Phước Lành Trong Kinh Thánh
Trong đời sống tín ngưỡng và văn hóa, từ "phước lành" thường được hiểu một cách chung chung là sự may mắn, thịnh vượng, hay điều tốt lành từ một thế lực siêu nhiên. Tuy nhiên, trong Kinh Thánh, khái niệm "phước lành" mang một chiều sâu thần học phong phú, một cấu trúc giao ước vững chắc, và nhất là mặc khải về bản tính của Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai thác ý nghĩa của phước lành từ nguyên ngữ, trong dòng chảy lịch sử cứu rỗi, và đỉnh cao trong giáo lý của Chúa Giê-xu Christ, để từ đó rút ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân.
Để hiểu đúng ý nghĩa Kinh Thánh, chúng ta cần trở về với ngôn ngữ gốc.
1. Trong tiếng Hê-bơ-rơ (Cựu Ước): Từ được dùng phổ biến nhất là "בְּרָכָה" (berakah). Danh từ này bắt nguồn từ động từ "בָּרַךְ" (barak), có nghĩa cơ bản là "quỳ gối", "cúi xuống". Điều này gợi ý về thái độ tôn kính, thờ phượng. Berakah không chỉ đơn thuần là một món quà vật chất; nó là sự ban cho có tính cách giao ước từ một vị thế cao hơn xuống thấp hơn, thường đi kèm với quyền năng để lời chúc phước đó được thực hiện. Phước lành của Đức Chúa Trời bao hàm sự hiện diện, ân huệ, sự bảo vệ, sự hướng dẫn và sự ban cho của Ngài (Sáng-thế Ký 12:2-3). Đối nghịch với berakah là "קְלָלָה" (qelalah) - sự rủa sả.
2. Trong tiếng Hy Lạp (Tân Ước): Có hai từ quan trọng:
- "μακάριος" (makarios): Thường được dịch là "phước", "có phước", "phước hạnh". Từ này diễn tả tình trạng hạnh phúc, thịnh vượng thuộc linh sâu xa, vững chắc, không phụ thuộc vào hoàn cảnh bên ngoài. Nó nói đến một đời sống đáng ngưỡng mộ, đáng ao ước, được định hình bởi mối quan hệ đúng đắn với Đức Chúa Trời. Chúa Giê-xu đã dùng từ này trong các Mối Phước (Ma-thi-ơ 5:3-12).
- "εὐλογία" (eulogia): Từ này ghép bởi "eu" (tốt) và "logos" (lời nói), nghĩa là "lời nói tốt", "lời ca ngợi", và cũng chỉ "ân tứ, ân huệ" được ban cho. Nó tương đương gần với berakah trong Cựu Ước (Ê-phê-sô 1:3; Hê-bơ-rơ 6:7).
Phước lành không phải là một khái niệm tĩnh, nhưng được bày tỏ tiệm tiến qua các giao ước của Đức Chúa Trời.
A. Phước Lành Trong Giao Ước Với Áp-ra-ham (Giao Ước Ân Điển):
Đây là nền tảng cho mọi phước lành. Đức Chúa Trời kêu gọi Áp-ra-ham và hứa: "Ta sẽ làm cho ngươi nên một dân lớn; Ta sẽ ban phước cho ngươi, cùng làm nổi danh ngươi, và ngươi sẽ thành một nguồn phước... Các chi tộc nơi thế gian sẽ nhờ ngươi mà được phước" (Sáng-thế Ký 12:2-3). Phước lành ở đây có ba chiều kích: (1) Cá nhân (Áp-ra-ham được phước), (2) Dân tộc (dòng dõi ông trở nên lớn mạnh), và (3) Phổ quát (mọi dân tộc sẽ được phước nơi ông). Sứ đồ Phao-lô xác nhận lời hứa này được ứng nghiệm trọn vẹn trong Chúa Giê-xu Christ: "Ấy là trong Ngài mà các ngươi... cũng được phước lành" (Ê-phê-sô 1:3, Ga-la-ti 3:14).
