Có sự ủng hộ nào từ Kinh Thánh cho các tổ chức giáo hội đặc nhiệm không?

Trong bối cảnh đa dạng của đời sống Hội Thánh ngày nay, bên cạnh mô hình giáo hội địa phương truyền thống (local church), chúng ta thấy xuất hiện ngày càng nhiều các tổ chức Cơ Đốc hoạt động với những sứ mệnh chuyên biệt, thường được gọi là “tổ chức giáo hội đặc nhiệm” (para-church organizations) – với tiền tố “para” trong tiếng Hy Lạp (παρά) mang nghĩa “bên cạnh”. Câu hỏi đặt ra là: Liệu mô hình này có được Kinh Thánh ủng hộ, hay nó là một sản phẩm của thời đại, thậm chí đi lệch khỏi mẫu mực Kinh Thánh? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát các nguyên tắc Kinh Thánh, những hình mẫu tiềm ẩn, và sự ứng dụng khôn ngoan cho công tác của Vương Quốc Đức Chúa Trời.

Trước khi đi vào phân tích Kinh Thánh, chúng ta cần làm rõ thuật ngữ. “Tổ chức giáo hội đặc nhiệm” thường chỉ các tổ chức, hội đoàn Cơ Đốc được thành lập để thực hiện một chức năng, sứ mệnh cụ thể (như truyền giáo, in ấn Kinh Thánh, cứu trợ nhân đạo, giáo dục, thanh niên, âm nhạc…) mà có thể vượt ra ngoài phạm vi hoặc nguồn lực của một giáo hội địa phương đơn lẻ. Họ không nhằm thay thế hay trở thành một giáo hội địa phương (với đầy đủ các phương diện như giảng dạy Lời Chúa, ban các Bí tích, kỷ luật thuộc linh), nhưng hoạt động “bên cạnh” (para) để hỗ trợ và thúc đẩy công việc của các giáo hội địa phương. Mối quan hệ lý tưởng là quan hệ đối tác, bổ trợ, chứ không cạnh tranh hay độc lập.

Kinh Thánh không đưa ra một mô hình tổ chức cứng nhắc và duy nhất cho mọi hoạt động của dân sự Đức Chúa Trời. Thay vào đó, chúng ta thấy các nguyên tắc nền tảng và sự linh hoạt trong ứng dụng theo sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh để đáp ứng các nhu cầu và thách thức cụ thể.

1. Nguyên Tắc Về Các Ân Tứ Và Chức Vụ Đa Dạng Trong Thân Thể Đấng Christ: Sứ đồ Phao-lô dạy rõ trong I Cô-rinh-tô 12:4-6: “Có các sự ban cho khác nhau, nhưng chỉ có một Đức Thánh Linh. Có các chức vụ khác nhau, nhưng chỉ có một Chúa. Có các việc làm khác nhau, nhưng chỉ có một Đức Chúa Trời, là Đấng làm mọi việc trong mọi người.” Cụm từ “các chức vụ khác nhau” (διαιρέσεις διακονιῶν - diaireseis diakoniōn) và “các việc làm khác nhau” (διαιρέσεις ἐνεργημάτων - diaireseis energēmatōn) cho thấy sự đa dạng trong hình thức phục vụ. Điều này mở ra khả năng cho những “chức vụ” chuyên biệt, được tổ chức để thực hiện những “việc làm” cụ thể cho thân thể.

2. Nguyên Tắc Về Sự Hiệp Một Trong Đa Dạng: Cùng một phân đoạn trên nhấn mạnh mọi chi thể, dù khác nhau, đều cần đến nhau và hiệp một trong Đấng Christ (I Cô-rinh-tô 12:12-27). Một tổ chức đặc nhiệm lành mạnh phải ý thức mình là một “chi thể chuyên biệt” cần hiệp tác với toàn thân, chứ không tách rời hoặc cho mình là quan trọng hơn.

