Niềm tin vào Chúa có phải là một loại virus?

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, đôi khi người ta sử dụng những ẩn dụ từ khoa học, như “virus” hay “meme”, để mô tả sự lan truyền của các ý tưởng, bao gồm niềm tin tôn giáo. Cụm từ “niềm tin vào Chúa có phải là một loại virus?” thách thức chúng ta phải xem xét lại bản chất thực sự của đức tin Cơ Đốc dưới ánh sáng của Lời Chúa. Là những người tin Chúa, chúng ta không sợ hãi những so sánh này, nhưng dùng chúng như cơ hội để làm sáng tỏ chân lý từ nền tảng Kinh Thánh, phân biệt rõ ràng giữa một hệ thống ý thức hệ đơn thuần với một mối quan hệ sống động bởi Thánh Linh.

Khái niệm “virus” trong sinh học thường gợi lên hình ảnh một thực thể ký sinh, xâm nhập, chiếm đoạt bộ máy tế bào chủ để nhân bản chính nó, thường gây ra bệnh tật và suy yếu. Nếu áp dụng ẩn dụ này vào niềm tin, nó ngụ ý rằng đức tin là thứ bên ngoài xâm nhập, tước đoạt ý chí và lý trí, khiến con người trở thành phương tiện lan truyền mù quáng, cuối cùng gây hại cho cá nhân và xã hội.

Tuy nhiên, Kinh Thánh mô tả đức tin nơi Đức Chúa Trời qua Chúa Giê-xu Christ hoàn toàn ngược lại:

• Tự Nguyện & Sáng Suốt: Đức Chúa Trời không cưỡng ép nhưng kêu gọi. “Hãy đến cho ta hỡi hết thảy những kẻ mệt mỏi và gánh nặng, ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ.” (Ma-thi-ơ 11:28). Lời mời gọi này hướng đến lý trí, tình cảm và ý chí của con người. Chúa Giê-xu phán: “Nầy, ta đứng ngoài cửa mà gõ; nếu ai nghe tiếng ta mà mở cửa cho, thì ta sẽ vào cùng người ấy, ăn bữa tối với người, và người với ta.” (Khải Huyền 3:20). Sự “mở cửa” là hành động tự nguyện, chủ động.
• Giải Phóng & Chữa Lành: Trái ngược với virus gây bệnh, Phúc Âm mang lại sự giải phóng và chữa lành. “Ngài đã sai ta để rao cho kẻ bị cầm được tha, Kẻ mù được sáng, Kẻ bị hà hiếp được tự do;” (Lu-ca 4:18). Đức tin giải phóng con người khỏi “virus” thật sự: tội lỗi và sự chết. “Vậy nếu Con buông tha các ngươi, các ngươi sẽ thật được tự do.” (Giăng 8:36).
• Ban Sự Sống, Không Phải Sự Chết: “Ta đã đến, hầu cho chiên được sự sống, và được sự sống dư dật.” (Giăng 10:10). Đức Chúa Jêsus Christ là nguồn sự sống, không phải mầm bệnh. Sứ đồ Giăng xác nhận: “Sự sống đã bày ra, chúng tôi có thấy, và đang làm chứng cho, chúng tôi rao truyền cho anh em sự sống đời đời vốn ở cùng Đức Chúa Cha và đã bày ra cho chúng tôi.” (1 Giăng 1:2).

Để hiểu sâu, chúng ta cần trở về với từ ngữ gốc Kinh Thánh:

Trong Tân Ước (Hy Lạp): Từ được dùng là πίστις (pistis). Nó không chỉ là sự tin tưởng thuần lý trí, mà là sự tín thác, lòng trung tín, và sự tín nhiệm. Nó hàm chứa yếu tố quan hệ. Pistis hướng về một Person (Con Người) – Chúa Giê-xu Christ, chứ không phải một hệ tư tưởng trừu tượng. “Ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời.” (Ê-phê-sô 2:8). Đức tin (pistis) ở đây là phương tiện để tiếp nhận ân điển, là bàn tay đón nhận món quà cứu rỗi.

Trong Cựu Ước (Hê-bơ-rơ): Từ then chốt là אֱמוּנָה (‘emunah), thường được dịch là “đức tin”, “sự thành tín”, “sự vững chắc”. Nó xuất pháp từ gốc ‘aman (אמן) – nghĩa là “được nâng đỡ, vững vàng, đáng tin cậy”. Đức tin (‘emunah) là trạng thái được nâng đỡ và làm cho vững chắc bởi Đấng đáng tin cậy – chính là Đức Chúa Trời. “Người công bình sẽ sống bởi đức tin mình [‘emunah].” (Ha-ba-cúc 2:4, trích dẫn trong Rô-ma 1:17). Đức tin là sự gắn bó vững chắc vào Đấng thành tín.

