Chết Đi Con Người Cũ Trong Kinh Thánh Nghĩa Là Gì?
Khái niệm "chết đi con người cũ" là một trong những giáo lý nền tảng và biến đổi nhất trong đời sống Cơ Đốc nhân. Đây không phải là một lời khuyên tu đức hay một kỹ thuật tự cải thiện, mà là một thực tại thuộc linh sâu sắc được đóng đinh trên thập tự giá cùng với Chúa Giê-xu Christ. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá ý nghĩa thần học, bối cảnh Kinh Thánh, và ứng dụng thực tiễn của lẽ thật quyền năng này.
I. Định Nghĩa và Bối Cảnh Kinh Thánh
Cụm từ "con người cũ" (tiếng Hy Lạp: παλαιὸς ἄνθρωπος - palaios anthrōpos) xuất hiện rõ ràng trong các thư tín của Sứ đồ Phao-lô. Để hiểu "chết đi" nghĩa là gì, trước hết phải hiểu "con người cũ" là ai.
"Con người cũ" ám chỉ toàn bộ bản chất tội lỗi, đời sống cũ, và bản ngã cai trị trước khi một người được tái sinh trong Đấng Christ. Đây là con người thuộc về A-đam thứ nhất, mang lấy hình ảnh của người đất, bị hư hoại bởi những sự ham muốn của sự lừa dối (Ê-phê-sô 4:22). Bản chất của "con người cũ" được mô tả qua các đặc tính: sống theo ý riêng (Ê-phê-sô 2:3), tâm trí hư hoại (Rô-ma 1:28), tư tưởng hư không (Ê-phê-sô 4:17), và hoàn toàn bị tội lỗi cai trị (Rô-ma 6:6).
Ba phân đoạn then chốt đề cập trực tiếp:
- Rô-ma 6:6: "Vì biết rõ rằng người cũ của chúng ta đã bị đóng đinh trên thập tự giá với Ngài, hầu cho thân thể của tội lỗi bị tiêu diệt đi, và từ nay chúng ta không phục dưới tội lỗi nữa."
- Ê-phê-sô 4:22: "...phải trừ bỏ người cũ là người bị hư hỏng bởi tư dục dỗ dành."
- Cô-lô-se 3:9: "Đừng nói dối nhau, vì đã lột bỏ người cũ cùng công việc của nó rồi,"
Động từ "chết đi" hay "bị đóng đinh" trong Rô-ma 6:6 (tiếng Hy Lạp: συσταυρόω - systauroō) có nghĩa đen là "bị đóng đinh cùng với". Điều này cho thấy sự chết của con người cũ không phải là một nỗ lực tự kỷ luật, mà là một sự kiện lịch sử và thuộc linh đã hoàn thành khi tín đồ được đồng nhất với sự chết của Đấng Christ trên thập tự giá.
II. Phân Tích Thần Học: Sự Đồng Nhất với Đấng Christ
Nền tảng của việc "chết đi con người cũ" nằm trong giáo lý về sự đồng nhất của tín đồ với Đấng Christ (Union with Christ). Khi Chúa Giê-xu chết trên thập tự giá, Ngài không chỉ chết thay cho chúng ta (sự thay thế), mà chúng ta cũng đã chết trong Ngài và cùng với Ngài.
Rô-ma 6:3-5 giải thích rõ điều này qua biểu tượng của phép báp-tem: "Anh em há chẳng biết rằng chúng ta thảy đều đã chịu phép báp-tem trong Đức Chúa Jêsus Christ, tức là chịu phép báp-tem trong sự chết Ngài sao? Vậy chúng ta đã bị chôn với Ngài bởi phép báp-tem trong sự chết Ngài, hầu cho Đấng Christ nhờ vinh hiển của Cha được từ kẻ chết sống lại thể nào, thì chúng ta cũng sống trong đời mới thể ấy."
Phép báp-tem là dấu hiệu bên ngoài của một thực tại bên trong: sự đồng chôn và đồng sống lại với Đấng Christ. Điều này có nghĩa:
- Về phương diện địa vị (Positional Truth): Trước mặt Đức Chúa Trời, con người cũ của mỗi tín đồ đã bị xử lý dứt khoát tại thập tự giá. Tội lỗi đã bị kết án (Rô-ma 8:3), và bản ngã cai trị (cái "tôi") đã bị đóng đinh (Ga-la-ti 2:20). Đây là một sự kiện đã hoàn tất (aorist tense trong tiếng Hy Lạp).
- Về phương diện kinh nghiệm (Experimental Truth): Tín đồ cần bằng đức tin nhận lấy và áp dụng sự thật này vào đời sống hằng ngày, khiến cho quyền lực của tội lỗi và bản chất cũ bị vô hiệu hóa trong kinh nghiệm sống. Đây là một tiến trình tiếp diễn (present tense).
