‘Mặt Cứng Như Đá’ Trong Ê-sai 50:7
Trong hành trình đức tin, mỗi Cơ Đốc nhân chắc hẳn đã trải qua những lúc bị chống đối, hiểu lầm, hoặc cảm thấy mệt mỏi, nao núng. Giữa những cơn bão của cuộc đời, Lời Chúa ban cho chúng ta hình ảnh đầy mạnh mẽ và khích lệ về sự kiên định tuyệt đối. Một trong những hình ảnh mạnh mẽ nhất đó được tìm thấy trong sách tiên tri Ê-sai, chương 50, câu 7: “Vì Chúa Giê-hô-va sẽ phù giúp ta, vì vậy ta không bị hổ thẹn; vì vậy ta đặt mặt ta như đá, và ta biết rằng ta sẽ chẳng bị hổ thẹn” (Ê-sai 50:7, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).
Cụm từ “đặt mặt ta như đá” (bản tiếng Anh thường dịch là “set my face like a flint”) không đơn thuần chỉ một biểu hiện trên khuôn mặt. Đó là một tuyên bố thần học sâu sắc về bản tính, sứ mệnh và sự vâng phục trọn vẹn của Đấng Mê-si, Đầy Tớ Chúa. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai thác ý nghĩa của hình ảnh này trong bối cảnh trực tiếp, trong mạch văn của toàn sách Ê-sai, và đặc biệt là sự ứng nghiệm trọn vẹn nơi Chúa Cứu Thế Giê-xu, để từ đó rút ra những bài học quý giá về đời sống kiên trì, vững vàng trong đức tin cho mỗi chúng ta ngày nay.
Để hiểu trọn vẹn câu 7, chúng ta phải đặt nó trong phân đoạn thuộc về nó, từ câu 4 đến 11. Đây là bài ca thứ ba trong số bốn “Bài Ca Về Đầy Tớ Chúa” (Servant Songs) trong sách Ê-sai (42:1-9; 49:1-13; 50:4-11; 52:13-53:12). Trong bài ca này, chính Đầy Tớ Chúa lên tiếng tự thuật.
- Câu 4-5: Đầy Tớ được Chúa ban cho “lưỡi của người được dạy dỗ” để biết an ủi kẻ mệt mỏi. Mỗi buổi sáng Ngài đánh thức tai Ngài để nghe lời dạy. Ngài vâng theo, không bội nghịch và không giựt lui.
- Câu 6: Đây là một trong những câu mô tả chi tiết và sống động nhất về sự thương khó: “Ta đã đưa lưng cho kẻ đánh ta, và đưa má cho kẻ giật râu; ta không giấu mặt khỏi sự sỉ nhục và khạc nhổ.” Sự vâng phục dẫn đến chịu đựng sự sỉ nhục thể xác lẫn tinh thần một cách chủ động.
- Câu 7: Chính giữa sự chịu đựng đó, Đầy Tớ tuyên bố lý do cho sự kiên định của mình: “Vì Chúa Giê-hô-va sẽ phù giúp ta.” Sự phù giúp của Đức Giê-hô-va là nền tảng khiến Ngài “đặt mặt như đá”, không hổ thẹn và tin chắc vào sự chiến thắng cuối cùng.
- Câu 8-9: Đầy Tớ thách thức những kẻ kiện cáo mình, vì biết rằng Đức Giê-hô-va là Đấng xưng công bình cho Ngài.
- Câu 10-11: Lời kêu gọi cuối cùng hướng đến những người kính sợ Chúa: hãy tin cậy nơi Chúa và Đầy Tớ của Ngài, chứ đừng tự mình nhóm lên lửa (tự tìm cách cứu rỗi hay giải cứu theo ý riêng) vì sẽ chuốc lấy đau đớn.
Như vậy, hình ảnh “mặt cứng như đá” xuất hiện ngay sau mô tả về sự chịu khổ nhục và trước lời tuyên bố về sự xưng công bình. Nó là chiếc cầu nối giữa sự vâng phục chịu khổ và niềm tin vào sự phù trợ và biện hộ của Đức Chúa Trời.
