Phong trào Bản sắc Cơ đốc là gì?

Trong bối cảnh đa dạng của lịch sử Hội Thánh, nhiều phong trào và giáo lý đã nổi lên, một số củng cố đức tin chính thống, số khác lại đi chệch khỏi nền tảng Kinh Thánh. Một trong những phong trào gây nhiều tranh cãi và cần được nhận diện rõ ràng dưới lăng kính của Lời Chúa là Phong trào Bản sắc Cơ đốc (Christian Identity Movement). Bài viết nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát nguồn gốc, giáo lý cốt lõi, sự tương phản với Kinh Thánh, và những cảnh báo thiết thực cho Cơ đốc nhân ngày nay.

Phong trào Bản sắc Cơ đốc (Christian Identity) không phải là một giáo phái thống nhất mà là một hệ tư tưởng tôn giáo-chủng tộc, chủ yếu phát triển tại Hoa Kỳ và một số nước nói tiếng Anh từ thế kỷ 19-20. Cốt lõi của phong trào này là thuyết “British-Israelism” (hay “Anglo-Israelism”), giảng dạy rằng các dân tộc Anglo-Saxon, Celtic, Germanic, và các dân tộc Bắc Âu không đơn thuần là người châu Âu, mà chính là hậu duệ bị thất lạc của mười chi phái Y-sơ-ra-ên cổ đại. Từ tiền đề này, họ xây dựng một hệ thống thần học cho rằng người da trắng nói chung, đặc biệt là người da trắng theo đạo Tin Lành, mới thực sự là “Y-sơ-ra-ên theo nghĩa thuộc linh” và là dân tộc được Đức Chúa Trời lựa chọn trong thời đại mới.

Phong trào này phát triển từ các tác phẩm của những người như John Wilson (cuốn “Our Israelitish Origin,” 1840). Nó được truyền bá và biến thể, dần kết hợp với các học thuyết bài Do Thái, phân biệt chủng tộc (chủ nghĩa da trắng thượng đẳng), và vào thế kỷ 20, một số nhóm cực đoan còn liên kết nó với các lý thuyết âm mưu chống lại Chính phủ. Điều quan trọng cần nhấn mạnh ngay từ đầu: Phong trào Bản sắc Cơ đốc bị coi là dị giáo (heresy) và hoàn toàn xa lạ với niềm tin chính thống của Cơ Đốc giáo dựa trên Kinh Thánh.

Để hiểu rõ sự sai lệch, chúng ta cần phân tích các trụ cột giáo lý chính của họ và đối chiếu với Kinh Thánh.

1. Thuyết “Hậu Duệ Da Trắng” của Y-sơ-ra-ên: Họ giải thích các sách tiên tri trong Cựu Ước (như Ê-sai, Giê-rê-mi, Ê-xê-chi-ên) không áp dụng cho người Do Thái hiện đại hay Hội Thánh phổ thông, mà là lời hứa dành riêng cho các dân tộc Anglo-Saxon. Chẳng hạn, họ cho rằng các chi phái bị lưu đày bởi đế quốc A-si-ri đã di cư về phía tây, trở thành người châu Âu. Tuy nhiên, Kinh Thánh ghi rõ số phận của mười chi phái phía Bắc: họ bị bắt làm phu tù và “phải đi làm phu tù khỏi xứ mình” (2 Các Vua 17:23). Kinh Thánh không hề ghi chép nào về việc họ trở thành các quốc gia châu Âu. Lịch sử và khảo cổ học cũng bác bỏ điều này.

2. Quan Điểm Về Dòng Dõi A-đam và “Con Cái của Ca-in”: Một nhánh cực đoan hơn của phong trào dạy thuyết “Hai Dòng Giống A-đam” (Two Seedline). Họ giải thích Sáng Thế Ký 3:15 (sự thù nghịch giữa dòng dõi người nữ và dòng dõi con rắn) theo nghĩa đen về chủng tộc. Họ cho rằng Ca-in là con của Ê-va và Sa-tan (Sáng 4:1), và dòng dõi của Ca-in chính là người Do Thái hay người không da trắng. Đây là sự bóp méo Kinh Thánh trầm trọng. Kinh Thánh dạy rõ A-đam “sanh một con trai… đặt tên là Sết… Bấy giờ người ta mới bắt đầu cầu khẩn danh Đức Giê-hô-va” (Sáng 4:25-26). Sết là tổ phụ của dòng dõi tin kính, không phải Ca-in. Hơn nữa, Chúa Giê-xu phán: “Ai bởi Thánh Linh mà sanh, thì là như vậy” (Giăng 3:6). Sự sống mới đến từ Thánh Linh, không từ dòng máu chủng tộc.

