Chúa Giê-su muốn nói gì khi phán 'Ta là cái cửa' (Giăng 10:7)?

Trong bảy lời tuyên bố “Ta Là” (Egō Eimi) đầy uy quyền và mặc khải của Chúa Giê-su được ghi lại trong sách Phúc Âm Giăng, câu nói “Ta là cái cửa” (Giăng 10:7, 9) mang một hình ảnh đơn sơ nhưng chứa đựng chiều sâu thần học vô cùng phong phú về sự cứu rỗi, sự bảo vệ và sự sống dồi dào. Để thấu hiểu trọn vẹn tuyên bố này, chúng ta phải đặt nó trong bối cảnh văn hóa, lịch sử và nhất là bối cảnh thần học trực tiếp mà Chúa Giê-su đang giảng dạy.

Bối Cảnh Trực Tiếp: Ẩn Dụ Về Người Chăn Và Chuồng Chiên (Giăng 10:1-10)

Lời tuyên bố “Ta là cái cửa” không xuất hiện một cách biệt lập. Nó là trung tâm của một ẩn dụ kéo dài mà Chúa Giê-su giảng ngay sau khi chữa lành người mù bẩm sinh và đối đầu với những người Pha-ri-si thiêng liêng mù quáng (Giăng 9). Bối cảnh này cực kỳ quan trọng.

Trong Giăng 10:1-6, Chúa Giê-su vẽ lên một bức tranh sống động về đời sống chăn chiên ở Palestine: “Quả thật, quả thật, ta nói cùng các ngươi, kẻ nào chẳng bởi cửa mà vào chuồng chiên, nhưng trèo vào từ nơi khác, thì người đó là trộm cướp. Nhưng kẻ bởi cửa mà vào, là người chăn chiên. Người canh cửa mở cho, chiên nghe tiếng người chăn; người chăn kêu tên từng con chiên mình mà dẫn ra ngoài. Khi đã đem chiên ra hết, thì đi trước, chiên theo sau, vì chiên quen tiếng người chăn. Nhưng chiên chẳng theo người lạ; trái lại, nó chạy trốn, vì chẳng quen tiếng người lạ.” (Giăng 10:1-5).

Đặc điểm của chuồng chiên thời đó thường là một khu vực rào kín bằng đá, có một lối vào duy nhất (hē thura – ἡ θύρα). Không có cửa gỗ như chúng ta nghĩ ngày nay, mà lối vào đó sẽ được canh giữ ban đêm bởi chính người chăn. Anh ta sẽ nằm chắn ngang lối vào, trở thành “cái cửa” sống động, bảo vệ đàn chiên khỏi thú dữ và kẻ trộm. Hình ảnh này là chìa khóa để giải mã lời tuyên bố của Chúa Giê-su.

Giải Nghĩa “Ta Là Cái Cửa” Trong Bối Cảnh Nguyên Thủy

Khi người nghe chưa hiểu ẩn dụ (câu 6), Chúa Giê-su long trọng tuyên bố: “Đức Chúa Jêsus lại phán cùng họ rằng: Quả thật, quả thật, ta nói cùng các ngươi, ta là cửa của chiên.” (Giăng 10:7). Và Ngài lặp lại với sự giải thích rõ ràng hơn: “Ta là cái cửa; nếu ai bởi ta mà vào, thì sẽ được cứu rỗi; họ sẽ vào ra và gặp đồng cỏ.” (Giăng 10:9).

Phân tích câu này dưới ánh sáng ngôn ngữ và văn hóa:

• “Ta Là” (Egō Eimi - ἐγώ εἰμι): Đây không chỉ là cách nói thông thường. Trong văn cảnh Do Thái, đây là lời vang vọng của Đức Chúa Trời phán với Môi-se trong Xuất Ê-díp-tô Ký 3:14 (“TA LÀ ĐẤNG TỰ HỮU HẰNG HỮU”). Chúa Giê-su đang tuyên bố thần tính của Ngài.
• “Cửa” (Thura - θύρα): Trong ẩn dụ, có hai cách hiểu về “cửa”:
  1. Cửa vào Chuồng Chiên (Câu 1-2, 9): Đây là lối vào duy nhất để được an toàn, thuộc về đàn chiên của Đức Chúa Trời. Không có lối nào khác.
  2. Cửa ra Đồng Cỏ (Câu 9): Đây cũng là lối đi ra để đến nguồn sự sống, thức ăn và sự tự do. Cùng một Chúa Giê-su vừa là nơi an toàn để vào, vừa là lối ra để đến với sự sống dồi dào.
• “Bởi Ta mà vào”: Cụm giới từ di’ emou (δι’ ἐμοῦ) nhấn mạnh Chúa Giê-su là phương tiện duy nhất, là trung gian không thể thay thế. Sự cứu rỗi không đến qua việc tuân giữ luật pháp cách hình thức (như những người Pha-ri-si), qua dòng dõi, hay qua bất kỳ tôn giáo nào, mà chỉ qua một Con Người – Chúa Giê-su Christ.

