Việc Đức Chúa Trời Phó Mặc Họ Thờ Lạy Cơ Binh Trên Trời Trong Công Vụ 7:42
Trong bài giảng đầy quyền năng và biện giải trước Công luận Do Thái, Ê-tiên, vị chấp sự đầy dẫy đức tin và Thánh Linh, đã trình bày một bản tóm lược lịch sử cứu rỗi, nhấn mạnh sự cứng lòng tái diễn của dân Y-sơ-ra-ên. Giữa những lời buộc tội mạnh mẽ đó, có một câu Kinh Thánh gây chấn động và đáng suy ngẫm: “Bấy giờ, Đức Chúa Trời lìa bỏ họ, khiến họ thờ lạy cơ binh trên trời, như đã chép trong sách các đấng tiên tri rằng: Hỡi nhà Y-sơ-ra-ên, há phải các ngươi dâng cho ta những con sinh và tế lễ trong bốn mươi năm nơi đồng vắng ư?” (Công vụ 7:42). Sự kiện “Đức Chúa Trời phó mặc” hay “lìa bỏ” không phải là một hành động độc đoán, mà là một hành động phán xét công bình xuất phát từ sự lựa chọn liên tục của con người chống nghịch lại chân lý. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào ý nghĩa thần học, bối cảnh lịch sử, và bài học thuộc linh sâu sắc từ sự kiện này.
Để hiểu trọn vẹn Công vụ 7:42, chúng ta phải quay lại ngay câu 41, nơi Ê-tiên nhắc đến biến cố định mệnh tại chân núi Si-na-i: “Trong những ngày đó, họ đúc một tượng bò con, dâng tế lễ cho tượng, và vui mừng về công việc của tay mình làm ra.” (Công vụ 7:41). Đây là sự vi phạm giao ước nghiêm trọng ngay sau khi họ nhận được Mười Điều Răn (Xuất Ê-díp-tô Ký 32). Hành động “vui mừng về công việc của tay mình làm ra” phơi bày cốt lõi của tội thờ hình tượng: sự thỏa mãn trong những gì do con người tạo ra và kiểm soát được, thay vì thờ phượng Đấng Tạo Hóa siêu việt.
Ê-tiên trích dẫn lời tiên tri A-mốt 5:25-27 trong bản Bảy Mươi (Septuagint) để kết nối tội thờ bò con trong đồng vắng với tội thờ “cơ binh trên trời” sau này. Ông cho thấy đây không phải là một sự sa ngã đơn lẻ, mà là một khuynh hướng tội lỗi xuyên suốt lịch sử dân tộc. Sự thờ phượng giả dối trong đồng vắng đã đặt nền móng cho những sự thờ lạy sai lầm tệ hại hơn trong Đất Hứa.
1. “Đức Chúa Trời phó mặc/lìa bỏ” (Tiếng Hy Lạp: παρέδωκεν αὐτοὺς ὁ θεός - paredōken autous ho theos): Động từ “paradidōmi” (παραδίδωμι) ở đây mang ý nghĩa mạnh mẽ: “giao nộp”, “phó mặc”, “trao vào tay”. Đây không phải là sự bỏ rơi thụ động, mà là một hành động phán xét có chủ ý. Đức Chúa Trời, trong sự công bình của Ngài, rút lại sự bảo vệ, sự dẫn dắt và sự kiềm chế của Ngài, để con người gánh chịu hậu quả từ chính sự lựa chọn của mình. Khái niệm này xuất hiện trong Rô-ma 1:24, 26, 28, mô tả ba lần “Đức Chúa Trời phó mặc” những kẻ không nhìn biết Ngài cho sự ô uế, cho sự tình dục xấu hổ, và cho một tâm trí hư đốn. Đó là sự phán xét mang tính “hiện tại” và “tự nhiên”: tội lỗi dẫn đến sự nô lệ cho chính tội lỗi đó.