Như vậy, từ nguyên Thánh Kinh cho thấy đức tin là mối quan hệ tín thác sống động với một Đấng hằng sống, đáng tin cậy. Nó không phải là một đoạn mã độc hại xâm nhập, mà là sự đáp lại chân thật của con người trước Lời và hành động nhận biết của Đức Chúa Trời. Nó mang tính chủ động và tương giao.

Cơ Đốc giáo có lan truyền không? Có. Nhưng cơ chế của sự lan truyền này khác hẳn với cơ chế của virus.

1. Phương Thức: Lời Chứng và Quyền Năng Thánh Linh, Không Phải Sự Lây Nhiễm Thụ Động:
Virus lây lan thụ động qua tiếp xúc vật lý. Đức tin lan truyền qua sự rao giảng Lời Chúa (“Như vậy, đức tin đến bởi sự người ta nghe, mà người ta nghe, là khi lời của Đấng Christ được rao giảng.” – Rô-ma 10:17) và quyền năng biến đổi của Đức Thánh Linh. Chúa Giê-xu phán: “Nhưng khi Đức Thánh Linh giáng trên các ngươi, thì các ngươi sẽ nhận lấy quyền phép, và làm chứng về ta tại thành Giê-ru-sa-lem, cả xứ Giu-đê, xứ Sa-ma-ri, cho đến cùng trái đất.” (Công vụ 1:8). Sự lan truyền là kết quả của chứng nhân có ý thức và hành động siêu nhiên của Đức Chúa Trời.

2. Mục Đích: Tái Tạo Hình Ảnh Đức Chúa Trời, Không Phải Nhân Bản Vô Ý Thức:
Virus nhân bản để tồn tại. Đức tin nhân bản sự sống của Đấng Christ trong tín hữu để họ trở nên giống Ngài. “Vì những kẻ Ngài đã biết trước, thì Ngài cũng đã định sẵn để nên giống như hình bóng Con Ngài, hầu cho Con nầy được làm Con cả ở giữa nhiều anh em;” (Rô-ma 8:29). Mục đích là sự biến đổi thánh khiết, “tấm lòng mới” (Ê-xê-chi-ên 36:26), chứ không phải sự đồng hóa vô thức.

3. Kết Quả: Đa Dạng Trong Hiệp Một, Không Phải Đồng Nhất Cứng Nhắc:
Virus tạo ra các bản sao giống hệt. Thân thể Đấng Christ (Hội Thánh) được xây dựng bởi những con người có đức tin, mỗi người với các ân tứ và chức năng khác nhau, nhưng cùng hiệp một trong Đức Thánh Linh. “Vả, như trong một thân chúng ta có nhiều chi thể, và các chi thể không làm một việc giống nhau, thì cũng vậy, chúng ta là nhiều người mà hiệp nên một thân trong Đấng Christ, và hết thảy chúng ta đều là các chi thể của nhau.” (Rô-ma 12:4-5). Đức tin khuyến khích sự đa dạng thánh khiết phục vụ cho sự hiệp một yêu thương.

Phải thừa nhận rằng, trong lịch sử, có những hiện tượng mang danh Cơ Đốc giáo nhưng lại biểu hiện như một “virus” độc hại: sự cuồng tín mù quáng, sự ép buộc tín ngưỡng, chủ nghĩa hình thức khô khan. Đây không phải là đức tin chân chính theo Kinh Thánh, mà là những thứ giả mạo.

Chúa Giê-xu cảnh cáo về những tiên tri giả “mặt ngoài giống như chiên, nhưng bề trong thật là muông sói hay cắn xé.” (Ma-thi-ơ 7:15). Sứ đồ Phao-lô cảnh báo về một thứ “đạo khác” (“heteros euaggelion” – một Phúc Âm khác) không phải là Phúc Âm thật (Ga-la-ti 1:6-7). Những thứ này có thể có đặc tính “virus”: chúng bóp méo chân lý, gây chia rẽ, và đè nặng lương tâm. Đức tin thật, ngược lại, được nhận biết bởi bông trái của Đức Thánh Linh: “yêu thương, vui mừng, bình an, nhịn nhục, nhân từ, hiền lành, trung tín, mềm mại, tiết độ.” (Ga-la-ti 5:22-23).