Sự căng thẳng giữa "địa vị đã hoàn tất" và "kinh nghiệm đang tiếp diễn" chính là chiến trường của đời sống thuộc linh. Phao-lô mô tả điều này trong Rô-ma 7, khi ông than thở về sự hiện diện của tội lỗi trong xác thịt, nhưng rồi reo lên trong Rô-ma 8:1: "Cho nên hiện nay chẳng còn có sự đoán phạt nào cho những kẻ ở trong Đức Chúa Jêsus Christ;" nhờ luật của Thánh Linh sự sống đã giải phóng chúng ta khỏi luật của tội lỗi và sự chết.
III. Sự Khác Biệt Giữa "Con Người Cũ", "Xác Thịt" và "Tội Lỗi"
Để tránh nhầm lẫn, cần phân biệt ba khái niệm liên quan mật thiết:
- Con Người Cũ (The Old Self): Là nhân vị cũ của chúng ta, toàn bộ con người dưới quyền cai trị của tội lỗi và Sa-tan. Con người này đã bị đóng đinh (Rô-ma 6:6).
- Xác Thịt (The Flesh - σάρξ sarx): Là nguyên tắc tội lỗi cư ngụ trong bản chất sa ngã của chúng ta, khuynh hướng phản loạn chống lại Đức Chúa Trời. Xác thịt vẫn còn hiện diện trong tín đồ (Ga-la-ti 5:17) và phải bị đóng đinh mỗi ngày cùng những tư dục nó (Ga-la-ti 5:24).
- Tội Lỗi (Sin - ἁμαρτία hamartia): Là bản chất, thế lực và hành động phạm đến luật pháp của Đức Chúa Trời. Quyền lực của tội lỗi đã bị phá vỡ (Rô-ma 6:14), nhưng nó vẫn tìm cách cai trị qua xác thịt.
Nói cách khác: "Con người cũ" là chủ nhân ông cũ đã bị phế truất. "Xác thịt" là căn nhà cũ (thói quen, khuynh hướng) mà chủ mới (con người mới) vẫn còn sống trong đó và đang cải tạo nó. "Tội lỗi" là luật lệ cũ vẫn còn tìm cách áp đặt. Chết đi con người cũ nghĩa là từ bỏ quyền làm chủ của ông chủ cũ, để cho con người mới trong quyền năng Thánh Linh cai trị và cải tạo ngôi nhà xác thịt, chống lại luật lệ của tội lỗi.
IV. Kết Quả và Biểu Hiện của Sự Chết Đi Con Người Cũ
Kinh Thánh mô tả rõ đời sống mới phát xuất từ sự chết này. Ê-phê-sô 4:22-24 trình bày một tiến trình: "...phải trừ bỏ người cũ... mà mặc lấy người mới, là người đã được dựng nên theo hình ảnh Đức Chúa Trời trong sự công bình và sự thánh sạch của lẽ thật."
"Trừ bỏ" (tiếng Hy Lạp: ἀποτίθημι - apotithēmi) có nghĩa là "cởi bỏ như cởi bỏ một bộ áo". "Mặc lấy" (ἐνδύω - endyō) là mặc vào. Điều này chỉ ra hành động của đức tin: dựa trên sự kiện con người cũ đã chết, chúng ta chủ động từ bỏ lối sống cũ và mặc lấy lối sống mới.
Những biểu hiện cụ thể của sự "trừ bỏ" được liệt kê trong Cô-lô-se 3:5-9 và Ê-phê-sô 4:25-31, bao gồm:
- Giết chết các chi thể thuộc về đất: gian dâm, ô uế, ham mê, tham lam (là hình tượng của thần tượng).
- Bỏ qua hết mọi sự đó: sự giận, sự tức giận, sự hung ác, sự nói hành, cùng mọi lời nói tục tỉu.
- Đừng nói dối nhau.
- Ai đang trộm cắp chớ trộm cắp nữa.
- Chớ có một lời dữ nào ra từ miệng anh em.
Ngược lại, biểu hiện của "con người mới" (Cô-lô-se 3:12-17) là sự thương xót, nhân từ, khiêm nhường, mềm mại, nhịn nhục, yêu thương, và sự bình an của Đấng Christ cai trị trong lòng.
V. Ứng Dụng Thực Tiễn Trong Đời Sống Cơ Đốc Nhân Hằng Ngày
Làm thế nào để sống kinh nghiệm "chết đi con người cũ" mỗi ngày? Đây không phải là tự hành xác, mà là sống bởi đức tin trong sự vâng phục.
