Cơ Đốc Nhân Với Thuốc Điều Trị Trầm Cảm Và Sức Khỏe Tâm Thần
Trong hành trình đức tin, nhiều Cơ Đốc nhân phải đối mặt với những câu hỏi thực tiễn và đôi khi gây tranh cạnh về mối quan hệ giữa niềm tin thuộc linh và sự chăm sóc thể chất, đặc biệt trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần. Một trong những vấn đề gây nhiều băn khoăn nhất là: “Một tín hữu tin cậy nơi quyền năng chữa lành của Đức Chúa Trời có nên sử dụng thuốc điều trị trầm cảm hay các loại thuốc hỗ trợ sức khỏe tinh thần khác hay không?”. Câu hỏi này thường tạo ra sự căng thẳng giữa việc tin cậy Đức Chúa Trời cách trọn vẹn và việc sử dụng những phương tiện y học mà Ngài ban cho. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát vấn đề dưới ánh sáng của Kinh Thánh, với sự phân tích từ ngữ Hê-bơ-rơ và Hy Lạp, để đưa ra cái nhìn toàn diện, cân bằng và đầy hy vọng cho con dân Chúa.
Trước khi đi vào vấn đề cụ thể, chúng ta cần thiết lập nền tảng Kinh Thánh về thân thể và sức khỏe. Sứ đồ Phao-lô tuyên bố rõ ràng trong 1 Cô-rinh-tô 6:19-20: “Hay là, anh em chẳng biết rằng thân thể mình là đền thờ của Đức Thánh Linh đang ngự trong anh em, là Đấng mà anh em đã nhận bởi Đức Chúa Trời, và anh em chẳng phải thuộc về chính mình sao? Vì chưng anh em đã được chuộc bằng giá cao rồi. Vậy, hãy lấy thân thể mình làm sáng danh Đức Chúa Trời.” Từ “đền thờ” trong nguyên ngữ Hy Lạp là ναός (naos), không chỉ đơn thuần là một tòa nhà (ἱερόν - hieron), mà là nơi chí thánh, nơi Đức Chúa Trời ngự. Điều này nâng cao giá trị và trách nhiệm của chúng ta đối với thân thể.
Trách nhiệm đó là “quản trị” (stewardship). Chúng ta là quản gia của mọi thứ Chúa ban, bao gồm cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Việc chăm sóc, bảo vệ và chữa lành cho “đền thờ” này là bổn phận thánh. Do đó, từ chối những phương tiện chữa bệnh hợp pháp mà Đức Chúa Trời đã cho loài người khám phá và phát triển có thể bị xem là sự quản lý kém cỏi, thậm chí là không trân trọng sự sống quý giá Ngài đã ban.
Kinh Thánh trình bày nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh tật:
1. Hậu quả trực tiếp của tội lỗi: Trong một số trường hợp, bệnh tật là kết quả trực tiếp của tội lỗi cá nhân (Giăng 5:14). Tuy nhiên, Chúa Giê-xu cảnh báo chúng ta không nên vội vàng quy kết (Giăng 9:2-3). Khi các môn đồ hỏi về người mù từ thuở sanh ra: “Thưa Thầy, ai đã phạm tội, người hay là cha mẹ người, mà người sanh ra thì mù như vậy?” Đức Chúa Giê-xu đáp: “Đó chẳng phải tại người hay tại cha mẹ đã phạm tội; nhưng ấy để cho những việc Đức Chúa Trời được tỏ ra trong người.”
2. Sự tấn công của ma quỷ: Một số bệnh tật, đặc biệt là những bệnh liên quan đến tâm thần trong các sách Phúc Âm, có nguồn gốc từ sự áp bức của ma quỷ (Như người bị quỷ ám ở Ga-đa-ra trong Mác 5:1-20).
3. Hậu quả của sự sa ngã và sự hư nát chung: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất mà đôi khi Cơ Đốc nhân bỏ qua. Rô-ma 8:20-22 dạy: “Vì muôn vật đã bị bắt phục sự hư không, chẳng phải tự ý mình, bèn là bởi cớ Đấng bắt phục, trong sự trông cậy rằng muôn vật sẽ được giải phóng khỏi làm tôi sự hư nát, đặng dự phần trong sự tự do vinh hiển của con cái Đức Chúa Trời. Vì chúng ta biết rằng muôn vật đều rên siết và chịu đau đớn cho đến ngày nay.” Từ “hư nát” (φθοράς - phthoras) chỉ sự thối rữa, suy tàn. Toàn bộ tạo vật, bao gồm cả cơ thể sinh học của chúng ta, đang ở trong tình trạng suy tàn này. Bộ não – một cơ quan vật lý phức tạp – cũng không ngoại lệ. Nó có thể bị mất cân bằng hóa chất (như serotonin, dopamine), tổn thương cấu trúc do chấn thương, hoặc rối loạn chức năng do di truyền. Những điều này là một phần của “sự rên siết” chung, chứ không nhất thiết là dấu hiệu của đức tin yếu kém hay tội lỗi bí mật.
