Nhiệm Vụ Của Chấp Sự Trong Hội Thánh
Trong cơ cấu tổ chức của Hội Thánh Đấng Christ, bên cạnh các chức vụ quen thuộc như mục sư, giảng sư, chúng ta thường nghe đến chức vụ “chấp sự”. Tuy nhiên, sự hiểu biết về chức vụ này đôi khi còn mơ hồ hoặc bị giản lược thành những công việc hành chính, vật chất đơn thuần. Thông qua nghiên cứu chuyên sâu Kinh Thánh, đặc biệt là các thư tín của Sứ đồ Phao-lô, chúng ta sẽ khám phá bản chất thần học, phẩm chất đạo đức và trách nhiệm thiêng liêng của chấp sự - một chức vụ được thiết lập bởi sự khôn ngoan của Đức Thánh Linh để Hội Thánh được gây dựng và phát triển lành mạnh.
I. Nguồn Gốc và Ý Nghĩa Từ Ngữ: “Diakonos” – Người Phục Vụ
Để hiểu sâu sắc về chức vụ, trước hết cần truy nguyên từ ngữ gốc. Trong nguyên bản tiếng Hy Lạp, từ được dịch là “chấp sự” là διάκονος (diakonos). Từ này xuất hiện khoảng 30 lần trong Tân Ước, với nghĩa cơ bản là “người phục vụ”, “người hầu bàn”, hoặc “người thi hành nhiệm vụ”. Căn nguyên của nó không mang sắc thái quyền lực hay cai trị, mà nhấn mạnh đến hành động phục vụ một cách cụ thể và khiêm nhường.
Chính Chúa Giê-xu đã định nghĩa sự vĩ đại trong Vương Quốc Đức Chúa Trời qua lăng kính của diakonia (danh từ, chỉ sự phục vụ): “Song trong các ngươi không như vậy; trái lại, hễ ai muốn làm lớn trong các ngươi, thì sẽ làm đầy tớ; còn ai trong các ngươi muốn làm đầu, thì sẽ làm tôi mọi mọi người. Vì Con người đã đến không phải để người ta hầu việc mình, song để hầu việc người ta, và phó sự sống mình làm giá chuộc cho nhiều người.”
(Mác 10:43-45). Như vậy, ngay từ nền tảng, chức vụ chấp sự đã gắn liền với tấm gương phục vụ tối thượng của Đấng Christ.
II. Sự Thiết Lập Chức Vụ Chấp Sự: Phân Đoạn Công Vụ 6:1-7
Sự kiện thành lập chức vụ chấp sự đầu tiên được ghi chép rõ ràng trong Công vụ các Sứ đồ, xuất phát từ một nhu cầu thực tế trong Hội Thánh non trẻ.
“Lúc đó, số môn đồ thêm lên, những người Hê-lê-nít (người Gờ-réc) kêu trách những người Hê-bơ-rơ, vì những bà góa trong bọn mình bị bỏ bê trong sự cấp phát hằng ngày.
Mười hai Sứ đồ bèn gọi hết thảy môn đồ nhóm lại, mà nói rằng: Bỏ sự dạy đạo Đức Chúa Trời mà giúp việc bàn, thật chẳng xứng hợp.
Vậy, anh em hãy chọn trong bọn mình bảy người có danh tốt, đầy dẫy Đức Thánh Linh và trí khôn, rồi chúng ta sẽ giao việc nầy cho.
Còn chúng ta sẽ cứ chuyên lo về sự cầu nguyện và chức vụ giảng đạo.
Cả đoàn thể đều lấy lời đó làm phải. Bèn cử Ê-tiên, là người đầy đức tin và Đức Thánh Linh, Phi-líp, Bô-cô-rơ, Ni-ca-no, Ti-môn, Ba-mê-na, và Ni-cô-la, là người ngoại bang thành An-ti-ốt, mới theo đạo Giu-đa;
Rồi đem bảy người đó đến trước mặt các Sứ đồ; các Sứ đồ cầu nguyện rồi, thì đặt tay trên.
Đạo Đức Chúa Trời càng ngày càng tràn ra, số môn đồ tại thành Giê-ru-sa-lem thêm lên nhiều lắm, và cũng có rất nhiều thầy tế lễ vâng theo đạo nữa.” (Công vụ 6:1-7).
Phân tích giải kinh:
- Nhu cầu: Sự phát triển của Hội Thánh dẫn đến nhu cầu quản lý và phân phát vật chất (của cải, thức ăn) một cách công bằng. Việc “bỏ bê” (tiếng Hy Lạp: παρεθεωροῦντο – paratheōrounto) có nghĩa là bị xem thường, bỏ qua, đe dọa đến sự hiệp một của thân thể.