Mặc dù không có tổ chức nào trong Tân Ước hoàn toàn giống với mô hình hiện đại, chúng ta có thể thấy những ví dụ về các nhóm hoặc công tác có tính chất chuyên biệt và vượt khỏi phạm vi một hội thánh địa phương.

1. Đoàn Truyền Giáo Của Phao-lô: Đây là một ví dụ nổi bật. Nhóm của Phao-lô, Ba-na-ba, Sila, Ti-mô-thê, Lu-ca… không thuộc về một hội thánh địa phương cố định nào. Họ là một nhóm linh động, được Đức Thánh Linh sai đi (Công vụ 13:2-4), nhận sự hỗ trợ từ Hội Thánh An-ti-ốt và sau đó là nhiều hội thánh khác (Phi-líp 4:15-16), với sứ mệnh chuyên biệt là truyền bá Phúc Âm và lập các hội thánh mới. Họ hoạt động như một “tổ chức đặc nhiệm” thời kỳ đầu, hợp tác chặt chẽ với các hội thánh địa phương.

2. Chức Vụ Cứu Trợ Cho Các Thánh Đồ: Trong Công vụ 11:27-30, khi có lời tiên tri về cơn đói kém, các môn đồ tại An-ti-ốt đã quyên góp cứu trợ và gửi về cho các trưởng lão tại Giu-đê qua Ba-na-ba và Sau-lơ. Đây là một nỗ lực cứu trợ có tổ chức, vượt biên giới địa phương, nhằm vào một nhu cầu cụ thể. Sứ đồ Phao-lô sau này cũng tổ chức một chiến dịch quyên góp rộng rãi từ các Hội Thánh ngoại bang cho các thánh đồ nghèo tại Giê-ru-sa-lem, một công tác mang tính liên giáo hội rõ rệt (II Cô-rinh-tô 8-9; Rô-ma 15:25-27).

3. Sự Hợp Tác Giữa Các Hội Thánh: Hội nghị tại Giê-ru-sa-lem (Công vụ 15) cho thấy một cơ chế hợp tác và thảo luận giữa các lãnh đạo từ nhiều Hội Thánh khác nhau để giải quyết một vấn đề giáo lý và thực tiễn chung. Điều này thể hiện tinh thần hiệp một và trách nhiệm chung vượt trên cấu trúc địa phương.

Dù có sự ủng hộ về nguyên tắc, Kinh Thánh cũng cảnh báo những nguy cơ khi các hoạt động hay tổ chức thiếu sự kết nối và đúng đắn.

1. Nguy Cơ Ly Khai Và Gây Rối Loạn: Sứ đồ Giăng đề cập đến những kẻ “đi ra” khỏi Hội Thánh, chứng tỏ không thuộc về (I Giăng 2:19). Một tổ chức đặc nhiệm không được trở thành nơi nuôi dưỡng tinh thần chống đối, coi thường, hoặc tách biệt khỏi thân thể lớn là Hội Thánh phổ thông. Sự hiệp nhất phải được gìn giữ (Ê-phê-sô 4:3).

2. Nguy Cơ Thiếu Sự Quản Trị Và Trách Nhiệm Giải Trình: Mọi chức vụ đều cần có trật tự và sự quản trị (I Cô-rinh-tô 14:40). Các trưởng lão trong Hội Thánh được kêu gọi chăn bầy và coi sóc (I Phi-e-rơ 5:1-3). Một tổ chức đặc nhiệm lành mạnh cần có cơ chế trách nhiệm giải trình rõ ràng, không chỉ với các nhà tài trợ mà quan trọng hơn là với các lãnh đạo thuộc linh trưởng thành. Nó không được là một “ốc đảo” không ai quản lý.

3. Nguy Cơ Lệch Lạc Về Giáo Lý Và Mục Tiêu: Phao-lô cảnh báo nghiêm khắc về những giáo sư giả đem giáo lý sai lạc vào (Ga-la-ti 1:6-9; II Phi-e-rơ 2:1). Một tổ chức đặc nhiệm, dù tập trung vào công tác xã hội hay kỹ thuật, vẫn phải giữ vững và truyền đạt lẽ thật của Phúc Âm cách trung thực, dưới sự kiểm định của Lời Chúa.

