Một Cơ Đốc nhân thối lui có còn được cứu không?

Câu hỏi về sự thối lui của một Cơ Đốc nhân và tình trạng cứu rỗi của người ấy là một trong những chủ đề gây nhiều suy tư, tranh luận và thậm chí là lo lắng trong cộng đồng đức tin. Nó chạm đến trọng tâm của thần học về ân điển, ý chí tự do, sự bền đỗ của các thánh đồ và quyền năng tối thượng của Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh, phân tích các phân đoạn then chốt, khảo sát ngôn ngữ gốc và rút ra những nguyên tắc thuộc linh để giúp chúng ta hiểu biết cách vững vàng và tìm thấy sự bình an trong lẽ thật của Đức Chúa Trời.

Trước hết, chúng ta cần định nghĩa "thối lui" (tiếng Anh thường dùng "apostasy" hoặc "falling away"). Trong Tân Ước, từ Hy Lạp thường gặp là aphistēmi (ἀφίστημι), có nghĩa đen là "đứng cách xa ra", "rời bỏ", "từ bỏ". Từ này diễn tả một sự từ bỏ có chủ ý, một sự lìa bỏ đức tin và lẽ thật đã từng được tuyên xưng. Đây không đơn thuần là phạm tội, vấp ngã hay trải qua cơn nghi ngờ, mà là một sự khước từ có tính hệ thống và cuối cùng đối với Đấng Christ và Tin Lành (xem 1 Ti-mô-thê 4:1; Hê-bơ-rơ 3:12).

Sự thối lui thường được mô tả qua các biểu hiện: từ bỏ sự nhóm lại với các thánh đồ (Hê-bơ-rơ 10:25), chối bỏ các giáo lý căn bản (2 Giăng 1:7-9), sống một đời sống phản chứng, tái phạm vào tội lỗi cách cố ý và không ăn năn, và cuối cùng là công khai khước từ Đức Chúa Jêsus Christ.

Để có cái nhìn toàn diện, chúng ta phải xem xét hai nhóm Kinh Thánh dường như đưa ra những lời cảnh báo mạnh mẽ và những lời hứa bảo đảm vững chắc.

1. Những Lời Cảnh Báo Nghiêm Trọng:

• Hê-bơ-rơ 6:4-6 (VT1925): "Vì chưng những kẻ đã được soi sáng một lần, đã nếm sự ban cho từ trên trời, dự phần về Đức Thánh Linh, nếm đạo lành Đức Chúa Trời và quyền phép của đời sau, nếu lại vấp ngã, thì không thể khiến họ lại ăn năn nữa, vì họ tự đóng đinh Con Đức Chúa Trời trên thập tự giá một lần nữa, làm cho Ngài sỉ nhục tỏ tường."

Phân đoạn này thường gây ra nhiều lo sợ. Tuy nhiên, việc giải nghĩa cần cẩn thận. Nhóm từ "những kẻ đã được soi sáng", "nếm" (Gr. geuomai) không nhất thiết đồng nghĩa với "có sự sống đời đời". Nó mô tả những người đã trải nghiệm ân tứ thuộc linh cách mạnh mẽ, có thể là qua sự giảng dạy, phép lạ trong cộng đồng, nhưng chưa hẳn đã có một đức tin cứu rỗi chân thật, cá nhân nơi Christ. Họ giống như mảnh đất đá trong ẩn dụ người gieo giống (Ma-thi-ơ 13:20-21) – vui mừng tiếp nhận đạo nhưng không có rễ, khi gặp hoạn nạn, bắt bớ thì vấp phạm. Hành động "tự đóng đinh Con Đức Chúa Trời... một lần nữa" cho thấy một sự khinh thường có ý thức và chủ đích đối với sự hy sinh của Christ, chứng tỏ tấm lòng đã trở nên chai cứng. Đây là tình trạng của sự thối lui thật sự.

• Hê-bơ-rơ 10:26-29: Phân đoạn này nói về tình trạng "phạm tội cách cố ý" sau khi đã nhận biết lẽ thật. Động từ "phạm tội" ở đây (Gr. hamartanō) trong thì hiện tại, diễn tả một thói quen, một lối sống trong tội sau khi đã có hiểu biết. Người đó "khinh bỉ Con Đức Chúa Trời", "coi huyết của giao ước... là ô uế", và "khinh dể Đức Thánh Linh". Đây là thái độ của một kẻ chối bỏ.
• 2 Phi-e-rơ 2:20-22: Sứ đồ mô tả những người "đã thoát khỏi sự ô uế của thế gian" nhờ sự nhận biết Chúa, nhưng lại mắc phải và bị thua. "Điều rốt lại của họ là xấu hơn lúc đầu". Ẩn dụ "con chó liếm lại chỗ mửa" và "con heo đã tắm rồi lại lăn lóc trong vũng bùn" cho thấy bản chất thật cuối cùng đã lộ ra. Họ chưa bao giờ thực sự được tái sinh (được biến đổi bản chất); họ chỉ được "rửa sạch" bề ngoài.