2. “Cơ binh trên trời” (Tiếng Hy Lạp: τῇ στρατιᾷ τοῦ οὐρανοῦ - tē stratia tou ouranou): Cụm từ này trước hết chỉ các thiên thể như mặt trời, mặt trăng, và các ngôi sao (Phục truyền 4:19; 2 Các Vua 17:16). Trong nền văn hóa Ca-na-an và các dân tộc lân cận, các thiên thể được xem như những vị thần hoặc phương tiện bói toán. Tuy nhiên, ý nghĩa còn sâu xa hơn. Trong quan niệm Do Thái và Tân Ước, “cơ binh” cũng có thể ám chỉ các thế lực thuộc linh, các quyền lực và các bậc cầm quyền trong thế giới vô hình (Ê-phê-sô 6:12). Thờ lạy các thiên thể, xét cho cùng, là thờ lạy các thế lực sáng tạo thay vì Đấng Tạo Hóa, và mở cửa cho sự cai trị của các quyền lực satan đằng sau những hình tượng đó (1 Cô-rinh-tô 10:20).
Lời tiên tri trong A-mốt 5:25-27 mà Ê-tiên trích dẫn đã được ứng nghiệm đầy bi thảm trong lịch sử Y-sơ-ra-ên. Sự thờ lạy “cơ binh trên trời” không còn là chuyện trong đồng vắng, mà trở thành thực tế kinh hoàng dưới thời các vua. Vua Ma-na-se, vị vua tà ác nhất của Giu-đa, đã “lập bàn thờ cho cả cơ binh trên trời tại hai hành lang của đền thờ Đức Giê-hô-va” (2 Các Vua 21:5). Đây là sự ô uế tột độ đối với nơi thánh. Hình ảnh “cái lều của Mo-lóc” và “ngôi sao của thần Remphan” (Công vụ 7:43) mà Ê-tiên nhắc đến là những thần tượng ngoại giáo gắn với sự thờ cúng thiên thể và thậm chí tế lễ con cái.
Hậu quả của sự thờ lạy này là gì? Lời tiên tri trong A-mốt và sự nhắc lại của Ê-tiên đều kết thúc bằng sự phù đày, sự lưu đày sang Ba-by-lôn. “Ta sẽ đày các ngươi qua bên kia thành Ba-by-lôn” (Công vụ 7:43). Đây chính là kết cục của việc “bị phó mặc”. Khi Đức Chúa Trời rút tay Ngài ra, dân sự không còn được che chở khỏi kẻ thù, khỏi hậu quả của sự ngu muội và tội lỗi mình. Họ bị trao vào tay những đế quốc ngoại bang – là hậu quả trực tiếp của việc họ đã trao lòng mình cho các “thần” của những đế quốc đó.
Khái niệm “Đức Chúa Trời phó mặc” cho thấy một khía cạnh nghiêm túc trong bản tính của Đức Chúa Trời: sự thánh khiết và công bình tuyệt đối. Ngài là Đấng thành tín, nhưng Ngài không ép buộc sự thành tín từ phía con người. Khi con người, một cách có ý thức và bền bỉ, khước từ chân lý, khước từ sự hiện diện và sự dạy dỗ của Ngài, thì sự lựa chọn cuối cùng của Đức Chúa Trời là tôn trọng sự lựa chọn của họ. Đây là đỉnh điểm của sự phán xét: cho phép con người có được điều họ khao khát – một cuộc sống không có Đức Chúa Trời, và gánh chịu mọi hậu quả đáng sợ đi kèm.
Tuy nhiên, cần hiểu rõ: Đức Chúa Trời luôn kiên nhẫn và ban cho nhiều cơ hội ăn năn trước khi đến bước “phó mặc” này. Lịch sử Y-sơ-ra-ên tràn ngập các tiên tri được sai đến để kêu gọi họ quay đầu. Hành động “phó mặc” cuối cùng là lời cảnh báo tối hậu cho mọi thời đại về sự nghiêm trọng của tội lỗi và sự cứng lòng.
Thoạt nghe, sự kiện này có vẻ xa xôi, nhưng nguyên tắc thuộc linh đằng sau nó vô cùng hiện đại. “Cơ binh trên trời” ngày nay không nhất thiết là mặt trăng hay các ngôi sao, mà là bất cứ điều gì chiếm vị trí tối cao của Đức Chúa Trời trong lòng chúng ta.
