Cầu Thay
Trong đời sống thuộc linh của Cơ Đốc nhân, lời cầu nguyện giữ một địa vị vô cùng trọng yếu. Trong đó, cầu thay (intercession) là một trong những hình thức cầu nguyện cao quý, sâu sắc và quyền năng nhất, phản ánh trực tiếp tấm lòng và công việc của Đấng Christ. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai phá ý nghĩa thần học, nền tảng Kinh Thánh, và ứng dụng thực tiễn của chức vụ cầu thay trong đời sống tin kính.
I. Định Nghĩa và Bản Chất của Sự Cầu Thay
Cầu thay (từ gốc Hy Lạp: entynchanō - ἐντυγχάνω) nghĩa là "đến gặp", "khẩn nài cho", hoặc "can thiệp thay mặt cho". Trong bối cảnh tâm linh, cầu thay là hành động đứng vào chỗ của người khác, dâng lên Chúa những lời khẩn nguyện, nài xin, chuyển cầu vì nhu cầu, hoàn cảnh, hay sự cứu rỗi của họ. Nó vượt ra ngoài phạm vi cầu nguyện cho chính mình, mà là một sự hy sinh, đồng cảm và yêu thương, mang gánh nặng của người khác đến trước mặt Đức Chúa Trời.
Sự cầu thay không phải là một kỹ thuật hay nghi thức, mà là một chức vụ được ban cho mọi tín đồ (1 Phi-e-rơ 2:9). Nó xuất phát từ tình yêu thương (agapē) và sự cảm thương (splanchna) chân thật, bắt chước chính tấm lòng của Đức Chúa Trời, Đấng "không muốn cho một người nào chết mất, nhưng muốn cho mọi người đều ăn năn" (2 Phi-e-rơ 3:9).
II. Nền Tảng Kinh Thánh về Sự Cầu Thay
1. Cầu Thay Trong Cựu Ước: Hình Bóng và Giao Ước
Cựu Ước ghi lại nhiều gương mẫu sống động về sự cầu thay:
- Áp-ra-ham cầu thay cho Sô-đôm: Đây là một trong những minh họa rõ ràng nhất về sự cầu thay đầy lòng tin kính và can đảm (Sáng-thế Ký 18:22-33). Áp-ra-ham "vẫn còn đứng chầu trước mặt Đức Giê-hô-va" và liên tục thương lượng với Ngài vì mạng sống của người công bình. Điều này cho thấy sự cầu thay có thể ảnh hưởng đến sự phán xét của Đức Chúa Trời.
- Môi-se, Đấng Cầu Thay Mẫu Mực: Môi-se thường xuyên đứng vào khoảng hở giữa Đức Chúa Trời thánh khiết và dân sự phản nghịch. Sau sự kiện con bò vàng, ông đã khẩn thiết cầu xin: "Ôi! Dân này đã phạm tội trọng... Song bây giờ, xin Chúa tha tội cho họ! Bằng không, xin hãy xóa tên tôi khỏi sách Ngài đã chép" (Xuất Ê-díp-tô Ký 32:31-32). Từ ngữ "đứng vào khoảng hở" (Ê-xê-chi-ên 22:30) trở nên hình ảnh kinh điển cho chức vụ cầu thay.
- Chức Vụ Của Thầy Tế Lễ: Trong hệ thống tế lễ, thầy tế lễ đóng vai trò người trung bảo (mediator), dâng của lễ và lời cầu nguyện thay cho dân chúng. Bảng ngọc trên ê-phót của thầy tế lễ cả mang tên 12 chi phái Y-sơ-ra-ên "để ghi nhớ... trước mặt Đức Giê-hô-va" (Xuất Ê-díp-tô Ký 28:29). Đây là hình ảnh tuyệt đẹp về sự mang gánh nặng và đại diện thuộc linh.