- Giải pháp: Các Sứ đồ nhận ra họ không thể “bỏ sự dạy đạo Đức Chúa Trời” (λόγος τοῦ Θεοῦ – logos tou Theou). Họ đề xuất chọn ra một nhóm người chuyên trách việc “bàn” (διακονίᾳ τραπέζαις – diakonia trapezais), tức là công việc phục vụ vật chất, hành chính.
- Tiêu chuẩn: Đây là điểm then chốt. Các ứng viên không chỉ cần “có danh tốt” (μαρτυρούμενος – martyrroumenos, được làm chứng tốt) và “đầy trí khôn”, mà quan trọng hơn, phải là người “đầy dẫy Đức Thánh Linh” (πλήρεις πνεύματος ἁγίου – plēreis pneumatos hagiou). Điều này nâng công việc tưởng chừng “trần tục” lên thành một chức vụ thiêng liêng, đòi hỏi sự hướng dẫn và năng lực từ chính Thánh Linh Đức Chúa Trời.
- Kết quả: Sau khi bảy người được chọn, cầu nguyện và đặt tay (nghi thức công nhận và trao quyền), “Đạo Đức Chúa Trời càng ngày càng tràn ra”. Điều này chứng minh rằng chức vụ phục vụ vật chất đúng đắn không làm phân tán, trái lại còn thúc đẩy sự tăng trưởng thuộc linh của cả Hội Thánh.
III. Tiêu Chuẩn và Phẩm Chất Của Chấp Sự: 1 Ti-mô-thê 3:8-13
Sứ đồ Phao-lô đã hệ thống hóa các tiêu chuẩn cho chấp sự trong thư gửi cho Ti-mô-thê, đặt chức vụ này ngang hàng với chức vụ giám mục/trưởng lão về mặt phẩm chất đạo đức:
“Chấp sự cũng phải cho nghiêm trọng, không được nói hai lời, không ghiền rượu, không tham lợi phi nghĩa, lấy lương tâm thanh sạch mà giữ lẽ mầu nhiệm của đức tin. Cũng phải thử trước đã, nếu không chỗ trách được thì mới được làm chấp sự. Vợ họ cũng vậy, phải nghiêm trọng, không nói xấu, phải có tiết độ và trung tín trong mọi việc. Chấp sự chỉ nên làm chồng của một vợ mà thôi, phải khéo cai trị con cái và nhà riêng mình. Vì ai khéo làm chức vụ mình thì được bực cao trọng và lòng rất dạn dĩ trong đức tin đến Đức Chúa Jêsus Christ.” (1 Ti-mô-thê 3:8-13).
Giải nghĩa và ứng dụng:
- Nghiêm trọng (σεμνός – semnos): Không phải khô khan, nhưng là trang nghiêm, đáng kính, sống có phẩm giá và chín chắn.
- Không nói hai lời (μὴ διλόγους – mē dilogous): Nguyên văn “không nói đôi”, tức là chân thật, trung thực, không nói một đàng làm một nẻo, không tán gẫu vu vơ. Lời nói đáng tin cậy.
- Không ghiền rượu (μὴ οἴνῳ πολλῷ προσέχοντας – mē oinō pollō prosechontas): Không bị rượu chi phối, sống tiết độ.
- Không tham lợi phi nghĩa (μὴ αἰσχροκερδεῖς – mē aischrokerdeis): Không tham lam của bất chính, không dùng chức vụ để trục lợi. Chấp sự thường quản lý tài chính, vật chất nên đức tính này cực kỳ quan trọng.
- Giữ lẽ mầu nhiệm của đức tin: Phải có nền tảng thần học vững vàng, hiểu biết và trung tín với chân lý Phúc Âm.
- Gia đình gương mẫu: Cách cai trị con cái và gia đình là thước đo năng lực lãnh đạo thuộc linh (câu 12). Ngay cả vợ của chấp sự (hoặc có thể hiểu là nữ chấp sự – “những người đàn bà” trong câu 11) cũng phải có phẩm chất tương ứng.
- Phải thử trước: Chức vụ không phải là bước nhảy vọt. Ứng viên cần được quan sát, đánh giá qua thời gian trong các công việc phục vụ nhỏ hơn.
- Phần thưởng: Ai trung tín sẽ được “bực cao trọng” (βαθμὸν καλὸν – bathmon kalon, địa vị tốt) và “lòng rất dạn dĩ trong đức tin” – sự tự do, mạnh mẽ trong mối quan hệ với Chúa.
