Mười Hai Sứ Đồ Của Chúa Giê-xu Christ
Trong chức vụ công khai của mình trên đất, một trong những hành động có tính nền tảng và biểu tượng sâu sắc nhất của Chúa Giê-xu Christ là việc Ngài kêu gọi và lập nên nhóm Mười Hai Sứ Đồ. Đây không chỉ là những cộng sự thân cận, mà còn là nền móng cho Hội Thánh mà Ngài sẽ thiết lập, những nhân chứng đặc biệt cho sự sống lại của Ngài, và là những “sứ đồ” (từ Hy Lạp apostolos - ἀπόστολος, nghĩa là “người được sai đi”) đầu tiên của đức tin Cơ Đốc. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào danh tính, tính cách, sự kêu gọi, và bài học thuộc linh từ cuộc đời của từng vị, dựa trên lời chép xác thực từ Kinh Thánh.
Danh Sách Mười Hai Sứ Đồ Theo Kinh Thánh
Danh sách Mười Hai Sứ Đồ được ghi lại bốn lần trong Tân Ước: trong ba sách Phúc Âm Nhất Lãm (Ma-thi-ơ 10:2-4, Mác 3:16-19, Lu-ca 6:14-16) và sách Công Vụ Các Sứ Đồ 1:13. Các danh sách này có sự thống nhất cao, mặc dù thứ tự xếp hạng có khác biệt đôi chút. Tên của họ như sau:
- Si-môn, cũng gọi là Phi-e-rơ
- Anh-rê, em của Phi-e-rơ
- Gia-cơ, con của Xê-bê-đê
- Giăng, em của Gia-cơ
- Phi-líp
- Ba-thê-lê-my (được tin là Na-tha-na-ên)
- Thô-ma
- Ma-thi-ơ, người thâu thuế
- Gia-cơ, con của An-phê
- Tha-đê (còn gọi là Lê-bê, tên khác là Giu-đe, con của Gia-cơ – Lu-ca 6:16)
- Si-môn, người Ca-na-an (tức Si-môn Xê-lốt, nghĩa là “người nhiệt thành”)
- Giu-đa Ích-ca-ri-ốt, là kẻ phản Ngài (sau được thay thế bởi Ma-thia – Công Vụ 1:26)
Khám Phá Chi Tiết Từng Sứ Đồ
1. Si-môn Phi-e-rơ: Tảng Đá Của Đức Tin
Tên nguyên thủy là Si-môn (tiếng Hê-bơ-rơ: Shim‘on - שִׁמְעוֹן, nghĩa là “nghe”). Chúa Giê-xu đặt thêm tên cho ông là Cê-pha (tiếng A-ram) hay Phi-e-rơ (tiếng Hy Lạp: Petros - Πέτρος), đều có nghĩa là “đá” (Giăng 1:42). Ông là người nhiệt tình, bộc trực, đôi khi vội vàng, nhưng luôn hết lòng yêu mến Chúa. Ông là người tuyên xưng đức tin vĩ đại: “Thầy là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống” (Ma-thi-ơ 16:16). Dù chối Chúa ba lần, ông đã được Chúa phục hồi cách đầy ân điển (Giăng 21:15-19). Phi-e-rơ đóng vai trò lãnh đạo chính trong những ngày đầu của Hội Thánh và là tác giả của hai thư tín trong Tân Ước.
2. Anh-rê: Người Dẫn Đưa Người Khác Đến Với Chúa
Em của Phi-e-rơ, nguyên là môn đồ của Giăng Báp-tít. Kinh Thánh mô tả ông là người đầu tiên, sau khi gặp Chúa Giê-xu, đã đi tìm anh mình và nói: “Chúng tôi đã gặp Đấng Mê-si” (Giăng 1:40-41). Tên ông trong tiếng Hy Lạp là Andreas (Ἀνδρέας), có nghĩa là “mạnh mẽ” hoặc “nam nhi”. Ông thường xuất hiện trong vai trò “người đưa người khác đến với Chúa Giê-xu”, như cậu bé có năm ổ bánh và hai con cá (Giăng 6:8-9).
3. & 4. Gia-cơ và Giăng: Con của Sấm Sét
Hai anh em này, con của Xê-bê-đê, được Chúa Giê-xu đặt tên là Bô-a-nẹ, nghĩa là “con của sấm sét” (Mác 3:17), có lẽ vì tính khí nóng nảy của họ (xem Lu-ca 9:54). Họ cùng với Phi-e-rơ tạo thành nhóm ba môn đồ thân tín nhất, được chứng kiến sự biến hình (Ma-thi-ơ 17:1) và sự đau đớn của Chúa tại Ghết-sê-ma-nê. Gia-cơ là sứ đồ đầu tiên tử đạo dưới thời vua Hê-rốt A-ríp-ba I (Công Vụ 12:2). Giăng, “môn đồ được Chúa yêu”, là tác giả của Phúc Âm Giăng, ba thư tín và sách Khải Huyền.