B. Phước Lành Trong Giao Ước Với Môi-se (Luật Pháp):
Trong Phục-truyền Luật-lệ Ký 28, Đức Chúa Trời đặt trước dân Y-sơ-ra-ên "sự phước lành và sự rủa sả". Sự phước lành (berakah) được liệt kê rất cụ thể: phước trong thành, ngoài đồng, con cái, mùa màng, chiến thắng kẻ thù (câu 1-14). Điều kiện đi kèm là: "Nếu ngươi nghe theo tiếng phán của Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi cách trung thành..." (câu 1-2). Ở đây, chúng ta thấy nguyên tắc phước lành gắn liền với sự vâng phục. Tuy nhiên, luật pháp cũng bày tỏ rằng con người không thể vâng giữ trọn vẹn, và do đó cần đến một Đấng Trung Bảo hoàn hảo.
C. Đỉnh Cao Của Phước Lành: Các Mối Phước Của Chúa Giê-xu (Ma-thi-ơ 5:3-12)
Đây là sự tái định nghĩa vĩ đại về phước lành. Chúa Giê-xu, Đấng làm trọn luật pháp, công bố những tiêu chuẩn của Vương Quốc Đức Chúa Trời. Mỗi mối phước bắt đầu bằng "Phước cho..." (Makarios). Ngài tuyên bố phước lành thuộc về những người mà thế gian coi là không có phước:
- "Phước cho những kẻ khó khăn trong lòng" (câu 3): Người ý thức sự nghèo nàn thuộc linh, trống rỗng không có Đức Chúa Trời. Phần thưởng là Nước Thiên đàng.
- "Phước cho những kẻ than khóc" (câu 5): Người than khóc vì tội lỗi của chính mình và của thế gian. Họ sẽ được yên ủi bởi Đức Thánh Linh.
- "Phước cho những kẻ nhu mì" (câu 5): Người có lòng dịu dàng, không tự tôn, biết kiềm chế. Họ sẽ hưởng được đất.
- "Phước cho những kẻ đói khát sự công bình" (câu 6): Khát khao được xưng công bình trước mặt Đức Chúa Trời và sống công chính. Họ sẽ được no đủ trong Christ.
Các mối phước còn lại tiếp tục đề cao lòng thương xót, sự trong sạch, hành động hòa thuận, và sự chịu bắt bớ vì cớ Ngài. Phước lành ở đây hoàn toàn mang tính thuộc linh, tương lai, và vượt trên hoàn cảnh. Nó xác định rằng phước hạnh thật sự nằm trong mối tương giao với Đức Chúa Trời và sự đồng hình đồng dạng với Đấng Christ, chứ không ở sự giàu có, sức khỏe, hay thành công theo tiêu chuẩn thế gian.
Kinh Thánh có hứa ban phước vật chất không? Có. Đức Chúa Trời là Đấng ban mọi điều tốt lành, kể cả của cải vật chất (Gia-cơ 1:17). Ngài hứa chu cấp cho con cái Ngài (Ma-thi-ơ 6:33). Tuy nhiên, có ba điểm then chốt cần ghi nhớ:
1. Mục đích của phước lành vật chất: Để chúng ta làm vinh hiển Đức Chúa Trời, giúp đỡ người khác, và mở rộng Vương Quốc Ngài (2 Cô-rinh-tô 9:8-11). Phước lành không phải để tích trữ cho riêng mình.
2. Thử thách của sự giàu có: Chúa Giê-xu cảnh báo sự giàu có có thể khiến lòng người ta trở nên chai cứng, khó vào Nước Trời (Mác 10:23). Phao-lô dạy: "Hãy truyền cho những người giàu ở thế gian nầy đừng có lòng kiêu ngạo... phó sự trông cậy mình nơi Đức Chúa Trời... làm nhiều việc lành... tích trữ cho mình một cái nền tốt và bền ở đời sau" (1 Ti-mô-thê 6:17-19).
