Tại sao Chúa thử thách chúng ta?

“Hỡi kẻ rất yêu dấu, khi anh em bị trong lửa thử thách, chớ lấy làm lạ như mình gặp một việc khác thường.” (I Phi-e-rơ 4:12). Lời của sứ đồ Phi-e-rơ đặt ra một câu hỏi căn bản cho mọi Cơ Đốc nhân: Nếu Đức Chúa Trời là Đấng yêu thương, toàn năng và chủ tể, tại sao Ngài lại cho phép những thử thách, gian nan, đau khổ xảy đến trong đời sống của những người Ngài yêu thương? Sự hiểu biết thấu đáo về mục đích của Chúa trong những thử thách không chỉ giúp chúng ta bền lòng, mà còn biến đổi cách chúng ta đối diện với nghịch cảnh, từ chỗ oán trách sang chỗ tin cậy và trưởng thành.

Trước khi đi sâu vào mục đích, chúng ta cần phân biệt rõ các khái niệm. Trong nguyên ngữ Hy Lạp của Tân Ước, từ **πειρασμός (peirasmos)** có thể được dịch là "thử thách" (testing) hoặc "cám dỗ" (temptation), tùy thuộc vào nguồn gốc và mục đích. Gia-cơ 1:13 làm sáng tỏ: “Chớ có ai đương bị cám dỗ mà nói rằng: Ấy là Đức Chúa Trời cám dỗ tôi; vì Đức Chúa Trời chẳng bị sự ác nào cám dỗ được, và chính Ngài cũng không cám dỗ ai.”

Ở đây, **cám dỗ** (cùng một từ *peirasmos*) đến từ dục vọng xấu xa trong lòng người (c.14), với mục đích dẫn đến phạm tội và sự chết. Ngược lại, **thử thách** mà Đức Chúa Trời cho phép hoặc đem đến (như trong Gia-cơ 1:2-3) có mục đích **tốt lành**: rèn luyện, tinh luyện đức tin và đem lại sự trưởng thành thuộc linh. Đức Chúa Trời không bao giờ là nguồn gốc của tội lỗi hay điều ác (Gia-cơ 1:17), nhưng trong chủ quyền của Ngài, Ngài có thể **cho phép** những hoàn cảnh thử thách xảy ra trong đời sống chúng ta để hoàn thành mục đích cao cả hơn của Ngài, giống như Ngài đã làm với Gióp (Gióp 1:12; 2:6).

1. ĐỂ TINH LUYỆN VÀ LÀM CHO ĐỨC TIN TRỞ NÊN QUÝ BÁU

Hình ảnh luyện kim được Kinh Thánh sử dụng nhiều lần. “Xưa nay tôi vẫn nghe nói về Chúa, nhưng bây giờ chính mắt tôi đã thấy Ngài.” (Gióp 42:5). Kinh nghiệm thử thách khốc liệt đã đưa Gióp từ chỗ biết về Chúa qua lời nghe (tri thức gián tiếp) đến chỗ thấy Ngài (kinh nghiệm trực tiếp, thân mật). Thử thách đã lọc bỏ những nhận thức còn nông cạn, để lại đức tin thuần khiết.

Thánh Phao-lô cũng viết: “Hầu cho sự thử thách đức tin anh em là quí hơn vàng hay hư nát, dầu đã bị thử lửa…” (I Phi-e-rơ 1:7). Từ **δοκίμιον (dokimion)** ở đây không chỉ là “sự thử thách” mà còn mang nghĩa “phương tiện để thử nghiệm, chứng minh tính chất thật”. Đức tin chân chính, giống như vàng, chỉ bộc lộ giá trị thật và độ tinh khiết của nó khi đi qua lò lửa. Thử thách không tạo ra đức tin, nhưng nó **bày tỏ** và **tinh luyện** đức tin đã có.

2. ĐỂ CHÚNG TA TRỞ NÊN GIỐNG HÌNH ẢNH CON NGÀI - CHÚA GIÊ-XU CHRIST

Mục đích tối thượng của Đức Chúa Trời cho mọi con cái Ngài là “được nên giống như hình ảnh Con Ngài” (Rô-ma 8:29). Chúa Giê-xu, Đấng trọn vẹn, cũng đã học tập vâng phục và được nên trọn vẹn bởi sự đau đớn (Hê-bơ-rơ 5:8-9). Thập tự giá là đỉnh điểm của sự thử thách, và cũng là con đường dẫn đến vinh quang.

