Chủ nghĩa duy ý chí trong tín niệm là gì?

Trong hành trình đức tin, có một cạm bẫy tinh vi mà nhiều tín hữu, dù vô tình hay hữu ý, có thể vấp phải: đó là **chủ nghĩa duy ý chí (voluntarism)** trong tín niệm. Đây không chỉ là một khái niệm thần học trừu tượng, mà là một thực tế có ảnh hưởng sâu sắc đến mối tương giao của chúng ta với Đức Chúa Trời, đến sự hiểu biết về ân điển, và đến chính sự bình an trong tâm hồn. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát hiện tượng này dưới ánh sáng của Kinh Thánh, phân tích nguy cơ của nó và chỉ ra con đường đúng đắn của đức tin nương cậy nơi Đấng Christ.

Trong bối cảnh Cơ Đốc giáo, **chủ nghĩa duy ý chí trong tín niệm** (hay "đức tin duy ý chí") ám chỉ một khuynh hướng đặt sự nhấn mạnh quá mức vào ý chí, nỗ lực, quyết định và hành động của con người trong tiến trình thuộc linh, đến mức làm lu mờ hoặc thay thế công việc chủ động và chủ quyền của Đức Chúa Trời. Nó biểu hiện qua suy nghĩ rằng sự cứu rỗi, sự thánh hóa, sự nhận biết ý muốn Đức Chúa Trời, hay sự ban phước đều chủ yếu phụ thuộc vào sức lực, sự kiên trì hay sự lựa chọn của bản thân, hơn là hoàn toàn dựa trên ân điển (χάρις - *charis*) và quyền năng (δύναμις - *dunamis*) của Đức Chúa Trời.

Nói cách khác, đó là một dạng "tự lực cánh sinh" thuộc linh, nơi con người trở thành trung tâm thay vì Đấng Christ. Nó trái ngược hoàn toàn với nền tảng của Tin Lành được phục hưng bởi Martin Luther: **"Chỉ bởi đức tin, chỉ bởi ân điển, chỉ bởi Đấng Christ" (Sola Fide, Sola Gratia, Solus Christus)**.

Kinh Thánh trình bày rõ ràng về sự bất lực của ý chí con người trong việc tự cứu lấy mình và đạt đến tiêu chuẩn của Đức Chúa Trời.

1. Về Sự Cứu Rỗi: Đây là điểm then chốt. Sứ đồ Phao-lô tuyên bố dứt khoát: "Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình." (Ê-phê-sô 2:8-9). Từ Hy Lạp được dùng cho "ân điển" là *charis*, hàm ý một món quà nhưng không, không dựa trên công đức. Còn "việc làm" (ἔργα - *erga*) ở đây bao gồm mọi nỗ lực, quyết định hay ý chí của con người. Phao-lô cũng khẳng định trong Rô-ma 9:16: "Như vậy, điều ấy chẳng phải bởi người nào mong ước, hay người nào bôn ba, bèn là bởi Đức Chúa Trời thương xót." Từ "mong ước" (θέλοντος - *thelontos*) và "bôn ba" (τρέχοντος - *trechontos*) đều nói đến hành động và ý chí con người. Sự cứu rỗi bắt nguồn từ sự thương xót (ἔλεος - *eleos*) của Đức Chúa Trời, không phải từ sự "mong ước" của chúng ta.

2. Về Đời Sống Thuộc Linh và Sự Thánh Hóa: Sau khi được cứu, nhiều Cơ Đốc nhân rơi vào bẫy của chủ nghĩa duy ý chí khi cố gắng sống đời sống mới bằng sức riêng. Phao-lô hỏi một câu đáng suy ngẫm: "Hỡi người Ga-la-ti ngu muội kia, ai đã bùa mê anh em?... Anh em đã bắt đầu bởi Thánh Linh, nay lại cậy xác thịt mà làm cho trọn sao?" (Ga-la-ti 3:1, 3). "Cậy xác thịt" (σαρκὶ - *sarki*) ở đây bao gồm việc dựa vào ý chí, kỷ luật bản thân hay năng lực tự nhiên để sống đời sống thuộc linh. Chính Chúa Giê-xu phán: "Vì ngoài ta, các ngươi chẳng làm chi được." (Giăng 15:5b). Động từ "làm được" trong tiếng Hy Lạp (ποιέω - *poieō*) nhấn mạnh đến mọi kết quả và hiệu quả thật sự. Sự thánh hóa là công việc của Thánh Linh trong chúng ta, khi chúng ta đầu phục và nương dựa (Phi-líp 2:12-13).