1. Từ ngữ gốc Hê-bơ-rơ:
Cụm từ “đặt mặt ta như đá” trong tiếng Hê-bơ-rơ là “pānay kāḥallāmîš śamtî” (פָּנַי כַּחַלָּמִישׁ שַׂמְתִּי). Chúng ta cần chú ý hai từ then chốt:
- “Challamish” (חַלָּמִישׁ): Được dịch là “đá lửa” (flint), một loại đá cực kỳ cứng, được dùng thời cổ để tạo ra lửa (bằng cách đập vào nhau) hoặc làm công cụ sắc bén. Tính chất của nó là không thể bị uốn cong, không dễ vỡ, và có khả năng chịu lực lớn. Hình ảnh này không nói đến sự lạnh lùng, vô cảm, mà nói đến độ cứng, sự kiên cố và bền bỉ không lay chuyển.
- “Śamtî” (שַׂמְתִּי): “Ta đã đặt” – một hành động có chủ ý, chủ động. Đây không phải là biểu hiện bản năng hay phản ứng tự nhiên. Đây là một sự lựa chọn có ý thức, một thái độ được quyết định dựa trên một nền tảng vững chắc.
2. Ý nghĩa của “mặt” trong văn hóa Kinh Thánh:
Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “mặt” (panim) thường mang ý nghĩa rộng hơn khuôn mặt vật lý. Nó liên quan đến toàn bộ con người, sự hiện diện, hướng đi, và ý chí. “Đặt mặt” về hướng nào đó có nghĩa là quyết tâm đi theo hướng đó (xem 2 Các Vua 12:17, Lu-ca 9:51). Vậy, “đặt mặt như đá” có nghĩa là định hướng toàn bộ con người, ý chí, và quyết tâm của mình vào một mục tiêu với sự kiên định không gì lay chuyển được, bất chấp những gì xảy đến trước mắt.
3. Hình ảnh tổng hợp:
Hình ảnh “mặt cứng như đá” vẽ nên chân dung của một con người:
- Không nao núng trước mối đe dọa: Những cú đánh, sự giật râu, khạc nhổ (c.6) không khiến Ngài quay đầu chạy trốn.
- Không xấu hổ hay nghi ngờ: Dù bị sỉ nhục công khai, Ngài vẫn tin chắc vào mục đích của Đức Chúa Trời và không cảm thấy hổ thẹn vì đang làm theo ý muốn Chúa.
- Tiến về phía trước với quyết tâm sắt đá: Mặt Ngài hướng thẳng về phía trước, về phía thập tự giá, về phía sứ mạng phải hoàn thành, với một ý chí được rèn giũa và cứng chắc như đá lửa.
Lý do cho sự kiên định ấy được nêu rõ: “Vì Chúa Giê-hô-va sẽ phù giúp ta.” Sự kiên định này bắt nguồn từ mối liên hệ vững chắc với Đức Chúa Trời, từ lời hứa và sự trung tín của Ngài, chứ không phải từ sức mạnh bản năng hay sự cứng đầu của con người.
Các bài ca về Đầy Tớ Chúa trong Ê-sai tìm thấy sự ứng nghiệm trọn vẹn và sống động nhất nơi con người và chức vụ của Chúa Giê-xu Christ. Tân Ước nhiều lần trực tiếp hoặc gián tiếp trích dẫn và áp dụng những lời tiên tri này cho Ngài.
1. Sự Vâng Phục và Chịu Khổ (Ứng nghiệm Ê-sai 50:6):
Chúa Giê-xu đã chủ động bước vào sự thương khó. Ngài bị đánh đòn (Ma-thi-ơ 27:26), bị đội mão gai (Ma-thi-ơ 27:29), bị khạc nhổ (Ma-thi-ơ 26:67), và bị nhục mạ. Trước mặt Cai-phe và Phi-lát, Ngài im lặng như chiên con bị dắt đến hàng làm thịt (Ê-sai 53:7), không hề chống cự hay oán thán. Sự chịu đựng đó là sự vâng phục chủ động của Đấng “vốn có hình Đức Chúa Trời… đã tự hạ mình xuống, vâng phục cho đến chết, thậm chí chết trên cây thập tự” (Phi-líp 2:6-8).
