Chúa Giê-su muốn nói gì khi phán: “Ta là đường đi, chân lý và sự sống” (Giăng 14:6)?

Lời tuyên bố “Ta là đường đi, chân lý và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha” (Giăng 14:6) là một trong những câu nói quan trọng nhất, sâu sắc nhất và cũng gây tranh cãi nhiều nhất trong toàn bộ Kinh Thánh. Được phán ra trong bối cảnh thân mật và đầy xúc động của Bữa Tiệc Ly, lời này không chỉ là một tuyên ngôn thần học, mà còn là lời an ủi, hướng dẫn và mặc khải trọn vẹn về thân vị và công việc của Chúa Giê-su Christ. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai phá ý nghĩa của từng ẩn dụ (“Đường đi,” “Chân lý,” “Sự sống”) trong ngôn ngữ gốc và bối cảnh Kinh Thánh, để làm sáng tỏ sự vĩ đại và tính độc nhất của Chúa Cứu Thế.

Để hiểu trọn vẹn Giăng 14:6, chúng ta phải quay lại từ đầu chương 13. Chúa Giê-su vừa tuyên bố Ngài sẽ bị phản bội (bởi Giu-đa) và chối bỏ (bởi Phi-e-rơ). Ngài phán về sự ra đi của mình (Giăng 13:33). Những lời này gieo vào lòng các môn đồ sự bối rối, sợ hãi và lo lắng sâu sắc. Tâm trạng đó được thể hiện rõ qua lời của Thô-ma: “Lạy Chúa, chúng tôi chẳng biết Chúa đi đâu, lẽ nào chúng tôi biết đường được?” (Giăng 14:5). Thô-ma hỏi về một con đường địa lý, một phương hướng cụ thể. Nhưng Chúa Giê-su trả lời bằng một thực tại thuộc linh và thần tính về chính Ngài.

Bối cảnh này cho thấy: Lời tuyên bố “Ta là đường đi…” là câu trả lời trực tiếp cho sự bối rối, mất phương hướng và nỗi sợ hãi của con người trước sự chết, tội lỗi và sự chia lìa với Đức Chúa Trời. Nó không phải là một công thức triết học trừu tượng, mà là lời an ủi đầy quyền năng dành cho những tấm lòng đang tan vỡ.

Trong tiếng Hy Lạp, từ “ὁδός” (hodos) có nghĩa là con đường, lối đi, hành trình, hoặc thậm chí là một cách thức, phương pháp. Trong Cựu Ước, khái niệm “con đường” thường gắn liền với sự vâng lời và lối sống theo luật pháp Đức Chúa Trời (ví dụ: Thi Thiên 119:105 “Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi”). Các tiên tri cũng nói về việc dọn một con đường trong đồng vắng cho Đức Giê-hô-va (Ê-sai 40:3).

Tuy nhiên, Chúa Giê-su tuyên bố Ngài không chỉ chỉ ra con đường, hay dạy về con đường, mà chính Ngài là Con Đường. Điều này mang ý nghĩa cách mạng:

• Tính Độc Nhất: Mạo từ “ὁ” (the) trong cụm “ἡ ὁδός” nhấn mạnh đây là con đường duy nhất, xác định. Điều này được xác nhận rõ trong mệnh đề sau: “chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha.” Không có con đường thay thế, không có lối tắt, không có sự lựa chọn nào khác.
• Con Đường Của Sự Hiệp Thông: Mục đích của con đường này là “đến cùng Cha.” Chúa Giê-su chính là phương tiện, là trung gian duy nhất để phục hồi mối quan hệ đã đổ vỡ giữa loài người tội lỗi với Đức Chúa Trời thánh khiết (I Ti-mô-thê 2:5).
• Con Đường Của Thập Tự Giá: Con đường này được lát bằng chính thân vị và công tác cứu chuộc của Ngài. Sự chết chuộc tội và sự sống lại của Chúa Giê-su là cây cầu duy nhất bắc ngang vực thẳm tội lỗi. Như Sứ đồ Phi-e-rơ sau này đã tuyên xưng: “Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu” (Công vụ 4:12).

