Chúa có phải là Đấng cấm đoán vũ trụ?

Trong hành trình đức tin, nhiều Cơ Đốc nhân đôi khi vô tình hình dung về Đức Chúa Trời như một vị quan tòa nghiêm khắc, một nhà cai trị xa cách chỉ tập trung vào việc đặt ra các luật lệ và cấm đoán. Hình ảnh “Đấng cấm đoán vũ trụ” gợi lên một Đức Chúa Trời hạn hẹp, tiêu cực, luôn tìm cách hạn chế tự do và niềm vui của con người. Nhưng Kinh Thánh – Lời khải thị trọn vẹn về Đức Chúa Trời – có trình bày Ngài như vậy không? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát cẩn thận bản tính của Đức Chúa Trời qua lăng kính Kinh Thánh, giải nghĩa từ ngữ gốc và đưa ra những áp dụng thiết thực cho đời sống đức tin.

I. Bản Tính Căn Bản: Đấng Tạo Hóa Yêu Thương hay Đấng Cai Trị Độc Đoán?

Khi đặt câu hỏi về bản tính của Đức Chúa Trời, chúng ta phải bắt đầu từ sự mặc khải đầu tiên và nền tảng nhất: Ngài là Đấng Tạo Hóa. Sách Sáng-thế Ký mở ra không phải với một mệnh lệnh cấm đoán, mà với một hành động sáng tạo đầy quyền năng và tự nguyện yêu thương:

“Ban đầu Đức Chúa Trời dựng nên trời đất... Đức Chúa Trời phán: Phải có sự sáng; thì có sự sáng. Đức Chúa Trời thấy sự sáng là tốt lành” (Sáng-thế Ký 1:1, 3-4).

Từ ngữ Hê-bơ-rơ được dùng cho “dựng nên” là בָּרָא (bārāʼ). Động từ đặc biệt này trong Cựu Ước luôn có Đức Chúa Trời là chủ thể, chỉ về một hành động sáng tạo tuyệt đối, từ hư không, bởi quyền năng và sự khôn ngoan của Ngài. Ngài sáng tạo không vì bị ép buộc, mà vì Ngài muốn bày tỏ vinh quang và tình yêu của Ngài. Mỗi ngày sáng tạo đều kết thúc bằng nhận định “thấy... là tốt lành” (טוֹב, *ṭôḇ*), cho thấy mục đích của công trình sáng tạo là sự tốt lành, vẻ đẹp, trật tự và sự sống, chứ không phải là một nhà tù với những bức tường cấm đoán.

Đỉnh cao của công trình sáng tạo là con người: “Đức Chúa Trời dựng nên loài người như hình Ngài... Đức Chúa Trời ban phước cho loài người” (Sáng-thế Ký 1:27-28). Ngài ban cho con người quyền quản trị (רָדָה, *rādâ* – cai quản, cai trị) trên muôn loài. Đây không phải là hình ảnh của một Đấng cấm đoán, mà là một Đấng trao quyền, ủy thác và tin cậy, ban cho con người phẩm giá, trách nhiệm và tự do trong khuôn khổ Ngài thiết lập.

II. Mục Đích Của “Điều Răn” Đầu Tiên: Ranh Giới Bảo Vệ Hay Gông Cùm Trói Buộc?

Sự hiểu lầm lớn nhất thường xuất phát từ phân đoạn Sáng-thế Ký 2:16-17:

“Giê-hô-va Đức Chúa Trời dạy biểu người rằng: Ngươi được tự do ăn hoa quả các thứ cây trong vườn; nhưng về cây biết điều thiện và điều ác thì chớ hề ăn đến; vì một mai ngươi ăn, chắc sẽ chết.”

Nếu chỉ đọc thoáng qua, đây dường như là một “lệnh cấm” điển hình. Tuy nhiên, cần giải nghĩa toàn bộ bối cảnh:

