Thông Điệp (MSG) là gì?

Trong thế giới đa dạng của các bản dịch Kinh Thánh, Thông Điệp (The Message - MSG) nổi lên như một hiện tượng độc đáo, gây nhiều tranh luận nhưng cũng thu hút vô số độc giả. Được biên soạn bởi Mục sư, học giả và tác giả Eugene H. Peterson, Thông Điệp không phải là một bản dịch theo nghĩa học thuật truyền thống (word-for-word hay thought-for-thought), mà là một bản diễn Ý (paraphrase) đương đại, nhằm chuyển tải năng lượng, cảm xúc và sự sống động của ngôn ngữ Kinh Thánh nguyên bản sang tiếng Anh (và các ngôn ngữ khác, như tiếng Việt) đời thường của thế kỷ 21.

Eugene Peterson, với kinh nghiệm hơn 35 năm trong chức vụ mục sư, cảm nhận được sự ngăn cách giữa ngôn ngữ trang trọng, quen thuộc của các bản Kinh Thánh truyền thống và ngôn ngữ giao tiếp hằng ngày của con người hiện đại. Ông bắt đầu dự án này từ những bức thư của Sứ đồ Phao-lô, với mong muốn giáo đoàn của ông có thể nghe Lời Chúa như một bức thư sống động gửi trực tiếp đến họ, chứ không phải một văn bản cổ xưa khó hiểu. Công trình kéo dài nhiều năm và hoàn thành toàn bộ Kinh Thánh vào năm 2002.

Để hiểu Thông Điệp, trước hết cần phân biệt các loại hình dịch thuật Kinh Thánh:

• Dịch Từ-Đối-Từ (Formal Equivalence - Word-for-Word): Như bản Kinh Thánh Truyền Thống (1925), NIV (ở mức độ cao), NASB. Ưu tiên sát nghĩa đen từng từ, giữ cấu trúc ngữ pháp gốc. Ví dụ: "Vì Ðức Chúa Trời yêu thương thế gian..." (Giăng 3:16).
• Dịch Ý-Đối-Ý (Dynamic/Functional Equivalence - Thought-for-Thought): Như bản New Living Translation (NLT), Contemporary English Version (CEV). Ưu tiên chuyển tải ý tưởng, khái niệm của nguyên bản sang ngôn ngữ đích một cách tự nhiên.
• Diễn Ý (Paraphrase): Như Thông Điệp (The Message) và Living Bible (LB). Đây là bước xa hơn "dịch ý". Tác giả diễn giải, mở rộng, và tái diễn đạt nội dung Kinh Thánh bằng ngôn ngữ và hình ảnh hiện đại, với mục đích kích thích cảm nhận và sự tương tác của người đọc.

Peterson gọi công việc của mình là "một nỗ lực đưa tiếng lóng từ thời cổ đại vào tiếng lóng của ngày nay." Ông không dịch từ tiếng Hy Lạp hay Hê-bơ-rơ sang tiếng Anh một cách cơ học, mà ngâm mình vào bối cảnh, cảm xúc và mục đích của từng phân đoạn, rồi viết lại như thể tác giả Kinh Thánh đang nói chuyện trực tiếp với độc giả ngày nay.

Ông sử dụng ngôn ngữ đời thường, đôi khi rất thẳng thắn và "phong trần". Ví dụ, trong Rô-ma 3:23, thay vì "vì mọi người đều đã phạm tội, thiếu mất sự vinh hiển của Đức Chúa Trời", Thông Điệp viết: "Chúng ta đã vấp ngã và trật đường rầy quá nhiều lần. Không có ngoại lệ, không trường hợp nào khác." Cách diễn đạt này nhấn mạnh vào trạng thái lạc lối hơn là khái niệm pháp lý "phạm tội".

Để đánh giá Thông Điệp, chúng ta cần đặt nó dưới ánh sáng của nguyên tắc "sử dụng đúng mục đích".