3. Về Sự Cầu Nguyện và Nhận Biết Ý Muốn Đức Chúa Trời: Chủ nghĩa duy ý chí có thể biến cầu nguyện thành một hình thức "thuyết phục" Đức Chúa Trời làm theo ý mình, thay vì tìm kiếm ý muốn (θέλημα - *thelēma*) của Ngài. Chúa Giê-xu dạy chúng ta cầu nguyện: "Lạy Cha chúng tôi... Ý Cha được nên, ở đất như trời." (Ma-thi-ơ 6:9-10). Tấm gương tối thượng của Ngài trong vườn Ghết-sê-ma-nê: "Song, ấy chẳng theo ý muốn con, mà theo ý muốn Cha." (Ma-thi-ơ 26:39b). Điều này đập tan mọi tư tưởng cho rằng ý chí và mong muốn của chúng ta là trung tâm.

Khi rơi vào chủ nghĩa duy ý chí, đời sống tín hữu sẽ đối mặt với nhiều nguy cơ:

• Sự Kiêu Ngạo Thuộc Linh: Nếu thành công, chúng ta tự hào về sức mình. Nếu thất bại, chúng ta thường che giấu trong sự tự ti và giả hình. Cả hai đều là biểu hiện của "cái tôi" (ego) đang hoạt động.
• Sự Mệt Mỏi và Kiệt Sức Thuộc Linh: Gánh nặng phải "tự mình làm lấy" là gánh nặng Chúa Giê-xu không hề đặt ra (Ma-thi-ơ 11:28-30). Sự cố gắng không ngừng bằng ý chí sẽ dẫn đến kiệt quệ.
• Sự Nghịch Lý của Tội Lỗi: Phao-lô mô tả chính xác hiện tượng này: "Vì tôi không làm điều lành mình muốn, nhưng làm điều dữ mình không muốn... Khốn nạn cho tôi! Ai sẽ cứu tôi thoát khỏi thân thể hay chết nầy?" (Rô-ma 7:19, 24). Đây là kinh nghiệm của một người chỉ cậy vào ý chí mình để chiến đấu với tội lỗi.
• Sự Nghi Ngờ Ân Điển: Khi thất bại, chúng ta dễ nghi ngờ tình yêu và sự chấp nhận của Đức Chúa Trời, vì nghĩ rằng mình chưa đủ quyết tâm, chưa đủ cố gắng.

Con đường giải thoát khỏi chủ nghĩa duy ý chí không phải là thụ động, mà là một sự **đầu phục chủ động** vào Đấng đang hành động trong chúng ta.

1. Nhận Biết và Xưng Nhận Sự Bất Lực: Bước đầu tiên là thành thật như Phao-lô: "Ai sẽ cứu tôi?" (Rô-ma 7:24). Lời đáp: "Tạ ơn Đức Chúa Trời, nhờ Đức Chúa Jêsus Christ, Chúa chúng ta!" (Rô-ma 7:25). Chúng ta cần xưng nhận rằng ngay cả ý chí muốn làm lành cũng là đến từ Đức Chúa Trời (Phi-líp 2:13).

2. Sống Trong Đấng Christ (In Christo): Bí quyết của Phao-lô là: "Tôi đã bị đóng đinh vào thập tự giá với Đấng Christ, mà tôi sống, không phải là tôi sống nữa, nhưng Đấng Christ sống trong tôi..." (Ga-la-ti 2:20). Đời sống Cơ Đốc không phải là "tôi cố gắng sống cho Christ" mà là "Đấng Christ sống qua tôi". Đây là một sự trao đổi kỳ diệu.