Làm thế nào để chúng ta sống và chia sẻ đức tin chân chính, tránh xa sự giả mạo giống như “virus”?

1. Kiểm Tra Căn Nguyên Đức Tin Mình: Đức tin của tôi có đặt trọn vẹn nơi con người và công tác cứu chuộc của Chúa Giê-xu Christ trên thập tự giá không (1 Cô-rinh-tô 2:2)? Hay chỉ là sự kế thừa văn hóa, thói quen tôn giáo, hay sự cuồng nhiệt cảm xúc nhất thời?
2. Chú Trọng Vào Mối Quan Hệ, Không Chỉ Nghi Lễ: Nuôi dưỡng đức tin qua sự thông công cá nhân với Chúa: cầu nguyện, đọc & suy ngẫm Kinh Thánh, vâng lời Ngài. “Phước cho những kẻ đói khát sự công bình, vì sẽ được no đủ!” (Ma-thi-ơ 5:6).
3. Làm Chứng Bằng Đời Sống Biến Đổi & Lời Nói Dịu Dàng: Sự “lan truyền” đức tin chân thật đến từ đời sống được Thánh Linh biến đổi và lời chứng về hy vọng của chúng ta với sự mềm mại, kính sợ (1 Phi-e-rơ 3:15). Nó thu hút bằng tình yêu thương (“Người ta sẽ nhận biết các ngươi là môn đồ ta, nếu các ngươi yêu thương nhau.” – Giăng 13:35), không phải sự ép buộc.
4. Phân Biệt Bằng Bông Trái Thánh Linh: Khi đánh giá một giáo lý hay cộng đồng, hãy nhìn vào “bông trái”. Nó có đem lại sự tự do trong Đấng Christ, tình yêu thương, sự hiệp một chân thật, và tôn cao Chúa Giê-xu không? Hay nó gây ra sự sợ hãi, kiểm soát, chia rẽ và tôn vinh con người?
5. Gắn Bó Với Lời Chúa Làm Tiêu Chuẩn Tối Thượng: Mọi kinh nghiệm, cảm xúc, giáo lý đều phải được kiểm chứng bởi Lời Chúa, là “thanh gươm của Đức Thánh Linh” (Ê-phê-sô 6:17). Điều này bảo vệ chúng ta khỏi mọi thứ “virus” tâm linh giả mạo.

Vậy, niềm tin vào Chúa có phải là một loại virus? Hoàn toàn không. Dùng ẩn dụ đó là một sự hiểu lầm nghiêm trọng về bản chất của đức tin Kinh Thánh.

Đức tin chân chính là sự đáp lời của con người được Đức Chúa Trời kêu gọi trước sự bày tỏ tình yêu và quyền năng của Ngài trong Chúa Giê-xu Christ. Nó không phải là một căn bệnh cần được chữa khỏi, mà là phương thuốc duy nhất cho căn bệnh trầm kha của nhân loại: tội lỗi. Nó không tước đoạt nhân tính, nhưng phục hồi nhân tính đúng như ý định nguyên thủy của Đấng Tạo Hóa.

Thay vì một “virus”, hãy hình dung đức tin như hạt giống tốt (Ma-thi-ơ 13:1-23) được gieo vào lòng người bởi Chúa. Khi được đón nhận vào nơi đất tốt (lòng ngay thẳng, thiện lành), nó nảy mầm, lớn lên, bám rễ sâu, và kết quả dư dật, mang lại sự sống và bóng mát cho nhiều người. Hoặc hãy hình dung đức tin như ngọn lửa của Đức Thánh Linh (Công vụ 2:3) – nó lan tỏa, soi sáng, sưởi ấm và thanh tẩy, nhưng không thiêu rụi cách hủy diệt; nó truyền từ người này sang người khác qua sự tiếp xúc của tình yêu thương và lời chứng, không phải qua sự lây nhiễm thụ động.

Ước mong mỗi chúng ta không ngừng kinh nghiệm và chia sẻ đức tin chân thật ấy – một đức tin không phải là sản phẩm của sự lây nhiễm, mà là món quà của ân điển, kết quả của sự gặp gỡ cá nhân với Đấng Christ hằng sống, và là nguồn sức mạnh cho một đời sống tự do, yêu thương và đầy hy vọng.