Kinh Thánh nói gì về chủ nghĩa dân tộc?

Trong một thế giới ngày càng phân cực, nơi các làn ranh dân tộc, sắc tộc thường được thổi phồng và trở thành công cụ cho chính trị, người tin Chúa cần có một cái nhìn căn bản, vững chắc từ Lời Đức Chúa Trời. "Chủ nghĩa dân tộc" (nationalism), với các biểu hiện từ lòng yêu nước chính đáng đến sự tự tôn cực đoan, bài ngoại và thậm chí thần tượng hóa dân tộc mình, là một đề tài cần được soi sáng bởi ánh sáng Kinh Thánh. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát Kinh Thánh một cách có hệ thống để tìm ra nguyên tắc đời đời của Đức Chúa Trời về các dân tộc, căn tính, và vị trí của chúng ta trong kế hoạch cứu rỗi của Ngài.

Kinh Thánh mở đầu bằng một sự thật nền tảng: "Ban đầu, Đức Chúa Trời dựng nên trời đất" (Sáng-thế Ký 1:1). Mọi loài thọ tạo, đặc biệt là loài người, đều bởi Ngài mà có. "Đức Chúa Trời dựng nên loài người như hình Ngài... Ngài dựng nên người nam cùng người nữ" (Sáng-thế Ký 1:27). Tổ phụ chung của nhân loại là A-đam và Ê-va, và sau cơn Đại Hồng Thủy, là Nô-ê và gia đình ông (Sáng-thế Ký 9:19).

Sự hình thành các dân tộc khác nhau được ghi lại trong Sáng-thế Ký chương 10 (gia phổ của các dân) và được giải thích rõ qua sự kiện Tháp Ba-bên (Sáng-thế Ký 11:1-9). Tại Ba-bên, loài người đoàn kết trong sự kiêu ngạo để "làm rạng danh chúng ta" (câu 4). Đức Chúa Trời đã can thiệp, làm lộn xộn tiếng nói của họ và "rải họ ra từ đó trên khắp mặt đất" (câu 8, 9). Điều quan trọng cần lưu ý: Sự đa dạng ngôn ngữ và dân tộc là một sự đoán phạt của Đức Chúa Trời đối với tội kiêu ngạo và sự đoàn kết vô thần của loài người, nhưng trong sự quan phòng của Ngài, nó cũng trở thành cơ cấu để hạn chế tội ác lan rộng và thiết lập nên các nhóm người khác nhau.

Sứ đồ Phao-lô xác nhận chân lý này: "Ngài đã làm cho muôn dân sanh ra bởi chỉ một người, và khi đã định trước thì giờ cùng giới hạn chỗ ở của mỗi dân" (Công-vụ 17:26). Từ nguyên Hy Lạp "ethnos" (ἔθνος) được dùng ở đây, thường được dịch là "dân" hoặc "dân ngoại". Đức Chúa Trời là Đấng thiết lập các dân tộc và ấn định ranh giới, mục đích của Ngài là "để cho họ tìm kiếm Đức Chúa Trời" (Công-vụ 17:27). Vậy, nguồn gốc của các dân tộc đến từ Đức Chúa Trời, nhưng mục đích cuối cùng của họ phải là hướng về Ngài, chứ không phải tự tôn vinh chính mình.

Lịch sử Cựu Ước xoay quanh một dân tộc đặc biệt: Y-sơ-ra-ên. Đức Chúa Trời đã chọn Áp-ra-ham và hứa rằng: "Ta sẽ làm cho ngươi nên một dân lớn... và các chi tộc nơi thế gian sẽ nhờ ngươi mà được phước" (Sáng-thế Ký 12:2-3). Giao ước này thiết lập dân Y-sơ-ra-ên với tư cách là dân sự thuộc riêng về Đức Giê-hô-va (Phục-truyền 7:6). Tuy nhiên, sự "được chọn" này không bao giờ dựa trên sự ưu việt bẩm sinh hay công đức của họ (Phục-truyền 7:7-8), mà hoàn toàn dựa trên ân điển và mục đích tể trị của Đức Chúa Trời: để họ trở thành "một nước thầy tế lễ, cùng một dân tộc thánh" (Xuất Ê-díp-tô Ký 19:6) – tức là một kênh truyền thông, qua đó Đức Chúa Trời bày tỏ chính Ngài và sự cứu rỗi cho cả thế gian.