2. Sự Kiên Định Như Đá (Ứng nghiệm Ê-sai 50:7):
Sứ đồ Lu-ca ghi lại một chi tiết quan trọng: “Khi gần đến kỳ Ngài được đem lên trời, Ngài quyết định đi thành Giê-ru-sa-lem” (Lu-ca 9:51). Bản KJV dịch mạnh hơn: “He steadfastly set His face to go to Jerusalem.” Cụm từ “steadfastly set His face” là tiếng vang trực tiếp của Ê-sai 50:7. Chúa Giê-xu biết rõ những gì đang chờ đợi Ngài ở Giê-ru-sa-lem: sự phản bội, chối bỏ, tra tấn và cái chết. Thế nhưng, Ngài đã “đặt mặt như đá”, kiên quyết tiến về thành phố ấy để hoàn tất công việc cứu chuộc mà Cha đã giao phó (Giăng 17:4).
Trước mặt Phi-lát, Ngài tuyên bố: “Nước Ta chẳng thuộc về thế gian nầy… ấy vậy nên Ta đã sanh và đã đến thế gian, để làm chứng cho lẽ thật.” (Giăng 18:36-37). Sự bình tĩnh, uy nghi và quyết tâm của Ngài trước quyền lực thế gian chính là biểu hiện của “mặt cứng như đá” – một ý chí hoàn toàn tập trung vào sứ mệnh thiên thượng, không thể bị lung lạc bởi sự đe dọa hay mời gọi của thế gian.
3. Nền Tảng Của Sự Kiên Định: Đức Chúa Cha Phù Giúp:
Chúa Giê-xu luôn sống trong mối tương giao trọn vẹn với Đức Chúa Cha. Ngài nói: “Ấy chẳng phải tự mình mà Ta nói ra, nhưng Cha, là Đấng đã sai Ta, chính Ngài đã truyền lịnh cho Ta, phải nói điều gì và nói thế nào… Vậy nên Ta làm y như Cha đã dạy” (Giăng 12:49-50). Sự phù giúp của Cha là nguồn sức mạnh để Ngài bước đi. Dù trong giờ hấp hối tại Ghết-sê-ma-nê, Ngài vẫn cầu nguyện: “Song không theo ý Ta, mà theo ý Cha” (Ma-thi-ơ 26:39). Sự vâng phục đó đã dẫn đến chiến thắng vinh hiển của sự phục sinh, xác nhận rằng Ngài “chẳng bị hổ thẹn”.
Làm thế nào chúng ta, những người theo Chúa Giê-xu, có thể sống với tinh thần “mặt cứng như đá” trong những hoàn cảnh thử thách của cuộc đời? Đây không phải là lời kêu gọi trở nên lì lợm, cứng cỏi trong tính xác thịt, hay thờ ơ vô cảm trước nỗi đau. Trái lại, đây là lời mời gọi noi gương Chúa Giê-xu, tìm kiếm sự kiên định thuộc linh bắt nguồn từ Đức Chúa Trời.
1. Kiên Định Trong Sự Vâng Phục Ý Muốn Chúa:
“Mặt cứng như đá” trước hết là kiên định trong việc tìm kiếm và làm theo ý muốn Chúa, ngay cả khi nó dẫn chúng ta vào chỗ bị hiểu lầm, chế giễu hoặc chịu thiệt thòi. Điều này đòi hỏi chúng ta phải có thói quen “mỗi buổi sáng” lắng nghe tiếng Chúa (Ê-sai 50:4) qua Kinh Thánh và cầu nguyện, để ý chí chúng ta được uốn nắn và định hướng bởi Lời Ngài.