2. Những Lời Hứa Về Sự Bảo Đảm Và Bền Đỗ:

• Giăng 10:27-29: "Chiên ta nghe tiếng ta, ta quen nó, và nó theo ta. Ta ban cho nó sự sống đời đời; nó chẳng chết mất bao giờ, và chẳng ai cướp nó khỏi tay ta. Cha ta là Đấng lớn hơn hết đã cho ta chiên đó, và chẳng ai cướp nổi chiên đó khỏi tay Cha." Lời hứa này dành cho "chiên ta" – những người thật sự thuộc về Chúa, nghe và theo Ngài. Sự cứu rỗi của họ được bảo đảm bởi chính quyền năng của Cha và Con.
• Rô-ma 8:28-30, 38-39: Sứ đồ Phao-lô trình bày một chuỗi mắt xích không gì phá vỡ được: những người Đức Chúa Trời đã biết trước, thì Ngài cũng đã định sẵn, gọi, xưng công bình và làm vinh hiển. Ông khẳng định không một điều gì, kể cả sự chết hay sự sống, có thể phân rẽ chúng ta khỏi tình yêu Đức Chúa Trời trong Christ Jêsus. Điều này bao gồm cả chính chúng ta – ý chí của chúng ta không mạnh hơn tình yêu và quyền năng gìn giữ của Đức Chúa Trời.
• Phi-líp 1:6: "Tôi tin chắc rằng Đấng đã khởi làm việc lành trong anh em sẽ làm trọn hết cho đến ngày của Đức Chúa Jêsus Christ." Công việc cứu rỗi là của Đức Chúa Trời, và chính Ngài sẽ hoàn tất.
• 1 Giăng 2:19: "Chúng nó từ giữa chúng ta mà ra, nhưng vốn chẳng phải thuộc về chúng ta; vì nếu thuộc về chúng ta, thì đã ở cùng chúng ta; song điều đó đã xảy đến, hầu cho tỏ ra rằng mọi kẻ ấy chẳng thuộc về chúng ta vậy." Câu Kinh Thánh then chốt này cho chúng ta ánh sáng giải đáp: Những người thực sự thối lui và không trở lại, thì bằng chứng cho thấy họ "vốn chẳng phải thuộc về chúng ta". Họ chưa bao giờ thực sự được tái sinh. Họ có thể đã gia nhập cộng đồng, tuyên xưng đức tin, tham gia các sinh hoạt, nhưng không có sự sống mới thật sự từ Đức Thánh Linh.

Từ việc phân tích trên, chúng ta có thể rút ra một số kết luận thần học quan trọng:

1. Sự Khác Biệt Giữa Vấp Ngã/Phạm Tội và Thối Lui Thật Sự: Mọi Cơ Đốc nhân chân thật đều có thể vấp ngã, phạm tội, thậm chí trải qua những cơn nghi ngờ nghiêm trọng (như Phi-e-rơ chối Chúa). Nhưng đặc điểm của người được cứu là họ sẽ được Đức Thánh Linh cảm động để ăn năn và quay trở lại (Lu-ca 22:31-32). Sự thối lui thật sự là một trạng thái cuối cùng, một sự khước từ vĩnh viễn mà không có sự quay trở lại. Nó là bằng chứng của một tấm lòng chưa bao giờ được biến cải.

2. Thử Nghiệm Của Đức Tin Chân Thật: Sự Bền Đỗ. Sự bền đỗ của các thánh đồ không phải là điều kiện để kiếm được sự cứu rỗi, mà là bằng chứng chứng minh sự cứu rỗi thật. Đức tin chân chính, dù có thể yếu đuối, nhưng sẽ tồn tại đến cuối cùng (Ma-thi-ơ 24:13). Quyền năng gìn giữ của Đức Chúa Trời bảo đảm điều này.