Như vậy, Chúa Giê-su đang vạch trần hai hạng người trong bối cảnh thuộc linh của Ngài: 1. Người chăn giả, kẻ trộm cướp (C. 1, 8): Đây ám chỉ đến những lãnh đạo tôn giáo giả hình, những kẻ dẫn dắt người khác vì lợi ích cá nhân, “chỉ đến để cướp, giết, hủy diệt” (c. 10a). Họ “trèo qua tường” vào – tức dùng cách thức, quyền lực, truyền thống không chính đáng. 2. Người chăn hiền lành – cũng chính là Cái Cửa (C. 7, 9, 11): Chúa Giê-su là Đấng duy nhất có quyền chính đáng để đưa con người vào trong mối tương giao với Đức Chúa Trời. Ngài vừa là Phương Tiện (Cửa), vừa là Người Lãnh Đạo (Chăn).

Ba Hệ Quả Thần Học Trọng Đại Từ Lời Tuyên Bố “Ta Là Cửa”

Từ lời giải thích của Chính Chúa Giê-su trong câu 9, chúng ta rút ra ba đặc ân trọng đại cho những ai “bởi Ngài mà vào”:

1. Sẽ Được Cứu Rỗi (Sōthēsetai - σωθήσεται): Động từ Hy Lạp ở thì tương lai thụ động, mang nghĩa “sẽ được cứu”. “Cứu” ở đây (sōzō) bao hàm sự giải cứu toàn diện: khỏi tội lỗi, khỏi sự chết đời đời, khỏi quyền lực của Sa-tan, và được đưa vào trạng thái an toàn, bình an (shalom). Việc “vào bởi cửa” là hình ảnh của đức tin – sự đầu phục và đặt lòng tin cậy nơi Chúa Giê-su là Đấng Cứu Thế duy nhất. Điều này tương ứng với Công vụ 4:12: “Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu.”

2. Sẽ Vào Ra và Gặp Đồng Cỏ (Eisleusetai kai exeleusetai kai nomēn heurēsei - εἰσελεύσεται καὶ ἐξελεύσεται καὶ νομὴν εὑρήσει): Đây là hình ảnh của sự tự do, an toàn và sự chu cấp. Trong Cựu Ước, cụm từ “vào ra” thường diễn tả đời sống tự do, an toàn dưới sự bảo vệ của Đức Chúa Trời (Phục truyền 28:6; 1 Các Vua 3:7). Chiên không bị nhốt cứng trong chuồng; chúng được người chăn dẫn ra những đồng cỏ xanh tươi và dòng nước yên tĩnh (Thi thiên 23:2). “Đồng cỏ” (nomē) nói đến nơi chăn thả, nguồn thức ăn và sự sống. Chúa Giê-su hứa rằng đời sống thuộc linh của Cơ Đốc nhân không phải là sự gò bó tôn giáo, mà là một cuộc đời phong phú, được dẫn dắt và chu cấp bởi chính Ngài.

3. Sẽ Được Sự Sống Dồi Dào (Zōēn Perisson Echōsin - ζωὴν περισσὸν ἔχωσιν): Chúa Giê-su kết luận mục đích của Ngài: “Kẻ trộm chỉ đến để cướp, giết, hủy diệt; còn ta đã đến, hầu cho chiên được sự sống, và được sự sống dồi dào.” (Giăng 10:10). “Sự sống” (zōē) ở đây chính là sự sống đời đời, sự sống thuộc linh ngay bây giờ (Giăng 17:3). “Dồi dào” (perissos) có nghĩa vượt trội, vượt trên mức cần thiết, dư dật, xuất sắc. Sự sống trong Chúa Giê-su không tầm thường, nhàm chán hay thiếu thốn, nhưng là một đời sống đầy trọn ý nghĩa, bình an, niềm vui và mục đích, ngay cả giữa những hoàn cảnh khó khăn.

Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân

Lẽ thật “Chúa Giê-su là Cửa” không chỉ là giáo lý suông, mà phải định hình mọi khía cạnh đời sống chúng ta:

1. Trong Sự Cứu Rỗi Cá Nhân: Chúng ta phải tự hỏi: “Tôi đã ‘vào’ bởi cửa duy nhất là Chúa Giê-su Christ chưa?”. Điều này đòi hỏi sự ăn năn tội lỗi và đặt đức tin trọn vẹn nơi sự chết chuộc tội và sự sống lại của Ngài (Giăng 14:6; Ê-phê-sô 2:8-9). Mọi “cửa ngõ” khác (công đức, tôn giáo, triết lý, của cải) đều dẫn đến sự hủy diệt (Ma-thi-ơ 7:13-14).

2. Trong Sự An Toàn Và Bình An Thuộc Linh: Khi đã ở trong “chuồng chiên” (Hội Thánh, mối tương giao với Đức Chúa Trời) qua Chúa Giê-su, chúng ta được an toàn. Ngài là Đấng canh giữ cửa. Dù ma quỷ (“kẻ trộm”) có tấn công, chúng ta có thể yên nghỉ trong sự bảo vệ của Ngài (Rô-ma 8:31-39). Sự bình an thật (eirēnē) đến từ việc biết mình thuộc về Ngài.

3. Trong Sự Tự Do và Sự Chu Cấp: Đời sống Cơ Đốc là sự tự do “vào ra” – tự do phục vụ, thờ phượng, và bước đi trong ý muốn Ngài dưới sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh. Chúng ta không còn là nô lệ của tội lỗi hay luật pháp. Đồng thời, Chúa là Đấng chăn sẽ dẫn chúng ta đến những “đồng cỏ” thuộc linh – Lời Ngài, sự thông công, sự cầu nguyện – để linh hồn chúng ta được nuôi dưỡng.

4. Trong Kinh Nghiệm Sự Sống Dồi Dào: Sự sống dồi dào không đồng nghĩa với giàu có vật chất hay không gặp khó khăn. Nó là sự thỏa lòng sâu xa, niềm vui bền vững và quyền năng để sống vì mục đích lớn hơn chính mình – vì vinh hiển Đức Chúa Trời (Phi-líp 4:11-13). Chúng ta kinh nghiệm sự sống này khi ở trong mối liên hệ mật thiết với Cửa là Chúa Giê-su, và vâng theo tiếng Người Chăn Hiền Lành (Giăng 10:27).

5. Trong Sứ Mệnh Giới Thiệu “Cánh Cửa” Cho Người Khác: Hiểu rằng Chúa Giê-su là cửa duy nhất thúc đẩy chúng ta sốt sắng trong sự truyền giảng và làm chứng. Chúng ta không giới thiệu một tôn giáo, một hệ thống luật lệ, mà giới thiệu một Con Người – Cánh Cửa dẫn đến ơn cứu chuộc và sự sống đời đời.

Kết Luận

Lời tuyên bố “Ta là cái cửa” của Chúa Giê-su Christ là một tuyên ngôn đầy uy quyền về sự độc tôn và đầy đủ của Ngài trong kế hoạch cứu rỗi của Đức Chúa Trời. Ngài không phải là một trong nhiều cửa, mà là Cửa Duy Nhất. Hình ảnh giản dị từ đời sống chăn chiên mặc khải về một Đấng vừa là Phương Tiện cứu rỗi, vừa là Người Bảo Vệ trung tín, vừa là Nguồn Sống dồi dào. Trong một thế giới đề cao tính tương đối và đa nguyên tôn giáo, lẽ thật này mời gọi chúng ta có sự xác tín cá nhân: Đã vào bởi cửa Giê-su Christ chưa? Và khi đã vào rồi, chúng ta được mời gọi sống một đời sống an toàn trong sự bảo vệ của Ngài, tự do trong sự dẫn dắt của Ngài, và dồi dào trong sự hiện diện của Ngài. Ước gì mỗi chúng ta không chỉ bước qua cánh cửa ấy cho sự cứu rỗi, mà còn sống trọn vẹn mỗi ngày trong tư cách là chiên của Người Chăn Hiền Lành – Đấng chính là Cửa của sự sống.

“Hỡi hết thảy những kẻ mệt mỏi và gánh nặng, hãy đến cùng ta, ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ.” (Ma-thi-ơ 11:28). Đó là lời mời từ chính Cái Cửa. Bạn có sẵn lòng bước qua không?