1. Nhận Biết Bằng Lẽ Thật (Reckon - Tính Toán):
Rô-ma 6:11 dạy: "Cũng vậy, anh em hãy coi mình như chết về tội lỗi và như sống cho Đức Chúa Trời trong Đức Chúa Jêsus Christ." Động từ "coi" hay "tính toán" (tiếng Hy Lạp: λογίζομαι - logizomai) là một thuật ngữ kế toán, có nghĩa là chấp nhận một sự kiện là đúng và hành động dựa trên đó. Mỗi ngày, đặc biệt khi bị cám dỗ, hãy tuyên bố bằng đức tin: "Con người cũ của tôi đã bị đóng đinh. Tội lỗi không còn quyền làm chủ tôi. Tôi sống cho Đức Chúa Trời trong Đấng Christ."
2. Dâng Chính Mình Làm Công Cụ Cho Đức Chúa Trời (Yield - Đầu Phục):
Rô-ma 6:13 tiếp tục: "Cũng đừng chiếu kỷ chi thể mình cho tội lỗi như là đồ dùng gian ác, nhưng hãy phó chính mình cho Đức Chúa Trời, dường như đã chết mà nay trở nên sống, và dâng chi thể mình cho Đức Chúa Trời như là đồ dùng về sự công bình." Sự đầu phục là một quyết định chủ động dâng toàn bộ con người – tư tưởng, lời nói, hành động – cho Đức Chúa Trời để Ngài sử dụng.
3. Bước Đi Theo Thánh Linh (Walk in the Spirit):
Ga-la-ti 5:16, 24-25 cho giải pháp tích cực: "Hãy bước đi theo Thánh Linh, chớ hề làm trọn những điều tham muốn của xác thịt... Những thuộc về Đức Chúa Jêsus Christ đã đóng đinh xác thịt với tình dục và dâm dục mình rồi. Nếu chúng ta nhờ Thánh Linh mà sống, thì cũng hãy bước theo Thánh Linh vậy." Bước đi theo Thánh Linh là để Lời Chúa (Cô-lô-se 3:16) và sự dẫn dắt của Ngài chi phối mọi quyết định nhỏ nhất.
4. Thực Hành Sự Từ Bỏ và Mặc Lấy Mỗi Ngày:
Khi phát hiện một thói quen, thái độ, lời nói thuộc về "con người cũ" (như nóng giận, phàn nàn, kiêu ngạo), hãy lập tức:
- Xưng nhận với Chúa (1 Giăng 1:9).
- Từ bỏ nó cách cụ thể bằng một lời cầu nguyện đầu phục.
- Cầu xin Chúa bày tỏ đức tính đối lập của "con người mới" cần mặc lấy (thí dụ: thay sự nóng giận bằng sự nhịn nhục và hiền lành).
- Hành động theo sự hướng dẫn đó.
5. Sống Trong Cộng Đồng Hội Thánh:
Sự chết đi con người cũ không phải là một cuộc chiến đơn độc. Ê-phê-sô 4:25 nhấn mạnh: "...vì chúng ta là các chi thể của nhau." Sự khích lệ, gây dựng, và khiển trách trong tình yêu thương từ Hội Thánh là phương tiện Chúa dùng để giúp chúng ta nhận ra và từ bỏ những phần tối tăm của con người cũ.
Kết Luận
"Chết đi con người cũ" là lời mời gọi sống trong sự tự do vinh hiển của phúc âm. Đó không phải là nỗ lực để trở nên chết, mà là bằng đức tin bước vào sự thật rằng chúng ta đã chết với Đấng Christ. Thập tự giá không chỉ là nơi tội lỗi chúng ta được tha, mà còn là nơi chính cái "tôi" làm trung tâm của chúng ta bị phán xét và kết thúc. Sự sống mới thực sự chỉ có thể tuôn chảy từ một chiếc bình đã vỡ ra. Khi chúng ta hằng ngày bằng đức tin đồng ý với Đức Chúa Trời về sự chết của con người cũ, chúng ta sẽ khám phá quyền năng phục sinh của Đấng Christ tuôn tràn qua chúng ta, biến đổi chúng ta nên giống hình ảnh Con Ngài (Rô-ma 8:29). Đây là bí quyết của đời sống Cơ Đốc đắc thắng: "Tôi đã bị đóng đinh với Đấng Christ, mà tôi sống, không phải là tôi sống nữa, nhưng Đấng Christ sống trong tôi..." (Ga-la-ti 2:20).
Tài Liệu Tham Khảo Chính: Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ Bản Truyền Thống (1925). Các từ ngữ Hy Lạp được tra cứu từ Strong's Concordance và các công cụ nghiên cứu Kinh Thánh chuyên sâu.