1. Khởi đầu bằng sự cho phép rộng rãi: Trước khi nói về một điều không được làm, Đức Chúa Trời trước hết long trọng tuyên bố quyền tự do rộng lớn của con người: “được tự do ăn hoa quả các thứ cây trong vườn”. Từ “tự do” ở đây trong nguyên bản mang ý nghĩa mạnh mẽ. Đây là nền tảng: Ân điển và tự do đi trước luật pháp.
2. Bản chất của “cây biết điều thiện và điều ác”: Cây này biểu tượng cho quyền tự quyết tuyệt đối – quyền của con người muốn tự mình định đoạt tiêu chuẩn tốt xấu, thay vì vâng theo và tin cậy tiêu chuẩn của Đấng Tạo Hóa. Nó đại diện cho sự nổi loạn chống lại thân vị và quyền tể trị của Đức Chúa Trời.
3. Mục đích của giới hạn: Sự bảo vệ và định nghĩa mối quan hệ: Lời cảnh báo “chắc sẽ chết” (מוֹת תָּמוּת, *môṯ tāmûṯ*) không phải là một hình phạt độc đoán, mà là một lời mô tả hậu quả tất yếu về mặt thuộc linh. Tách rời khỏi Nguồn Sống (Đức Chúa Trời) thì chỉ còn sự chết. Điều răn này thiết lập một ranh giới rõ ràng để bảo vệ con người khỏi hậu quả thảm khốc của tội lỗi, đồng thời định nghĩa mối quan hệ: Con người được tạo dựng là thụ tạo phụ thuộc, sống trong sự vâng phục và tín thác vào Đấng Tạo Hóa. Đây là ranh giới của tình yêu, như cha mẹ rào lại hồ bơi để bảo vệ con cái.

III. Luật Pháp Cựu Ước: Ách Nô Lệ Hay Lối Chỉ Dẫn Về Sự Sống?

Toàn bộ luật pháp Môi-se thường bị hiểu sai là một bộ sưu tập các cấm đoán khắc nghiệt. Nhưng chính Chúa Giê-xu đã tóm tắt mục đích thật của luật pháp: “Ngươi hãy hết lòng, hết linh hồn, hết ý mà yêu mến Chúa, là Đức Chúa Trời ngươi... Ấy là điều răn thứ nhất và lớn hơn hết. Còn điều răn thứ hai đây, cũng như vậy: Ngươi hãy yêu kẻ lân cận như mình” (Ma-thi-ơ 22:37-39).

Luật pháp được ban cho với các mục đích thần học then chốt:

• Phản chiếu bản tính thánh khiết của Đức Chúa Trời: “Hãy nên thánh, vì ta là thánh” (Lê-vi Ký 19:2). Luật pháp cho thấy Đức Chúa Trời là Đấng như thế nào.
• Bày tỏ tội lỗi và sự cần thiết của Đấng Cứu Thế: “Vả, chẳng có một người nào bởi việc làm theo luật pháp mà sẽ được xưng công bình... vì luật pháp cho người ta biết tội lỗi” (Rô-ma 3:20). Luật pháp như tấm gương cho thấy vết bẩn trên mặt chúng ta.
• Chỉ dẫn một lối sống khôn ngoan và thịnh vượng: “Hãy ghi tạc các lời ấy vào lòng... vì ấy thật là sự sống của các ngươi” (Phục-truyền Luật-lệ Ký 32:46-47). Từ Hê-bơ-rơ “Torah” (תּוֹרָה) thực chất có nghĩa là “sự chỉ dẫn”, “sự dạy dỗ” hơn là “luật lệ”. Nó là bản hướng dẫn sử dụng cho cuộc sống từ chính Đấng đã thiết kế nên con người.

IV. Sự Mặc Khải Tối Cao Nơi Chúa Giê-xu Christ: Ân Điển Thay Thế Sự Rủa Sả

Nếu Đức Chúa Trời chỉ là “Đấng cấm đoán”, thì sự giáng sinh, chịu chết và sống lại của Chúa Giê-xu Christ là vô nghĩa. Trọng tâm của đạo Tin Lành nằm ở đây: Đức Chúa Trời không sai Con Ngài đến để lên án thế gian, nhưng để thế gian nhờ Con ấy mà được cứu (Giăng 3:17).

Chúa Giê-xu đến để “làm cho trọn” luật pháp (Ma-thi-ơ 5:17). Từ Hy Lạp πληρόω (plēroō) không chỉ có nghĩa là tuân giữ, mà còn là đem đến sự viên mãn, hoàn tất mục đích. Ngài hoàn tất luật pháp bằng cách:

1. Sống một đời sống trọn vẹn vâng phục: Điều mà A-đam và cả nhân loại thất bại, Chúa Giê-xu đã thành công.
2. Gánh lấy sự rủa sả của luật pháp thay cho chúng ta: “Đấng Christ đã chuộc chúng ta khỏi sự rủa sả của luật pháp... vì có lời chép: Đáng rủa thay là kẻ bị treo trên cây gỗ” (Ga-la-ti 3:13).
3. Ban cho chúng ta Đức Thánh Linh để sống đẹp ý Ngài: “Vì luật pháp của Thánh Linh sự sống đã nhờ Đức Chúa Jêsus Christ buông tha tôi khỏi luật pháp của sự tội và sự chết” (Rô-ma 8:2).

