Kinh Thánh nói gì về việc tha thứ cho chính mình?

Trong hành trình đức tin, một trong những cuộc chiến nội tâm sâu sắc nhất mà nhiều Cơ Đốc nhân phải đối mặt không phải là tin vào sự tha thứ của Đức Chúa Trời dành cho người khác, mà là tiếp nhận và áp dụng sự tha thứ ấy cho chính mình. Chúng ta có thể dễ dàng trích dẫn 1 Giăng 1:9: “Nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác.” Thế nhưng, sau khi xưng tội, nhiều người vẫn tiếp tục sống trong gánh nặng, sự hổ thẹn và tự kết án. Bài nghiên cứu này sẽ khám phá lẽ thật của Kinh Thánh xoay quanh khái niệm “tha thứ cho chính mình,” phân tích nền tảng thần học, những rào cản tâm lý thuộc linh, và đưa ra con đường thực tiễn để bước đi trong sự tự do mà Đấng Christ đã đắc thắng.

Trước tiên, chúng ta phải thành thực nhìn nhận: cụm từ “tha thứ cho chính mình” (self-forgiveness) không trực tiếp xuất hiện trong Kinh Thánh. Kinh Thánh luôn tập trung vào sự tha thứ đến từ Đức Chúa Trời như là nguồn duy nhất và tối hậu. Tuy nhiên, Kinh Thánh đầy dẫy những lời kêu gọi chúng ta sống phù hợp với lẽ thật về sự tha thứ mà chúng ta đã nhận. Nói cách khác, “tha thứ cho chính mình” theo nghĩa Kinh Thánh không phải là một hành động tự lực, tự ban phát ân điển cho mình, mà là sự đáp ứng đúng đắn của đức tin trước sự tha thứ đã được Chúa tuyên bố. Đó là việc từ bỏ quyền tự kết tội và tự hành hạ mình, để đồng ý với lời phán xét tha thứ của Đức Chúa Trời.

Trọng tâm của Tin Lành là Chúa Giê-xu Christ, Đấng Trung Gian duy nhất của sự cứu rỗi và tha thứ. Sứ đồ Phi-e-rơ tuyên bố: “Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu.” (Công vụ 4:12). Do đó, mọi cuộc thảo luận về tha thứ phải bắt đầu và kết thúc trong Ngài.

Không thể nói về việc tha thứ cho chính mình mà không đặt nó trên nền tảng vững chắc là công trình cứu chuộc của Đấng Christ. Tiên tri Ê-sai đã báo trước: “Người đã vì tội lỗi chúng ta mà bị vết, vì sự gian ác chúng ta mà bị thương. Bởi sự sửa phạt người chịu chúng ta được bình an, bởi lằn roi người chúng ta được lành bịnh... Đức Giê-hô-va đã làm cho tội lỗi của hết thảy chúng ta đều chất trên người.” (Ê-sai 53:5-6).

Trong Tân Ước, từ ngữ chính cho “tha thứ” trong tiếng Hy Lạp là aphiēmi (ἀφίημι), mang nghĩa “gởi đi,” “thả ra,” “bỏ qua,” hay “tha thứ.” Nó hàm ý một sự buông bỏ trọn vẹn món nợ. Một từ quan trọng khác là charizomai (χαρίζομαι), bắt nguồn từ charis (ân điển), nghĩa là “ban ơn cách nhưng không,” “tha thứ vì ân điển.” Sứ đồ Phao-lô sử dụng từ này trong Cô-lô-se 2:13: “Khi anh em đã chết vì tội lỗi mình... thì Ngài đã tha thứ (charisamenos) hết thảy tội lỗi chúng ta.” Điều này nhấn mạnh rằng sự tha thứ là một món quà ân điển, không dựa trên công đức của chúng ta.

Do đó, khi Đức Chúa Trời tha thứ, Ngài thật sự buông bỏ và không còn nhớ đến tội lỗi ấy nữa trong mối quan hệ với chúng ta. “Ta, chính Ta, là Đấng xóa các sự phạm tội ngươi vì cớ ta, và không nhớ đến tội lỗi ngươi nữa.” (Ê-sai 43:25). “Đông xa bắc bao xa, Ngài đã đem sự vi phạm chúng ta khỏi chúng ta xa bấy nhiêu.” (Thi Thiên 103:12). Nếu chính Đấng Thánh Khiết đã tuyên bố tha thứ và xóa bỏ, thì ai có quyền tiếp tục kết án? “Cho nên hiện nay chẳng còn có sự đoán phạt nào cho những kẻ ở trong Đức Chúa Giê-xu Christ.” (Rô-ma 8:1). Từ “đoán phạt” ở đây là katakrima (κατάκριμα), nghĩa là bản án, sự kết án. Trong Đấng Christ, bản án đã được gỡ bỏ.