3. Sự Bài Do Thái và Bác Bỏ Ơn Cứu Rỗi Phổ Quát: Phong trào này thường mang tư tưởng bài Do Thái sâu sắc, coi người Do Thái là “con cái của Sa-tan” hoặc kẻ thù của Đấng Christ. Điều này trực tiếp chống lại lời dạy của Sứ đồ Phao-lô, một người Do Thái chính thống: “Họ là người Y-sơ-ra-ên, ấy là dân được làm con nuôi, được sự vinh hiển, lời giao ước, luật pháp, sự thờ phượng và lời hứa… Đấng Christ… là Đức Chúa Trời trên muôn vật đáng ngợi khen đời đời” (Rô-ma 9:4-5). Phao-lô cũng khẳng định: “Vì chẳng có sự khác biệt chi hết” giữa người Do Thái và người Gờ-réc (Hy Lạp) về tội lỗi và ơn cứu rỗi (Rô-ma 3:22-23).

Kinh Thánh dạy rõ ràng về bản chất của dân sự Đức Chúa Trời qua các giao ước.

• Giao Ước Với Áp-ra-ham: Lời hứa ban đầu: “Ta sẽ làm cho ngươi nên một dân lớn… và các chi tộc nơi thế gian sẽ nhờ ngươi mà được phước” (Sáng 12:2-3). Lời hứa này có hai phương diện: hậu tự thuộc thể (dân Y-sơ-ra-ên) và phước hạnh thuộc linh cho muôn dân. Sứ đồ Phao-lô giải thích trong Ga-la-ti 3:7: “Anh em biết rằng những kẻ có đức tin là con cháu thật của Áp-ra-ham.” Và câu 29: “Nếu anh em thuộc về Đấng Christ, thì anh em là dòng dõi của Áp-ra-ham, tức là kẻ kế tự theo lời hứa.” Điều kiện là đức tin, không phải chủng tộc.

• Giao Ước Mới Trong Chúa Cứu Thế Giê-xu: Đây là nền tảng của Tân Ước. Chúa Giê-xu thiết lập một dân sự mới trên nền tảng đức tin nơi Ngài. Trước khi về trời, Ngài truyền đại mạng lệnh: “Hãy đi dạy dỗ muôn dân” (Ma-thi-ơ 28:19), từ Hy Lạp “panta ta ethne” – “tất cả các dân tộc/nước”. Sứ đồ Phi-e-rơ đã kinh ngạc khi nhận ra: “Quả thật, ta biết Đức Chúa Trời chẳng vị nể ai, nhưng trong các dân, hễ ai kính sợ Ngài và làm sự công bình, thì nấy đẹp lòng Ngài” (Công vụ 10:34-35).

Trọng tâm của thần học Tân Ước được tóm gọn trong Ga-la-ti 3:28: “Tại đây không còn người Giu-đa hoặc người Gờ-réc; không còn người tôi mọi hoặc người tự chủ; không còn đàn ông hoặc đàn bà; vì trong Đấng Christ Jêsus, anh em thảy đều là một.” Từ Hy Lạp “pantes” (thảy đều) và “heis” (một) nhấn mạnh sự hiệp nhất tuyệt đối trong sự đa dạng. Sự phân biệt chủng tộc, giai cấp, giới tính đều bị xóa nhòa trong thân vị và công trình của Đấng Christ.

Khải Huyền 7:9 cho thấy viễn cảnh thiên đàng: “Tôi lại thấy một đoàn dân đông… không ai đếm được, bởi mọi nước, mọi chi phái, mọi dân tộc, mọi tiếng mà ra.” Đây là hình ảnh hoàn toàn trái ngược với sự độc tôn chủng tộc mà Phong trào Bản sắc Cơ đốc đề cao.