Qua Chúa Giê-xu, chúng ta thấy rõ nhất bản tính thật của Đức Chúa Trời: Một người Cha nhân từ, sẵn sàng trả giá tối thượng để đem những đứa con phản loạn trở về, không phải với một bộ luật mới, mà với một mối quan hệ làm con được phục hồi.

V. Áp Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân

Hiểu đúng về Đức Chúa Trời sẽ biến đổi căn bản cách chúng ta sống đức tin:

1. Từ Tâm Lý Nô Lệ Sang Tâm Thế Con Cái: Khi thấy Đức Chúa Trời là Cha yêu thương, chúng ta không còn vâng lời vì sợ hình phạt (“Chúa cấm”), mà vì lòng biết ơn và muốn làm đẹp lòng Cha. “Vả, anh em đã chẳng nhận lấy thần trí của tôi mọi đặng còn ở trong sự sợ hãi; nhưng đã nhận lấy thần trí của sự làm con nuôi, và nhờ đó chúng ta kêu lên rằng: A-ba! Cha!” (Rô-ma 8:15).

2. Xem Lời Chúa Là Bản Hướng Dẫn Sự Sống, Không Phải Sổ Tay Luật Lệ: Khi đọc Kinh Thánh, đặc biệt những phần dạy dỗ về đạo đức (như sách Châm Ngôn, các thư tín), hãy hỏi: “Điều này dạy gì về bản tính của Đức Chúa Trời? Nó bảo vệ tôi khỏi điều gì? Nó dẫn tôi đến sự sống sung mãn thế nào?” Thay vì “Điều gì bị cấm?”.

3. Sống Trong Tự Do Thuộc Linh Có Trách Nhiệm: “Vì anh em đã được kêu gọi đến sự tự do; chỉ đừng lấy sự tự do đó làm dịp cho anh em ăn ở theo tánh xác thịt, nhưng hãy lấy lòng yêu thương làm đầy tớ lẫn nhau” (Ga-la-ti 5:13). Tự do Cơ Đốc giáo không phải là muốn làm gì thì làm, mà là sức mạnh được ban cho để làm điều đúng và tốt lành.

4. Truyền Đạt Hình Ảnh Đúng Về Đức Chúa Trời Cho Thế Hệ Sau: Khi dạy con cái hay môn đồ hóa người khác, hãy nhấn mạnh đến tình yêu, sự sáng tạo, sự cứu chuộc của Đức Chúa Trời trước khi giải thích các giới răn. Hãy giải thích “tại sao” dựa trên bản tính yêu thương và thánh khiết của Ngài.

Kết Luận

Chúa, Đức Giê-hô-va, Đấng Tạo Hóa vũ trụ, không phải là một “Đấng cấm đoán” độc đoán. Ngài là:

- Đấng Sáng Tạo Ban Sự Sống và Tự Do trong khuôn khổ tốt lành.
- Đấng Thiết Lập Ranh Giới Vì Tình Yêu, để bảo vệ và định nghĩa mối tương giao.
- Đấng Ban Luật Pháp Như Sự Chỉ Dẫn về con đường sự sống và sự thánh khiết.
- Đấng Sai Con Một Gánh Chịu Sự Rủa Sả để chúng ta được tha thứ và phục hồi làm con cái.
- Đấng Ban Thánh Linh Để Biến Đổi chúng ta từ bên trong, giúp chúng ta vâng phục trong tình yêu thương.

Vì vậy, thay vì sống với tâm lý e sợ một vũ trụ đầy cấm đoán, chúng ta hãy bước đi trong sự tự do vinh hiển của con cái Đức Chúa Trời (Rô-ma 8:21), với lòng biết ơn sâu xa vì Ngài đã mở ra con đường sự sống qua Chúa Giê-xu Christ, và đang dẫn dắt chúng ta trong tình yêu thương vô điều kiện của Ngài. A-men.