Phi-e-rơ khuyên: “Vì Đấng Christ cũng đã vì anh em chịu khổ, để lại cho anh em một cái gương, hầu cho anh em noi dấu chân Ngài.” (I Phi-e-rơ 2:21). Từ **ὑπογραμμὸν (hypogrammon)** nghĩa là “mẫu chữ cho trẻ con tập viết theo”. Đời sống chịu khổ và chiến thắng của Chúa Giê-xu là mẫu mực để chúng ta “tập viết” theo. Thử thách là phương tiện Chúa dùng để tạc khắc bản tính của Con Ngài vào trong chúng ta – sự kiên nhẫn, nhân từ, khiêm nhường và vâng phục.

3. ĐỂ BÀY TỎ QUYỀN NĂNG VÀ ÂN ĐIỂN ĐẦY ĐỦ CỦA CHÚA

Khi Phao-lô cầu xin Chúa cất khỏi ông “cái giằm xóc vào thịt”, Chúa đáp: “Ân điển ta đủ cho ngươi rồi, vì sức mạnh của ta nên trọn vẹn trong sự yếu đuối.” (II Cô-rinh-tô 12:9). Thử thách, đặc biệt là những điểm yếu hay giới hạn dai dẳng, trở thành bối cảnh để quyền năng của Đấng Christ được biểu lộ một cách rõ ràng nhất. Không phải trong sức mạnh, khả năng hay sự hoàn hảo của chúng ta, mà chính trong sự yếu đuối, bất toàn, thì ân điển và quyền năng của Chúa mới được tôn cao trọn vẹn.

Tương tự, câu chuyện người mù từ thuở sanh ra trong Giăng 9 minh họa điều này. Các môn đồ hỏi: “Ai đã phạm tội, người nầy hay là cha mẹ người, mà người sanh ra thì mù như vậy?” Chúa Giê-xu đáp: “Đó chẳng phải tại người hay tại cha mẹ đã phạm tội; nhưng ấy để cho những việc Đức Chúa Trời được tỏ ra trong người.” (Giăng 9:2-3). Hoàn cảnh khó khăn là cơ hội cho công việc quyền năng và vinh quang của Đức Chúa Trời được bày tỏ.

4. ĐỂ DẠY CHÚNG TA SỰ VÂNG PHỤC VÀ PHÓ THÁC HOÀN TOÀN

Sách Phục Truyền chép: “Ngài bèn hạ ngươi xuống, làm cho ngươi bị đói, đoạn cho người ăn ma-na mà ngươi và tổ phụ ngươi chưa hề biết, để khiến ngươi biết rằng loài người sống chẳng phải nhờ bánh mà thôi, nhưng loài người sống nhờ mọi lời bởi miệng Đức Giê-hô-va mà ra.” (Phục Truyền 8:3). Bốn mươi năm trong đồng vắng là trường học của sự vâng phục, nơi dân Y-sơ-ra-ên học phụ thuộc hoàn toàn vào Chúa từng ngày cho nhu cầu căn bản nhất.

Thử thách thường đưa chúng ta đến điểm tận cùng của năng lực, nguồn lực và sự kiểm soát của bản thân. Tại đó, chúng ta mới thực sự học biết **tin cậy** và **vâng lời** không phải vì mọi việc dễ dàng, rõ ràng, mà vì chính Con Ngài đáng tin cậy. Chúa Giê-xu trong vườn Ghết-sê-ma-nê đã cầu nguyện: “Lạy Cha, nếu Cha muốn, xin cất chén nầy khỏi tôi! Dầu vậy, xin ý Cha được nên, chớ không theo ý tôi.” (Lu-ca 22:42). Đây là đỉnh cao của sự vâng phục trong thử thách.

5. ĐỂ CHUẨN BỊ VÀ TRAO QUYỀN CHO CHÚNG TA TRONG CHỨC VỤ

Chính Chúa Giê-xu, trước khi bắt đầu chức vụ công khai, đã “được Thánh Linh đưa đến nơi đồng vắng, đặng chịu ma quỉ cám dỗ.” (Ma-thi-ơ 4:1). Sự thử thách trong đồng vắng không phải là dấu hiệu của sự không hài lòng từ Cha, mà là sự chuẩn bị cần thiết, trang bị cho Ngài sự nhạy bén thuộc linh và quyền năng để đương đầu với kẻ thù và thi hành chức vụ.

Phao-lô cũng chia sẻ: “Ngài yên ủi chúng tôi trong mọi sự khốn nạn, hầu cho nhơn sự yên ủi mà Ngài đã yên ủi chúng tôi, thì chúng tôi cũng có thể yên ủi kẻ khác trong sự khốn nạn nào họ gặp!” (II Cô-rinh-tô 1:4). Những thử thách chúng ta trải qua trở thành kho tàng ân điển, cho phép chúng ta đồng cảm, an ủi và khích lệ người khác với thẩm quyền của người đã đi qua con đường tương tự.

