Chủ nghĩa bình đẳng là gì?

Lời mở đầu: Trong thời đại ngày nay, cụm từ “bình đẳng” xuất hiện khắp nơi, từ chính trị, xã hội đến các phong trào đòi quyền lợi. Tuy nhiên, khái niệm “chủ nghĩa bình đẳng” thường bị hiểu lầm hoặc bị sử dụng theo những mục đích trái ngược với Lời Chúa. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta cần tìm hiểu quan điểm của Kinh Thánh về bình đẳng để có cái nhìn đúng đắn, sống phù hợp với ý muốn của Đức Chúa Trời và trở nên muối của đất, ánh sáng cho đời (Ma-thi-ơ 5:13-14). Bài viết này sẽ nghiên cứu chuyên sâu chủ nghĩa bình đẳng dưới ánh sáng Kinh Thánh, đưa ra những phân tích từ nguyên văn Hê-bơ-rơ và Hy Lạp, cùng những ứng dụng thiết thực cho đời sống hằng ngày.

I. Định nghĩa chủ nghĩa bình đẳng

Chủ nghĩa bình đẳng (egalitarianism) là tư tưởng cho rằng mọi người đều xứng đáng được đối xử ngang nhau về mặt đạo đức, chính trị, kinh tế hoặc xã hội. Trong lịch sử triết học, chủ nghĩa này thường đề cao sự công bằng phân phối và bác bỏ các đặc quyền dựa trên chủng tộc, giới tính, tôn giáo, hay địa vị. Tuy nhiên, quan điểm của Kinh Thánh về bình đẳng không đồng nhất với các triết thuyết nhân bản, mà xuất phát từ chân lý về con người được tạo dựng theo hình ảnh Đức Chúa Trời và sự cứu chuộc qua Chúa Giê-xu Christ.

II. Quan điểm Kinh Thánh về bình đẳng

1. Bình đẳng trong sự sáng tạo

Sáng Thế Ký 1:26-27 chép: “Đức Chúa Trời phán rằng: Chúng ta hãy làm nên loài người như hình Ta và theo tượng Ta... Đức Chúa Trời dựng nên loài người như hình Ngài; Ngài dựng nên loài người giống như hình Đức Chúa Trời; Ngài dựng nên người nam cùng người nữ.” Mọi người, bất kể giới tính, chủng tộc, đều mang hình ảnh Đức Chúa Trời (tselem Elohim trong tiếng Hê-bơ-rơ). Điều này ban cho nhân loại một phẩm giá bình đẳng tuyệt đối (Sáng 9:6). Không ai vượt trội hơn về giá trị cốt lõi.

2. Bình đẳng trong tội lỗi và sự sa ngã

Rô-ma 3:23 tuyên bố: “Vì mọi người đều đã phạm tội, thiếu mất sự vinh hiển của Đức Chúa Trời.” Từ nguyên tội (Rô-ma 5:12), mọi người đều ở dưới sự đoán phạt và cần ơn cứu rỗi. Sự bình đẳng này là bình đẳng về tình trạng hư mất, không ai tự công bố mình công chính (Rô-ma 3:10-12).

3. Bình đẳng trong ân điển và sự cứu rỗi

Đức Chúa Trời “chẳng vị nể ai” (Công vụ 10:34). Sứ đồ Phi-e-rơ nhận biết Đức Chúa Trời tiếp nhận người ở mọi dân tộc kính sợ Ngài. Rô-ma 10:12-13 khẳng định: “Vì không có sự phân biệt người Giu-đa với người Hy-lạp; cũng một Chúa cho mọi người, giàu ơn đối với mọi kẻ kêu xin Ngài. Vì ai kêu cầu danh Chúa thì sẽ được cứu.” Điều kiện duy nhất là đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ, không phân biệt đối xử.