Kinh Thánh không hề dạy một sự tách biệt cực đoan giữa phép lạ siêu nhiên và phương tiện tự nhiên. Chính Đức Chúa Trời thường dùng những phương tiện tự nhiên để hoàn thành mục đích siêu nhiên của Ngài.
- Chúa Giê-xu dùng phương tiện: Khi chữa lành người mù, Ngài phà nước miếng trên mắt và đặt bùn (Giăng 9:6). Ngài không phải làm vậy, nhưng Ngài đã chọn làm. Điều này cho thấy Đức Chúa Trời không khinh thường việc sử dụng những thứ trong thế giới vật chất Ngài đã dựng nên.
- Vai trò của thầy thuốc: Sứ đồ Lu-ca, tác giả sách Phúc Âm Lu-ca và Công vụ, được Phao-lô gọi là “người yêu sử Lu-ca” (Cô-lô-se 4:14). Từ “y sĩ” trong Hy Lạp là ἰατρός (iatros). Sự hiện diện và công việc của một bác sĩ trong vòng các lãnh đạo Hội Thánh đầu tiên là một sự xác nhận mạnh mẽ cho nghề y.
- Lời khuyên thực tế về việc dùng “thuốc”: Trong 1 Ti-mô-thê 5:23, Phao-lô khuyên Ti-mô-thê: “Đừng chỉ uống nước lã nữa, nhưng hãy dùng một ít rượu, vì cớ tì vị con hay đau và con có nhiều sự yếu đuối.” Rượu ở đây được xem như một phương thuốc nhẹ để hỗ trợ tiêu hóa và sức khỏe. Điều này thiết lập một nguyên tắc: việc sử dụng một chất có tác dụng lên cơ thể (như một loại “thuốc”) để điều trị một chứng bệnh thể chất là điều hợp lý và được chấp nhận.
Cần phân biệt rõ giữa:
1. Sự buồn rầu, thất vọng thuộc linh hoặc cảm xúc: Đây là những trạng thái cảm xúc mà mọi người đều trải qua, thường liên quan đến hoàn cảnh, mất mát, tội lỗi hay sự mệt mỏi. Kinh Thánh đầy dẫy những lời than vãn chân thật (Thi thiên của Đa-vít, sách Ai ca). Những lúc này, lời Chúa, sự cầu nguyện, sự khích lệ của Hội Thánh và sự ăn năn là liều thuốc chính.
2. Rối loạn trầm cảm lâm sàng (Clinical Depression) hay các bệnh lý tâm thần khác: Đây là những tình trạng y khoa có căn nguyên sinh học rõ ràng. Chúng ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng não bộ, gây ra các triệu chứng nghiêm trọng, kéo dài và thường không liên quan trực tiếp đến hoàn cảnh bên ngoài (ví dụ: mất khả năng cảm nhận niềm vui, rối loạn giấc ngủ và ăn uống nghiêm trọng, suy nghĩ tự tử). Gán cho những tình trạng này nhãn mác “thiếu đức tin” hay “bị quỷ ám” mà không có sự phân biện nghiệm cẩn thận là sai lầm và gây tổn thương sâu sắc.
Ê-sai 53:4 tiên tri về Đấng Mê-si: “Thật người đã mang sự đau ốm của chúng ta, đã gánh sự buồn bực của chúng ta.” Từ “buồn bực” trong tiếng Hê-bơ-rơ là מַכְאֹבֵ֖ינוּ (mak’obeinu), có nghĩa là “những cơn đau đớn của chúng ta”. Nó bao hàm cả nỗi đau thể xác lẫn tinh thần. Chúa Giê-xu đã gánh lấy tất cả.
Đức tin Cơ Đốc chân chính không đòi hỏi chúng ta phải lựa chọn giữa việc cầu nguyện và điều trị y khoa. Đó là một sự kết hợp khôn ngoan.
- Đức Chúa Trời là Đấng tạo hóa y học: Sự khôn ngoan để hiểu biết về cơ thể con người và phát triển các phương pháp điều trị (kể cả thuốc) đến từ Đức Chúa Trời (Gia-cơ 1:17). Khi một Cơ Đốc nhân tìm đến sự giúp đỡ của bác sĩ tâm thần và sử dụng thuốc để điều chỉnh sự mất cân bằng hóa học trong não, họ đang sử dụng một trong những công cụ mà sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời đã cho phép loài người khám phá.
- Thuốc như một “cái nạng”: Nếu một người bị gãy chân, việc sử dụng nạng và bó bột không phải là thiếu đức tin nơi quyền năng chữa lành của Chúa; đó là sự khôn ngoan để bảo vệ và tạo điều kiện cho quá trình chữa lành tự nhiên mà Chúa đã thiết kế trong cơ thể. Tương tự, thuốc điều trị trầm cảm có thể hoạt động như một “cái nạng hóa học”, giúp ổn định tâm trạng, lấy lại giấc ngủ và năng lượng, để từ đó người bệnh có thể tiếp nhận và tham gia vào những liều thuốc thuộc linh khác như cầu nguyện, học Kinh Thánh và giao tế.