Chính trong bối cảnh này, chúng ta thấy hai cám dỗ lớn về chủ nghĩa dân tộc:

1. Cám dỗ tự tôn và bài ngoại: Dân Y-sơ-ra-ên nhiều lần rơi vào tình trạng nghĩ rằng địa vị được chọn khiến họ mãi mãi an toàn, bất chấp sự bất trung của họ (ví dụ: Giê-rê-mi 7:4 - "Đền thờ Đức Giê-hô-va!"). Họ khinh dể các dân ngoại, trong khi chính họ được kêu gọi để làm ánh sáng cho các dân ấy (Ê-sai 49:6). Sách Giô-na là một minh họa mạnh mẽ cho thái độ bài ngoại sai lầm này, khi tiên tri Giô-na không muốn dân Ni-ni-ve được tha thứ.

2. Cám dỗ đồng hóa và thờ thần tượng: Ngược lại, họ cũng nhiều lần chạy theo các thần và văn hóa của dân ngoại, đánh mất căn tính thánh mà Đức Chúa Trời ban cho, dẫn đến sự phán xét (Các Quan Xét chương 2, 1 Các Vua 11:1-13).

Luật pháp Môi-se thực ra chứa đựng tinh thần bao dung đáng ngạc nhiên đối với người ngoại bang ("ger" - גֵּר) sống giữa họ, kêu gọi sự đối xử công bình và yêu thương (Lê-vi Ký 19:33-34). Điều này cho thấy sự "thánh khiết" của dân sự không phải là sự thuần chủng, mà là sự tách biệt khỏi tội lỗi để thuộc về Đức Chúa Trời.

Đỉnh điểm của mặc khải Kinh Thánh về vấn đề dân tộc nằm ở Chúa Giê-xu Christ và giáo lý của Tân Ước. Chúa Giê-xu, là người Do Thái, đã phá vỡ nhiều định kiến của thời đại Ngài. Cuộc đối thoại với người đàn bà Sa-ma-ri (Giăng 4:1-42) là một cú sốc văn hóa: Ngài vượt qua rào cản sắc tộc (người Do Thái không giao thiệp với người Sa-ma-ri), tôn giáo và giới tính để bày tỏ chính Ngài là Đấng Mê-si. Ngài dạy rằng "sẽ giờ đến, khi các ngươi thờ phượng Cha, chẳng tại trên hòn núi nầy... Đức Chúa Trời là thần, nên ai thờ lạy Ngài thì phải lấy tâm thần và lẽ thật mà thờ lạy" (Giăng 4:21, 24). Thờ phượng thật vượt trên mọi địa lý và dân tộc.

Tuy nhiên, sự phá đổ triệt để nhất được tuyên bố qua thập tự giá của Đấng Christ. Sứ đồ Phao-lô viết: "Vì ấy chính Ngài là sự hòa hiệp của chúng ta; Ngài đã hiệp cả hai lại làm một, phá đổ bức tường ngăn cách... đặng hiệp cả hai lại trong một thân mà hòa thuận với Đức Chúa Trời bởi thập tự giá" (Ê-phê-sô 2:14-16). Ở đây, "cả hai" chỉ về người Do Thái và người Ngoại (Hy Lạp: ta ethne - τὰ ἔθνη). Hàng rào thù nghịch là luật pháp của các điều răn và lệ nghi (câu 15), vốn từng phân cách dân ngoại khỏi những lời hứa. Trong Đấng Christ, "chẳng còn hoặc người Giu-đa, hoặc người Gờ-réc... vì anh em đều là một trong Đức Chúa Jêsus Christ" (Ga-la-ti 3:28).

Căn tính tối thượng của Cơ Đốc nhân không còn là "người Do Thái" hay "người Hy Lạp", mà là "người trong Đấng Christ" (2 Cô-rinh-tô 5:17), một "dân được lựa chọn... dòng giống được kêu gọi" thuộc linh (1 Phi-e-rơ 2:9). Hội Thánh là một dân mới, một thân thể siêu việt trên mọi phân biệt chủng tộc, văn hóa hay quốc gia (Khải-huyền 7:9-10).

Vậy, người tin Chúa ngày nay nên có lập trường nào giữa một thế giới đầy khuynh hướng dân tộc cực đoan? Dưới đây là một số nguyên tắc ứng dụng:

1. Yêu Nước Nhưng Không Thần Tượng Hóa Quốc Gia: Kinh Thánh dạy chúng ta tôn trọng và vâng phục nhà cầm quyền (Rô-ma 13:1-7), cầu nguyện cho những người lãnh đạo (1 Ti-mô-thê 2:1-2). Lòng yêu nước, thể hiện qua việc sống tử tế, làm việc lành, và là muối là sáng cho xã hội mình, là điều tốt. Tuy nhiên, "chủ nghĩa dân tộc" trở thành thần tượng (idolatry) khi nó đặt quốc gia, dân tộc lên trên Đức Chúa Trời và đại mạng lệnh của Ngài. Chúng ta phải "tôn kính Đức Chúa Trời" hơn mọi thứ (Công-vụ 5:29). Lòng trung thành tối cao thuộc về Vua của muôn vua.