1. Tham Gia Với Thái Độ Phân Biện (Biện Giảo): Cơ Đốc nhân nên đánh giá một tổ chức đặc nhiệm dựa trên: (a) Giáo lý có tinh tuyền, trung tín với Kinh Thánh không? (b) Sự vâng phục có thuận phục các uy quyền thuộc linh và có cơ chế giải trình không? (c) Công việc có thực sự bổ trợ và phục vụ Hội Thánh địa phương không? (d) Tinh thần có đề cao sự hiệp một khiêm nhường, hay đề cao cá nhân, tổ chức?

2. Ưu Tiên Gắn Bó Và Phục Vụ Tại Giáo Hội Địa Phương: Sự tham gia vào các tổ chức đặc nhiệm không bao giờ được thay thế cho sự gắn kết, thông công, và phục vụ trong một giáo hội địa phương. Giáo hội địa phương là môi trường nuôi dưỡng, kỷ luật, và rèn luyện căn bản mà Đấng Christ thiết lập.

3. Hỗ Trợ Và Hợp Tác Cách Khôn Ngoan: Các giáo hội địa phương có thể và nên hợp tác, hỗ trợ các tổ chức đặc nhiệm lành mạnh như một cách mở rộng vòng tay phục vụ ra thế giới. Điều này có thể thông qua cầu nguyện, tài chính, cử người tham gia, hoặc cung cấp sự giám sát thuộc linh.

4. Giữ Vững Trọng Tâm Là Chúa Cứu Thế Giê-xu: Dù hoạt động dưới hình thức nào, mục tiêu tối hậu phải là “hầu cho Đức Chúa Trời được sáng danh trong mọi sự bởi Đức Chúa Jêsus Christ” (I Phi-e-rơ 4:11). Mọi phương tiện, cơ cấu, chiến lược đều phải phục vụ cho mục đích tôn cao Chúa và đem con người đến với Ngài.

Kinh Thánh không trực tiếp ra lệnh thành lập các tổ chức giáo hội đặc nhiệm, nhưng cung cấp một nền tảng nguyên tắc vững chắc và những hình mẫu linh hoạt cho thấy Đức Chúa Trời có thể và đã sử dụng nhiều mô hình khác nhau để mở rộng Vương Quốc của Ngài. Sự ủng hộ từ Kinh Thánh không nằm ở cơ cấu tổ chức cụ thể, mà nằm ở sự trung tín với Lời Chúa, sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh, tinh thần hiệp một trong thân thể Đấng Christ, và mục tiêu tôn vinh Đức Chúa Trời.

Vì vậy, một tổ chức đặc nhiệm có thể là một công cụ hữu hiệu và được Đức Chúa Trời ban phước khi nó đứng vững trên nền tảng Kinh Thánh, hoạt động trong sự hiệp tác khiêm nhường với Hội Thánh phổ thông, và luôn giữ Đấng Christ làm trung tâm. Ngược lại, nếu nó trở nên độc lập, tự trị, lệch lạc về giáo lý, hoặc gây chia rẽ, thì dù danh xưng có đẹp đẽ thế nào, nó cũng không nhận được sự ủng hộ từ Lời Hằng Sống. Ước mong mỗi chúng ta, với tư cách cá nhân và hội thánh, đều khôn ngoan phân biệt, tích cực gây dựng, và trung thành hợp tác trong đại mạng lệnh của Chúa, bằng mọi phương cách phù hợp với ý muốn Ngài.

“Vả, như trong một thân chúng ta có nhiều chi thể, và các chi thể không làm một việc giống nhau, thì cũng vậy, chúng ta là nhiều người mà hiệp nên một thân trong Đấng Christ, và hết thảy chúng ta đều là các chi thể của nhau.” (Rô-ma 12:4-5)