IV. Phạm Vi Nhiệm Vụ và Hình Mẫu Thực Tế
Kinh Thánh không giới hạn nhiệm vụ của chấp sự chỉ ở “bàn”. Dựa trên nguyên tắc phục vụ (diakonia), nhiệm vụ của họ có thể bao gồm:
- Quản lý và Phân phát Vật chất: Chăm sóc người nghèo, người góa bụa, phân phát sự giúp đỡ công bằng (Công vụ 6, Rô-ma 12:7 về “kẻ bố thí”, 2 Cô-rinh-tô 8-9 về cuộc quyên góp).
- Quản Trị và Hỗ trợ Hành chính: Giúp Hội Thánh vận hành trôi chảy, quản lý cơ sở vật chất, chuẩn bị cho các lễ nghi.
- Chăm sóc và Thăm viếng: Đây là phương diện mục vụ quan trọng. Họ là “cánh tay nối dài” của các mục sư trong việc thăm viếng, an ủi, cầu thay cho các tín hữu (Gia-cơ 1:27).
- Hỗ trợ và Bảo vệ Sự Hiệp Một: Như bài học từ Công vụ 6, chấp sự giải quyết những mối bất hòa tiềm tàng, bảo vệ sự hiệp một của thân thể Đấng Christ.
Hình mẫu nữ chấp sự: Bà Phê-bê được Phao-lô giới thiệu: “Tôi gởi gắm cho anh em Phê-bê, người chị em chúng ta, là nữ chấp sự của Hội thánh Xen-cơ-rê, hầu cho anh em hãy tiếp đãi người trong Chúa cho xứng đáng với các thánh đồ, và hãy giúp đỡ người trong bất cứ việc gì người có cần đến anh em; vì người đã giúp đỡ nhiều kẻ, và cũng giúp đỡ tôi nữa.”
(Rô-ma 16:1-2). Từ “chấp sự” ở đây chính là diakonos. Bà là người bảo trợ, hỗ trợ thực tế và thậm chí là người đưa thư quan trọng mang bức thư Rô-ma.
V. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc
Nghiên cứu về chấp sự không chỉ dành cho những người được bổ nhiệm chức vụ, nhưng cung cấp nguyên tắc cho mọi Cơ Đốc nhân:
1. Tinh Thần “Chấp Sự” Cho Mọi Tín Hữu: Mỗi chúng ta đều được kêu gọi để phục vụ (diakonia). “Hễ ai đã được ban cho, thì phải lấy mà phục vụ kẻ khác như thể người quản lý trung tín giữ các ơn phước của Đức Chúa Trời” (1 Phi-e-rơ 4:10). Dù không mang chức danh, mỗi tín hữu đều có thể và nên sống với tinh thần phục vụ của một chấp sự.
2. Đề Cao Giá Trị Của Công Việc Phục Vụ Thực Tế: Hội Thánh cần tránh quan niệm sai lầm rằng công việc thuộc linh (cầu nguyện, giảng dạy) là cao trọng hơn công việc thực tế (nấu ăn, dọn dẹp, quản lý). Cả hai đều là sự thờ phượng và đều cần được đầy dẫy Thánh Linh.
3. Xây Dựng Phẩm Chất Từ Trong Gia Đình: Tiêu chuẩn về gia đình của chấp sự nhắc nhở mọi người lãnh đạo thuộc linh bắt đầu từ việc chăm sóc, dạy dỗ gia đình mình cách chu đáo.
4. Phục Vụ Trong Sự Hiệp Một: Chấp sự là cầu nối, là chất xúc tác cho sự hiệp một. Chúng ta được kêu gọi giải quyết những bất công, thiếu sót nhỏ nhất để duy trì “sự hiệp một của Thánh Linh” (Ê-phê-sô 4:3).
Kết Luận
Chức vụ chấp sự là một sáng kiến tuyệt vời của Đức Thánh Linh để Hội Thánh của Đấng Christ được chăm sóc toàn diện: cả linh hồn lẫn thể xác, cả lời giảng dạy lẫn tấm bánh chia sẻ. Chấp sự không phải là “nhân viên hành chính” đơn thuần, nhưng là những chiến sĩ thuộc linh được trang bị bằng Thánh Linh, với phẩm chất đạo đức cao, dùng đôi tay phục vụ để bảo vệ, nuôi dưỡng và gây dựng thân thể Đấng Christ. Họ là hiện thân sống động của lời dạy: “Hãy yêu thương nhau bằng tình yêu thương của anh em; hãy lấy lòng kính mến nhau mà tôn nhau lên trên” (Rô-ma 12:10).
Ước mong mỗi chúng ta, dù được kêu gọi vào chức vụ nào, cũng học theo tinh thần phục vụ khiêm nhường, trung tín và đầy dẫy Thánh Linh của những “diakonos” thật, để danh Chúa được tôn cao và Hội Thánh Ngài ngày càng vững mạnh.