3. Ưu tiên thuộc linh: Phước lành lớn nhất mà Cơ Đốc nhân đã nhận được là phước lành thuộc linh trong Đấng Christ. Ê-phê-sô 1:3 tuyên bố: "Ngợi khen Đức Chúa Trời, Cha Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta, Ngài đã xuống phước cho chúng ta trong Đấng Christ đủ mọi thứ phước thiêng liêng ở các nơi trên trời!" Điều này bao gồm sự cứu chuộc, ơn làm con, ấn tín của Đức Thánh Linh, và cơ nghiệp đời đời. Phước lành vật chất, nếu có, chỉ là "tặng phẩm" thêm vào.
Làm thế nào để kinh nghiệm và sống trong phước lành Kinh Thánh hứa?
1. Nhận Lãnh Phước Lành Căn Bản Qua Đức Tin Nơi Chúa Giê-xu: Bước đầu tiên là nhận biết mình là kẻ "khó khăn trong lòng" và "đói khát sự công bình", rồi đến với Chúa Giê-xu, Đấng ban phước cho mọi dân tộc. Sự cứu rỗi là phước lành lớn nhất (Giăng 3:16).
2. Sống Theo Các Nguyên Tắc Của Các Mối Phước: Cố ý nuôi dưỡng tấm lòng nhu mì, thương xót, trong sạch, yêu chuộng hòa bình. Đây là đặc tính của công dân Nước Trời và là con đường dẫn đến phước hạnh thật.
3. Gắn Bó Với Lời Chúa Và Cầu Nguyện: Phước lành gắn liền với sự vâng theo Lời Chúa (Thi-thiên 1:1-3: "Phước cho người nào... lấy làm vui vẻ về luật pháp của Đức Giê-hô-va... mọi sự người làm đều sẽ thạnh vượng"). Cầu nguyện là hơi thở của mối quan hệ nhận phước.
4. Sống Với Tấm Lòng Biết Ởn Và Rộng Rãi: Đức Chúa Trời ban phước cho chúng ta để chúng ta trở nên ống dẫn phước lành. "Hãy nhớ lại lời chính Chúa Jêsus đã phán: Ban cho thì có phước hơn là nhận lãnh" (Công-vụ 20:35). Nguyên tắc gieo và gặt luôn đúng (2 Cô-rinh-tô 9:6).
5. Tìm Kiếm Sự Thịnh Vượng Thuộc Linh Thay Vì Vật Chất: Đặt ưu tiên cho sự tăng trưởng thuộc linh, sự thánh khiết, và việc phục vụ Chúa. Phước lành Ngài ban sẽ là thứ phù hợp nhất với thánh ý hoàn hảo của Ngài cho đời sống chúng ta.
Phước lành trong Kinh Thánh, xét cho cùng, không phải là một danh sách những điều ước để con người đòi hỏi nơi Đức Chúa Trời. Trái lại, nó là sự bày tỏ về chính Đức Chúa Trời – Ngài là nguồn phước, là Đấng ban phước, và trong Chúa Giê-xu Christ, Ngài đã trở nên phước lành tối cao cho chúng ta. Phước lành thật không hệ tại ở sở hữu, mà ở mối liên hệ; không ở sự thụ hưởng, mà ở sự đồng hình đồng dạng với Con Ngài. Khi chúng ta tìm kiếm Vương Quốc Đức Chúa Trời và sự công bình của Ngài trước hết, thì mọi điều khác – theo cách và thời điểm hoàn hảo của Ngài – sẽ được ban thêm cho (Ma-thi-ơ 6:33). Ước gì mỗi chúng ta không chỉ tìm kiếm bàn tay ban cho của Chúa, mà quan trọng hơn, tìm kiếm chính dung nhan Ngài, để sống trọn đời trong phước hạnh của giao ước mà huyết Chúa Giê-xu đã đóng ấn.