3. Được Đầy Dẫy và Bước Đi Theo Thánh Linh: Thay vì cậy vào ý chí xác thịt, chúng ta được kêu gọi: "Hãy bước đi theo Thánh Linh, chớ hề làm trọn những điều ưa muốn của xác thịt." (Ga-la-ti 5:16). Động từ "bước đi" (περιπατέω - *peripateō*) chỉ một lối sống liên tục, nương dựa. Thánh Linh ban cho chúng ta năng lực (Công vụ 1:8) và sản ra bông trái trong chúng ta (Ga-la-ti 5:22-23).

4. Cầu Nguyện Trong Sự Đầu Phục: Học theo gương Chúa Giê-xu, cầu nguyện với thái độ: "Ý Cha được nên". Điều này đòi hỏi chúng ta tin cậy vào sự khôn ngoan và tình yêu của Cha Thiên Thượng hơn là sự hiểu biết hạn hẹp của mình (Châm ngôn 3:5-6).

Làm thế nào để tránh bẫy duy ý chí trong những tình huống cụ thể?

• Khi Phạm Tội và Ăn Năn: Thay vì dùng ý chí hứa "lần sau con sẽ mạnh hơn", hãy chạy ngay đến thập tự giá, xưng tội với Chúa (1 Giăng 1:9), và nhận lấy sự tha thứ đã hoàn tất. Cầu xin Ngài ban ước muốn và năng lực để vượt qua cám dỗ.
• Khi Phục Vụ và Làm Việc: Trước khi hành động, hãy dành thời gian cầu nguyện đầu phục: "Lạy Chúa, công việc này là của Ngài. Xin hướng dẫn, ban sức và làm qua con." Nhận biết rằng hiệu quả thật đến từ Chúa (1 Cô-rinh-tô 3:6-7).
• Khi Đọc Kinh Thánh và Cầu Nguyện: Đừng biến giờ tĩnh nguyện thành một nhiệm vụ phải hoàn thành bằng ý chí. Thay vào đó, hãy cầu xin Thánh Linh mở mắt để thấy sự lạ lùng trong luật pháp Ngài (Thi thiên 119:18). Hãy trò chuyện với Chúa như với một người Cha.
• Khi Đối Diện Khó Khăn: Thay vì chỉ cố gắng "tự mình vượt qua", hãy học nói như Phao-lô: "Tôi làm được mọi sự nhờ Đấng ban thêm sức cho tôi." (Phi-líp 4:13). "Nhờ Đấng" (ἐν τῷ - *en tō*) là chìa khóa.

Chủ nghĩa duy ý chí trong tín niệm là kẻ thù tinh vi của ân điển. Nó len lỏi vào đức tin chúng ta và biến nó thành một tôn giáo dựa trên thành tích của con người. Tin Lành thuần túy là Tin Mừng rằng Đức Chúa Trời, trong Đấng Christ, đã hoàn tất mọi điều cần thiết cho sự cứu rỗi và đời sống đẹp ý Ngài. Vai trò của chúng ta là đáp lại bằng đức tin, sự đầu phục và sự nương dựa.

Sứ đồ Phao-lô tóm tắt cuộc chiến này và chiến thắng trong Chúa: "Vậy tôi chạy, chẳng phải chạy bá vơ; tôi đánh, chẳng phải đánh gió. Nhưng tôi đè nát thân thể tôi và bắt nó phải phục, e rằng sau khi tôi đã giảng dạy kẻ khác, mà chính mình phải bị bỏ chăng." (1 Cô-rinh-tô 9:26-27). Ngay cả việc "đè nát thân thể" này cũng không phải bằng sức riêng, mà là bởi quyền năng của Thánh Linh, vì mục đích cuối cùng là để không bị **loại ra khỏi** cuộc đua ân điển.

Hãy nghiệm xét lòng mình. Có phải bạn đang mang gánh nặng của chủ nghĩa duy ý chí không? Hãy đến với Chúa Giê-xu, Đấng có ách dễ chịu và gánh nhẹ nhàng. Hãy học nơi Ngài sự nhu mì, khiêm nhường, và tìm được sự an nghỉ cho linh hồn mình (Ma-thi-ơ 11:29). Hãy để ân điển lại một lần nữa ngự trị và chi phối đời sống tin kính của bạn.