Quan điểm Kinh Thánh về hành động xã hội là gì?

Trong bối cảnh xã hội đương đại với vô vàn vấn đề phức tạp, nhiều Cơ Đốc nhân tự hỏi: đức tin của chúng ta nên được thể hiện thế nào trong lĩnh vực công cộng? Có phải Tin Lành chỉ thuần túy là mối quan hệ cá nhân với Đấng Christ, hay nó bao hàm một sứ mệnh biến đổi xã hội? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát toàn diện quan điểm của Kinh Thánh về hành động xã hội, bắt nguồn từ chính bản tính của Đức Chúa Trời, được bày tỏ trọn vẹn nơi Chúa Giê-xu Christ, và trở thành mệnh lệnh cho Hội Thánh Ngài.

Ngay từ Cựu Ước, chúng ta thấy Đức Chúa Trời không phải là một thần tượng xa cách, mà là Đấng nhiệt thành bênh vực cho công lý và phẩm giá của con người, đặc biệt là những người dễ bị tổn thương nhất. Điều này ăn sâu vào giao ước Ngài lập với dân Y-sơ-ra-ên.

1. Bản Tính Đức Chúa Trời: Các sách tiên tri liên tục nhấn mạnh sự kết hợp giữa công lý (מִשְׁפָּט, mishpat) và lòng thương xót (חֶסֶד, chesed) trong bản tính Ngài. Tiên tri Mi-chê tuyên bố: "Hỡi người! Ngài đã tỏ cho ngươi điều gì là thiện; cái điều mà Đức Giê-hô-va đòi ngươi há chẳng phải là làm sự công bình, ưa sự nhơn từ và bước đi cách khiêm nhường với Đức Chúa Trời ngươi sao?" (Mi-chê 6:8). Từ "công bình" (mishpat) ở đây không chỉ là xét xử công minh, mà còn là hành động tích cực để thiết lập trật tự xã hội đúng đắn, nơi mọi người được đối xử theo phẩm giá mà Đức Chúa Trời ban cho.

2. Luật Pháp và Sự Chăm Sóc Người Yếu Thế: Luật pháp Môi-se được thấm nhuần tinh thần bảo vệ xã hội. Đức Chúa Trời đặt mình vào vị trí của người nghèo, kẻ mồ côi, người góa bụa và khách lạ: "Các ngươi chớ hể hiếp kẻ khách, và cũng đừng hà hiếp người, vì các ngươi đã làm khách trong xứ Ê-díp-tô. Chớ ức hiếp người góa bụa, hay là kẻ mồ côi. Nếu ngươi ức hiếp họ, và nếu họ kêu van cùng ta, chắc ta sẽ nghe tiếng kêu van của họ" (Xuất Ê-díp-tô Ký 22:21-23). Các quy định về năm Sa-bát, năm hân hỉ (Lê-vi Ký 25), và việc để sót lúa trong ruộng (Lê-vi Ký 19:9-10) đều là những cơ chế xã hội nhằm ngăn chặn sự nghèo đói cùng cực và tái phân phối của cải.

3. Lời Cảnh Cáo Của Các Tiên Tri: Các tiên tri như Ê-sai, A-mốt, và Giê-rê-mi đã mạnh mẽ lên án sự thờ phượng trống rỗng đi đôi với sự bất công xã hội. Ê-sai 58 là phân đoạn then chốt: "Có phải sự kiêng ăn mà ta chọn lựa như vầy chăng: là mở những xiềng hung ác, tháo những dây trói của ách, trả tự do cho kẻ bị hà hiếp, và bẻ gãy mọi ách? Há chẳng phải là chia bánh cho kẻ đói, dắt kẻ nghèo khổ không nơi nương dựa vào nhà mình...? Bấy giờ ngươi sẽ kêu cầu, Đức Giê-hô-va sẽ trả lời; ngươi sẽ la lên, Ngài sẽ phán: Có ta đây" (Ê-sai 58:6-7, 9). Đức Chúa Trời coi sự thờ phượng chân thật không thể tách rời khỏi hành động công bình.

Chúa Giê-xu Christ, là Lời thành người (Giăng 1:14), đã sống trọn vẹn và công bố sứ điệp về Vương Quốc Đức Chúa Trời – một vương quốc có tính xã hội sâu sắc.

1. Chức Vụ Công Bố và Thực Thi: Chúa Giê-xu mở đầu chức vụ bằng cách đọc sách Ê-sai trong nhà hội: "Thần của Chúa ngự trên ta; vì Ngài đã xức dầu cho ta đặng truyền tin lành cho kẻ nghèo... đặng rao cho kẻ bị cầm được tha, kẻ mù được sáng, kẻ bị hà hiếp được tự do; đặng đồn ra năm lành của Chúa" (Lu-ca 4:18-19). Sứ mạng của Ngài là toàn diện: cứu linh hồn và phục hồi phẩm giá, chữa lành thân thể và giải phóng tâm linh.