2. Sống Với Tư Cách "Công Dân Nước Trời" Trước Nhất: Sứ đồ Phao-lô nhấn mạnh: "Song chúng tôi có quê hương ở trên trời" (Phi-líp 3:20). Từ Hy Lạp "politeuma" (πολίτευμα) có nghĩa là "quyền công dân", "tổ chức công dân". Căn tính chính và vĩnh cửu của chúng ta là công dân Nước Trời. Điều này điều chỉnh mọi tình cảm và hành động trần thế, giúp chúng ta giữ khoảng cách cần thiết với mọi ý thức hệ trần tục, kể cả chủ nghĩa dân tộc cực đoan.

3. Yêu Thương Và Tiếp Đón Người Ngoại Quốc: Luật pháp Cựu Ước đã dạy yêu thương khách lạ, Tân Ước càng nhấn mạnh hơn nữa (Ma-thi-ơ 25:35, Hê-bơ-rơ 13:2). Trong Hội Thánh đầu tiên, sự hiệp một giữa người Do Thái và người Hy Lạp là một phép thử cho tình yêu thương chân thật (Công-vụ 6:1). Cơ Đốc nhân được kêu gọi thể hiện tình yêu siêu việt văn hóa, chủng tộc, bày tỏ rằng trong Đấng Christ không có "chúng ta" và "họ".

4. Rao Giảng Phúc Âm Cho Mọi Dân Tộc, Phá Tan Mọi Thành Kiến: Đại Mạng Lệnh của Chúa Giê-xu là "hãy đi dạy dỗ muôn dân" (Ma-thi-ơ 28:19). Từ "muôn dân" chính là "panta ta ethne" (πάντα τὰ ἔθνη) - tất cả các nhóm dân tộc. Điều này đòi hỏi chúng ta phải vượt qua mọi định kiến dân tộc để đến với mọi người với Phúc Âm. Sứ đồ Phi-e-rơ đã phải học bài học này trong khải tượng tại nhà Cọt-nây (Công-vụ chương 10), khi ông nhận ra "Đức Chúa Trời chẳng hề vị nể ai, nhưng trong các dân, hễ ai kính sợ Ngài và làm điều công bình, thì nấy được đẹp lòng Chúa" (Công-vụ 10:34-35).

Kinh Thánh không ủng hộ một chủ nghĩa dân tộc cực đoan, tự tôn và bài ngoại. Đồng thời, Kinh Thánh cũng không ủng hộ một chủ nghĩa quốc tế xóa nhòa mọi khác biệt do Đức Chúa Trời tạo dựng. Thay vào đó, Kinh Thánh trình bày một viễn cảnh cao trọng hơn: Mọi dân tộc, với sự đa dạng văn hóa và lịch sử của mình, đều được tạo dựng bởi Đức Chúa Trời và đang ở trong tình trạng lầm lạc. Qua sự chết và sống lại của Chúa Giê-xu Christ, Đức Chúa Trời đang quy tụ một dân mới cho chính Ngài từ mọi bộ tộc, mọi tiếng, mọi dân tộc.

Vai trò của chúng ta là sống với tư cách công dân Nước Trời ngay tại nơi Đức Chúa Trời đặt để, yêu thương dân tộc và quê hương mình bằng cách làm chứng cho Chúa và sống công bình, đồng thời mở rộng vòng tay yêu thương với mọi người từ mọi dân tộc khác. Cuối cùng, chúng ta trông đợi ngày mà sự nguyền rủa của Ba-bên được đảo ngược tại thành Giê-ru-sa-lem mới, nơi muôn dân đem vinh quang và tôn quý của mình vào (Khải-huyền 21:24, 26), không phải để tôn vinh chính họ, mà để tôn vinh Chiên Con là Đấng Cứu Chuộc họ. "Chiên Con... đã chịu giết lấy huyết mình mà chuộc cho Đức Chúa Trời những người thuộc về mọi chi phái, mọi tiếng, mọi dân tộc, mọi nước" (Khải-huyền 5:9). Amen.