5. Phi-líp: Người Có Tấm Lòng Thực Tiễn
Ông quê ở Bết-sai-đa, cùng thành với Anh-rê và Phi-e-rơ. Ngay sau khi được kêu gọi, ông đi tìm Na-tha-na-ên (được đồng nhất với Ba-thê-lê-my) và làm chứng về Chúa (Giăng 1:43-45). Trong phân phối bánh cho 5000 người, Chúa đã thử hỏi ông (Giăng 6:5-7). Ông cũng là người nói: “Lạy Chúa, xin chỉ Cha cho chúng tôi, thì đủ rồi” (Giăng 14:8), dẫn đến lời tuyên bố trọng đại của Chúa Giê-xu về mối liên hệ giữa Ngài với Đức Chúa Cha.
6. Ba-thê-lê-my / Na-tha-na-ên: Người Ít Dối Trá
Được đề cập trong danh sách của Ma-thi-ơ, Mác và Lu-ca là Ba-thê-lê-my, nhưng trong Phúc Âm Giăng lại chỉ có Na-tha-na-ên. Truyền thống tin rằng đây là một người. Ông nổi bật với tính cách chân chất. Khi Phi-líp nói về Chúa Giê-xu người Na-xa-rét, ông đáp: “Há có vật gì tốt ra từ Na-xa-rét được sao?” (Giăng 1:46). Khi gặp Chúa, Ngài đã khen ngợi ông: “Nầy, thật một người Y-sơ-ra-ên, trong người không có điều dối trá chi hết” (Giăng 1:47).
7. Thô-ma: Người Chân Thành Với Nghi Ngờ
Thường bị gán mác “kẻ cứng tin”, nhưng Thô-ma (có biệt danh Đi-đim, nghĩa là “sinh đôi”) thực chất là người có lòng trung thành sâu sắc và thẳng thắn. Khi Chúa Giê-xu quyết định trở lại Giu-đê, Thô-ma nói với các môn đồ khác: “Chúng ta cũng hãy đi tới đó để chết với Ngài” (Giăng 11:16). Sự nghi ngờ của ông về sự sống lại (Giăng 20:24-25) đã dẫn đến một trong những tuyên xưng vĩ đại nhất: “Lạy Chúa tôi và Đức Chúa Trời tôi!” (Giăng 20:28).
8. Ma-thi-ơ: Từ Người Thâu Thuế Đến Thầy Thông Giáo
Còn gọi là Lê-vi, con của An-phê (Mác 2:14). Ông là người thâu thuế, một nghề bị xã hội Do Thái khinh ghét vì hợp tác với đế quốc La Mã và thường gian lận. Lời kêu gọi “Hãy theo ta” của Chúa Giê-xu (Ma-thi-ơ 9:9) đã biến đổi cuộc đời ôway. Ông lập tức tổ chức một bữa tiệc lớn để bạn bè, đồng nghiệp cũ được gặp Chúa. Ông là tác giả Phúc Âm Ma-thi-ơ, với mục đích chứng minh Chúa Giê-xu chính là Đấng Mê-si được Kinh Thánh Cựu Ước tiên tri.
9. Gia-cơ, Con Của An-phê: Vị Sứ Đồ Ít Được Biết Đến
Để phân biệt với Gia-cơ con Xê-bê-đê, ông thường được gọi là “Gia-cơ nhỏ” (Mác 15:40). Ngoài tên trong danh sách, Kinh Thánh không ghi chép thêm chi tiết nào về ông. Sự im lặng này nhắc nhở chúng ta rằng sự trung tín phục vụ trong âm thầm cũng vinh hiển trước mặt Đức Chúa Trời như những công việc nổi bật.
10. Tha-đê / Giu-đe, Con Của Gia-cơ: Người Hỏi Một Câu Hỏi Quan Trọng
Trong Ma-thi-ơ và Mác, ông được gọi là Tha-đê. Trong Lu-ca và Công Vụ, ông được gọi là “Giu-đe, con của Gia-cơ” (không phải Giu-đa Ích-ca-ri-ốt). Ông chỉ xuất hiện một lần với một câu hỏi đầy ý nghĩa trong Phúc Âm Giăng 14:22: “Lạy Chúa, sao Chúa sẽ tỏ mình ra cho chúng tôi, mà không tỏ cho thế gian?” Câu hỏi này dẫn đến lời dạy dỗ về mối tương giao giữa Chúa với những ai vâng giữ lời Ngài. Ông được tin là tác giả của Thư Giu-đe.
11. Si-môn Xê-lốt: Người Nhiệt Thành
Biệt danh “Xê-lốt” (tiếng Hy Lạp: Zēlōtēs - Ζηλωτής) hoặc “người Ca-na-an” (nghĩa là “sốt sắng”) cho thấy ông có thể từng thuộc về nhóm người nhiệt thành (Zealot), một phong trào chính trị-militant chống La Mã. Việc Chúa Giê-xu chọn ông cùng lúc với Ma-thi-ơ (người cộng tác với La Mã) là một minh chứng mạnh mẽ về sự hiệp một trong Đấng Christ, vượt lên trên mọi rào cản chính trị và xã hội.