2. Sự Cầu Thay Tối Cao Của Đấng Christ: Sự Ứng Nghiệm Trọn Vẹn
Tân Ước mặc khải trọn vẹn chân lý: Chúa Giê-xu Christ là Đấng Trung Bảo (mesitēs) và Đấng Cầu Thay (entynchanō) tối cao, duy nhất giữa Đức Chúa Trời và loài người (1 Ti-mô-thê 2:5).
- Công Việc Cầu Thay Trên Thập Tự Giá: Sự chết của Chúa Giê-xu là sự cầu thay bằng hành động vĩ đại nhất. "Ngài đã vì tội chúng ta mà bị vả, vì sự gian ác chúng ta mà bị đập; sự sửa phạt cho chúng ta được bình an đã chất trên Ngài..." (Ê-sai 53:5). Khi bị đóng đinh, Ngài cầu thay: "Lạy Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết mình làm điều gì" (Lu-ca 23:34).
- Chức Vụ Cầu Thay Đang Tiếp Diễn Trên Thiên Đàng: Công việc cầu thay của Chúa Giê-xu không kết thúc tại thập tự giá. Sau khi phục sinh và thăng thiên, Ngài tiếp tục chức vụ ấy trước mặt Cha. "Ấy vậy, Ngài có thể cứu toàn vẹn những kẻ nhờ Ngài mà đến gần Đức Chúa Trời, vì Ngài hằng sống để cầu thay cho những kẻ ấy" (Hê-bơ-rơ 7:25). Rô-ma 8:34 cũng khẳng định: "... Đấng Christ là Đức Chúa Jêsus đã chết, và cũng đã sống lại nữa, Ngài đang ngự bên hữu Đức Chúa Trời, thế lực cầu thay cho chúng ta." Từ Hy Lạp entynchanō ở đây diễn tả một hành động liên tục, đang diễn ra.
- Chúa Giê-xu, Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm Thương Xót: Sách Hê-bơ-rơ trình bày Chúa Giê-xu là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm theo ban Mên-chi-xê-đéc, "đã bị thử thách trong mọi việc cũng như chúng ta, song chẳng phạm tội" (Hê-bơ-rơ 4:15). Vì vậy, Ngài có thể thông cảm với sự yếu đuối chúng ta và đại diện cho chúng ta một cách đầy thương xót và trung tín trước ngai ân điển.
3. Chức Vụ Cầu Thay Của Thánh Linh Và Hội Thánh
Kỳ diệu thay, Đức Chúa Trời không chỉ ban cho chúng ta một Đấng Cầu Thay trên trời, mà còn ban Đấng Yên Ủi (Paraklētos) trong lòng chúng ta để cùng cầu thay.
- Thánh Linh Cầu Thay: "Cũng một lẽ ấy, Đức Thánh Linh giúp cho sự yếu đuối chúng ta. Vì chúng ta chẳng biết sự mình phải xin đặng cầu nguyện cho xứng đáng; nhưng chính Đức Thánh Linh lấy sự thở than không thể nói ra được mà cầu khẩn thay cho chúng ta" (Rô-ma 8:26). Từ "giúp đỡ" (synantilambanomai) mang nghĩa cùng nắm lấy, cùng gánh vác với chúng ta. Ngài cầu thay theo ý muốn của Đức Chúa Trời cách trọn vẹn.
- Chức Vụ Cầu Thay Của Hội Thánh: Sứ đồ Phao-lô liên tục nhấn mạnh và thực hành cầu thay cho các hội thánh (Ê-phê-sô 1:16; Phi-líp 1:4; Cô-lô-se 1:9). Ông cũng kêu gọi các tín đồ "phải cầu nguyện thay cho các thánh đồ" (Ê-phê-sô 6:18). Sự cầu thay lẫn nhau là một trong những sợi dây liên kết và tăng trưởng chính của Thân Thể Đấng Christ.
III. Ứng Dụng Thực Tiễn: Trở Thành Người Cầu Thay Hiệu Quả
1. Tấm Lòng Của Người Cầu Thay
Hiệu quả của sự cầu thay bắt đầu từ tấm lòng:
- Được Thánh Linh Xức Dầu và Dẫn Dắt: Cầu thay thật bắt nguồn từ sự thúc giục của Thánh Linh. Hãy nhạy bén với "gánh nặng" (burden) Ngài đặt để trong lòng.