Tại sao chúng ta lại vật lộn để tiếp nhận sự tự do này? Kinh Thánh chỉ ra một số rào cản:

• Sự Buồn Rầu Của Thế Gian So Với Sự Buồn Rầu Theo Ý Đức Chúa Trời: Sứ đồ Phao-lô phân biệt rõ: “Vì sự buồn rầu theo ý Đức Chúa Trời sanh ra sự hối cải, và sự hối cải dẫn đến sự rỗi linh hồn, không hề hối tiếc; nhưng sự buồn rầu của thế gian sanh ra sự chết.” (2 Cô-rinh-tô 7:10). “Sự buồn rầu theo ý Đức Chúa Trời” dẫn chúng ta đến chỗ ăn năn, xưng tội, và quay về với ân điển. Còn “sự buồn rầu của thế gian” là một vòng xoáy của cảm giác tội lỗi, hổ thẹn và tuyệt vọng, không dẫn đến Đấng Christ mà chỉ cột chúng ta trong sự tự vấn và kết án. Tha thứ cho chính mình là từ chối vòng xoáy sau và đứng vững trong sự hối cải đã dẫn đến sự tha thứ.
• Kẻ Kiện Cáo (Satan): Khải Huyền gọi Satan là “kẻ kiện cáo anh em mình... ngày đêm kiện cáo chúng trước mặt Đức Chúa Trời.” (Khải Huyền 12:10). Một trong những chiến thuật chính của hắn là nhắc đi nhắc lại những tội lỗi trong quá khứ mà Chúa đã tha thứ, gieo rắc sự nghi ngờ về lòng nhân từ và hiệu quả của sự chuộc tội. Không tha thứ cho chính mình, trên thực tế, là đồng lõa với lời cáo trạng của kẻ thù, phủ nhận quyền năng của huyết Đấng Christ.
• Tinh Thần Nô Lệ Lại Sợ Hãi: “Vì anh em chẳng đã nhận lấy tinh thần nô lệ đặng còn ở trong sự sợ hãi; nhưng đã nhận lấy tinh thần của sự làm con nuôi...” (Rô-ma 8:15). Cảm giác tội lỗi triền miên nuôi dưỡng một “tinh thần nô lệ,” khiến chúng ta run sợ trước mặt Chúa như một quan án, thay vì đến gần Ngài như một người Cha đầy lòng thương xót.

Câu chuyện của Sứ đồ Phi-e-rơ là một minh họa đầy quyền năng. Ông đã chối Chúa ba lần, và sau đó, “Chúa xây mặt lại ngó Phi-e-rơ. Phi-e-rơ nhớ lại lời Chúa đã phán... thì đi ra ngoài, khóc lóc thảm thiết.” (Lu-ca 22:61-62). Sự buồn rầu của Phi-e-rơ là chân thật và sâu sắc. Nhưng câu chuyện không dừng lại ở đó. Sau khi sống lại, Chúa Giê-xu đã chủ động tìm gặp và phục hồi ông (Giăng 21:15-17). Ngài không hỏi: “Ngươi có còn cảm thấy tội lỗi không?” hay “Ngươi đã tự tha thứ cho mình chưa?” Thay vào đó, Ngài hỏi ba lần về tình yêu và sự cam kết của Phi-e-rơ, rồi giao cho ô một sứ mạng mới: “Hãy chăn chiên ta.” Sự phục hồi của Phi-e-rơ không đến từ việc ông tự dằn vặt đủ lâu, mà từ việc ông đón nhận lời phục hồi và uỷ thác từ chính Chúa Giê-xu. Ông đã chọn tin vào ân điển của Chúa hơn là tin vào sự thất bại của mình.