2. Các Phép Lạ Và Sự Tiếp Cận Xã Hội: Chúa Giê-xu liên tục đụng chạm đến những người bị xã hội loại trừ: người phung (Mác 1:40-42), người thu thuế (Lu-ca 19:1-10), người đàn bà tội lỗi (Lu-ca 7:36-50), và người Sa-ma-ri (Giăng 4:1-42). Hành động này không chỉ là phép lạ cá nhân, mà là một tuyên bố thần học: Vương Quốc Đức Chúa Trời đảo lộn các trật tự xã hội bất công và đón nhận mọi người.

3. Những Lời Dạy Mang Tính Cách Mạng: Bài giảng trên núi (Ma-thi-ơ 5-7) đặt nền móng đạo đức cho hành động xã hội: "Phước cho những kẻ đói khát sự công bình!", "Các ngươi là muối của đất... sự sáng của thế gian". Trong dụ ngôn về người Sa-ma-ri nhơn lành (Lu-ca 10:25-37), Chúa Giê-xu định nghĩa "người lân cận" không phải bằng địa lý hay tôn giáo, mà bằng lòng thương xót tích cực dành cho người đang gặp nạn, bất kể họ là ai.

4. Sự Phán Xét Cuối Cùng: Trong Ma-thi-ơ 25:31-46, tiêu chuẩn phán xét các dân tộc rất rõ ràng: việc cho người đói ăn, cho người khát uống, tiếp khách lạ, cho kẻ trần truồng mặc, thăm viếng người bệnh và kẻ tù đày. Chúa Giê-xu đồng hóa chính Ngài với những người bé mọn, bị thiệt thòi nhất: "Hễ các ngươi đã làm việc đó cho một người trong những người rất hèn mọn nầy của anh em ta, ấy là đã làm cho chính mình ta vậy" (câu 40). Điều này nâng hành động xã hội lên thành một phương diện thiết yếu của đức tin chân thật.

Sách Công Vụ và các thư tín cho thấy Hội Thánh đầu tiên đã sống ra sao dưới sự dạy dỗ của Chúa Giê-xu.

1. Đời Sống Cộng Đồng: "Vả, người tin Chúa càng thêm lên, nam nữ đều đông lắm... Chẳng có một người nào là thiếu thốn trong vòng họ; vì hễ ai có ruộng hay nhà, đều bán đi, đem giá bán được đặt dưới chơn các sứ đồ; rồi tùy theo sự cần dùng của mỗi người mà phát cho" (Công vụ 4:32, 34-35). Đây không phải là chủ nghĩa cộng sản bắt buộc, mà là sự chia sẻ tự nguyện xuất phát từ tình yêu thương, đảm bảo không ai trong cộng đồng đức tin bị bỏ rơi.

2. Giáo Lý Của Các Sứ Đồ: Sứ đồ Gia-cơ đưa ra lời cảnh cáo mạnh mẽ nhất về đức tin không có việc làm: "Vả, xác chẳng có hồn thì chết, đức tin không có việc làm cũng chết như vậy... nếu anh em hoặc chị em nào không quần áo mặc, thiếu của ăn uống hằng ngày, mà một kẻ trong anh em nói với họ rằng: Hãy đi cho bình an, hãy sưởi cho ấm và ăn cho no, nhưng không cho họ đồ cần dùng về phần xác, thì có ích gì chăng?" (Gia-cơ 2:14, 15-16). Ông định nghĩa "sự tin đạo thanh sạch không vết" là "thăm viếng kẻ mồ côi, người góa bụa trong cơn khốn khó của họ" (Gia-cơ 1:27).

Sứ đồ Phao-lô, dù tập trung vào ân điển cứu rỗi bởi đức tin, cũng luôn nhấn mạnh đến việc làm lành. Ông khuyên: "Vậy, đương lúc có dịp tiện, hãy làm điều thiện cho mọi người, nhất là cho anh em trong đức tin" (Ga-la-ti 6:10). Việc quyên góp giúp đỡ Hội Thánh tại Giê-ru-sa-lem là một dự án xã hội quan trọng trong chức vụ của ông (2 Cô-rinh-tô 8-9).

Từ toàn bộ lời Kinh Thánh, chúng ta có thể rút ra các nguyên tắc nền tảng:

1. Động Lực: Tình Yêu Đáp Ứng Ân Điển (Agape): Hành động xã hội Cơ Đốc không xuất phát từ cảm giác tội lỗi, chủ nghĩa duy vật, hay mong muốn được công nhận. Nó là sự đáp ứng tự nhiên trước tình yêu và ân điển mà chính chúng ta đã nhận lãnh từ Đấng Christ: "Chúng ta yêu, vì Chúa đã yêu chúng ta trước" (1 Giăng 4:19). Động từ Hy Lạp diakonia (phục vụ) là trung tâm của Hội Thánh.

2. Mục Tiêu: Công Bố và Thể Hiện Vương Quốc Đức Chúa Trời: Mục đích tối thượng không phải là xây dựng một xã hội không tưởng trên đất, mà là công bố quyền tể trị của Đấng Christ qua việc làm chứng về sự cứu rỗi toàn diện (cứu linh hồn và chăm sóc thân thể). Mỗi hành động yêu thương là một dấu chỉ của Vương Quốc sẽ đến trọn vẹn.