Giáo lý này không chỉ sai về mặt thần học mà còn dẫn đến nhiều hệ lụy nguy hiểm:

• Bóp Méo Bản Tính Của Đức Chúa Trời: Nó biến Đức Chúa Trời yêu thương thế gian (Giăng 3:16) thành một vị thần của chủng tộc, đi ngược với bản tính công bình và thánh khiết của Ngài.
• Phá Hỏi Sứ Điệp Cứu Rỗi: Nó thay thế ân điển bởi đức tin (Ê-phê-sô 2:8-9) bằng một hình thức “cứu rỗi” dựa trên di truyền chủng tộc, hoàn toàn phủ nhận thập tự giá.
• Gây Chia Rẽ Và Thù Ghét: Nó nuôi dưỡng lòng kiêu ngạo, thượng đẳng, và thù hận, trái với điều răn yêu thương (Mác 12:31) và tinh thần khiêm nhường, hòa thuận trong Hội Thánh (Phi-líp 2:3).
• Cô Lập Khỏi Thân Thể Đấng Christ: Người theo giáo lý này tách mình khỏi dòng chảy chính thống của Cơ Đốc giáo, dễ rơi vào các giáo phái cực đoan và tà giáo khác.

Là Cơ đốc nhân tin kính Kinh Thánh, chúng ta cần:

1. Xây Dựng Bản Sắc Trên Lời Hứa Và Ân Điển Của Đức Chúa Trời: Bản sắc Cơ đốc đích thực của chúng ta được định nghĩa trong Đấng Christ. Chúng ta là:
“Dòng dõi được lựa chọn, chức tế lễ nhà vua, dân thánh, dân thuộc về Đức Chúa Trời” (1 Phi-e-rơ 2:9). Điều này dành cho mọi tín hữu, bất kể nguồn gốc chủng tộc. Hãy suy ngẫm sâu sắc về những danh hiệu này mỗi ngày.

2. Sống Tinh Thần Hiệp Một Trong Sự Đa Dạng: Trong Hội Thánh địa phương, hãy chủ động yêu thương, tôn trọng và học hỏi từ những anh chị em có nền tảng văn hóa, sắc tộc khác nhau. Điều này làm chứng cho quyền năng hiệp nhất của Phúc Âm (Giăng 17:21).

3. Cảnh Giác Và Chống Lại Những Giáo Lý Sai Lầm: “Hỡi kẻ rất yêu dấu, chớ tin cậy mọi thần, nhưng hãy thử cho biết các thần có phải đến bởi Đức Chúa Trời chăng” (1 Giăng 4:1). Hãy dùng Kinh Thánh làm tiêu chuẩn tối cao để thẩm định mọi lời dạy. Khi nghe bất kỳ giáo lý nào đề cao một nhóm người nào đó dựa trên chủng tộc hay dòng máu, hãy lập tức cảnh giác.

4. Rao Truyền Phúc Âm Cho Mọi Người: Sứ mạng của chúng ta là đem Tin Lành đến cho “mọi tạo vật” (Mác 16:15). Tình yêu của Đấng Christ thôi thúc chúng ta (2 Cô-rinh-tô 5:14). Một tấm lòng phân biệt chủng tộc sẽ giết chết nhiệt huyết truyền giáo.

5. Nuôi Dưỡng Tấm Lòng Biết Ơn Và Khiêm Nhường: Chúng ta được vào Nước Đức Chúa Trời không phải vì xứng đáng, mà hoàn toàn bởi ân điển. “Vậy thì anh em có điều chi khoe mình chăng? Chẳng có” (Rô-ma 3:27). Mọi sự kiêu ngạo về chủng tộc, dòng dõi, hay thành tích đều phải bị đóng đinh trên thập tự giá.

Phong trào Bản sắc Cơ đốc là một sự bóp méo nguy hiểm của Kinh Thánh, thay thế giao ước ân điển bằng Đấng Christ với một thứ chủ nghĩa dân tộc cực đoan được gán mác tôn giáo. Nó phản bội trực tiếp trọng tâm của Phúc Âm: “Đức Chúa Trời yêu thương thế gian” (Giăng 3:16) và sự hiệp nhất của Thân thể Đấng Christ.

Bản sắc đích thực của Cơ đốc nhân không được xây dựng trên di sản trần gian, mà trên di sản thiên thượng trong Chúa Giê-xu Christ. Chúng ta là một dân tộc mới, được tạo nên từ mọi dân tộc, bởi huyết của Chiên Con. Hãy kiên định giữ lấy đức tin chính thống đã được truyền lại cho các thánh đồ (Giu-đe 1:3), sống yêu thương, và trung thành rao truyền Phúc Âm cứu rỗi cho mọi người, vì đó mới là bản sắc vinh hiển mà chúng ta có trong Ngài.