12. Giu-đa Ích-ca-ri-ốt và Ma-thia: Bài Học Về Sự Lựa Chọn Và Ân Điển
Giu-đa Ích-ca-ri-ốt (có lẽ tên nghĩa là “người quê ở Cạ-ri-ốt”) được biết đến như kẻ phản Chúa, người đã bán Ngài với giá 30 miếng bạc (Ma-thi-ơ 26:14-16). Sự sa ngã của ông là lời cảnh báo nghiêm trọng về sự cứng lòng, tham lam, và tội không ăn năn (Giăng 17:12). Sau khi ông tự sát, các sứ đồ còn lại, dựa trên lời tiên tri trong Thi Thiên 109:8, đã chọn Ma-thia để thay thế, qua sự cầu nguyện và bắt thăm (Công Vụ 1:15-26). Ma-thia là người “đã theo cùng chúng ta trọn lúc Đức Chúa Giê-xu đi lại giữa chúng ta,” nhấn mạnh tầm quan trọng của nhân chứng sống về Chúa.
Ý Nghĩa Thần Học Và Biểu Tượng Của Con Số Mười Hai
Việc Chúa Giê-xu chọn đúng mười hai sứ đồ mang ý nghĩa thần học sâu sắc. Nó liên hệ trực tiếp đến mười hai chi phái Y-sơ-ra-ên (Ma-thi-ơ 19:28). Điều này bày tỏ rằng Chúa Giê-xu đang thiết lập một dân sự mới của Đức Chúa Trời, một Y-sơ-ra-ên thuộc linh, được xây dựng trên nền tảng của các sứ đồ (Ê-phê-sô 2:20). Số mười hai biểu thị sự trọn vẹn, sự cai trị, và sự phục hồi. Các sứ đồ sẽ ngồi trên mười hai ngôi mà xét đoán mười hai chi phái Y-sơ-ra-ên, cho thấy vai trò cai trị đời đời của họ trong vương quốc Đức Chúa Trời.
Ứng Dụng Thực Tế Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Cuộc đời của Mười Hai Sứ Đồ không phải là những câu chuyện cổ tích, mà là những bài học sống động cho hành trình đức tin của chúng ta:
1. Ân Điển Biến Đổi Mọi Người: Chúa gọi những người thuộc mọi thành phần: ngư phủ thất học, người thâu thuế bị khinh rẻ, nhà yêu nước cuồng nhiệt. Ân điển Ngài có thể biến đổi bất kỳ ai thành công cụ vinh hiển. Dù quá khứ của bạn thế nào, bạn vẫn có một chỗ trong kế hoạch của Ngài.
2. Đức Tin Lớn Lên Qua Sự Yếu Đuối: Chúng ta thấy Phi-e-rơ chối Chúa, Thô-ma nghi ngờ, các môn đồ tranh luận ai là lớn nhất. Đức Chúa Trời vẫn dùng họ. Điều này khích lệ chúng ta khi thất bại: hãy ăn năn, đứng dậy và tiếp tục theo Chúa.
3. Sứ Mạng Cá Nhân Trong Sự Hiệp Một: Mỗi sứ đồ có tính cách và ân tứ khác nhau (Phi-e-rơ nhiệt thành, Giăng chiêm nghiệm, Thô-ma phân tích), nhưng họ hiệp một trong một sứ mạng chung. Hội Thánh ngày nay cần sự đa dạng trong hiệp một để làm chứng cho Chúa.
4. Trung Tín Trong Vai Trò Của Mình: Không phải ai cũng nổi bật như Phi-e-rơ hay Giăng. Những người như Gia-cơ con An-phê vẫn trung tín. Sự phục vụ âm thầm, trung tín là nền tảng của Hội Thánh.
5. Cảnh Giác Trước Sự Phản Bội Thuộc Linh: Giu-đa là lời cảnh báo nghiêm túc. Ông ở gần Chúa, nhận lãnh quyền phép, nhưng lòng không thuộc về Ngài. Chúng ta cần thường xuyên tự xét lòng mình, giữ mình trong tình yêu của Đức Chúa Trời (Giu-đe 1:21).
Kết Luận
Mười Hai Sứ Đồ của Chúa Giê-xu Christ là những nhân chứng đầu tiên và không thể thay thế cho Tin Lành cứu rỗi. Họ là bằng chứng sống cho quyền năng biến đổi và ân điển kỳ diệu của Đấng Christ. Qua những con người bình thường, thậm chí đầy khiếm khuyết này, Đức Chúa Trời đã thực hiện một công việc phi thường là thiết lập Hội Thánh Ngài. Ngày nay, mỗi Cơ Đốc nhân đều được kế thừa di sản đức tin đó và được kêu gọi trở nên “nhân chứng” (Công Vụ 1:8) cho Chúa Giê-xu trong thế hệ của mình, dù với tính cách, hoàn cảnh và ân tứ nào. Hãy bước đi với lòng tin quyết rằng, cũng như các sứ đồ xưa, chúng ta được ở với Ngài, được Ngài dạy dỗ, sai đi, và ở cùng chúng ta cho đến ngày tận thế (Ma-thi-ơ 28:20).