1. Ưu Điểm và Đóng Góp Tích Cực:

• Phá Tan Sự Quen Thuộc Nhàm Chán: Nhiều tín hữu đọc Kinh Thánh bằng "tai quen", không còn cảm nhận được sự sống động. Thông Điệp đánh thức các giác quan thuộc linh. Ví dụ, Thi Thiên 23:1: "CHÚA là Đấng chăn giữ tôi, tôi chẳng thiếu thốn gì." (Bản Truyền Thống). Thông Điệp viết: "CHÚA là Đấng Chăn chiên của tôi. Tôi sẽ không thiếu thốn gì." Tuy chỉ thay đổi nhỏ, nhưng cách dùng "Đấng Chăn chiên" (Shepherd) trực tiếp và thân mật hơn.
• Làm Sáng Tỏ Bối Cảnh và Cảm Xúc: Các thư tín của Phao-lô trở nên sinh động. Xem cách Thông Điệp diễn đạt Phi-líp 4:13: "Tôi làm được mọi sự nhờ Đấng ban thêm sức cho tôi." (Truyền Thống). MSG: "Tôi sẵn sàng cho bất cứ điều gì và đối phó với mọi thứ qua Đấng Ban Năng Lực cho tôi sống mạnh mẽ." Nó mở rộng ý "mọi sự" thành khả năng đối diện và xử lý mọi tình huống.
• Cầu Nối cho Người Ngoài Cơ Đốc Giáo: Ngôn ngữ dễ tiếp cấp giúp người chưa tin hoặc ít hiểu biết về thuật ngữ tôn giáo có thể bước vào câu chuyện Kinh Thánh mà không bị cản trở bởi ngôn ngữ "giáo hội".
• Công Cụ Hỗ Trợ Giải Kinh Tuyệt Vời: Nó như một "bình luận" sống động, giúp độc giả hình dung ý nghĩa của bản văn trong đời sống thực.

2. Những Điểm Cần Thận Trọng và Chỉ Trích:

• Không Phải Là Bản Dịch Học Thuật: Đây là điểm then chốt. Thông Điệp không nên được sử dụng làm bản Kinh Thánh chính cho việc nghiên cứu giáo lý sâu, lập luận thần học, hay giải nghĩa chi tiết. Nó chứa đựng nhiều sự diễn giải chủ quan của Peterson. Ví dụ, trong Ê-sai 6:1-8, các chi tiết về Seraphim và lời tuyên bố "Thánh thay, Thánh thay, Thánh thay" được giữ nguyên nhưng cách diễn đạt có thể làm nhẹ đi sự uy nghiêm tuyệt đối trong nguyên bản.
• Nguy Cơ "Làm Phẳng" Sự Phức Tạp của Khải Tượng: Ngôn ngữ quá đơn giản, đời thường đôi khi có thể làm mất đi chiều sâu thần bí, sự uy nghi và tính siêu việt của Đức Chúa Trời. Ngôn ngữ của sự thánh khiết (tiếng Hê-bơ-rơ: qadosh) có thể bị giảm thiểu.
• Thêm Thắt Ý Tưởng: Để làm rõ nghĩa, Peterson thêm vào những ý không có trong nguyên bản. Điều này tiềm ẩn nguy cơ áp đặt cách hiểu của người diễn Ý lên độc giả, thay vì để họ tự đối chất với bản văn gốc. Chẳng hạn, trong 1 Cô-rinh-tô 13 (chương về tình yêu thương), có những câu mở rộng đáng kể để minh họa.
• Phụ Thuộc Quá Nhiều Vào Một Người Diễn Giải: Dù Peterson là một học giả uyên thâm, đây vẫn là tác phẩm của một cá nhân. Sự thấu hiểu và giới hạn của ông ảnh hưởng toàn bộ bản văn.

Lời khuyên khôn ngoan từ Sứ đồ Phao-lô trong 2 Ti-mô-thê 2:15 (Bản Truyền Thống) vẫn nguyên giá trị: "Hãy chuyên tâm cho được đẹp lòng Đức Chúa Trời như người làm công không chỗ trách được, lấy lòng ngay thẳng giảng dạy lời của lẽ thật." Chữ "giảng dạy lời của lẽ thật" trong tiếng Hy Lạp (orthotomounta ton logon tēs alētheias) mang nghĩa "cắt thẳng, xử lý chính xác" Lời chân lý. Điều này đòi hỏi sự trung thành với bản gốc.