Từ “ἀλήθεια” (alētheia) trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là chân lý, sự thật, sự chân thật, đối lập với sự giả dối và sai lầm. Trong văn hóa Hy Lạp, chân lý thường là một khái niệm trừu tượng, một ý tưởng để theo đuổi. Nhưng một lần nữa, Chúa Giê-su tuyên bố Ngài không chỉ dạy chân lý, Ngài chính là Hiện Thân Của Chân Lý.

• Chân Lý Về Đức Chúa Trời: Chúa Giê-su là sự mặc khải trọn vẹn và cuối cùng về Đức Chúa Trời. Ngài phán: “Ai đã thấy ta, tức là đã thấy Cha” (Giăng 14:9). Mọi sự dạy dỗ, bản tính, ý muốn và tình yêu của Đức Chúa Trời đều được thể hiện trọn vẹn trong Con Một Ngài (Giăng 1:18, Cô-lô-se 1:15).
• Chân Lý Giải Phóng: “Các ngươi sẽ biết lẽ thật, và lẽ thật sẽ buông tha các ngươi” (Giăng 8:32). Chân lý trong Chúa Giê-su giải phóng chúng ta khỏi sự lừa dối của tội lỗi, ma quỷ, và những triết lý hư không của thế gian. Ngài là tiêu chuẩn khách quan và tuyệt đối cho mọi sự thật.
• Chân Lý Đáng Tin Cậy: Trong một thế giới đầy biến động, hư không và dối trá, Chúa Giê-su là hiện thân của sự thành tín, chắc chắn và đáng tin cậy. Mọi lời hứa của Đức Chúa Trời đều được “Ừ” và “A-men” trong Ngài (II Cô-rinh-tô 1:20).

“Ζωή” (zōē) không chỉ đơn thuần là sự tồn tại sinh học (βίος – bios), mà là sự sống đời đời, sung mãn, thần thượng – chính sự sống của Đức Chúa Trời. Từ đầu sách Phúc Âm Giăng, chủ đề này đã được giới thiệu: “Trong Ngài có sự sống, sự sống là sự sáng của loài người” (Giăng 1:4).

• Nguồn Sống: Chúa Giê-su là nguồn cội và chủ của sự sống. Ngài có quyền ban sự sống và khiến kẻ chết sống lại (Giăng 5:21, 26).
• Sự Sống Lại Và Sự Sống: Ngài phán: “Ta là sự sống lại và sự sống; kẻ nào tin ta thì sẽ sống, mặc dầu đã chết rồi” (Giăng 11:25). Điều này có nghĩa Ngài không chỉ ban sự sống sau khi chết (sự sống lại), mà còn ban một phẩm chất sống mới, đời đời ngay trong hiện tại cho những ai tin Ngài. Sự sống này chiến thắng sự chết thuộc linh và thể xác.
• Sự Sống Dư Dật: “Ta đã đến, hầu cho chiên được sự sống, và được sự sống dư dật” (Giăng 10:10). Sự sống trong Chúa Giê-su là một đời sống phong phú, có mục đích, bình an và niềm vui trong mối tương giao với Đức Chúa Trời, ngay cả giữa những hoàn cảnh khó khăn.

Ba khẳng định này không phải là ba con đường riêng biệt, mà là một thực tại thống nhất về Chúa Giê-su. Chúng ta không thể tách rời chúng:

• Ta không thể có được Sự Sống mà không bước đi trên Con Đường là chính Chúa Giê-su.
• Ta không thể bước đi đúng trên Con Đường ấy nếu không nhận biết Chân Lý là chính Ngài.
• Và khi ta nhận biết Chân Lý và bước đi trên Con Đường ấy, kết quả tất yếu là ta có được Sự Sống đời đời.