3. Trách Nhiệm Cá Nhân và Chủ Quyền Của Đức Chúa Trời: Kinh Thánh giữ thế cân bằng giữa những lời cảnh báo nghiêm trọng (khuyến giục chúng ta phải nghiêm túc với đức tin) và những lời hứa bảo đảm (an ủi chúng ta về ân điển của Đức Chúa Trời). Chúng ta được truyền lệnh phải "lấy lòng sợ hãi run rẩy làm nên sự cứu chuộc mình" (Phi-líp 2:12), trong khi biết rằng chính "Đức Chúa Trời đang làm việc trong chúng ta" (Phi-líp 2:13). Cảnh báo là phương tiện Đức Chúa Trời dùng để gìn giữ con cái Ngài.

Vậy, trả lời cho câu hỏi chính: Một người thực sự là Cơ Đốc nhân (đã được tái sinh bởi Đức Thánh Linh, có đức tin cứu rỗi nơi Christ) sẽ không thối lui cách cuối cùng và vĩnh viễn. Quyền năng của Đức Chúa Trời và giao ước mới trong huyết Christ bảo đảm điều đó. Những người thối lui và không trở lại cho thấy bằng chứng rằng họ chưa bao giờ thực sự thuộc về Christ (1 Giăng 2:19). Họ có thể có một mối quan hệ bề ngoài với Hội Thánh, nhưng không có mối liên hệ sống với Đấng Christ.

1. Đối Với Cá Nhân: Tự Xét Mình. Thay vì sống trong sợ hãi, chúng ta được kêu gọi tự xét mình (2 Cô-rinh-tô 13:5). Hãy hỏi: Đời sống tôi có đang sinh bông trái Thánh Linh không? Tôi có yêu mến anh em mình không? Tôi có tìm kiếm sự thánh khiết và ghét điều tội lỗi không? Tôi có đang tiếp tục tin cậy và vâng lời Christ, dù có lúc vấp ngã? Sự hiện diện của chiến tranh thuộc linh và sự ăn năn thường xuyên là dấu hiệu của sự sống, chứ không phải sự chết.

2. Không Lạm Dụng Ân Điển. Những lời cảnh báo trong Kinh Thánh dạy chúng ta không được coi thường tội lỗi hay xem thường sự hy sinh của Christ. Chúng ta không thể nói "Tôi được cứu rồi, nên tôi muốn sống thế nào cũng được". Đó là dấu hiệu của một đức tin giả mạo. Ân điển thật không chỉ tha tội mà còn dạy chúng ta "từ chối những điều phàm tục" (Tít 2:11-12).

3. Gắn Bó Với Thân Thể Đấng Christ. Sự thối lui thường bắt đầu bằng việc tách rời khỏi Hội Thánh (Hê-bơ-rơ 10:25). Hãy tích cực tham gia, chia sẻ, chịu sự dạy dỗ và sửa trị trong một Hội Thánh địa phương chân chính. Anh em trong Chúa là phương tiện ân điển để nâng đỡ và khích lệ chúng ta.

4. Đối Với Người Đang Lo Âu Về Người Thân: Hãy kiên trì cầu nguyện. Chỉ Đức Chúa Trời mới biết rõ tấm lòng. Công việc của chúng ta là yêu thương, làm chứng và tin cậy Chúa. Ngay cả nếu một người đã đi xa, chúng ta vẫn cậy nơi quyền năng phục hồi của Đức Chúa Trời – Ngài có thể đem "kẻ thối lui" trở lại (Gia-cơ 5:19-20).

Câu hỏi về sự thối lui đưa chúng ta đến chỗ không phải để ngồi đoán xét người khác, mà để quay về với nền tảng của đức tin chúng ta: Chúa Jêsus Christ và công việc trọn vẹn của Ngài. Sự cứu rỗi bắt đầu, duy trì và kết thúc bởi ân điển của Đức Chúa Trời qua đức tin nơi Christ. Những lời cảnh báo nghiêm trọng trong Kinh Thánh không phải để khiến con cái Chúa hoang mang, mà để thúc giục họ trung tín, cảnh giác với sự giả hình, và nương dựa vào Đấng có thể giữ họ khỏi vấp ngã (Giu-đe 1:24).

Nếu bạn đang lo lắng về chính mình, hãy chạy đến với Christ, chứ đừng chạy khỏi Ngài. Sự kiên trì của bạn là món quà và công việc của Ngài. Hãy nắm chắc lời hứa: "Ta ban cho nó sự sống đời đời; nó chẳng chết mất bao giờ, và chẳng ai cướp nó khỏi tay ta" (Giăng 10:28). Sự bình an thật không đến từ việc chúng ta nắm giữ Chúa thật chặt, mà từ việc biết chắc rằng Chúa đang nắm giữ chúng ta.