Làm thế nào để sử dụng Thông Điệp một cách khôn ngoan và có ích cho đời sống đức tin?

1. Sử Dụng Như Một Công Cụ Bổ Sung, Không Phải Bản Chính: Hãy lấy một bản dịch trung thành (như Kinh Thánh Truyền Thống 1925, NIV, NASB) làm nền tảng cho việc đọc, học hỏi và suy ngẫm hằng ngày. Sau khi đã đọc và cầu nguyện với bản dịch đó, hãy mở Thông Điệp để đọc cùng phân đoạn. Nó sẽ như một "góc nhìn thứ hai" đầy tươi mới, giúp bạn nhìn câu chuyện hay lời dạy dỗ dưới một ánh sáng mới.
2. Đánh Thức Cảm Xúc và Sự Tưởng Tượng Thuộc Linh: Khi bạn cảm thấy khô khan, hãy đọc một phân đoạn quen thuộc (như Bài Giảng Trên Núi trong Ma-thi-ơ 5-7, hay Thư Phi-líp) trong Thông Điệp. Cách diễn đạt mới mẻ có thể phá vỡ sự đóng băng trong tâm linh và giúp bạn nghe Chúa nói cách mới mẻ.
3. Chia Sẻ Với Bạn Bè Chưa Tin: Khi muốn giới thiệu về Chúa Giê-xu hay một câu chuyện trong Kinh Thánh cho người ngoài đạo, Thông Điệp có thể là một công cụ hữu hiệu để bắt đầu cuộc trò chuyện mà không gây cho họ cảm giác xa lạ, giáo điều.
4. Kiểm Tra Chéo Với Các Bản Dịch Khác: Nếu một câu trong Thông Điệp gây ấn tượng mạnh hoặc có vẻ khác biệt, đừng dừng lại ở đó. Hãy tra cứu ngay câu đó trong 2-3 bản dịch khác (Truyền Thống, NIV, NLT) để có cái nhìn toàn diện và chính xác hơn. Điều này cũng giúp bạn tránh hiểu lầm hoặc xây dựng niềm tin trên một cách diễn đạt cá nhân.
5. Tập Trung Vào Tinh Thần, Đừng Quá Bám Vào Từ Ngữ: Hãy đọc Thông Điệp để nắm bắt tinh thần, cảm xúc và thông điệp tổng thể của phân đoạn, hơn là phân tích từng từ một. Để ý xem Peterson muốn nhấn mạnh điều gì, và điều đó có phù hợp với sự hiểu biết chung của Hội Thánh qua các thời đại không.

Thông Điệp (The Message) của Eugene Peterson là một đóng góp đáng chú ý trong việc truyền thông Lời Đức Chúa Trời cho thế hệ hiện đại. Nó như một bức tranh biểu cảm, được vẽ bằng ngôn ngữ đương đại, về bức chân dung Kinh Thánh vốn đã được phác họa bởi các bản dịch trung thành. Nó không thay thế bản gốc, cũng không thay thế các bản dịch chuẩn mực, nhưng nó là một tiếng nói phụ trợ quý giá, có khả năng đánh thức, khích lệ và kết nối.

Lời Đức Chúa Trời thì "sống và linh nghiệm" (Hê-bơ-rơ 4:12), và Ngài có vô vàn cách để phán với con dân Ngài. Thông Điệp có thể là một trong những công cụ Chúa dùng để làm cho Lời Ngài trở nên tươi mới và thấm sâu hơn vào tấm lòng của chúng ta. Hãy sử dụng nó cách khôn ngoan, với thái độ cầu nguyện, luôn đối chiếu với Lẽ Thật đã được Hội Thánh công nhận qua các thế kỷ, và trên hết, để mọi sự dẫn đưa chúng ta đến sự hiểu biết Chúa Giê-xu Christ sâu nhiệm hơn - Ngôi Lời đã trở nên xác thịt (Giăng 1:14).

"Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi." (Thi Thiên 119:105, Kinh Thánh Truyền Thống). Dù ngọn đèn ấy được đặt trong chiếc đèn lồng cổ kính hay một chiếc đèn hiện đại, ánh sáng vẫn là ánh sáng của Lẽ Thật hằng sống. Hãy để ánh sáng ấy soi dẫn bạn.