Chân Lý không chỉ là để tin, mà còn để bước đi vào. Sự Sống không chỉ là để nhận lãnh, mà còn được trải nghiệm trong một cuộc hành trình. Con Đường không chỉ để đi, mà còn là một mối liên hệ sống động với Đấng là Chân Lý và Sự Sống.

Lời tuyên bố này không chỉ dành cho sự cứu rỗi ban đầu, mà còn định hình toàn bộ đời sống đức tin của chúng ta.

1. Trong Sự Cứu Rỗi: Chúng ta phải từ bỏ mọi nỗ lực tìm kiếm những “con đường” khác để đến với Đức Chúa Trời (như công đức cá nhân, tôn giáo hình thức, triết lý nhân bản). Sự cứu rỗi đến duy nhất bởi đức tin nơi Chúa Giê-su Christ và công tác trọn vẹn của Ngài trên thập tự giá (Ê-phê-sô 2:8-9).

2. Trong Sự Thờ Phượng: Chúng ta đến thờ phượng Đức Chúa Trời “nhờ Ngài” (Hê-bơ-rơ 13:15). Mọi sự thờ phượng chân thật phải được dâng lên qua Con Đường duy nhất là Chúa Giê-su Christ.

3. Trong Sự Cầu Nguyện: Chúng ta nhân danh Chúa Giê-su mà cầu nguyện với Đức Chúa Trời (Giăng 16:23-24). Danh Ngài là thẩm quyền và nền tảng cho mọi lời cầu nguyện được nhậm.

4. Trong Sự Nhận Biết Chân Lý: Đời sống chúng ta phải được xây dựng và điều chỉnh bởi Lời Chúa, là chân lý (Giăng 17:17), vì Lời Chúa làm chứng về Chúa Giê-su (Giăng 5:39). Chúng ta chống lại sự dối trá của thế gian bằng cách gắn chặt mình vào Đấng là Chân Lý.

5. Trong Sự Sống Hằng Ngày: Chúng ta được kêu gọi bước đi trên “con đường hẹp” là chính Chúa Giê-su (Ma-thi-ơ 7:14), tức là sống theo gương mẫu, lời dạy và ý muốn của Ngài. Sự sống đời đời bắt đầu ngay bây giờ, thể hiện qua tình yêu thương, sự thánh khiết, bông trái Thánh Linh và niềm hy vọng vững chắc.

6. Trong Sự Làm Chứng: Khi giới thiệu Chúa cho người khác, chúng ta không chỉ chia sẻ một giáo lý, mà giới thiệu một Đấng Sống Động, là Con Đường duy nhất dẫn đến ơn phước thật.

Lời tuyên bố “Ta là đường đi, chân lý và sự sống” của Chúa Giê-su Christ là trung tâm điểm của đức tin Cơ Đốc. Nó xác nhận tính độc nhất, thần tính và vai trò cứu chuộc không thể thay thế của Ngài. Trong một thế giới đầy những ngã rẽ tâm linh, những chân lý tương đối và sự sống phù du, Chúa Giê-su đứng đó như lời mời gọi đầy uy quyền và yêu thương: “Hãy đến với Ta. Hãy tin Ta. Hãy bước đi trong Ta.”

Đối với người chưa tin, đây là lời kêu gọi quyết định: từ bỏ những con đường của riêng mình và tin cậy nơi Con Đường duy nhất. Đối với Cơ Đốc nhân, đây là lời nhắc nhở an ủi: dù cuộc đời có nhiều bối rối như các môn đồ ngày xưa, chúng ta không hề lạc lối, vì chúng ta đang nắm tay Đấng vừa là Đường Đi, vừa là Đích Đến; vừa là Chân Lý tuyệt đối, vừa là Nguồn Sống vĩnh hằng. Hãy sống mỗi ngày trong sự xác tín sâu xa đó, và rao truyền hy vọng này cho một thế giới đang lạc lối.