4. Bình đẳng trong Đấng Christ

Ga-la-ti 3:26-28 là phân đoạn nền tảng: “Vì chưng anh em bởi tin Đức Chúa Jêsus Christ, nên hết thảy đều là con trai của Đức Chúa Trời... tại đây không còn người Giu-đa hoặc người Hy-lạp; không còn người nô lệ hoặc người tự do; không còn đàn ông hoặc đàn bà; vì anh em hết thảy đều là một trong Đức Chúa Jêsus Christ.” Trong tiếng Hy Lạp, từ “một” (heis) nhấn mạnh sự hiệp nhất về tâm linh, không xóa bỏ các khác biệt tự nhiên nhưng đặt chúng dưới chân Chúa. Mọi tín hữu đều đồng thừa kế lời hứa, cùng được xưng công bình bởi đức tin.

5. Bình đẳng trong Hội Thánh và các mối quan hệ

Kinh Thánh dạy sự bình đẳng về giá trị nhưng cũng trình bày trật tự và chức năng khác biệt. 1 Cô-rinh-tô 12:12-27 dùng thân thể làm hình ảnh: các chi thể có chức năng khác nhau, nhưng tất cả đều cần thiết và đều được tôn trọng. Ê-phê-sô 5:21-33 nói về sự kính sợ Đấng Christ, vợ phải thuận phục chồng, chồng phải yêu vợ như chính thân mình. Đây không phải sự bất bình đẳng mà là sự phân công phù hợp với thiết kế của Đức Chúa Trời, dựa trên tình yêu và sự tôn trọng lẫn nhau (Ê-phê-sô 5:21). Tương tự, chủ và tớ (Ê-phê-sô 6:5-9) được nhắc nhở đối xử công bằng vì cả hai đều có Chúa chung.

6. Bình đẳng xã hội và công lý

Kinh Thánh Cựu Ước và Tân Ước đều nhấn mạnh công lý và sự không thiên vị. Lê-vi 19:15: “Các ngươi chớ làm sự bất công trong sự xét đoán; chớ thiên vị người nghèo, cũng đừng nể mặt người quyền thế; nhưng hãy cứ công bình mà xét đoán kẻ lân cận ngươi.” Gia-cơ 2:1-9 lên án thái độ trọng người giàu khinh người nghèo, gọi đó là tội “thiên vị” (trong nguyên văn Hy Lạp prosōpolēmpsia – “nhận mặt”). Tiên tri Mi-chê tóm tắt ý muốn Đức Chúa Trời: “Hỡi người! Ngài đã tỏ cho ngươi điều gì là thiện; cái điều mà Đức Giê-hô-va đòi ngươi há chẳng phải là làm sự công bình, ưa sự nhân từ và bước đi cách khiêm nhường với Đức Chúa Trời ngươi sao?” (Mi-chê 6:8). Cơ Đốc nhân được kêu gọi bênh vực người bị áp bức, giúp đỡ người yếu thế (Châm ngôn 31:8-9).

III. Những giới hạn và hiểu lầm về bình đẳng theo Kinh Thánh

A. Bình đẳng không có nghĩa là đồng nhất hay xóa bỏ mọi khác biệt

Đức Chúa Trời tạo dựng con người có nam và nữ (Sáng 1:27), với những đặc điểm sinh học, tâm lý, và vai trò bổ sung cho nhau. Ngài cũng ban cho mỗi người những ân tứ, tài năng, hoàn cảnh khác nhau (1 Cô-rinh-tô 12:4-6). Bình đẳng về giá trị không có nghĩa mọi người phải giống hệt nhau. Chúng ta không thể đòi hỏi mọi người có cùng khả năng, cùng của cải, hay cùng địa vị.

B. Trật tự và thẩm quyền trong Kinh Thánh

Kinh Thánh dạy chúng ta phải vâng phục các bậc cầm quyền (Rô-ma 13:1-7), vợ thuận phục chồng (Ê-phê-sô 5:22-24), con cái vâng lời cha mẹ (Ê-phê-sô 6:1-3), và tôi tớ vâng lời chủ (Ê-phê-sô 6:5-8). Những mệnh lệnh này không mâu thuẫn với sự bình đẳng, bởi vì chúng dựa trên nguyên tắc “kính sợ Đấng Christ” (Ê-phê-sô 5:21) và nhằm giữ trật tự cho xã hội và gia đình. Đức Chúa Trời là Đấng thiết lập thẩm quyền, và Ngài đối xử bình đẳng với mọi người trong sự phán xét (1 Phi-e-rơ 1:17).

