đi, làm sạch mình..." (Sáng Thế Ký 35:2). Hành động "chôn" các tượng thần đó dưới cây dẻ bộp (câu 4) là một biểu tượng của sự đoạn tuyệt hoàn toàn với quá khứ thờ hình tượng, để chuẩn bị tấm lòng thờ phượng Chúa cách thuần khiết. Đây là bước ngoặt thuộc linh không thể thiếu.

"Tượng thần gia đình" ngày nay có thể không còn là những pho tượng nhỏ bằng gỗ, đá, nhưng nguyên lý thuộc linh vẫn y nguyên. Chúng là bất cứ điều gì chiếm chỗ của Đức Chúa Trời trong lòng chúng ta, đặc biệt là những thứ gắn liền với di sản gia tộc, an ninh tài chính, hoặc danh vọng gia đình.

1. Nhận Diện "Tượng Thần Hiện Đại" Trong Gia Đình:

• Truyền Thống Trên Lẽ Thật: Khi các tập tục, lễ nghi gia tộc (dù tốt đẹp) được đặt cao hơn Lời Chúa, chúng trở thành rào cản cho đức tin thuần khiết.
• Chủ Nghĩa Vật Chất Gia Tộc: Áp lực "giữ gìn tài sản, danh tiếng, địa vị của dòng họ" bằng mọi giá, kể cả hy sinh các nguyên tắc đạo đức Cơ Đốc.
• Sự Tôn Sùng Quá Mức Với Tổ Tiên: Khi việc thờ cúng ông bà trở thành hành vi mang tính chất tôn giáo (cầu xin phước lành, sự phù hộ), thay vì là sự tưởng nhớ biết ơn, nó có nguy cơ trở thành sự thờ hình tượng.
• Niềm Tin Vào Bùa Hộ Mệnh, Vật Phong Thủy: Những vật thể được cho là mang lại may mắn, xua đuổi tà ma, thực chất là biến thể của teraphim thời hiện đại.

2. Con Đường Dứt Bỏ Và Tận Hiến:

• Xưng Nhận Và Ăn Năn: Như Gia-cốp, chúng ta cần thành thật với Chúa về những điều mình đã đặt lên ngôi trong lòng. Ăn năn không chỉ về hành động, mà về chính tấm lòng muốn tìm kiếm an ninh nơi tạo vật thay vì Đấng Tạo Hóa.
• Hành Động Dứt Khoát: Có thể cần phải "chôn" hoặc loại bỏ một cách cụ thể những vật thể, thói quen, hoặc mối quan hệ đang khiến mình sa vào sự thờ hình tượng (Công vụ 19:19).
• Lấp Đầy Bằng Lẽ Thật: Đừng chỉ dừng ở việc dẹp bỏ. Hãy tích cực tận hiến gia đình mình cho Chúa. Thiết lập bàn thờ thuộc linh tại gia qua sự cầu nguyện chung, đọc Kinh Thánh và thờ phượng (Phục-truyền Luật-lệ Ký 6:6-9).
• Tìm Kiếm Sự Bảo Vệ Thật Sự: Thay vì tin cậy vào biểu tượng, hãy tin cậy vào Lời hứa của Đức Chúa Trời. "Phước lành của Đức Giê-hô-va làm cho giàu có; Ngài chẳng thêm sự lo buồn gì lẫn vào" (Châm-ngôn 10:22). Sự bảo vệ thật sự đến từ máu của Chúa Giê-xu Christ và quyền năng của Đức Thánh Linh.

Việc giữ tượng thần gia đình trong Kinh Thánh bắt nguồn từ lòng người sa ngã muốn tìm kiếm sự an ninh, phước lành và sự hướng dẫn từ một nguồn hữu hình, có thể kiểm soát được, thay vì tin cậy hoàn toàn vào Đức Chúa Trời vô hình nhưng trung tín. Đó là biểu hiện của sự thờ hình tượng – tội lỗi căn bản nhất. Lời kêu gọi của Đức Chúa Trời hôm nay vẫn vang vọng: "Hỡi con cái Ta, hãy tránh sự thờ hình tượng" (1 Giăng 5:21). Đối với Cơ Đốc nhân, đặc biệt trong bối cảnh văn hóa coi trọng gia tộc, chúng ta được mời gọi thực hiện một sự dứt bỏ can đảm, "chôn" đi mọi teraphim hiện đại, và tận hiến gia đình mình trở thành một đền thờ sống động, nơi duy chỉ một mình Chúa Giê-xu Christ được tôn cao làm Chủ và là Đấng Bảo Vệ đời đời. Sự bình an và phước hạnh thật sự chỉ được tìm thấy khi Ngài chiếm chỗ độc tôn trong tấm lòng và gia đình chúng ta.