2. Kiên Định Trong Đức Tin Giữa Nghịch Cảnh:
Khi đối diện với bệnh tật, khủng hoảng tài chính, áp lực công việc, hay sự bắt bớ vì danh Chúa, chúng ta dễ bị cám dỗ nghi ngờ tình yêu và quyền năng của Chúa. Hình ảnh “mặt cứng như đá” nhắc nhở chúng ta hãy đặt lòng tin cậy nơi sự phù giúp của Đức Giê-hô-va. Như sứ đồ Phao-lô đã làm chứng: “Ta đã tin, cho nên ta nói” (2 Cô-rinh-tô 4:13). Sự kiên định của chúng ta không dựa trên hoàn cảnh thuận lợi, mà trên lời hứa và bản tính trung tín của Đức Chúa Trời.
3. Kiên Định Trong Mục Đích Thuộc Linh:
Mỗi Cơ Đốc nhân đều có một cuộc chạy đức tin đặt trước mặt (Hê-bơ-rơ 12:1). Chúng ta được kêu gọi hãy “hướng mắt về Đức Chúa Giê-xu, là cội rễ và cuối cùng của đức tin” (Hê-bơ-rơ 12:2). Điều này có nghĩa là chủ động loại bỏ những sự xao lãng, từ chối những lối đi tắt hấp dẫn của thế gian, và kiên trì tiến bước về phía trước trong sự kêu gọi Chúa dành riêng cho mình – dù trong chức vụ, gia đình, hay nơi làm việc.
4. Kiên Định Trong Hy Vọng Vinh Quang Tương Lai:
Đầy Tớ Chúa biết rằng sau sự chịu khổ nhục là sự xưng công bình và chiến thắng (Ê-sai 50:8-9). Chúa Giê-xu “vì sự vui mừng đã đặt trước mặt mình, chịu lấy thập tự giá, khinh điều sỉ nhục” (Hê-bơ-rơ 12:2). Chúng ta cũng được khích lệ bởi hy vọng về sự sống lại và vinh hiển đời đời. Sự kiên định hiện tại được nuôi dưỡng bởi ánh sáng vinh quang tương lai. Sứ đồ Phao-lô khẳng định: “Vì sự hoạn nạn nhẹ và tạm của chúng ta sanh cho chúng ta sự vinh hiển cao trọng đời đời, vô lượng, vô biên” (2 Cô-rinh-tô 4:17).
Hình ảnh “mặt cứng như đá” trong Ê-sai 50:7 là một bức chân dung tiên tri đầy uy nghi về Đấng Mê-si – Đầy Tớ Chúa, Đấng với ý chí vâng phục trọn vẹn, đã chủ động và kiên quyết bước vào con đường thương khó vì tội lỗi chúng ta. Sự kiên định của Ngài bắt nguồn từ mối liên hệ mật thiết và sự phù giúp chắc chắn của Đức Chúa Cha, và nó đã dẫn đến chiến thắng vinh quang của sự phục sinh.
Đối với chúng ta ngày nay, hình ảnh ấy trở thành nguồn khích lệ mạnh mẽ và là hình mẫu để noi theo. Sống với “mặt cứng như đá” không có nghĩa là sống cứng nhắc, lạnh lùng, mà là sống với một tấm lòng kiên định, một ý chí vững vàng và một đức tin không lay chuyển đặt trọn vào Đức Chúa Trời. Đó là sự kiên định được nuôi dưỡng bởi Lời Chúa mỗi ngày, được củng cố bởi sự cầu nguyện, và được định hướng bởi hy vọng vĩnh cửu về ngày chúng ta sẽ thấy Ngài mặt đối mặt.
Ước mong mỗi chúng ta, giữa muôn vàn thử thách và cám dỗ của cuộc đời, có thể cất lên lời tuyên xưng cùng với Đầy Tớ Chúa: “Vì Chúa Giê-hô-va sẽ phù giúp con, vì vậy con không bị hổ thẹn; vì vậy con đặt mặt con như đá, và con biết rằng con sẽ chẳng bị hổ thẹn.” Hãy cứ vững lòng bước đi, vì Đấng đã kêu gọi chúng ta là trung tín, Ngài chắc chắn sẽ làm thành điều đó (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:24).