C. Bình đẳng không đồng nghĩa với công bằng tuyệt đối trong của cải

Chúa Giê-xu phán: “Vì các ngươi thường có kẻ nghèo ở với mình, còn ta thì các ngươi không có luôn luôn.” (Ma-thi-ơ 26:11). Kinh Thánh không dạy phân chia tài sản đồng đều, nhưng kêu gọi sự rộng rãi, chia sớt cho người thiếu thốn (2 Cô-rinh-tô 8:13-15). Sự bình đẳng ở đây là “sự bằng nhau” (isotēs) trong việc đáp ứng nhu cầu, để không ai dư dật quá mà kẻ khác lại thiếu thốn.

IV. Ứng dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân

1. Tôn trọng mọi người vì họ là hình ảnh Đức Chúa Trời

Mỗi lần gặp gỡ ai, hãy nhớ rằng người đó được Đức Chúa Trời tạo dựng và yêu thương. Dù họ thuộc dân tộc, tôn giáo, địa vị nào, hãy đối xử với sự kính trọng và lòng nhân ái. Điều này thể hiện qua lời nói, cử chỉ và thái độ không khinh dể, không kỳ thị.

2. Tránh thiên vị và thành kiến

Hội Thánh phải là nơi không thiên vị (Gia-cơ 2:1). Đừng đánh giá người khác qua vẻ bề ngoài, sự giàu có, học vấn. Hãy nhìn mọi người bằng con mắt của Đấng Christ. Thực hành sự đón tiếp như nhau đối với tất cả tín hữu và khách tham dự.

3. Sống công bình và yêu thương

Chúa muốn chúng ta “làm sự công bình, ưa sự nhân từ” (Mi-chê 6:8). Hãy đứng về phía người bị áp bức, giúp đỡ người nghèo khó, góa bụa, mồ côi (Gia-cơ 1:27). Trong công việc, đối xử công bằng với nhân viên, trả lương xứng đáng (Cô-lô-se 4:1). Trong gia đình, yêu thương vợ/chồng, con cái không phân biệt.

4. Khiêm nhường nhận biết mình bình đẳng trước mặt Chúa

Không ai hơn ai, vì tất cả đều nhận được ân điển cứu rỗi như nhau bởi đức tin. Điều này loại bỏ sự kiêu ngạo, tự tôn. Phao-lô viết: “Vì tôi là rất hèn mọn trong các sứ đồ, không đáng được gọi là sứ đồ...” (1 Cô-rinh-tô 15:9). Chúng ta cũng phải khiêm nhường, xem người khác tôn trọng hơn mình (Phi-líp 2:3).

5. Theo đuổi sự hiệp một trong Đấng Christ

Ga-la-ti 3:28 dạy chúng ta rằng trong Đấng Christ, mọi hàng rào ngăn cách đều bị phá đổ. Hãy tích cực xây dựng mối thông công giữa các dân tộc, các tầng lớp, và hai phái tính. Sự hiệp một này là bằng chứng mạnh mẽ về Phúc Âm cho thế giới (Giăng 17:21).

V. Kết luận

Chủ nghĩa bình đẳng, dưới ánh sáng Kinh Thánh, không phải là một lý thuyết xã hội chủ trương san bằng mọi thứ, mà là sự công nhận rằng mọi người đều được tạo dựng theo hình ảnh Đức Chúa Trời, đều sa ngã trong tội lỗi, và đều được mời gọi nhận lãnh ơn cứu rỗi qua Chúa Giê-xu Christ. Trong Hội Thánh, chúng ta bình đẳng về địa vị làm con cái Chúa, nhưng khác biệt trong chức năng và trách nhiệm. Sự bình đẳng chân chính dẫn đến lối sống công bình, không thiên vị, yêu thương và khiêm nhường. Ước mong mỗi Cơ Đốc nhân áp dụng những nguyên tắc này để trở nên chứng nhân sống động cho tình yêu và lẽ thật của Chúa.