Hiểu biết lý thuyết là một chuyện, sống trong thử thách lại là chuyện khác. Dưới đây là một số nguyên tắc thực tiễn:

1. Xem Thử Thách Là Điều Vui Mừng (Cách Nhìn Thuộc Linh): “Hỡi anh em, hãy coi sự thử thách trăm bề thoạt đến cho anh em như là điều vui mừng trọn vẹn” (Gia-cơ 1:2). Đây không phải là sự vui mừng giả tạo về nỗi đau, mà là niềm vui trong đức tin, biết rằng Chúa đang hành động để sản sinh ra “sự nhịn nhục” (ὑπομονή - *hupomonē*: sự bền đỗ, kiên trì dưới áp lực) trong chúng ta (Gia-cơ 1:3). Hãy cầu xin Chúa ban cho cái nhìn thuộc linh này.

2. Tìm Kiếm Sự Khôn Ngoan Từ Đức Chúa Trời: Gia-cơ tiếp lời: “Ví bằng trong anh em có kẻ kém khôn ngoan, hãy cầu xin Đức Chúa Trời… thì kẻ ấy sẽ được ban cho.” (Gia-cơ 1:5). Trong thử thách, chúng ta cần sự khôn ngoan của Chúa để hiểu biết, để chọn lựa, và để nhìn thấy bàn tay Ngài. Sự khôn ngoan này đến từ Lời Ngài và sự cầu nguyện.

3. Gắn Bó Với Lời Hứa Của Chúa Và Cộng Đồng Đức Tin: Đừng cô lập mình. Chúa đặt để chúng ta trong Thân Thể Đấng Christ. “Hai người hơn một… vì nếu người này sa ngã, thì người kia sẽ đỡ bạn mình lên.” (Truyền đạo 4:9-10). Hãy chia sẻ gánh nặng với những anh em trưởng thành trong đức tin (Ga-la-ti 6:2) và để Lời Chúa làm nguồn hy vọng không dời đổi.

4. Tập Trung Vào Mục Đích Tối Hậu Thay Vì Sự Giải Thoát Tức Thời: Lời cầu nguyện của chúng ta không nên chỉ là “Xin Chúa cất nó đi!” mà còn là “Xin Chúa bày tỏ cho con mục đích của Ngài trong điều này. Xin dạy con những gì Ngài muốn con học biết.” Hãy noi gương Chúa Giê-xu, tìm kiếm ý muốn Cha hơn là con đường dễ dàng.

5. Ghi Nhớ Tính Chất Tạm Thời Và Kết Quả Vinh Hiền: “Sự hoạn nạn nhẹ và tạm của chúng ta sanh cho chúng ta sự vinh hiển cao trọng đời đời, vô lượng, vô biên.” (II Cô-rinh-tô 4:17). Thử thách dù nặng nề đến đâu cũng chỉ là “nhẹ”, “tạm” so với cõi đời đời và sự vinh hiển đang chờ đợi. Cái nhìn đời đời này cho chúng ta sức chịu đựng.

Sứ đồ Phi-e-rơ kết luận: “Anh em là kẻ bởi quyền phép Đức Chúa Trời, nhờ đức tin, được giữ để hưởng sự cứu rỗi gần hiện ra trong kỳ sau rốt. Bấy giờ anh em sẽ vui mừng khôn xiết, dầu hiện nay anh em, vì sự thử thách trăm bề, buộc phải buồn bã ít lâu. Thử thách đó có ý thử đức tin anh em, là sự quí hơn vàng… hầu cho sự ngợi khen, vinh hiển, tôn trọng được ban cho anh em…” (I Phi-e-rơ 1:5-7).

Thử thách không bao giờ là dấu hiệu của sự bỏ rơi, nhưng thường là bằng chứng của tình yêu và sự quan tâm huấn luyện của một người Cha Thiên Thượng (Hê-bơ-rơ 12:5-11). Ngài là Người Thợ Gốm khéo léo, chúng ta là đất sét. Những áp lực, xoay tròn, nhiệt độ trong tay Ngài không phải để phá hủy, nhưng để tạo nên một bình đẹp đẽ, hữu dụng và mang vinh quang cho Danh Ngài.

Hãy bền lòng, hỡi anh chị em. Mọi thử thách đều nằm trong bàn tay chủ quyền và yêu thương của Đấng đã từng bước lên đồi Gô-gô-tha vì chúng ta. Chính Ngài sẽ đồng hành với chúng ta qua lửa thử (Ê-sai 43:2), và cuối cùng, chúng ta sẽ thấy rõ mục đích tốt lành của Ngài, và đức tin được tinh luyện ấy sẽ trở thành nguyên nhân cho sự ngợi khen, vinh hiển và tôn trọng dành cho Đức Chúa Giê-xu Christ trong ngày Ngài hiện đến.