- Câu chuyện của Giê-hô-sa-phát: Trong 2 Sử ký 20, khi bị quân thù uy hiếp, vua Giê-hô-sa-phát đã làm cả ba điều: (1) Ông hạ mình, kêu cầu Đức Chúa Trời, tuyên bố sự bất lực của mình (c.3-12). (2) Ông nhận lấy lời hứa và chỉ dẫn từ Đức Chúa Trời qua tiên tri (c.14-17). (3) Ông hành động theo chiến lược được chỉ dẫn: đem dân sự ra trận, đặt những người ca hát đi trước quân đội (c.21-22). Đức Chúa Trời đã làm phép lạ chiến thắng, nhưng dân sự vẫn phải đi ra chiến trận. Áp dụng vào vấn đề sức khỏe tâm thần: Chúng ta cầu nguyện, tìm kiếm Chúa (bước 1). Chúng ta lắng nghe sự dẫn dắt của Ngài qua Thánh Linh và Lời Ngài (bước 2). Và sự dẫn dắt đó có thể bao gồm việc tìm đến một chuyên gia (bác sĩ, nhà trị liệu) và tuân thủ một phác đồ điều trị (bước 3 – đi ra trận). Chính Chúa sẽ ban cho sự chiến thắng.
1. Loại Bỏ Sự Kỳ Thị và Xấu Hổ: Hội Thánh cần trở thành một nơi an toàn, nơi người đang vật lộn với trầm cảm có thể mở lòng mà không sợ bị phán xét. Hãy nhớ lời Chúa trong Ga-la-ti 6:2: “Hãy mang lấy gánh nặng cho nhau, như vậy anh em sẽ làm trọn luật pháp của Đấng Christ.”
2. Tìm Kiếm Sự Khôn Ngoan Từ Nhiều Nguồn: Châm ngôn 11:14 dạy: “Dân sự sa ngã tại không có mưu chước; Còn sự giải cứu ở tại có nhiều mưu sĩ.” “Mưu sĩ” ở đây có thể là: Mục sư/người dẫn linh, một Cơ Đốc nhân có hiểu biết về tư vấn, một bác sĩ tâm thần tin kính Chúa, và một nhà trị liệu tâm lý.
3. Cầu Nguyện Trong Mọi Bước: Hãy cầu nguyện trước, trong và sau khi quyết định. Cầu xin Chúa dẫn dắt đến đúng bác sĩ, đúng loại thuốc (nếu cần), và ban sự khôn ngoan để nhận biết những tác dụng phụ hay thay đổi cần thiết. Phi-líp 4:6-7 là chìa khóa.
4. Kiên Nhẫn và Hiểu Biết Về Quá Trình: Chữa lành tâm thần thường là một hành trình, không phải một sự kiện tức thời. Hãy kiên nhẫn với bản thân và với người khác, tin rằng Đức Chúa Trời đang hành động cả qua những phương tiện tự nhiên lẫn siêu nhiên.
5. Duy Trì Các Thực Hành Thuộc Linh Căn Bản: Ngay cả khi dùng thuốc, đừng bỏ qua việc “nhóm lại” với thánh đồ (Hê-bơ-rơ 10:25), suy ngẫm Lời Chúa, và phục vụ. Thuốc có thể giúp bạn đủ “ổn định” để tham gia vào những điều nuôi dưỡng linh hồn này.
Câu hỏi then chốt không phải là “Cơ Đốc nhân có được phép uống thuốc hay không?” mà là “Là một quản gia khôn ngoan của đền thờ Đức Thánh Linh, tôi nên sử dụng mọi công cụ hợp lý và được Chúa ban cho nào để chăm sóc và phục hồi sức khỏe toàn diện cho mình và cho anh em mình?”
Việc sử dụng thuốc điều trị trầm cảm hoặc các vấn đề sức khỏe tâm thần, dưới sự giám sát y tế cẩn thận và trong tinh thần cầu nguyện, không phải là sự thừa nhận thất bại trong đức tin. Trái lại, đó có thể là một hành động đức tin thực tế – tin rằng Đức Chúa Trời quan tâm đến toàn bộ con người chúng ta (tâm linh, tâm trí, thể chất) và Ngài ban sự khôn ngoan cho loài người để phát triển những công cụ chữa lành trong thế giới sa ngã này.
Hãy nhớ lời của Chúa Giê-xu trong Ma-thi-ơ 11:28: “Hỡi những kẻ mệt mỏi và gánh nặng, hãy đến cùng ta, ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ.” Sự “yên nghỉ” này có thể đến qua sự bình an siêu nhiên trong tâm linh, và cũng có thể đến qua một giấc ngủ ngon lành nhờ vào sự hỗ trợ của y học, để linh hồn và thể xác được phục hồi. Hãy chạy đến với Ngài bằng mọi cách Ngài đã mở ra cho bạn.