1. Nhận Diện “Cơ Binh” Hiện Đại: Đó có thể là:
Chủ nghĩa vật chất và thành công (“cơ binh” của sự thịnh vượng và địa vị).
Chủ nghĩa cá nhân và sự tự tôn (“cơ binh” của cái tôi, nơi ý chí và sở thích cá nhân trở thành thần tượng).
Những hệ tư tưởng trần tục (“cơ binh” của chính trị, chủng tộc, hay chủ nghĩa khoa học thay thế Đức Chúa Trời).
Những mối quan hệ hay gia đình (“cơ binh” của tình yêu và sự chấp nhận từ người khác).
2. Bài Học Về Sự Cứng Lòng Tiệm Tiến: Không ai đột nhiên thờ “cơ binh trên trời”. Nó bắt đầu bằng sự thay thế tinh vi – “vui mừng về công việc của tay mình làm ra” (Cv 7:41). Chúng ta cần thường xuyên xét lòng: Tôi có đang tìm kiếm niềm vui, sự an toàn và giá trị từ những thứ tôi tạo dựng được hơn là từ Đấng Christ không?
3. Lời Cảnh Báo Về Sự “Phó Mặc”: Nếu chúng ta liên tục đè nén tiếng nói của Thánh Linh, khước từ sự dạy dỗ của Lời Chúa, và đuổi theo những điều thế gian, chúng ta có nguy cơ trải nghiệm một dạng “phó mặc” thuộc linh – cảm giác xa cách Chúa, sự khô khan, và mất đi sự nhạy bén với tội lỗi. Đây không phải vì Chúa bỏ chúng ta, nhưng vì chúng ta đã chọn lìa xa Ngài. Hậu quả là sự yếu đuối, thất bại và dễ bị tổn thương bởi các thế lực tối tăm.
4. Con Đường Phục Hồi: Tin Mừng vĩ đại nằm ngay trong bài giảng của Ê-tiên. Ông không dừng lại ở sự phán xét. Ông chỉ về Đức Chúa Jêsus Christ, là “Đấng Công Bình” (Công vụ 7:52), Đấng mở ra con đường giải cứu. Ngay cả khi con người phản bội, Đức Chúa Trời vẫn hành động trong lịch sử để đem đến sự cứu chuộc. Sự ăn năn và quay về với Chúa Giê-xu luôn là câu trả lời cho mọi sự “phó mặc”. Trong Đấng Christ, không có sự lên án nào cho những kẻ thuộc về Ngài (Rô-ma 8:1), và Ngài hứa sẽ không bao giờ lìa bỏ hay từ bỏ chúng ta (Hê-bơ-rơ 13:5).
Câu Kinh Thánh Công vụ 7:42 là một hồi chuông cảnh tỉnh nghiêm khắc trong lịch sử cứu rỗi. Nó cho thấy tội thờ hình tượng không chỉ là vấn đề của hành vi bên ngoài, mà là vấn đề của tấm lòng hướng về bất cứ điều gì ngoài Đức Chúa Trời hằng sống. Sự “phó mặc” của Đức Chúa Trời là hành động công bình đối với sự cứng lòng có chủ ý của con người, dẫn đến sự nô lệ và hủy diệt. Tuy nhiên, qua sự chết và sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ, Đức Chúa Trời đã mở ra con đường giải thoát tối hậu khỏi mọi thế lực “cơ binh” của sự tối tăm. Bài học cho chúng ta ngày nay là hãy hết lòng gìn giữ mối liên hệ mật thiết với Ngài qua Lời Chúa và sự cầu nguyện, luôn đặt Chúa Giê-xu làm trung tâm của mọi sự thờ phượng và đời sống, để chúng ta không bao giờ trôi dạt vào chỗ bị “phó mặc” cho những điều hư không, nhưng luôn được bảo tồn trong tình yêu và sự gìn giữ quyền năng của Ngài.