- Vị Tha và Khiêm Nhường: Cầu thay đòi hỏi sự tập chú vào người khác, không phải chính mình.
- Kiên Trì và Trung Tín: Cầu thay là một cuộc chạy đường dài, đòi hỏi sự bền đỗ (Lu-ca 18:1).
- Được Lời Chúa Hình Thành: Lời cầu thay hiệu quả nhất là cầu nguyện Lời Chúa. Khi chúng ta cầu xin những lời hứa của Ngài, chúng ta cầu nguyện theo ý muốn Ngài (1 Giăng 5:14).
2. Phạm Vi Cầu Thay
Kinh Thánh chỉ dẫn chúng ta cầu thay cho:
- Mọi Người: "Vậy, trước hết mọi sự, ta dặn rằng, phải khẩn nguyện, cầu xin, kêu van, tạ ơn cho mọi người" (1 Ti-mô-thê 2:1).
- Các Nhà Cầm Quyền: "... cho các vua, cho hết thảy các bậc cầm quyền..." (1 Ti-mô-thê 2:2).
- Những Người Bắt Bớ Chúng Ta: Chúa Giê-xu dạy: "Hãy cầu nguyện cho kẻ bắt bớ các ngươi" (Ma-thi-ơ 5:44).
- Các Tôi Tớ Chúa và Nhà Truyền Giáo: Phao-lô luôn xin Hội thánh cầu thay cho ông (Ê-phê-sô 6:19-20; Cô-lô-se 4:3).
- Người Hư Mất: Theo gương Chúa và các tiên tri, chúng ta cầu xin cho sự ăn năn và cứu rỗi của người chưa tin.
- Anh Em Tín Đồ: Đặc biệt là những người đang đau yếu, sa ngã, hoặc tranh chiến (Gia-cơ 5:14-16).
3. Chiến Trận Thuộc Linh và Sự Cầu Thay
Sự cầu thay là một vũ khí chiến lược trong trận chiến thuộc linh. Trong Ê-phê-sô 6, sau khi liệt kê mọi khí giới, Phao-lô kết luận: "Hãy nhờ Đức Thánh Linh, thường thường làm đủ mọi thứ cầu nguyện và nài xin. Hãy dùng sự bền đỗ trọn vẹn mà tỉnh thức về điều đó, và cầu nguyện cho hết thảy các thánh đồ" (Ê-phê-sô 6:18). Sự cầu thay là "hơi thở" của chiến sĩ, bảo vệ, yểm trợ và mở đường cho công cuộc thuộc linh.
IV. Kết Luận và Lời Khích Lệ
Cầu thay không phải là một gánh nặng tùy chọn, mà là một đặc ân, trách nhiệm và quyền năng của mọi thánh đồ. Chúng ta được mời gọi bước vào chức vụ cao quý này, bắt chước Đấng Christ, được Thánh Linh hỗ trợ, và vâng theo Lời Chúa.
Hãy bắt đầu ngay hôm nay. Có thể chỉ với năm phút cầu thay cho người hàng xóm, cho mục sư của bạn, cho chính quyền đất nước. Đừng đánh giá thấp sức mạnh của một lời cầu nguyện thành tâm được dâng lên bởi một người công bình (Gia-cơ 5:16). Bạn đang bước lên vị trí mà các đầy tớ vĩ đại của Chúa như Môi-se, Đa-vít, Phao-lô đã đứng – vị trí của người "đứng trong khoảng hở" trước mặt Đức Chúa Trời cho một thế hệ. Khi bạn cầu thay, bạn đang hợp tác với Đấng Christ trên thiên đàng, và bạn đang tham gia vào công việc biến đổi thế giới từ phòng riêng của mình.
"Hãy vui mừng trong sự trông cậy, nhịn nhục trong sự hoạn nạn, bền đỗ mà cầu nguyện." (Rô-ma 12:12)