3. Phương Pháp: Hòa Giải Và Phục Hồi (Shalom): Công việc của chúng ta không chỉ là phân phát vật chất, mà là tìm kiếm shalom (שלום) – sự bình an toàn diện, hòa giải con người với Đức Chúa Trời, với nhau và với công trình sáng tạo. Điều này đòi hỏi sự dấn thân lâu dài, tôn trọng phẩm giá và tìm kiếm công lý cơ cấu.

4. Phạm Vi: Cả "Người Lân Cận" Và "Mọi Người": Trách nhiệm của chúng ta bắt đầu từ "anh em trong đức tin" (Ga-la-ti 6:10) nhưng mở rộng đến tất cả mọi người, như người Sa-ma-ri trong dụ ngôn. Chúng ta làm điều thiện cho mọi người, bất kể niềm tin, chủng tộc hay địa vị, vì mọi người đều được tạo dựng theo hình ảnh Đức Chúa Trời (Sáng thế ký 1:27).

Hành động xã hội không chỉ dành cho các tổ chức lớn, mà bắt đầu từ mỗi tín hữu và Hội Thánh địa phương.

1. Trong Đời Sống Cá Nhân Và Gia Đình:

• Nhận Biết Và Đáp Ứng: Hãy mở mắt để nhận biết "người lân cận" trong cuộc sống hằng ngày của bạn: đồng nghiệp đang gặp khó khăn, người hàng xóm già cả, đứa trẻ cần sự kèm cặp.
• Quản Gia Trung Tín: Xem tài nguyên (thời gian, tiền bạc, kỹ năng) là ủy thác từ Chúa. Lập ngân sách có phần dành cho sự rộng rãi và chia sẻ.
• Cầu Nguyện Có Mục Tiêu: Cầu nguyện cho các nhà lãnh đạo (1 Ti-mô-thê 2:1-2), cho người nghèo, cho công lý trong xã hội, và xin Chúa cho bạn cơ hội để phục vụ.

2. Trong Đời Sống Hội Thánh Địa Phương:

• Xây Dựng Cộng Đồng Yêu Thương: Hội Thánh phải là cộng đồng mẫu mực, nơi không ai bị bỏ rơi. Thiết lập các mạng lưới chăm sóc thực tế: thăm viếng người bệnh, hỗ trợ bà mẹ đơn thân, giúp đỡ người thất nghiệp.
• Mở Rộng Vòng Tay: Chủ động tìm hiểu và phục vụ những nhu cầu trong khu vực xung quanh nhà thờ: tổ chức các chương trình hỗ trợ học tập cho trẻ em, phát lương thực, thăm viếng viện dưỡng lão.
• Lên Tiếng Và Bảo Vệ: Hội Thánh có thể cùng nhau lên tiếng một cách khôn ngoan và yêu thương cho những người không có tiếng nói trong cộng đồng, theo gương các tiên tri.

3. Trong Vai Trò Công Dân Và Xã Hội:

• Sống Liêm Chính Trong Nghề Nghiệp: Làm việc với sự xuất sắc và công bằng, đối xử với nhân viên, khách hàng và đối thủ bằng tình yêu thương và chính trực.
• Tham Gia Có Trách Nhiệm: Tham gia bỏ phiếu, đóng góp ý kiến xây dựng, và tham gia các hoạt động xã hội một cách có suy xét dưới sự dẫn dắt của Lời Chúa.
• Hợp Tác Và Làm Chứng: Có thể hợp tác với các tổ chức phi lợi nhuận khác vì lợi ích chung, đồng thời luôn rõ ràng về động cơ và niềm hy vọng của chúng ta trong Đấng Christ (1 Phi-e-rơ 3:15).

Quan điểm Kinh Thánh về hành động xã hội rất rõ ràng: đó là phần không thể tách rời của đức tin sống động. Nó bắt nguồn từ chính bản tính công bình và yêu thương của Đức Chúa Trời, được bày tỏ trọn vẹn nơi Chúa Giê-xu Christ – Đấng đã đến không phải để được phục vụ nhưng để phục vụ. Đức tin cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin nơi Đấng Christ, nhưng đức tin chân chính ấy tự nhiên sẽ sản sinh ra "việc lành" (Ê-phê-sô 2:8-10) – bao gồm cả việc quan tâm đến người lân cận trong nhu cầu vật chất và xã hội của họ.

Lời kêu gọi dành cho chúng ta không phải là lựa chọn giữa rao giảng Phúc Âm và phục vụ xã hội, mà là thực thi một sứ mạng toàn diện: rao giảng bằng lời nói và chứng minh bằng hành động. Khi chúng ta cho người đói ăn, bênh vực công lý, và ôm lấy người bị xã hội ruồng bỏ, chúng ta đang làm chứng cho Vương Quốc của Đấng Christ và vinh hiển Cha trên trời. Ước mong mỗi chúng ta, với tư cách là "muối" và "sáng", sẽ tìm ra những cách thức sáng tạo và trung tín để sống đức tin của mình một cách có liên quan và biến đổi ngay trong xã hội mà Chúa đặt để chúng ta.