Vậy, “tha thứ cho chính mình” thực chất là gì trong đời sống Cơ Đốc? Đó là một quá trình thuộc linh bao gồm:

1. Đồng ý Với Đức Chúa Trời Về Tội Lỗi: Không tìm cách bào chữa, giảm nhẹ, nhưng xưng nhận trực diện (1 Giăng 1:9).
2. Đồng ý Với Đức Chúa Trời Về Sự Tha Thứ: Tin cậy rằng lời hứa của Ngài là thật và huyết của Chúa Giê-xu là đủ (Hê-bơ-rơ 10:22).
3. Từ Chối Sự Kết Án: Chủ động từ chối những lời lên án từ kẻ thù, từ ký ức, hay từ cảm xúc, và thay thế bằng lẽ thật của Phúc Âm (2 Cô-rinh-tô 10:5).
4. Sống Như Một Người Được Tha Thứ: Điều này bao gồm việc vâng lời Chúa trong những bước kế tiếp, sẵn sàng để Ngài sử dụng câu chuyện của mình, và mở lòng ra với sự chữa lành của cộng đồng Hội Thánh.

Điều này không có nghĩa là chúng ta quên đi hậu quả trần thế của tội lỗi, hay không cảm thấy đau đớn. Nhưng nó có nghĩa là chúng ta không để sự đau đớn ấy định nghĩa căn tính và tương lai thuộc linh của mình. Căn tính của chúng ta giờ đây là “người được xưng công bình” (dikaioō – Rô-ma 5:1), “thánh đồ,” “con cái Đức Chúa Trời.”

Làm thế nào để chúng ta thực hành điều này một cách cụ thể?

• Bước 1: Xưng Tội Cụ Thể Với Chúa. Viết ra hoặc thưa với Chúa cách rõ ràng. Không dừng lại ở cảm giác mơ hồ, nhưng gọi đúng tên tội lỗi.
• Bước 2: Lập Một “Chứng Từ Tha Thứ.” Sau khi xưng tội, hãy viết ra một câu Kinh Thánh về sự tha thứ (ví dụ: Ê-sai 1:18, 1 Giăng 1:9, Rô-ma 8:1) và ngày tháng. Khi cảm giác kết án trở lại, hãy đọc to lời Chúa đã hứa, tuyên bố rằng bạn đã xưng tội và được tha thứ dựa trên thẩm quyền Lời Ngài.
• Bước 3: Tìm Sự Khẳng Định Từ Hội Thánh. Nếu tội lỗi đè nặng, hãy tìm một anh chị em trưởng thành, đáng tin cậy để xưng nhận và nhận lời cầu nguyện (Gia-cơ 5:16). Điều này phá vỡ sự cô lập và cho chúng ta nghe được lời xá giải qua cộng đồng.
• Bước 4: Hướng Năng Lượng Vào Sự Phục Vụ. Giống như Chúa Giê-xu phục hồi Phi-e-rơ bằng cách giao cho ông nhiệm vụ, hãy cầu xin Chúa chỉ cho bạn cách để sự yếu đuối được biến đổi thành thông điệp về ân điển, để phục vụ và an ủi người khác (2 Cô-rinh-tô 1:3-4).
• Bước 5: Nuôi Dưỡng Tâm Trí Trong Lẽ Thật. Liên tục suy ngẫm về sự vĩ đại của ân điển Chúa thay vì sự lớn lao của tội lỗi mình. Các sách như Rô-ma, Ê-phê-sô, và Thi Thiên 32, 103 rất hữu ích.

Kinh Thánh không ra lệnh cho chúng ta “hãy tự tha thứ cho mình” như một mệnh lệnh tâm lý tự lực. Thay vào đó, Kinh Thánh mời gọi chúng ta đặt đức tin nơi một sự thật vĩ đại hơn: Trong Đấng Christ, Đức Chúa Trời đã tha thứ cho bạn một cách trọn vẹn, vĩnh viễn và vô điều kiện dựa trên công lao của Con Ngài. “Tha thứ cho chính mình,” vì vậy, thực chất là hành động can đảm của đức tin: tin rằng lời tuyên bố của Đức Chúa Trời về bạn có thẩm quyền hơn lời kết án của chính lòng bạn, của kẻ thù, hay của bất kỳ ai khác.

Hãy nhớ lời của Phao-lô, một người từng tự xưng là “kẻ đầu nhất trong những kẻ có tội” (1 Ti-mô-thê 1:15): “Cho nên, nếu ai ở trong Đấng Christ, thì nấy là người dựng nên mới; những sự cũ đã qua đi, nầy mọi sự đều trở nên mới.” (2 Cô-rinh-tô 5:17). Hôm nay, bạn có thể bước đi trong sự mới mẻ đó, không phải như một người đang cố gắng tự tha thứ, mà như một người đã được tha thứ, được yêu thương, và hoàn toàn tự do trong Chúa Giê-xu Christ.